Ш.Н-ийн нэхэмжлэлтэй

захиргааны хэргийн тухай

 

 

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Д.Батбаатар даргалж, шүүгч Д.Баатархүү, шүүгч Н.Хонинхүү нарын бүрэлдэхүүнтэй, нарийн бичгийн дарга Э.Намжим, нэхэмжлэгчийнитгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.А- нарыг оролцуулан хийж, Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2015 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдрийн 164 дүгээр шийдвэртэй, Ш.Н-ийн нэхэмжлэлтэй, УБЕГ-т холбогдох захиргааны хэргийг нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлоор, шүүгч Н.Хонинхүүгийн илтгэснээр хянан хэлэлцээд

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Ш.Н- шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: 2012 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдөр Э ХХК-ийн захирал Н.Б-тай орон сууц захиалах гэрээ байгуулсан. БГД- 4 дүгээр хороо Х хотхон Б.Доржийн гудамж 0 дугаар байр 1 тоот хаягт байршилтай 1 өрөө 28 м² орон сууцыг 1 м²-ийг нь 1.450.000 төгрөгөөр тохиролцон худалдан авахаар болсон. 2012 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдөр орон сууц захиалгын гэрээ байгуулахдаа байрны нийт үнийн 67 хувийг буюу 27.500.000 төгрөгийг бэлнээр төлсөн.

Тус гэрээг хийсэн өдөр захирал Н.Б- нь өөрийн биеэр гарын үсэг зурж, компанийн менежер Б.А-т нь 27.500.000 төгрөгийг бэлнээр тоолж хүлээн авсан ба үлдсэн төлбөрийг Эрэл банкны зээлд хамруулж үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээг гаргуулж өгнө гэж тохиролцсон.

2013 оны 01 дүгээр сарын 14-нд менежер Б.А-т би 2.000.000 төгрөг бэлнээр төлсөн ба тэр үед барилгын дэд бүтэц бүрэн шийдэгдээгүй, улсын комисс хүлээж аваагүй байгаа тул 5, 6 дугаар сард үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээг гаргаж эхлэнэ гэж хэлсэн.

Ийм нөхцөл байдал үүссэн учраас банкнаас зээл авч чадаагүй ба би өөрөө 8, 9 дүгээр сараас эхлэх төлбөрөө төлж дуусгасан. 2014 оны 05 дугаар сард захирал Н.Б-д энэ байрны 1 өрөө сууцнууд нь бүгд 24-25 м² байна гэдгийг хэлсэн.

БГД- 4 дүгээр хороо 0 дугаар байрны 1 тоот үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээг гаргаж өгөх байх гэтэл 07 дугаар сарын сүүлээр Э ХХК-ийн менежер Б.А-ын нэр дээр үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээг гаргасан. Үүний дагуу барилгын зураг төслийн эрх бүхий компанид хандан талбайн хэмжилт хийлгэхэд 25 м² болсон ба орон сууцны нийт талбай 24.7 м² буюу 35.850.500 төгрөгт, тагт 0.7 м² буюу 435.000 төгрөг, ингээд нийт төлбөр 36.285.000 төгрөг байна.

Иймд Үл хөдлөх эд хөрөнгийн Ү-**** дугаар гэрчилгээг хүчингүй болгуулж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Э.Н шүүхэд гаргасан тайлбартаа: БЗД 4 дүгээр хороо Х хотхон, Б.Доржийн гудамж 0 дугаар байрын 01 тоот орон сууцыг иргэн Б.А- нь 2014 оны 07 дугаар сарын 16-ны өдөр бүртгүүлэхийг хүссэн өргөдөл, орон сууц захиалгын гэрээ, төлбөр тооцоо дууссан болон орон сууцны жагсаалтад өөрчлөлт оруулсан тухай Н.Б-гийн нотариатчаар гэрчлүүлсэн тодорхойлолт, фото болон план зураг зэрэг нотлох баримтуудыг мэдүүлэгт хавсарган хүсэлтээ гаргасныг үндэслэн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-**** дугаарт бүртгэж өмчлөх эрхийн 000334017 дугаар гэрчилгээг олгосон байна.

Өнөөдрийн байдлаар уг орон сууцыг Ди Эй Эм Өү Эй ББСБ-т 16 сая төгрөгийн зээлийн барьцаанд бариулсан байна.

Архивын хувийн хэрэг нотлох баримтаас үзэхэд иргэн Н.Б- нь өөрийн захиалгаар бариулсан дээрх орон сууцны жагсаалтын 1 тоотыг иргэн Ш.Н-ийн нэр дээр ирүүлснийг иргэн Б.А-ын нэр дээр шилжүүлж бүртгүүлэх тухай залруулга, хүсэлт ирүүлсэн байна.

Мөн улсын бүртгэгч нь төлбөр төлсөн санхүүгийн баримт захиалгын гэрээ зэргийг судалж үзэх үүрэг хүлээдэггүй бөгөөд мэдүүлэг хүлээн авахаас татгалзах хуулийн үндэслэл байгаагүй байна.

Эд хөрөнгийн өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.9-т Мэдүүлэг гаргагч нь мэдүүлэг, түүнд хавсаргах баримт бичгийг үнэн зөв гаргах үүрэгтэй бөгөөд энэ үүргээ зөрчсөнөөс бусдад учирсан хохирлыг нөхөн төлнө гэж заасан байдаг ба бүртгэл хүчингүй болгох хуулийн үндэслэлгүй байна" гэжээ.

Гуравдагч этгээд Б.А- шүүхэд гаргасан тайлбартаа: 2012 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдөр иргэн Ш.Н- нь БГД- 4 дүгээр хороо Б.Доржийн гудамж иргэн Н.Б-гийн 38 айлын орон сууцны 1 тоот байрыг захиалж гэрээ байгуулахдаа уг байрны нийт төлбөр болох 40.600.000 төгрөгнөөс 27.500.000 төгрөгийг төлж гэрээ байгуулсан болно.

Байр захиалж авсан Ш.Н- нь үлдэгдэл төлбөр болох 13.100.000 төгрөгийг байр ашиглалтад орсон өдөр бүрэн төлж барагдуулахаар гэрээ хийгдсэн болно. Байр ашиглалтад орж үлдэгдэл төлбөр болох 13.100.000 төгрөгөө төлж байрандаа орох санал тавихад Ш.Н-ийн биеийн байдал муу гэсэн шалтгаанаар үлдэгдэл мөнгөө байрандаа орчихоод төлөхөөр 2 тал тохиролцож байрандаа орсон болно.

Ш.Н- нь 2013 оны 01 дүгээр сарын 14-ний өдөр үлдэгдэл мөнгөнөөс 2.000.000 төгрөгийг төлөөд, үүнээс хойш мөнгөө төлөхгүй удаасан тул иргэн Н.Б- Ш.Н- нар уулзаж үлдэгдэл болох 11.100.000 төгрөгөө тухайн үеийн долларын ханшаар бодож төлөхөөр тохиролцсон болно.

2013 онд долларын ханш 1350 төгрөг байсан бөгөөд 2014 оны ханш 1750 төгрөгт хүрч өссөн байна. Иймд 11.100.000 төгрөгийг долларт шилжүүлэхэд 8.222 доллар болж байгаа ба 2014 оны ханшаар 8.222 долларыг 1750 төгрөгөөр тооцохоор 14.388.500 төгрөг болсон байна. Мөн байр захиалгын гэрээний 2 дугаар зүйлийн 2.3-д зааснаар хоногийн 0.05 хувийн алданги тооцохоор гэрээнд тусгагдсан болно. Энэхүү алданги нь хоногийн 5.550 төгрөг ба 2013 оны 01 дүгээр сарын 14-ний өдрөөс 2015 оны 01 дүгээр сарын 14-ний өдрийн хооронд 730 хоногийн алданги болох 4.051.500 төгрөг байна.

Байрны үндсэн төлбөрийн үлдэгдэл болох 7.388.500 төгрөг дээр алдангийн 4.051.500 төгрөгийг бүрэн төлж барагдуулсан тохиолдолд байрны гэрчилгээг Ш.Н-ийн нэр дээр гаргаж өгөхөд татгалзах зүйлгүй болно гэжээ.

Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2015 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдрийн 164 дүгээр шийдвэрээр: Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.5, 14 дүгээр зүйлийн 14.2, 15 дугаар зүйлийн 15.2-т заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч Ш.Н-ийн Үл хөдлөх эд хөрөнгийн Ү-**** дугаар гэрчилгээг хүчингүй болгуулах-ыг хүссэн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.А- давж заалдах гомдолдоо: Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2015 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдрийн 164 дүгээр шийдвэрийг эс зөвшөөрч давж заалдах гомдол гаргаж байна.

Анхан шатны шүүхийн шийдвэр нь Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.5, Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 2 дугаар зүйлийн 2.1, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйл заалтуудыг зөрчсөн гэж үзэж байна. Үүнд: Шүүх нэхэмжлэлийг анхнаасаа захиргааны хэргийн шүүхийн харьяаллын бус хэрэг гэж үзэн хүлээн авахаас татгалзаж иргэний хэргийн журмаар шийдвэрлүүлэх тухай зөвлөж, шүүхийн ажиллагааны явцад анхааруулж байсан нь хуулийг ноцтой зөрчиж эхэлсэн.

Шүүх шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт гуравдагч этгээд Б.А- нь УБЕГ-т мэдүүлэг гаргахдаа баримтуудыг ямар ч зөрчилгүй, үнэнд нийцсэн хөдөлбөргүй, шаардлагыг хангасан баримт мэтээр дүгнэсэн нь буруу байна.

Гуравдагч этгээд нь Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн газарт гаргасан гэх баримтуудад дурдагдсан орон сууцны өмчлөгч Н.Б-гийн хүсэлтүүдэд, нэхэмжлэгч нь 2012 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн Э ХХК-тай байгуулсан орон сууц захиалгын гэрээгээ өөрөө цуцалсан мэт хүсэлт гаргасан мөн Б.А-тай орон сууц захиалгын гэрээг давхардуулан хийсэн мэт гэрээг дүр үзүүлсэн гэрээ гэдгийг анхаарч үзээгүй.

2013 оны 02 дугаар сарын 25-ны өдрийн Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах улсын комиссын актын 120/2013 тоот жагсаалтын 1 дүгээрт бичигдсэн орон сууц захиалагч Ш.Н-ийн нэрийг гараар засварлаж Б.А- болгосон тухай шүүх хуралдааны явцад нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь нотлох баримт шинжлэн судлах үеэр хариуцагч болон мөн шүүх энэ талаар тодруулан асуухад хариуцагчийн төлөөлөгч жагсаалтыг манай бүртгэгч засварлаж Б.А- болгон өөрчилсөн гэж мэдүүлсэн боловч шүүх хуралдааны тэмдэглэлд бичигдээгүй байсан тул тусгайлан хүсэлт гарган шүүх хуралдааны дуу бичлэгийг сонсоход хариуцагч дээрх нэрийг засварласан тухай хүлээн зөвшөөрсөн байна.

Шүүх Б.А-ын бүрдүүлж өгсөн баримтууд мөн нэхэмжлэгчийн шүүхэд гаргаж өгсөн баримтууд аль нь үндэслэх баримт, аль нь хэлбэрийн төдий хуурамч баримтууд болохыг ялгаж дүгнэсэнгүй гэж үзэж байна.

Анхан шатны шүүх хэргийг хэлэлцэхдээ хэргийн нотлох баримттай нэг бүрчлэн танилцаагүй гэж үзэх үндэслэл байна. Үүнд: нэхэмжлэгчийн орон сууц захиалгын гэрээнд ямар ч хүү, алдангийн тухай хоёр тал харилцан тохиролцоогүй болон нэхэмжлэлийг гаргахдаа ямар нэгэн төлбөр тооцооны маргаан гаргаагүй байгааг анхаарч үзээгүй ба нэхэмжлэгчийн төлбөр төлсөн баримтуудыг нягталж үзээгүй болно. Н.Б- нь БЗД 4 дүгээр хороо Б.Доржийн гудамж хоршоолол хотхон 31-1 тоот орон сууцны нэхэмжлэгчээс 36.500.000 төгрөг авсан мөн Б.А-т 25.000.000 төгрөгөөр зарсан Ди Эй Эм Өү ЭЙ банк бус санхүүгийн байгууллагад 23.602.723 төгрөгөөр барьцаалсан улмаар шүүх танхимд шийдвэр сонсгох явцад Энгүүн-Оргил ХХК-ийн захирал Н.Б- нь 11.500.000 төгрөг нэхэж өгөхгүй бол гар гэсэн шаардлага тавьсан.

Өнөөдөр энэ Н.Б- нь 25 мкв орон сууцыг нийтдээ 96.542.723 төгрөгөөр бусдад худалдаж хууль бус орлого олж бусдын хууль ёсны эрх ашгийг ноцтойгоор зөрчиж байгааг шүүх анхаарч үзэх ёстой байсан гэж үзэж байна.

Нэхэмжлэгч нь одоог хүртэл уг орон сууцыг эзэмшиж, ашиглаж байгаа ба орон сууцны мкв-т дутуу байгаа тухай гомдол мөн өмчөө бүртгүүлэх эрхийг ноцтой зөрчсөн байхад шүүх иргэний шүүхэд хандах улмаар шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газарт хандах тухай зөвлөж байгаа нь үндэслэлгүй байна.

Уг орон сууцыг хууль бусаар бүртгүүлж нэхэмжлэгчийн хууль ёсны эрхийг ноцтойгоор зөрчсөн. Шударга өрсөлдөөний тухай эрх зүйн зөрчил маргааныг зохицуулах эрх зүйн боломж байхгүй байгаа нь нэхэмжлэгчийн эрх хөндөгдөж байна.

Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг тал бүрээс нь бодитойгоор хянан үзэж хүчингүй болгож өгнө үү гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Шүүх Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1-д заасан хэргийг шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий нотлох баримтыг цуглуулах, үнэлэх үүргээ бүрэн хэрэгжүүлээгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулбал зохих этгээдийг бүрэн оролцуулалгүйгээр хэргийг шийдвэрлэж, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн байна.

Хариуцагч Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ...иргэн Б.АнхБ-с бүртгүүлэхийг хүссэн өргөдөл, мэдүүлэг зэрэг бусад шаардлагатай баримтыг гаргасан тул БЗД 4 дүгээр хороо Х хотхон Б.Доржийн гудамж 0 дугаар байрны 1 тоот орон сууцыг 2014 оны 07 дугаар сарын 16-ны өдрийн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-**** дугаарт бүртгэж, иргэн Б.А-т өмчлөх эрхийн 000334017 дугаар гэрчилгээг олгосон. Өнөөдрийн байдлаар уг орон сууц Ди эй эм өү эй ББСБ-д 16 сая төгрөгийн зээлийн барьцаанд байгаа гэж тайлбарлажээ.

Хавтаст хэрэгт авагдсан зээлийн барьцааны гэрээ, хариуцагч болон гуравдагч этгээдийн тайлбараас үзвэл маргаан бүхий бүртгэл, гэрчилгээнд заасан үл хөдлөх эд хөрөнгө нь зээлийн барьцааны зүйл болсон байгаа нь тогтоогдож байх тул зээлдүүлэгчийн зээлийн барьцаанд бариулсан эд хөрөнгийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн бүртгэлийг хүчингүй болгуулахаар шаардсан тус маргааны улмаас зээлдүүлэгчийн эрх хууль ёсны ашиг сонирхол нь хөндөгдөж болзошгүй байхад Д ББСБ-ыг шүүх Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1 дэх хэсэгт заасны дагуу гуравдагч этгээдээр хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд татан оролцуулаагүй нь буруу байна.

Нөгөөтэйгүүр, шүүх маргааныг эргэлзээгүй үнэн зөв шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий нөхцөл байдлыг тодруулаагүй бүрэн гүйцэд тодруулж, үнэлэлт дүгнэлт өгөөгүй байна. Тодруулбал, маргаан бүхий захиргааны актын үндэслэл болох бүртгүүлэгчийн мэдүүлгийн хавсралт болох ...Ашиглалтад өгөхдөө уг байрны 1 тоот байрыг Ш.Н-ийн нэр дээр гаргасан. Гэвч Ш.Н- нь гэрээгээ цуцалсан тул уг 1 тоот байрны гэрчилгээг Б.А-ын нэр дээр гаргаж өгнө үү гэх хүсэлт гаргагч Н.Б-гийн тодорхойлолт, Улсын бүртгэлийн Ерөнхий газрын Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн архивын хуулбар үнэн дардас бүхий Захиалгаар барьсан орон сууцны жагсаалт^[1]-ын Захиалагчийн нэр гэсэн хүснэгт дэх Ш.Н- гэсэн нэрийг дарж гараар Б.А- гэж бичсэн байх ба регистрийн дугаар болон эцэг эхийн нэр гэсэн хүснэгтийн өгөгдөл нь Ш.Н-ийнхтэй тохирч байгааг хариуцагч хэрхэн тодруулсан, энэ нь бүртгэл үнэн зөв байх гэсэн Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.2 дахь зарчимд нийцсэн эсэх талаар нягтлан шалгаж, үнэлэлт дүгнэлт өгөөгүй байна.

Шүүх эрх ашиг сонирхол нь хөндөгдөж болзошгүй этгээдийг хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулаагүйгээс гадна дээр дурдсан баримтуудыг хариуцагч нягтлан шалгасан эсэхийг тодруулаагүй байх тул давж заалдах шатны шүүх тул хэрэгт цугларсан нотлох баримтын хүрээнд дүгнэлт өгч, хэргийг эцэслэн шийдвэрлэх боломжгүй байна.

Иймд шүүх маргаан бүхий актын улмаас эрх ашиг сонирхол нь хөндөгдөж болзошгүй этгээдийг хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулж, хэрэгт ач холбогдол бүхий нөхцөл байдлыг тодруулж, нотлох баримтыг бүрэн гүйцэд цуглуулан түүнд үндэслэн маргааны үйл баримтад тал бүрээс нь харьцуулсан дүгнэлт өгч хэргийг шийдвэрлэх нь зүйтэй байх тул шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин хэлэлцүүлэхээр буцааж шийдвэрлэв.

Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 86 дугаар зүйлийн 86.1, 88 дугаар зүйлийн 88.1.4, 88.3.3, 88.3.4 дэх заалтыг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2015 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдрийн 164 дүгээр шийдвэрийг хүчингүй болгож хэргийг, анхан шатны шүүхээр дахин хэлэлцүүлэхээр буцаасугай.

2. Нэхэмжлэгч нь анхан шатны шүүхийн шүүгчийн захирамжаар давж заалдах гомдол гаргахдаа төлөх улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдсөн болохыг дурдсугай.

Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 86 дугаар зүйлийн 86.5 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн, хууль буруу хэрэглэсэн гэж хэргийн оролцогчид, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч үзвэл магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Улсын Дээд шүүхийн захиргааны хэргийн танхимд гомдол гаргах эрхтэй.

 

ШҮҮХ БҮРЭЛДЭХҮҮН:

 

ШҮҮГЧ Д.БАТБААТАР

ШҮҮГЧ Д.БААТАРХҮҮ

ШҮҮГЧ Н.ХОНИНХҮҮ