МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Төв аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хуралдааныг тус шүүхийн шүүгч Ю.Энхмаа даргалж,

-шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ж.Эрдэнэсувд

-улсын яллагчаар А.Азжаргал

   -шүүгдэгч Э.М нарыг оролцуулан нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Төв аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Э.Мд холбогдох эрүүгийн 2034001710146 дугаартай хэргийг 2020 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдагдсанаар/

Яллагдагч Э.М нь Төв аймгийн Зуун мод сум, Нацагдорж 5-р багийн нутаг, цэнгэлдэхийн хашаанд 2020 оны 02 сарын 06-ны өдөр хамтран амьдрагч Б.Дашмааг хардалтын улмаас марган зодож хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан  гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт:

Шүүгдэгч Э.М мэдүүлэхдээ: “гэм буруу дээрээ маргахгүй, мөрдөн байцаалтын шатанд үнэн зөв мэдүүлэг өгсөн тул дахин мэдүүлэг өгөхгүй” гэв.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах болон цагаатгах талуудын хүсэлтээр дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

Үүнд:

Хохирогч Б.Дашмаагийн мэдүүлэг /хх-ийн 22-25 тал/, шүүхийн шинжилгээний албаны 2020 оны 02 дугаар сарын 10-ны өдрийн №91 дугаартай дүгнэлт /хх-ийн 28-29 тал/, шүүгдэгч Э.Мгийн яллагдагчаар мэдүүлсэн мэдүүлэг /хх-ийн 62 тал/ зэрэг болно.

Шүүгдэгч Б.Наранбаяр нь Төв аймгийн Зуунмод 5 дугаар багийн Б-7-31 тоотод оршин суух гэртээ 2019 оны 12 дугаар сарын 04-ний шөнө эхнэр Л.Ууганболор, хүү Н.Сайнбаяр нарыг зодож “хоёр хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан болох нь:

• Хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээх тухай Прокурорын тогтоол /хх-ийн 01 тал/
• Хүнийг саатуулах тухай тогтоол /хх-ийн 11 тал/
• Аюулын зэргийн үнэлгээний маягт /хх-ийн 32 тал/
• Яаралтай тусламжийн хуудас /хх-ийн 36 тал/
• Гэр бүлийн хүчирхийллийн нөхцөл байдлын үнэлгээний маягт /хх-ийн 69 тал/
• Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагпагчаар татах тухай Прокурорын тогтоол /хх-ийн 60 тал/
• Төв аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны 2020 оны 02 сарын 10-ны өдөр хүний биед үзлэг хийсэн №91 дугаартай “...Б.Дашмаагийн биед зулайд шарх, баруун зүүн бугалга, баруун зүүн шуу, зүүн сарвуу, цээж, баруун зүүн дал, аюулхай, баруун зүүн өгзөг, баруун зүүн гуя, баруун зүүн шилбэнд цус хуралт, зүүн шанаа, баруун бугалга, баруун шуу, баруун зүүн сарвуу, баруун зүүн дал, бүсэлхийд зулгаралт, зүүн өвдөгт зулгаралт, цус хуралт гэмтлүүд тогтоогдлоо. Дээрх гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр хэрэг учрал болсон гэх хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой гэмтлүүд байна. Дээрх гэмтлүүд нь Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэг хамаарна. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэх дүгнэлт. /хх-ийн 28-29 тал/
• Хохирогч Э.Дашмаагийн мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “...Төв аймгийн Зуун мод сумын 5-р багт гэртээ байсан чинь хамтран амьдрагч Э.М 2020 оны 02 сарын 06-ны өдөр архи согтууруулах ундаа уусан гэртээ ирэх замдаа надтай хардаад байдаг залуутай таарсан юм шиг байгаа юм. Тэгээд гэрт ирээд хэрүүл хийж байгаад төмөр шанагаар толгой тус газарт цохиж гэмтэл учруулаад мөн галын төмөр хайчаар нуруу болон бие рүү цохиж, зодож биед гэмтэл учруулсан. Э.Мтай 2016 оноос хойш хамтран амьдарч байна. Бид хоёрын дундаас хүүхэд гараагүй. Э.Мтай гэрлэлт батлуулаагүй. Намайг зодож биед гэмтэл учруулахад Э.М архи согтууруулах ундаа уусан их согтуу байсан ба би мөн архи уусан согтуу байсан. Урьд нь цохиж зодож, биед гэмтэл учруулж байгаагүй. Надад одоо өвдөж байгаа зүйл байхгүй. Тухайн үед аймгийн эмнэлгийн хүлээн авах дээр ирж эмчилгээ хийлгэсэн. Түүнээс хойш ямар нэгэн эмчилгээ хийлгээгүй. Би тухайн үед архи уусан байсан. Э.Мг цуг эмнэлэг явъя гэсэн “үгүй” гээд надад таксины мөнгө гээд өгсөн. Тухайн үед хэдэн төгрөг өгсөн талаар санахгүй байна. Гэрээс гараад ганцаараа таксинд суугаад эмнэлэг явсан. Надад гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй" гэх мэдүүлэг. /хх-ийн 22-23, 24-25 тал/
• Шүүгдэгч Э.Мгийн мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлсэн: “Би хүлээгэж буй үзйл ангийг хүлээн зөвшөөрч байна. Тухайн үед архи согтууруулах ундаа хэрэглэсэн согтуу байсан болохоор цуг яваагүй, Дашмааг ганцаараа яв гээд явуулсан, надад байсан 26.000 төгрөгийг өгөөд явуулсан...Дашмааг зодож эрүүл мэндэд нь хөнгөн зэргийн хохирол учруулсан үлйдэлээ хүлээн зөвшөөрч байна...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 62 тал/ зэрэг болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу бэхжүүлж авсан бусад бичгийн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

 

Шүүгдэгч Э.Мн ял шийтгэлийн тэмдэглэл, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа болон бусад хувийн байдлыг тогтоосон баримтуудыг шүүхийн хэлэлцүүлэгт судласан болно.

Шүүхээс шүүгдэгчид холбогдох хэргийн нотлох баримтуудыг үнэлж мэтгэлцэгч талуудын дүгнэлтийг сонсоод дараах дүгнэлтийг хийв.

Бусдын эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах гэмт хэргийн нөхцөл байдалд хийсэн хууль зүйн дүгнэлтийн талаар:

Хохирогч Б.Дашмаагийн биед “зулайд шарх, баруун зүүн бугалга, баруун зүүн шуу, зүүн сарвуу, цээж, баруун зүүн дал, аюулхай, баруун зүүн өгзөг, баруун зүүн гуя, баруун зүүн шилбэнд цус хуралт, зүүн шанаа, баруун бугалга, баруун шуу, баруун зүүн сарвуу, баруун зүүн дал, бүсэлхийд зулгаралт, зүүн өвдөгт зулгаралт, цус хуралт” гэмтэл учруулсан Э.Мн үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийн объектив талын шинжүүдийг хангасан.

Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, Эрүүл мэндийн сайдын хамтарсан 2010 оны 10 дугаар сарын 29-ний өдрийн 189/385 дугаартай тушаалаар баталсан “Гэмтлийн зэрэг тогтоох журам”-ын 2.4.1-д” гэмтэл түүнээс үүссэн эд эрхтний үйл ажиллагааны хямрал нь нь эрүүл мэндийг дөрвөн долоо хоногоос доош хугацаагаар сарниулсан /түр/” мөн журмын 2.4.2-т “хөдөлмөрийн ерөнхий чадвар бага хэмжээгээр /5-15%/ тогтонги байдлаар алдагдсан” бол гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамааруулахаар шалгуур шинжийг тодорхойлсон байх тул хохирогч Б.Дашмаагийн биед учирсан гэмтлийг хөнгөн хохирол учирсан гэж үзнэ.

Уг гэмт хэрэг нь гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр үйлдэгдсэн.

Эрүүгийн хуулийн 2.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт ззааснаар санаатай гэдэгт өөрийн үйлдлийн хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж түүнийг хүсч үйлдсэн, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэснийг ойлгоно.

Шүүгдэгч Э.М нь өөрийн үйлдлийг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарласан түүний улмаас үүдэн гарах үр дагаврыг урьдчилан мэдсэн байх хангалттай нөхцөлд байжээ гэж үзэх үндэслэлтэй.

Иймд энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотловол зохих асуудлыг хангалттай шалгаж тогтоосон, Э.Мг гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан, Төв аймгийн Прокурорын газраас ирүүлсэн хэргийн зүйл, хэсэг, заалт тохирсон байх тул шүүгдэгч Э.Мг гэр бүлийн хүчирхйилэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, хуульд зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэстэй байна.

 

Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн талаар:

Шүүхээс хохирогч Б.Дашмаад шүүх хуралдааны товыг мэдэгдэхэд “гомдол саналгүй, нөхөр болох Э.Мтай эвлэрсэн, одоо хамт амьдарч байгаа, шүүх харалдаанд биечлэн оролцохгүй” гэсэн байх тул энэ шүүх хуралдаанаар хэлэлцэх хохирлын асуудал байхгүй бөгөөд шүүгдэгч Э.М нь бусдад төлөх төлбөргүй болно.

Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

-улсын яллагчаас шүүгдэгч Э.Мг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар 400 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын дүгнэлтийг гаргасан байна.  

 

Шүүгдэгч Э.Мн холбогдсон Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь “Энэ гэмт хэргийг энэ хуулийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар үйлдсэн бол дөрвөн зуун тавин нэгжээс хоёр мянга долоон зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл нэг сараас зургаан сар хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгэнэ” гэж заасан нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын дээд хэмжээг таван жил, түүнээс доош хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон, эсхүл хорих ял оногдуулахаар заагаагүй гэмт хэргийг хөнгөн гэмт хэрэг гэнэ” гэж зааснаар хөнгөн гэмт хэргийн ангилалд хамаарч байна.

 

Шүүгдэгч Э.Мг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болохыг шүүх тогтоосон учир Эрүүгийн хариуцлага гарцаагүй байх, хариуцлага нь гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байх гэм буруугийн болон шударга ёсны зарчимд нийцүүлж, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал зэргийг харгалзан шүүгдэгч Э.Мг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлиймн 2 дахь хэсэгт зааснаар 240 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялаар шийтгэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Э.Мд оногдуулсан 250 /хоёр зуун тавь/ цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын найман цагийн ажлыг нэг хоногоор тооцож хорих ял оногдуулах болохыг Э.Мд сануулав.

            

             Бусад асуудлаар:

Улсын дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч, Улсын Ерөнхий Прокурорын 2017 оны 6 сарын 30-ны өдрийн 36,А/68 дугаартай Эрүүгийн хэрэгт хураан авсан хөрөнгө, орлого, барьцааны мөнгө, эд мөрийн баримтыг шийдвэрлэх журмын 5.3-т “Шүүхийн шийдвэрт устгахаар заасан эд мөрийн баримтыг тухайн шүүхийн эд мөрийн баримт шийдвэрлэх комисс шийдвэрлэнэ.” гэж зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн галын төмөр дэгээ 1 ширхэг, хөнгөн цагаан шанага 1 ширхэгийг тус тус устгахыг тус шүүхийн Тамгын газарт даалгах нь зүйтэй байна.

Хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч Э.М нь 2020 оны 02 дугаар сарын 06-аас 2020 оны 02 дугаар сарын 07-ны өдөр хүртэл 1 хоног саатуулагдсан, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

            Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1, 31.3, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 дүгээр зүйлийн 2, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт тус тус заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Э.Мг гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж бусдын эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Шүүгдэгч Э.Мг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар 240 /хоёр зуун дөч/ цагийн нийтэд тустай ажид хийлгэх ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 2  дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Э.Мд оногдуулсан 240 /хоёр зуун дөч/ цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг цалин хөлс олгохгүйгээр өдөрт наймаас дээшгүй цагаар хийлгэхийг харьяа нутаг дэвсгэрийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад даалгасугай.

 

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Э.Мд оногдуулсан 240 /хоёр зуун дөч/ цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын найман цагийн ажлыг нэг хоногоор тооцож хорих ял оногдуулах болохыг мэдэгдсүгэй.

 

5. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Э.Мд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй. 

 

6. Эрүүгийн хэрэг хяан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.4 дэх хэсэгт зааснаар эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн галын төмөр дэгээ 1 ширхэг, хөнгөн цагаан шанага 1 ширхэгийг устгахыг тус шүүхийн Тамгын газарт даалгасугай.

 

7. Хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч Э.М нь 2020 оны 02 дугаар сарын 06-аас 2020 оны 02 дугаар сарын 07-ны өдөр хүртэл 1 хоног саатуулагдсан, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1, 38.2 дугаар
   зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолд ялтан, хохирогч, тэдгээрийн
   өмгөөлөгч нар шийтгэх тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Төв аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

9. Шийтгэх тогтоол танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шийтгэх тогтоолд гомдол эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ,  ШҮҮГЧ                         Ю.ЭНХМАА