М.Н-гийн нэхэмжлэлтэй

захиргааны хэргийн тухай

 

 

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Б.Мөнхтуяа даргалж, шүүгч Ц.Цогт, шүүгч Н.Хонинхүү нарын бүрэлдэхүүнтэй, нарийн бичгийн дарга Б.Түвшинжаргал, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.З, Т.М, Ж.Э, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Р.Б, гуравдагч этгээдийн төлөөлөгч Н.Г нарыг оролцуулан хийж, Захиргааны хэргийн анхан шатны 17 дугаар шүүхийн 2014 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрийн 460 дугаар шийдвэрийг эс зөвшөөрч гаргасан нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдлоор, М.Н-гийн нэхэмжлэлтэй, НЗД, НӨХГт холбогдох захиргааны хэргийг шүүгч Н.Хонинхүүгийн илтгэснээр хянан хэлэлцээд

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч М.Н- шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ болон нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлэхдээ: М.Н- миний бие 2008 онд Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2.3 дахь заалтын дагуу, Нийслэлийн Засаг даргын 2008 оны 297 тоот захирамжаар, Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт Ажилчны гудамж хаягт байрлах 9094 м.кв газрыг үйлчилгээний зориулалтаар 15 жилийн хугацаатайгаар эзэмших эрхтэй хууль ёсны эзэмшигч болсон бөгөөд миний эзэмшлийн газар нь нийтийн эзэмшлийн зам талбай руу чиглэсэн орц, гарцтай байсан. Эзэмших хугацаандаа Газрын тухай хуулийн 35 дугаар зүйл, 35.3 дахь заалтын хүрээнд, газар эзэмших гэрээнд заасан нөхцөл, болзлыг сахин биелүүлсээр ирсэн.

Гэвч С ХХК, иргэн Ц.Н нарын манай эзэмшил газрын орц гарц хаасан, нийтийн эзэмшлийн зам талбайг М.Н-д эзэмшүүлсэн гэдэг хүсэлтийн дагуу Газрын тухай хуулийн 35.3.5 дахь хэсгийг үндэслэн НЗД 2011 онд 730 тоот захирамж гаргаж миний эзэмшиж буй 9094 м.кв газрын хэмжээг хууль бусаар 7784 м.кв болгон багасгасан /1310 м.кв хасагдсан/ байсан. Өөрөөр хэлбэл С ХХК-ийн эзэмшил газарт орц, гарц гаргах нэрийн дор М.Н- миний эзэмшиж байсан газрын хэлбэрийг баруун болон хойд тал уруу нь өөрчилж, газрын хэмжээг хууль зүйн үндэслэлгүйгээр 1310 м.кв-аар багасгасан нь газар эзэмших эрхийг минь ноцтой зөрчөөд байна. Тухайн газар огт орц, гарц гаргаагүй бөгөөд 2012 онд А/93 тоот захирамж гаргаж, миний эзэмшлээс хасагдаж буй 1310 м.кв газрыг С ХХК-д эзэмшүүлсэн байна.

Монгол Улсад хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Газрын тухай хуулийн 39 дүгээр зүйлд заасан газар эзэмших эрх дуусгавар болоогүй, газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох нөхцөл үүсээгүй, гэрээний хугацаанаас өмнө бусдын эзэмшил газрыг солих буюу эргүүлэн авах үндэслэл байхгүй байхад Нийслэлийн засаг даргын гаргасан 2011 оны 730 дугаар захирамж нь М.Н- миний шударга эзэмшигч-ийн эрхийг зөрчсөн байх тул 2011 оны 730 тоот захирамжийн М.Н- надад хамаарагдах хэсгийг хүчингүйд тооцон, М.Н- миний 2008 оны 297 тоот газар эзэмших эрхийг сэргээж өгнө үү.

Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны А/93 тоот захирамжийн С ХХК-д холбогдох хэсэг нь нэхэмжлэгч М.Н- миний Газрын тухай хуулийн 35.1.1 дэх хэсэгт заасан эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг ноцтой зөрчиж байх тул хүчингүй болгож өгнө үү.

Нэгж талбарын 18*********** тоот дугаартай кадастрын зургийг хүчингүйд тооцож, Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 198 тоот захирамжид заасан байршилд кадастрын зураг үйлдэж, газрын кадастрын мэдээллийн санд тусгуулахыг НӨХГт даалгаж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч НЗД шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа: ...

Иргэн Ц.Нд Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 198 дугаар захирамжаар Хан-Уул дүүргийн 3-р хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 672 м.кв газрыг авто үйлчилгээний зориулалтаар эзэмшүүлсэн бөгөөд иргэн Ц.Н, С ХХК-ийн хооронд 2011 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр байгуулсан газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ, 2011 оны 08 дугаар сарын 19-ны өдөр НЗДд гаргасан гомдол зэргийг үндэслэн Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны А/93 дугаар захирамжаар С ХХК-д 1570 м.кв газрыг шатахуун түгээх станцын зориулалтаар эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэжээ.

Иргэн М.Н-д Нийслэлийн Засаг даргын 2008 оны 297 дугаар захирамжаар Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хороо, Ажилчны гудамжинд 9094 м.кв газрыг 15 жилийн хугацаатайгаар эзэмшүүлсэн нь С ХХК-ийн газар эзэмших эрх ашгийг зөрчсөнөөс үйл ажиллагаа явуулах боломжгүй болсон тул Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 730 дугаар захирамжаар газрын хэмжээг 7784 м.кв болгон багасгаж шийдвэрлэсэн байна гэжээ.

Нийслэлийн өмчийн харилцааны газраас шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа: Иргэн Ц.Нд Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 198 дугаар захирамжаар Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт 672 м.кв талбай бүхий газрыг МС ХХК-ийн Оёдлын үйлдвэрийн баруун хойд талд авто үйлчилгээний зориулалтаар эзэмшүүлсэн байна. Газар эзэмших хүсэлт гаргасан иргэн, аж ахуйн нэгжид газар эзэмшүүлэх асуудлыг шийдвэрлэхдээ эхлээд тухайн хүсэлт гаргасан газар дээр очиж баталгаат хэмжээг тогтоосон акт үйлддэг. Энэхүү журмын дагуу 2007 оны 04 дүгээр сарын 27-ны өдөр эзэмшихээр хүсэлт гаргасан газрын баталгаат хэмжээг тогтоож, акт үйлдсэн байна. Энэхүү баталгаат хэмжээг тогтоосон актаар маргаан бүхий газрын байршил нь тухайн үеийн ХОТШ банкны баруун талд МС оёдлын үйлдвэрийн баруун хойд талд байгаа нь тогтоогдож байна. Иймд иргэн М.Н-гийн нэмэгдүүлсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй байх тул нэмэгдүүлсэн шаардлага болон нэхэмжлэлийн бусад шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

Гуравдагч этгээд С ХХК-иас шүүхэд гаргасан тайлбартаа: Манай компани нь одоо Улаанбаатар хотын Хан-Уул дүүргийн 3-р хорооны нутагт 18********* нэгж талбарын дугаар бүхий 1570 м.кв газрыг Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны 02 дугаар сарын 16-ны А/93 захирамж, 178013/0068 дугаарын газар ашиглах гэрээ, 0293168 дугаарын газар эзэмших гэрчилгээний дагуу эзэмшдэг. Уг газар нь манай компанийн эзэмшилд ирэхийн өмнө иргэн Нгийн эзэмшилд байсан бөгөөд дээрх захирамжийн дагуу С ХХК-д шилжүүлэн баталгаажуулсан байдаг.

Бидний 3 жил үйл ажиллагаа явуулсан газрын дэргэдэх олон жил эзэнгүй байсан хашаа барилга /хуучнаар ХОТШ гэх/-ыг2008-2009 онд иргэн М.Н- гэгч хүн худалдан авч өмчлөгч нь болсон тухай сонссон. Удалгүй М.Н- гэх хүн бидэнтэй уулзан бидний авто үйлчилгээний газрыг өөртөө зарчих, ХОТШ-ын газартай нийлүүлээд авмаар байна гэж санал тавих болсон. Түүнд бид газраа зарахгүй өөрсдөө ашиглана гэсэн хариу өгсөн. Гэтэл М.Н- нь биднийг газраа өгөхгүй бол танай авто үйлчилгээ-шатахуун түгээх станцыг ямар нэг аргаар ажиллуулахгүй дээ гэсэн ёс бус санал шаардлага шахалтыг үзүүлэх болсон. Энэхүү санал шаардлага шахалтуудыг бид хүлээн авахаас татгалзсан юм.

М.Н- нь манай компанийг эрхээ хэрэгжүүлэхэд саад болж байгаагаас бид өөрийн барилга байгууламжийнхаа суурийг ч ухаж чадахгүй хүлээгдэж, өөрийн эзэмшил газраа эзэмшиж, үйл ажиллагаа явуулж, ашиг олж чадахгүй хохирсоор байна. Бид эрх зүйт ардчилсан нийгэмд хөрш зэргэлдээ ажиллаж амьдарч байхын тухайд М.Н-г ухамсраараа манай газрыг чөлөөлж өгнө гэж найдаж, албан бичгээр хандаж харж байсан юм.

Гэтэл М.Н- нь манай газрыг чөлөөлж өгөхгүй байгаагаар барахгүй зүй бус үйлдлээ хаацайлахын тулд Захиргааны шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан бололтой. Иймээс манай талаас М.Н-гийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэжээ.

Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2014 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрийн 460 дугаар шийдвэрээр: Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2.3, 27 дугаар зүйлийн 27.1, 34 дүгээр зүйлийн 34.1, 38 дугаар зүйлийн 38.1, 61 дүгээр зүйлийн 61.1, Кадастрын зураглал ба газрын кадастрын тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.7, 16.11 дэх хэсэгт заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч М.Н-гийн гаргасан Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 10 дугаар сарын 07-ны өдрийн 730 дугаар захирамжийн иргэн М.Н-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулж, газар эзэмших эрхийг сэргээлгэх, Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн А/93 дугаар захирамжийн С ХХК-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах, нэгж талбарын 18*********** дугаартай кадастрын зургийг хүчингүйд тооцож, Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдрийн 198 дугаар захирамжид заасан байршилд кадастрын зураг үйлдэж, газрын кадастрын мэдээллийн санд тусгуулахыг НӨХГт даалгах нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгч М.Н- шүүхэд гаргасан давж заалдах гомдолдоо: Захиргааны хэргийн анхан шатны Хорьдугаар шүүхээс 2014 оны 460 тоот шийдвэрийг гаргахдаа хуулийг буруу тайлбарлан хэрэглэсэн бөгөөд нотлох баримтыг буруу үнэлсэн тул дараах үндэслэлээр энэхүү давж заалдах гомдлыг гаргаж байна. Үүнд:

1. ...Хэрэгт авагдсан баримтаас үзэхэд Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын улсын байцаагч иргэн Ц.Н болон С ХХК нь иргэн М.Н-гийн газар эзэмших эрхийг зөрчиж байгаа тул газар албадан чөлөөлүүлэх тухай шаардлага бүхий мэдэгдлийг хүргүүлж байсан ба уг шаардлагаар С ХХК нь нэхэмжлэгч М.Н- миний газар эзэмших эрхийг зөрчиж байгаа тухай дурдсан байдаг.

Өөрөөр хэлбэл М.Н- миний бие иргэн Ц.Н болон С ХХК-ийн газар эзэмших эрхийг зөрчөөгүй бөгөөд харин ч С ХХК нь М.Н- миний газар эзэмших эрхийг зөрчсөн байдаг. Гэвч Захиргааны хэргийн анхан шатны Хорьдугаар шүүхээс иргэн Ц.Нгийн газар эзэмших эрхийг зөрчиж байгаа нь хэрэгт авагдсан баримтаас үзэхэд тогтоогдож байна гэсэн атлаа чухам хэрэгт авагдсан ямар баримтаар М.Н- миний бие иргэн Ц.Нгийн газар эзэмших эрхийг зөрчсөн болохыг заагаагүй бөгөөд ийм баримт байдаг бол хэрэгт аваагүй. Мөн энэхүү захиргааны хэрэгт иргэн Ц.Нгуравдагч этгээдээр оролцоогүй бөгөөд С ХХК гуравдагч этгээдээр оролцсон байдаг. Үүнээс үзэхэд иргэн Ц.Нгийн газар эзэмших эрхийн асуудалд шүүхээс дүгнэлт хийх боломжгүй юм.

М.Н- миний бие Нийслэлийн Засаг даргын 2008 оны 297 тоот захирамжаар 9094 м.кв талбай бүхий газрыг эзэмших эрхтэй болсон ба С ХХК нь 2011 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр иргэн Ц.Нтэй гэрээ байгуулж, улмаар Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 730 тоот захирамжаар газар эзэмших эрхтэй болсон байдаг. Үүнээс үзвэл С ХХК-ийг 2011 онд газар эзэмших эрхтэй болохоос өмнө М.Н- миний бие 2008 онд газар эзэмших эрхтэй болсон бөгөөд харин ч С ХХК-д газар эзэмшүүлэх эрх шилжүүлж, газрын хэмжээг нэмэгдүүлэхдээ Нийслэлийн Засаг даргын 2008 оны 297 тоот захирамжаар М.Н- надад олгосон 9094 м.кв газартай давхцуулан олгосон болох нь тогтоогддог. Өөрөөр хэлбэл С ХХК-ийн газар М.Н- миний эзэмшлийн газартай давхцсан байхад шүүхээс нотлох баримтыг буруу үнэлж, хуулийг буруу тайлбарлан хэрэглэж, М.Н- намайг бусдын /С ХХК бус иргэн Ц.Н/ газар эзэмших эрхийг зөрчсөн хэмээн хууль зүйн үндэслэлгүй дүгнэлт хийсэн юм.

2. ...Гэтэл хариуцагчийн хариу тайлбар болон түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шууд хуралдааны явцад мэдүүлэхдээ М.Н-гийн эзэмшил газрыг Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлд заасан үндэслэлээр хүчингүй болгосон тухай мэдүүлдэг бөгөөд Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 730 тоот захирамжийн 3 дахь хэсэгт М.Н-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгохыг үүрэг болгосон байдаг. Дээрх хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч болон хэрэгт авагдсан баримтаас үзэхэд М.Н- миний эзэмшлийн газрыг Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 730 тоот захирамжаар хүчингүй болгосон нь тогтоогддог. Учир нь эзэмшил газрыг хүчингүй болгох хуулийн зохицуулалтыг Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлд заасан байдаг. Мөн Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 730 тоот захирамжаар М.Н- миний эзэмшлийн газрыг багасгахдаа Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.2 дахь хэсэгт заасныг зөрчиж нэхэмжлэгч М.Н- надад огт мэдэгдээгүй юм. Нийслэлийн Өмчийн харилцааны газрын 2014 оны 4/3288 тоот албан бичигт Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 730 тоот захирамжийг М.Н- надад мэдэгдээгүй болохыг хүлээн зөвшөөрсөн байдаг.

Дээрх хэрэгт авагдсан нотлох баримт болон хуулийн зохицуулалтаас үзэхэд М.Н- миний эзэмшиж байсан 9094 м.кв газрыг хууль зүйн үндэслэлгүйгээр, Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.2 дахь хэсгийг зөрчиж, газар эзэмшигчид мэдэгдэлгүйгээр хүчингүй болгож, эзэмшил газрын хэмжээг хууль зүйн үндэслэлгүйгээр багасгасан нь Газрын тухай хуулийн 35 дугаар зүйлд заасан эрхийг минь зөрчсөн юм. Мөн Газрын тухай хуульд газар эзэмшигчийн эзэмшиж буй газрыг хүчингүй болгох, эсхүл тусгай хэрэгцээнд авах зохицуулалттай байтал М.Н- миний эзэмшиж буй газрыг хэсэгчлэн багасгах хууль зүйн зохицуулалт Газрын тухай хуульд байхгүй юм.

Нөгөөтэйгүүр, захиргааны байгууллагын зүгээс эзэмшил газрын хэмжээг багасгасан тухай мэдэгдээгүй атлаа газрын төлбөрийн анх эзэмшиж байсан талбайн хэмжээгээр буюу 9094 м.кв тайлбайгаар тооцож авдаг байсан юм. Нэхэмжлэгч миний бие өөрийн эзэмшиж байсан 9094 м.кв газраас 1310 м.кв газрыг эзэмших боломжгүй болсон атал шүүхийн зүгээс эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдөөгүй хэмээн дүгнэж буй нь хууль зүйн үндэслэлгүй юм. Ийнхүү шүүхийн зүгээс дээрх байдлаар хуулийг буруу тайлбарлан хэрэглэж, нотлох баримтыг буруу үнэлж, уг маргааныг шийдвэрлэсэн.

3. ...Иргэн Ц.Нгээс өөрийн эзэмшил газрыг С ХХК-д шилжүүлж, газар эзэмших эрх шилжүүлэх тухай гэрээ байгуулсан байдаг. Гэвч Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны А/93 тоот захирамжийн 1 дэх хэсэгт Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийг үндэслээгүй бөгөөд мөн хуулийн 21 дүгээр зүйлийг үндэслэсэн байдаг. Өөрөөр хэлбэл иргэн Ц.Нгээс С ХХК-д газар шилжүүлэн олгохдоо Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийг үндэслэн 1 захирамж гаргаж, газар шилжүүлэх болон шинээр олгох асуудлыг хамтад нь зохицуулсан нь хэрэгт авагдсан баримтуудаар тогтоогддог.

Мөн нэхэмжлэгч миний бие өөрийн эзэмшиж байсан 9094 м.кв газраас 1310 м.кв газрыг хасч, уг хасагдсан 1310 м.кв газрыг гуравдагч этгээдэд олгон, түүний эзэмшилд шилжүүлснээр миний бие дээрх 1310 м.кв газрыг эзэмших эрхгүй бөгөөд боломжгүй болсон атал шүүхийн зүгээс нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдөөгүй хэмээн дүгнэсэн нь мөн л хуулийг буруу тайлбарлан хэрэглэсэн явдал болсон юм.

4. Иргэн Ц.Нд газар эзэмших эрх олгосон Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 198 тоот захирамжид МС ХХК-ийн баруун талд газар олгох тухай заасан байдаг. Гэтэл шүүхийн зүгээс уг захирамжид МС оёдлын үйлдвэрийн баруун хойд талд газар олгохоор Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 198 тоот захирамжид заасан хэмээн бодит байдлыг илтэд гуйвуулсан, дүгнэлт хийсэн байна.

Мөн шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх нь хэсэгт нэхэмжлэгч М.Н- нь С ХХК-ийн газар эзэмших эрхээ хэрэгжүүлэхэд саад учруулж байгааг дурдах нь зүйтэй хэмээх дүгнэлтийг хийсэн байна. Хариуцагч болон гуравдагч этгээдийн зүгээс энэ талаар үндэслэл бүхий бие даасан шаардлага, сөрөг нэхэмжлэл гаргаагүй байтал шүүхийн зүгээс өөрийн санаачилгаар нэхэмжлэгчийн эрх зүйн байдлыг дордуулсан дүгнэлт хийсэн байна.

Дээр дурдсанаас үзэхэд Захиргааны хэргийн анхан шатны Хорьдугаар шүүхээс 2014 оны 460 тоот шийдвэрийг гаргахдаа хуулийг буруу тайлбарлан хэрэглэсэн, нотлох баримтыг буруу үнэлж нэхэмжлэгчийн гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн тул Захиргааны хэргийн анхан шатны Хорьдугаар шүүхийн 2014 оны 460 тоот шийдвэрийг хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь ханган шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Шүүх нэхэмжлэлийн зарим шаардлагыг хангаж шийдвэрлээгүй нь буруу байна.

Нэхэмжлэгч М.Н- нь Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 730 дугаар захирамжийн иргэн М.Н-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулж, газар эзэмших эрхийг сэргээлгэх, Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны А/93 дугаар захирамжийн С ХХК-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах, нэгж талбарын 18*********** дугаартай кадастрын зургийг хүчингүйд тооцож, Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 198 дугаар захирамжид заасан байршилд кадастрын зураг үйлдэж, газрын кадастрын мэдээллийн санд тусгуулахыг НӨХГт даалгах гэж нэхэмжлэлийн шаардлагаа тодорхойлжээ.

1.  Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 730 дугаар захирамжийн иргэн М.Н-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

Нийслэлийн Засаг даргын 2008 оны 297 дугаар захирамжаар нэхэмжлэгч М.Н-д эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэсэн 9094 м.кв газар нь Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт Гурвалжингийн гүүрнээс урагш МС оёдлын үйлдвэрийн хойд талд, авто зам дагуу байрлалтай бөгөөд Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдрийн 198 дугаар захирамжаар иргэн Ц.Нд эзэмшүүлсэн 672 м.кв газрын орц, гарцыг хаасан төдийгүй авто замын зурвас газар болон Ц.Нгийн эзэмшил газрыг 4 талаас нь тойрсон байрлалтай олгогдсон болох нь хэргийн оролцогчдын тайлбар, газрын кадастрын зураг, шүүхээс хийсэн үзлэгийн тэмдэглэл зэрэг хавтаст хэрэгт авагдсан баримтаар тогтоогджээ.

Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.2-т Засаг дарга эрх хэмжээний хүрээнд хууль тогтоомжид нийцүүлэн захирамж гаргана, 29.3-т Засаг даргын захирамж хууль тогтоомжид нийцээгүй бол өөрөө, эсхүл сум, дүүргийн Засаг даргын захирамжийг аймаг, НЗД, аймаг, нийслэлийн Засаг даргын захирамжийг Ерөнхий сайд тус тус өөрчлөх буюу хүчингүй болгоно, Газрын тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1-т Төрийн эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан өөрийн шийдвэр, үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ээрээ газрын тухай хууль тогтоомж, газар эзэмшигч, ашиглагчийн хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн бол уг байгууллага, албан тушаалтан өөрөө буюу түүний дээд шатны байгууллага, албан тушаалтан, эсхүл шүүх уг хууль бус шийдвэрийг хүчингүй болгож, үйлдлийг таслан зогсооно гэж заасан.

НЗД нь иргэн Ц.Нгийн өөрийн эзэмшил газрын орц, гарцыг чөлөөлүүлэхээр гаргасан хүсэлтийн дагуу уг асуудлыг Нийслэлийн Газрын алба, Барилга хот байгуулалт, төлөвлөлтийн газрын дэргэдэх техникийн зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, улмаар М.Н-д эзэмшүүлсэн газар нь бусад газар эзэмшигчийн эзэмшил газраа зориулалтаар нь чөлөөтэй эзэмших хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн гэж үзэж, Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдрийн 730 дугаар захирамжаар нэхэмжлэгч М.Н-гийн Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах үйлчилгээний зориулалтаар эзэмшиж байсан 9094 м.кв газрын хэмжээг 1310 м.кв-аар багасгаж, 7784 м.кв газрыг 5 жилийн хугацаатайгаар эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэсэн нь хуулийн дээрх зохицуулалтад нийцсэн байна.

Өөрөөр хэлбэл иргэн Ц.Нд 2007 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдрийн 198 дугаар захирамжаар авто үйлчилгээний зориулалтаар олгосон 672 м.кв газрын орц гарцыг хааж олгогдсон байсан тул орц гарц гаргах, зам талбайг чөлөөлөх зорилгоор иргэн М. Н-гийн эзэмшлийн 9094 м.кв талбай бүхий газрын хэмжээг маргаан бүхий 730 дугаар захирамжаар багасгаж шийдвэрлэснийг буруутгах үндэслэлгүй байна.

2.  Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн А/93 дугаар захирамжийн С ХХК-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

Анх Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдрийн Газар эзэмшүүлэх тухай 198 дугаар захирамжаар Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.3, Газрын тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.5-д заасныг үндэслэн Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт МС ХХК-ийн оёдлын үйлдвэрийн баруун талд 672 м.кв талбай бүхий газрыг авто үйлчилгээний зориулалтаар иргэн Ц.Нд 5 жилийн хугацаатай эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэж, газар эзэмшүүлэх гэрээ байгуулан, 0064897 дугаар гэрчилгээ олгожээ.

Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1-д Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хуулиар зөвшөөрсөн хэлбэрээр бусдад шилжүүлж, барьцаалж болно... гэж заасан. Иргэн Ц.Н нь 2011 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр авто үйлчилгээний зориулалтаар эзэмшиж байсан МС ХХК-ийн оёдлын үйлдвэрийн баруун хойд талд байрлалтай 672 м.кв газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг С ХХК-д шилжүүлэх хүсэлтийг гаргасан байтал НЗД тус хүсэлтэд зааснаас илүү буюу 1570 м.кв газрыг гуравдагч этгээд С ХХК-д шатахуун түгээх газрын зориулалтаар 5 жилийн хугацаатайгаар эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэсэн болох нь 2012 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн А/93 дугаар захирамж[1], газар эзэмшүүлэх гэрээ[2], 0293168 дугаар бүхий гэрчилгээ зэргээр тогтоогджээ.

Ингэж газрын хэмжээг нэмэгдүүлэхдээ өмнө нь иргэн Ц.Н болон С ХХК-иас гаргасан гомдлын дагуу нэхэмжлэгчийн эзэмшил газрын хэмжээг багасгасан атлаа нэхэмжлэгчийн эзэмшиж байсан уг газрыг гуравдагч этгээдэд эзэмшүүлж шийдвэрлэсэн нь шударга бус болжээ. Тодруулбал

Хариуцагч Нийслэлийн өмчийн харилцааны газраас шүүхэд хандаж С ХХК-д 1570 м.кв газрыг эзэмшүүлэх тухай захирамжийг гаргахдаа ...Хан-уул дүүргийн 3-р хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 672 м.кв газрыг авто үйлчилгээний зориулалтаар иргэн Ц.Нд эзэмшүүлсэн бөгөөд иргэн Ц.Н, С ХХК-ийн хооронд 2011 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр байгуулсан газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ, иргэн Ц.Нгийн ...иргэн Н- нь ... манай ажлын байр бидний хийсэн зам талбай, орц гарцыг болон авто зам талын дэд бүтэц явах хэсгийг өөрийн эзэмшилдээ оруулж, манай газрыг тэвэрч авсан хэлбэрээр бидний эрх ашгийг зөрчсөн кадастр хийлгэж бүртгүүлсэн байна. ... үүнээс шалтгаалан бид эрхээ хэрэгжүүлэхэд саад болж байна... гэсэн агуулга бүхий 2011 оны 08 дугаар сарын 19-ны өдөр НЗДд гаргасан гомдол[3] зэргийг үндэслэн Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны А/93 дугаар захирамжаар С ХХК-д 1570 м.кв газрыг... эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэжээ[4]... гэх тайлбарыг гаргажээ.

Дээрх тайлбар болон хавтаст хэрэгт авагдсан бусад баримтаас үзвэл иргэн Ц.Н болон С ХХК нь нэхэмжлэгчийн эзэмшлийн 9094 м.кв газраас маргаан бүхий А/93 дугаар захирамжаар багасгагдан зам талбай, орц гарцын зориулалттай болсон газрыг эзэмших талаар хүсэлт гаргаагүй, гэрээ байгуулаагүй харин зөвхөн өөрийн эзэмшил газартаа орц гарц гаргах тухай хүсэлтийг гаргасан нь тогтоогджээ.

Хариуцагч нь нэхэмжлэгчийн эзэмшлийн 9094 м.кв газрын хэмжээг зам талбай чөлөөлж, эзэмшил газарт орц гарц гаргах талаарх иргэн Ц.Н болон С ХХК-ийн хүсэлтээр багасгаж шийдвэрлэсэн нь зүйтэй боловч нэхэмжлэгчийн эзэмшлээс хасагдсан уг газрыг эзэмших талаар Газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ, хүсэлтэд заагаагүй буюу зөвхөн орц гарц гаргах тухай хүсэлт гаргасан гуравдагч этгээдэд эзэмшүүлж шийдвэрлэсэн нь үндэслэлгүй байна.

Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.3-т Эрхийн гэрчилгээ шилжүүлэх тухай хүсэлтийг тухайн шатны Засаг дарга хүлээн авч дараах зүйлүүдийг тодруулна, 38.3.1-т энэ хуулийн 38.2-т заасан шаардлагыг хангасан эсэх, 38.3.2-т шилжүүлэхийг хүссэн эрхийн гэрчилгээ нь хүчин төгөлдөр эсэх, 38.3.3-т эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь уг эрхийн гэрчилгээг эзэмших эрхтэй эсэх гэж заасан.

Газар эзэмших эрхийг бусдад шилжүүлэх харилцааг Газрын тухай хуулийн дээр дурдсан 38 дугаар зүйлд журамлан зохицуулсны дотор газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх тохиолдолд шилжүүлэхээр хүсч буй эрхийн гэрчилгээ нь хууль ёсны эсэх, шилжүүлэн авагч уг эрхийн гэрчилгээг эзэмших эрхтэй эсэх зэрэг байдлыг тодруулах Газар эзэмшүүлэх хүсэлтийг хүлээн авсан Засаг дарга-ын үүргийг тодорхойлон заасан.

Иргэн Ц.Нгийн эзэмшиж байсан эрхийн гэрчилгээнд эзэмшил газрын хэмжээг ...672 м.кв... гэж заасан бөгөөд уг эрхийн гэрчилгээгээ гуравдагч этгээдэд шилжүүлэх тухай хүсэлтийг гарган, Газар эзэмших эрх шилжүүлэх тухай гэрээ[5]байгуулсан байтал үндэслэлгүйгээр гэрээ, гэрчилгээ, хүсэлтэд зааснаас илүү буюу 1570 м.кв талбай бүхий хэмжээтэй газрыг С ХХК-д эзэмшүүлснээс гадна газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг бусдад шилжүүлэх тохиолдолд баримтлахаар заасан Газрын тухай хуулийн дээрх зохицуулалтыг үндэслээгүй байх тул Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн А/93 дугаар захирамжийг хууль зүйн үндэслэлтэй гэж үзэх боломжгүй.

3.  Нэгж талбарын 18*********** дугаар кадастрын зургийг хүчингүйд тооцож, Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдрийн 198 дугаар захирамжид заасан байршилд кадастрын зураг үйлдэж, газрын кадастрын мэдээллийн санд тусгуулахыг НӨХГт даалгах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдрийн Газар эзэмшүүлэх тухай 198 дугаар захирамжаар Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт МС ХХК-ийн оёдлын үйлдвэрийн баруун талд 672 м.кв талбай бүхий газрыг авто үйлчилгээний зориулалтаар эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэж, газар эзэмшүүлэх гэрээ байгуулж, 0064897 дугаар бүхий гэрчилгээг олгосон ч тус захирамжид заасан газрын байршил нь Гурвалжингийн гүүрнээс урагш Монгол-Самик оёдлын үйлдвэрийн баруун хойд талд, ХОТШ банкны барилгын /хуучнаар/ буюу нэхэмжлэгч М.Н-гийн эзэмшил газрын урд талд буюу ертөнцийн зүгээр баруун талд авто зам дагуу байршилтай болох талаарх анхан шатны шүүхийн дүгнэлт зөв байна.

Нэхэмжлэгчийн маргаж буй нэгж талбарын 18*********** дугаар кадастрын зураг нь Кадастрын зураглал ба газрын кадастрын тухай хуулийн нэгж талбарыг тодорхойлсон 3 дугаар зүйлийн 3.1.4, кадастрын зураглалыг гүйцэтгэх журмыг тодорхойлсон 7 дугаар зүйл, нэгж талбарын дугаар хил заагийг кадастрын зурагт тусгах талаар заасан 16 дугаар зүйлийг зөрчсөн гэх үндэслэл тогтоогдохгүй байх тул нэхэмжлэгч, түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн ...өөр байршилд нэгж талбарын 18*********** дугаар кадастрын зураг үйлдэж, мэдээллийн санд бүртгүүлсэн тул хууль бус... гэх тайлбар, гомдол үндэслэлгүй.

Иймд Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн А/93 дугаар захирамжийн С ХХК-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, шүүхийн шийдвэрийн бусад заалтыг хэвээр үлдээх нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 86 дугаар зүйлийн 86.1, 87 дугаар зүйлийн 87.3 дахь хэсгийг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1.  Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2014 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрийн 460 дугаар шийдвэрийн Тогтоох нь хэсгийн 1 дэх заалтыг Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2.3, 27 дугаар зүйлийн 27.1, 34 дүгээр зүйлийн 34.1, 38 дугаар зүйлийн 38.1, 61 дүгээр зүйлийн 61.1, Кадастрын зураглал ба газрын кадастрын тухай хуулийн16 дугаар зүйлийн 16.7, 16.11 дэх хэсгүүдэд заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч М.Н-гийн нэхэмжлэлийн зарим хэсгийг хангаж, Нийслэлийн Засаг даргын 2011 оны 10 дугаар сарын 07-ны өдрийн 730 дугаар захирамжийн иргэн М.Н-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулж, газар эзэмших эрхийг сэргээлгэх, нэгж талбарын 18*********** дугаартай кадастрын зургийг хүчингүйд тооцож, Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын 2007 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдрийн 198 дугаар захирамжид заасан байршилд кадастрын зураг үйлдэж, газрын кадастрын мэдээллийн санд тусгуулахыг НӨХГт даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагуудыг хэрэгсэхгүй болгож, Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн А/93 дугаар захирамжийн С ХХК-д 672 м.кв-аас илүү хэмжээтэй газар олгосон хэсгийг хүчингүй болгосугай гэж өөрчилж, шийдвэрийн бусад заалтыг хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдлын зарим хэсгийг хангасугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 86 дугаар зүйлийн 86.5 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн, хууль буруу хэрэглэсэн гэж нэхэмжлэгч, хариуцагч, тэдгээрийн төлөөлөгч нар үзвэл магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Улсын Дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимд хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

ШҮҮХ БҮРЭЛДЭХҮҮНД:

 

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Б.МӨНХТУЯА

ШҮҮГЧ Ц.ЦОГТ

ШҮҮГЧ Н.ХОНИНХҮҮ