ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðãèéí ýð¿¿ãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ Õ.Èäýð äàðãàëæ,

ø¿¿õ õóðàëäààíû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà О.Алтанзул,

óëñûí ÿëëàã÷ Л.Мажигсүрэн,

ø¿¿ãäýã÷ А.М, ò¿¿íèé ºì㺺ëºã÷ Д.Б,

õîõèðîã÷ А.Б, ò¿¿íèé ºì㺺ëºã÷ Б.Ганбат íàðûã îðîëöóóëàí òóñ ø¿¿õèéí õóðàëäààíû òàíõèìä íýýëòòýé õèéñýí ýð¿¿ãèéí ø¿¿õ õóðàëäààíààð, Íèéñëýëèéí Сүхбаатар ä¿¿ðãèéí ïðîêóðîðûí ãàçðын хяналтын прокурор Л.Мажигсүрэнгээñ Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 17.3 äóãààð ç¿éëèéí 1 дэх õýñýãò çààñíààð ÿëëàõ ä¿ãíýëò ¿éëäýæ èð¿¿ëñýí Б овогт Аийн Мт õîëáîãäîõ ýð¿¿ãèéí 1809016850793 äóãààðòàé õýðãèéã 2018 îíû 10 äóãààð ñàðûí 16-ны ºäºð õ¿ëýýí àâ÷ õÿíàí õýëýëöýâ.

 

Шүүгдэгчèéí áèåèéí áàéöààëò:

 

Õîëáîãäñîí õýðãèéí òàëààð: /яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

Ø¿¿ãäýã÷ А.М нь 2017 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрөөс 2018 оны 02 дугаар сарын 22-ны хооронд Оросын Холбооны улсаас модны бизнес хийж Хятад улс руу гаргаж байгаа гэж А.Бт итгүүлэн ярьж улмаар урьдын харилцааны явцад үүссэн итгэлийг урвуулан ашиглаж Сүхбаатар дүүргийн 5 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Энд Эн Эйр” экспресс ХХК-ийн байрнаас мобайл банкаар 37.530.000 төгрөг иргэн А.Баас өөртөө шилжүүлэн авч залилан хохирол учруулсан ãýìò õýðýãò õîëáîãäæýý.

 

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

 

Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ø¿¿ãäýã÷ А.М ìýä¿¿ëýõäýý: “…Мөрдөн байцаалтын шатанд бүгдийг үнэн зөв мэдүүлсэн. Нэмж мэдүүлэх зүйлгүй.  Би гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна гэв.

Эрүүгийн хариуцлагын шүүх хуралдаанд õîõèðîã÷ А.Б ìýä¿¿ëýõäýý:  “...Өмнөх 5 сая төгрөгийy баримтын хамт нийт 15 сая төгрөг өгсөн…” гэв.

 

Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò äàðààõü íîòëîõ áàðèìòóóäûã øèíæëýí ñóäëàâ. ¯¿íä:

Óëñûí ÿëëàã÷: Ш¿¿ãäýã÷ийн ãýì áóðóóã íîòëîõ áàéð ñóóðüòàé îðîëöîж, хавтаст хэргээс 10 дугаар хуудсанд хохирогч А.Бын мэдүүлэг, 32 дугаар хуудсанд гэрч А.Мын мэдүүлэг, 12-25 дугаар хуудсанд мөнгө шилжүүлсэн дансны хуулбар зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч: Шүүгдэгч А.Мт îíîãäóóëàõ ÿë øèéòãýëèéã õºíãºð¿¿ëýõ áàéð ñóóðüòàé îðîëöîæ, хавтаст хэргийн 50-59 дугаар хуудсанд авагдсан баримтууд, шинээр компаниудтай хийсэн гэрээ, хүүхдийн гэрчилгээний хуулбар 8 хуудас баримтыг гаргаж өгч байна гэв. Үүнд компаниудтай хийсэн гэрээ, хүүхдийн гэрчилгээний хуулбар зэргийг гаргаж өгөв.

Õîõèðîã÷èéí ºì㺺ëºã÷: Өнөөдрийн шүүх хуралдаанд хохирогчийн хууль ёсны эрх ашгийг хамгаалах байр суурьтай оролцож, хавтас хэргийн 12-24, 32 дүгээр хуудсанд хохирогчийн мэдүүлэг зэргийг øèíæëýí ñóäëàâ.

     Ø¿¿ãäýã÷ А.М: Òóñãàéëàí øèíæëýí ñóäëàõ íîòëîõ áàðèìò áàéõã¿é ãýñíèéã тогтоолд дурдаâ.

           

            Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрх нотлох баримтууд болон хэрэгт авагдсан бусад бичгийн нотлох баримтуудыг шүүх тал бүрээс нь бүрэн, бодитой магадлан хянасны үндсэнд дүгнэвэл:

     

            1. Гэм буруугийн талаар.

Ø¿¿ãäýã÷ А.М нь 2017 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрөөс 2018 оны 02 дугаар сарын 22-ны хооронд Оросын Холбооны улсаас модны бизнес хийж Хятад улс руу гаргаж байгаа гэж А.Бт итгүүлэн ярьж улмаар урьдын харилцааны явцад үүссэн итгэлийг урвуулан ашиглаж Сүхбаатар дүүргийн 5 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Энд Эн Эйр” экспресс ХХК-ийн байрнаас мобайл банкаар 37.530.000 төгрөг иргэн А.Баас өөртөө шилжүүлэн авч залилан хохирол учруулсан  áîëîõ íü ø¿¿õ õóðàëäààíä õýëýëöýãäñýí äàðààõ íîòëîõ áàðèìòóóäààð íîòëîãäîí òîãòîîãäîж байна гэж шүүх үзлээ. ¯¿íä:

            Хохирогч А.Бын: “...2017 оны 09 дүгээр сард ажил хэргийн шугамаар Мтай өөрийн танил Энхтайванаар дамжуулж танилцсан. М нь 2017 оны 10 дугаар сараас эхлэн надад би Оросын холбооны улсаас модны бизнес хийэ Хятад улс руу гаргаж байгаа санхүүжүүлж өгөөч гэж санал тавьсан. Тэгэхээр нь би 11 сард 2 хоногийн хугацаатай 12.000.000 төгрөг зээлүүлсэн боловч хугацаандаа өгөөгүй шалтаг хэлж явсаар 2018 оны 02 дугаар сарын сүүлчээр одоо модоо ачаад ашгаараа таны 12.000.000 төгрөгийг төлчихнө гэж хэлээд 1 вагон модны мөнгө өгөөч гэж хэлээд надаас 25.530.000 төгрөг авсан. Тэгээд би өгөхгүй болохоор нь 2018 оны 06 дугаар сард Мтай Оросын холбооны улс руу хамт явсан. Тус улсад очсон хойноо М мөнгийг чинь үрчихсэн гэж хэлсэн. Тэр вагоноор ерөөсөө мод явуулаагүй байсан. Миний мөнгийг тус этгээд худал хэлж залилан авсан байна. Би өөрийн ажлын байр буюу Эйр экспресс ХХК-ийн байрнаас мобайлаар өөрийн данснаас Мын Худалдаа хөгжлийн банкны данс руу шилжүүлсэн юм...” гэх мэдүүлэг /хх-10/,

А.Мын гэрчээр мэдүүлсэн: “...Би Бтай анх ажил хэргийн шугамаар 2017 оны 09 дүгээр сард танилцаж байсан. Би Б гэж хүнээс авсан мөнгөнөөсөө 10.000.000 төгрөгийг хадам аав Эрдэнэбилэгт өртэй байсан учраас өгсөн, 25.000.000 төгрөгийг урьд мод авна гэж хэлээд хүнээс зээлсэн байсан учир хүнд өгсөн. ... би одоо Б ахын мөнгийг өгч хохиролгүй болгох гээд хөөцөлдөөд явж байгаа. Энэхүү мөнгийг би хувийн хэрэгцээндээ зарцуулсан...” гэх мэдүүлэг /хх-32/,

Мөнгө шилжүүлсэн дансны хуулга, баримтууд /хх-12-25/ áîëîí ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ìýä¿¿ëñýí ìýä¿¿ëýã çýðýã áîëíî.

 

Õîõèðîã÷ íü ø¿¿õèéí òîãòîîëûí òîäîðõîéëîõ õýñýãò äóðäàãäñàí áàéäëààð А.Мын ¿ã, ¿éëäýëä õóóðòàãäàí, óðüäûí õàðèëöààíû ÿâöàä áèé áîëñîí èòãýëä õóóðòàãäàæ ò¿¿íä ìºí㺠ºãñíºº òîäîðõîé ìýä¿¿ëäýã áºãººä õîõèðîã÷, ø¿¿ãäýã÷ íàðûí ìýä¿¿ëýã, мөнгө шилжүүлсэн дансны хуулга çýðãýýð õîõèðîã÷èä ó÷èðñàí õîõèðëûí õýìæýý òîãòîîãäñîí áàéõ òóë ø¿¿õ äýýðõ íîòëîõ áàðèìòóóäûã õýðýãò õàìààðàëòàé, õóóëü ¸ñíû, à÷ õîëáîãäîëòîé, ¿íýí çºâ ãýæ ¿çэв.

 

Шүүгдэгч А.М нь áîäèò áóñ асуудлын үр дүнгийн талаар зохиомол áàéäëûã çîðèóäààð áèé áîëãîæ, õîõèðîã÷èä ìºíãèéã ýðã¿¿ëýí òºëºõ áàòàëãàà, òîîöîîëîëã¿é, санхүүжилт авч байгаа нэрийдлээр авч байгаа нь залилæ бусдын эд хөрөнгийг авах гэмт хэргийн øèíæèéã бүрэн тодорхойлж байгаа болно.

 

А.Мын õóóð÷, óðüäûí õàðèëöààíû ÿâöàä áèé áîëñîí èòãýëèéã óðâóóëàí àøèãëàæ, áóñäûí èõ õýìæýýíèé ìºíãºí õºðºíãèéã àâñàí ñàíààòàé ¿éëäýë íü Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлд заасан “Çàëèëàõ” ãýìò õýðãèéí øèíæèéã á¿ðýí àãóóëñàí áàéíà.

 

Шүүгдэгч А.М болон түүний өмгөөлөгчөөс улсын яллагчаас гаргасан гэм бурóó áîëîí õýðãèéí ç¿éë÷ëýëòýé маргаагүй болохыг тэмдэглэх нь зүйтэй байна.

 

Ийíõ¿¿ äýýðõ áàéäëààð шүүгдэгч А.М нь õóóð÷ ìýõëýí, óðüäûí õàðèëöààíû ÿâöàä áèé áîëñîí èòãýëèéã óðâóóëàí àøèãëàæ õîõèðîã÷îîñ 37.530.000 òºãðºã çàëèëæ их хэмжээний õîõèðîë ó÷ðóóëñàí гэм буруу õºäºëáºðã¿é нотлогдсон гэж дүгнэж, Ýð¿¿ãèéí хуульд заасан гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлагыг õ¿ëýýëãýõ үндэслэлтэй байна гэж шүүх үзлээ.

 

Ãýìò õýðãèéí óëìààñ õîõèðîã÷ид íèéò 37.530.000 òºãðºãèéí õîõèðîë ó÷èðñàí áàéõ áà ø¿¿ãäýã÷ нь хохирогчид нийт 15.000.000 òºãðºãèéã òºëñºí áàéõ áà төлөгдсөн хохирлын талаар шүүгдэгч хохирогч хэн аль нь маргаагүй болно.

 

Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгчээс нийт 22.530.000 төгрөгийг гаргуулан хохирогч А.Бт олгох нь зүйтэй байна.

 

2. Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Улсын яллагчаас “...Шүүгдэгч А.Мт эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 жил 6 сарын хугацаатай ял оногдуулах, уг ялыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийг журамлан нээлттэй хорих ангид эдлүүлэх...”, гэсэн саналыг,

Ø¿¿ãäýã÷èéí ºì㺺ëºã÷өөс Д.Баас: “…Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт гэмт хэрэг бол эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар хөнгөн гэмт хэргийн ангилалд хамаарч байгаа. Миний үйлчлүүлэгчид эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангид заасан 6.5 дугаар зүйлд заасан хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал байгаа гэж үзэж байна. Мөн А.Мын гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байгаа байдал, хохирлын тодорхой хэмжээнд төлсөн зэргийг харгалзан тэнсэн харгалзах ялыг оногдуулж өгөөч…” ãýñýн хүсэлтийг тус тус гаргав.

 

Шүүгдэгч А.М нь гэм буруугийн шүүх хурлаас хохирол нөхөн төлөх талаар өмгөөлөгчийн хамт саналаа гаргаж 5 хоногийн хугацаатай завсарлага авсан хэдий ч хохирлоо нөхөн төлж барагдуулаагүй байх тул түүний өмгөөлөгчийн гаргасан саналыг хүлээн авах хууль зүйн үндэслэлгүй байна.

 

Шүүх шүүгдэгчèä эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ т¿¿íий гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагын хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан, гэм буруутайд тооцсон нотлох баримтад үндэслэн эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй ãýæ ¿çýâ.

 

Шүүх ø¿¿ãäýã÷ А.Мт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1 дэх хэсэг “тохиолдлын шинжтэй нºхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн”-ийг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд òîîöîæ, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй áîëíî.

 

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгчөөс “оногдуулах ялыг тэнсэж өгнө үү” гэсэн хүсэлтийг гаргасан ба шүүхээс А.Мыг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцон, хохиролд 22.530.000 төгрөгийг гаргуулахаар шийдвэрлэсэн ба хохирлын хэмжээ,  шүүгдэгчийн орлого олох боломж, хувийн байдал зэргийг харгалзан торгуулийн ял оногдуулах боломжгүй гэж үзэв.

 

Øүүгдэгч А.Мт ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýä гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, ¿éëäëèéí òîî, бусдад учруулсан хохирлыí õýìæýý çýðãèéã õàðãàëçàí Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.3 äóãààð ç¿éëèéí 1 дэх çààëòàä çààñàí òºðºë õýìæýýíèé äîòîð õîðèõ ÿë øèéòãýõýýð øèéäâýðëýñíýýñ ãàäíà õîðèõ ÿëûã íýýëòòýé õîðèõ áàéãóóëëàãàä ýäë¿¿ëýõýýð òîãòîîâ.

 

3. Áóñàä àñóóäëààð:

Õýðýãò ýä ìºðèéí áàðèìòààð õóðààãäàæ èðñýí ç¿éëã¿é, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь энэ хэрэгтээ цагдан хоригдсон хоноггүй болно.

 

Мîíãîë Óëñûí Ýð¿¿ãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéн 36.2, 36.3, 36.4, 36.5, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 ä¿ãýýð ç¿éë¿¿äèéã óäèðäëàãà áîëãîí ÒÎÃÒÎÎÕ íü:

 

1. Б овогт Аийн Мыг óðüäûí õàðèëöààíû ÿâöàä áèé áîëñîí èòãýëèéã óðâóóëàí àøèãëàж буñäыг залилсан буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан ãýìò õýðýã ¿éëäñýí ãýì áóðóóòàéä òîîöñóãàé.

2. Ø¿¿ãäýã÷ А.Мыг Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 17.3 äóãààð ç¿éëèéí 1 дэх хэсэгт çààñíààð 1 /нэг/ жил, 6 /зургаа/ сарын õóãàöààãààð õîðèõ ÿëààð øèéòãýñ¿ãýé. 

3.  Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 äóãààð ç¿éëèéí 4 дýõ хэсэгт çааснаар шүүгдэгч А.Мын эдлэх ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлсүгэй.

4. Èðãýíèé õóóëèéí 497 äóãààð ç¿éëèéí 497.1, 510 äóãààð ç¿éëèéí 510.1 äýõ õýñýãò çààñíààð А.Мааас 22.530.000 òºãðºãèéã ãàðãóóëæ õîõèðîã÷ А.Бт îëãîñóãàé.

5. Õэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн ç¿éëã¿é, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, А.М нь цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тус тус дудсугай.

6. Ø¿¿ãäýã÷ А.Мт урд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг 2018 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрөөс эхлэн өөрчлөн цагдан хорьж, т¿¿ний ýäëýõ ÿëûã ýíý ºäðººñ ýõëýí òîîëñóãàé.

7. Øèéòãýõ òîãòîîë íü òàíèëöóóëàí ñîíñãîñíîîð õóóëèéí õ¿÷èíòýé áîëîõ áºãººä шүүгдэгч, ò¿¿íèé ºì㺺ëºã÷, õîõèðîã÷, ÿëëàã÷ íàð ýñ çºâøººðâºë òîãòîîëûã ãàðäóóëñíààñ õîéø Нийслэлийн Ýð¿¿ãèéí õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä 14 õîíîãò äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàõ, óëñûí ÿëëàã÷ ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõòýéã äóðäñóãàé.

8. Äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàñàí ýñýðã¿¿öýë áè÷èãäñýí òîõèîëäîëä òîãòîîëûí áèåëýëòèéã ò¿äãýëç¿¿ëæ, òîãòîîë áèåë¿¿ëýõ õ¿ðòýë шүүгдэгч А.Мт авсан цагдан хорих òàñëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã õýâýýð ¿ðãýëæë¿¿ëñ¿ãýé.  

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ× Ø¯¯Ã×                                        Õ.ÈÄÝÐ