\

^г                                                                    „                             

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИИН өмнөөс

Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх
хуралдааныг шүүгч Т.Алтантуяа даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга А.Сэрчмаа,

улсын яллагч Р.Энх-Оюун,

шүүгдэгч Д.П-, түүний өмгөөлөгч О.Баярбаясгалан /шүүхэд төлөөлөх
эрхийн үнэмлэхний дугаар 2260/ нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны “А-1”
танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар:

Сонгинохайрхан дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос Н-
овогт Д-гийн П-д холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар
зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн 1808 0525 01518
дугаартай, 1 хавтаст хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр ирүүлснийг 2018
оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр хүлээн авч, 2018 оны 12 дугаар сарын 19-ний өдөр хянан
хэлэлцэв.

Шүүгдэгч: Н- овогт Д-гийн П- нь Монгол Улсын иргэн, Увс
аймгийн Өндөрхангай суманд 1981 оны 6 дугаар сарын 18-нд төрсөн, 37 настай, эрэгтэй,
бүрэн дунд боловсролтой, гагнуурчин мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 2,
дүүгийн хамт амьдардаг, урьд ял шийтгэл:

-Сонгинохайрхан дүүргийн прокурорын газрын 2009 оны 11 дүгээр сарын 09-ний
өдрийн тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2 дахь хэсэгт
заасан гэмт хэргийг 2009 оны 7 дугаар сарын 09-ний өдрийн Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд
хамааруулан хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн,

Прокуророос тогтоосон хэргийн агуулга (яллах дүгнэлтэнд бичигдсэнээр)

Д.П- нь 2018 оны 11 дүгээр сарын 09-ний орой 22 цагийн орчим
Сонгинохайрхан дүүргийн 21 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт иргэн С.С-тэй

2

маргалдан, улмаар зодож эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт
холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шуүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

Нэг. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Д.П-гээс: Мөрдөн шалгах

ажиллагаанд болсон асуудлыг мэдүүлсэн тул мэдүүлэг гаргахгүй гэв.

Хоёр. Эрүүгийн 1808 0525 01518 дугаартай хэргээс талуудын шинжлэн судалсан
нотлох баримтууд:

1. Хохирогч С.С-гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд 2018 оны 11 дүгээр сарын
23-нд өгсөн: “...2018 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдөр 17 цагийн орчимд манай эхнэр
Ганчимэг хотоос ирээд хүүхдүүддээ чихэр боорцог авч чадсангүй, дэлгүүр орчихоод ирье
гэхээр нь би за тэг тэг гээд манай эхнэр гараад явсан. Тэгээд гэртээ ирэхгүй 19 цаг хүртэл
таг чиг байхаар нь залгатал утас нь холбогдох боломжгүй байсан. Би гарч айлуудаар
хайтал байгаагүй. Тэгэхээр нь би цуг ажилладаг Энхболдын хамт хойд талын уулын араар
хайтал П-, Батсүх, манай эхнэр гурав Батсүхийн машин дотор архи уугаад сууж
байсан. Тэгээд жолоочийн эсрэг талын хаалгыг нээгээд чи өдий болтол юу хийж байгаан
гэсэн чинь манай хүн “чамд ямар хамаатайн” гээд бид хоёр маргалдсан. Тэгсэн
П- намайг багалзуурдаад машинаас бууж ирээд намайг боогоод газар унагааж
байгаад зодсон...гомдолтой байна. Толгойгоо үзүүлмээр байна...” гэх мэдүүлэг (хавтаст
хэргийн 7-8),

2.Д.П-гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагчаар 2018 оны 12 дугаар
сарын 01-нд өгсөн: “...2018 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдөр 10 цагийн орчимд найз
Батсүхтэй хамт хойшоо адууны оторт “Хунцал” гэдэг газар руу явсан. Үдээс хойш 17
цагийн орчимд Батсүхийн гэрт ирсэн. Бид хоёр пиво уухаар болоод Батсүхийн машиныг
асаагаад дэлгүүр рүү явсан. Тэгсэн замд С-гийн эхнэр Ганчимэгтэй дэлгүүрийн
хажууд тааралдаад мэнд усаа мэдэлцээд, би машинд суучих гээд Ганчимэгийг машинд
суулгасан. Батсүх дэлгүүр орж 2.5 литрийн хэмжээтэй “Нийслэл” нэртэй пиво аваад гарч
ирсэн. Тэгээд бид гурав хойшоо уулын ард гарсан. Тэнд очоод пиво уугаад сууж байтал
гэрэл нь унтраатай машин ойртоод тулаад ирсэн, гэнэт гэрлээ асаатал С-, Болдоо
хоёр машинаас буугаад ирсэн. С- Батсүхийн машины баруун талын хаалгыг
онгойлгоод Ганчимэгийг татаж буулгаад хараагаад эхэлсэн. Тэгснээ над руу дайраад “чи
яахаараа хүний эхнэрийг авч алга болдог юм” гэхээр нь би “юу гэсэн үг вэ, бид хэд сая
тааралдаад сууж байна” гэтэл намайг заамдаад авсан. Би машинаас буугаад С-г

боож унагаагаад дээрээс нь зүүн хацар руу нь нэг удаа цохисон. Гэмтлүүдийг нь би
гараараа цохиж учруулсан...” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 20-24),

3. Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2018 оны 11 дүгээр сарын 10-ны
өдрийн Хүний биед хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээний 13487 дугаар дүгнэлтэд:

“...Хэсэг газрын үзлэгпт. 2 хацарт 2x1 см 1x1 см хүзүүний зүүн хажуу хэсгээр 2хЗсм
улаан өнгийн зулгарал, цус хуралттай. Зүүн хацрын дотор салстад язарсан шархтай.

ДҮГНЭЛТ:

1-С-гийн биед 2 хацар, хүзүүний зүүн хажуу хэсгээр зулгарал, цус хуралт, зүүн
хацрын дотор салстад шарх тогтоогдлоо.

2. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн тус бүр нэг удаагийн үйлчлэлээр тухайн
   хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгджээ.
3. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг
   түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна...” гэсэн дүгнэлт (хавтаст
   хэргийн 15),
4. Шүүгдэгчийн иргэний үнэмлэхийн лавлагаа (хавтаст хэргийн 27), ял шийтгэгдсэн
   эсэхийг шалгах хуудас (хавтаст хэргийн 30), хөдлөх болон үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй эсэх
   талаар холбогдох байгууллагаас авсан лавлагаа (хавтаст хэргийн 28-29), хохирогч,
   шүүгдэгч нарын хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх тухай хүсэлт (хавтаст
   хэргийн 40-41), Шүүгдэгч Д.П-гээс хохирогч С.С-д хохирол төлсөн тухай
   Хаан банкны орлогын баримт (хавтаст хэргийн 39) зэрэг хэрэгт цугларсан бичгийн нотлох
   баримтуудыг шинжлэн судалсан болно.

Шүүх хуралдаанд гэм буруугийн талаар улсын яллагчаас шүүгдэгч Д.П-
нь хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь
хохирогчийн мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт, шүүгдэгчийн өөрийнх нь мэдүүлэг зэргээр
тогтоогдсон гэж үзэж, түүнийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх
хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцуулах гэсэн дүгнэлтийг гаргасан ба шүүгдэгч, түүний
өмгөөлөгч нар нь гэм буруугийн талаар маргаангүй гэсэн тайлбарыг гаргаж, улсын
яллагчийн дүгнэлттэй мэтгэлцээгүй болно.

Гурав. Шүүхээс тогтоосон хэргийн үйл баримт болон хууль зүйн дүгнэлт

Шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд, шүүгдэгч Д.П-д холбогдох
хэргийг хянан хэлэлцээд Эрүүгийн хуулийн хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн
зарчмыг тус тус баримтлан шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хэрэгт
цугларсан дээрх нотлох баримтуудаас үзэхэд:

1.Гэм буруугийн талаар.

4

Шүүгдэгч Д.П- нь Сонгинохайрхан дүүргийн 21 дүгээр хорооны нутаг
дэвсгэрт 2018 оны 11 дүгээр сарын 09-ний орой 22 цагийн орчим иргэн С.С-тэй
хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас маргалдан, улмаар танхайн сэдэлтээр, шууд
санаатай үйлдлээр, түүнийг багалзуурдах, боох, газар унагах, нүүрэнд нь алгадах зэргээр
зодож эрүүл мэндэд нь хоёр хацар, хүзүүний зүүн хажуу хэсгээр зулгарал, цус хуралт,
зүүн хацрын дотор салстад шарх бүхий хөнгөн хохирол учруулсан болох нь:

• Хохирогч С.С-гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...2018 оны 11 дүгээр
  сарын 09-ний өдөр 17 цагийн орчим манай эхнэр Ганчимэг хотоос ирээд ...дэлгүүр
  орчихоод ирье ...гээд гараад явсан. ...гэртээ ирэхгүй 19 цаг хүртэл таг чиг байхаар нь
  залгатал утас нь холбогдох боломжгүй байсан. ...гарч айлуудаар хайтал байхгүй, ...цуг
  ажилладаг Энхболдын хамт хойд талын уулын араар хайтал П-, Батсүх, манай
  эхнэр гурав Батсүхийн машин дотор архи уугаад сууж байсан. Тэгээд жолоочийн эсрэг
  талын хаалгыг нээгээд “чи өдий болтол юу хийж байгаан” гэсэн чинь манай хүн “чамд
  ямар хамаатай юм" гээд бид маргалдсан. Тэгсэн П- намайг багалзуурдаад
  машинаас бууж ирээд намайг боогоод газар унагааж байгаад зодсон...” гэх мэдүүлэг
  (хавтаст хэргийн 7-8)
• Д.П-гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2018 оны 11 дүгээр сарын
  19-ний өдөр ...17 цагийн орчимд Батсүхийн гэрт ирсэн. Бид пиво уухаар болоод Батсүхийн
  машиныг асаагаад дэлгүүр рүү явсан, ...замд С-гийн эхнэр Ганчимэгтэй дэлгүүрийн
  хажууд тааралдаад ...Ганчимэгийг машинд суулгасан. ...бид гурав хойшоо уулын ард гарч,
  ...пиво уугаад сууж байтал ...С-, Болдоо хоёр машинаас буугаад ирсэн. ...Тэгээд над
  руу дайраад “чи яахаараа хүний эхнэрийг авч алга болдог юм” гэсэн. ...намайг заамдаад
  авсан. ...би машинаас буугаад С-г боож унагаагаад дээрээс нь зүүн хацар руу нь нэг
  удаа цохисон. ...гэмтлүүдийг би гараараа цохиж учруулсан...” гэх мэдүүлэг (хавтаст
  хэргийн 20-24), шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2018 оны 11 дүгээр сарын
  10-ны өдрийн Хүний биед хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээний 13487 дугаар дүгнэлт
  (хавтаст хэргийн 15) зэрэг нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Дээр дурдсан нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан журмаар
цугларсан, хэрэг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай. Мөн хохирогч, яллагдагч нараас
мэдүүлэг авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль зөрчөөгүй, шинжээчийн
дүгнэлт, нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл
баримтыг хангалттай тогтоож чадсан хууль ёсны үнэн зөв баримтууд гэж үнэлэв.

Хэргийн үйл баримтаас дүгнэвэл хохирогч С.С- нь “миний эхнэрийг авч явлаа”
гэх шалтгаанаар шүүгдэгч Д.П-тэй хэрүүл маргаан анх үүсгэсэн, мөн шүүгдэгч
Д.П- нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн байсан зэрэг нь гэмт хэрэг
гарахад нөлөөлсөн байна.

5

\П

Шүүгдэгч Д.П-гийн хохирогчид хөнгөн гэмтэл учруулсан үйлдэл нь Эрүүгийн
хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд
хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний шинжийг бүрэн хангасан байна.

Иймд шүүгдэгч Д.П-г гэм буруутайд тооцуулах талаар прокуророос яллах
дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл зөв байх тул улсын яллагчийн дүгнэлтийг
хүлээн авч дээрх зүйл, хэсэгт зааснаар шүүгдэгчийг гэм буруутайд тооцох хууль зүйн
үндэслэлтэй байна гэж шүүх дүгнэв.

2. Гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирол, хор уршгийн талаар:

Энэ гэмт хэргийн улмаас хохирогч С.С-гийн эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл
учирсан байх боловч эмчилгээний зардлыг баримтаар нэхэмжлээгүй боловч шүүгдэгч
Д.П- нь 2018 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр хохирогч С.С-д 200.000
төгрөг нөхөн төлсөн байх тул шүүгдэгчийг энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй гэж
шүүх үзэв.

3. Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар

Сонгинохайрхан дүүргийн прокурорын газар нь хэрэг хянан шийдвэрлэх
ажиллагааны явцад Д.П-д холбогдох эрүүгийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар
хянан шийдвэрлүүлэх тухай тогтоол гаргаж, эрүүгийн хариуцлагын төрөл, хэмжээний
талаар буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар
250 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулах танилцуулж, шүүгдэгч
нь зөвшөөрч гарын үсгээ зурсан байна.

Шүүх хуралдаанд эрүүгийн хариуцлагын талаар улсын яллагчаас шүүгдэгч
Д.П-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар
250 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулах тухай дүгнэлтийг
гаргасан ба улсын яллагчийн гаргасан дүгнэлтэд шүүгдэгч, түүний шүүгдэгчийн өмгөөлөгч
нар мэтгэлцээгүй.

Харин шүүгдэгчийн өмгөөлөгч О.Баярбаясгалан нь шүүгдэгч Д.П- нь
тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэмт хэргийн
улмаас учруулсан гэм хорыг арилгасан зэргийг эрүүгийн хариуцлагыг оногдуулахдаа
харгалзан үзнэ үү, эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал байхгүй гэсэн
дүгнэлтийг гаргасан.

Шүүх шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ гэм буруутайд тооцсон нотлох
баримтад үндэслэн түүний гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор
уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагын
хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал зэргийг харгалзан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх
нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч Д.П- нь ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгасан хуудсаар урьд ял
шийтгэлгүй байх ба тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг
үйлдсэн, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хор уршгийн зардлыг сайн дураараа нөхөн
төлсөн зэргийг эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд хөнгөрүүлэх нөхцөлд харгалзсан ба
эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5 дугаар зүйлд зарим хэргийг
хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх талаар заасан ба уг зүйлийн 8 дахь хэсэгт
“шүүх шүүгдэгчийг гэм буруутай гэж үзвэл прокурорын саналыг харгалзан эрүүгийн
хариуцлага хүлээлгэх шийдвэр гаргана" гэж заасан.

Иймд шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учруулсан хохирол, хор
уршгийн шинж чанар, хувийн байдал зэргийг харгалзан прокурорын саналыг харгалзан
Д.П-г 250 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял шийтгэж, хуульд
зааснаар түүний нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын хэмжээг өдрийн 4 цагийн хугацаагаар
тогтоож, оногдуулсан ялыг биелүүлээгүй бол дээрх ялыг хорих ялаар сольж болохыг
анхааруулах нь зүйтэй байна.

IV. Бусад асуудлаар

Эрүүгийн 1808 0525 01518 дугаар хэрэгт хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны
зардалгүй, битүүмжлэгдсэн болон эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирүүлсэн зүйлгүй,
шүүгдэгч нь энэ хэрэгт цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдаагүй, түүний
иргэний хувийн бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй болохыг тус тус тогтоолд дурдав.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1, 17.5 дугаар
зүйлийн 9, 5 дахь хэсэг, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8 дугаар
зүйлийн 1, 4, 36.10 дугаар зүйлийн 4, 36.13 дугаар зүйлийн 4, 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь
хэсэгт тус тус заасныг удирдлага болгон

' ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Н- овогт Д-гийн П-г хүний эрүүл мэндэд хөнгөн
   хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар
   Д.П-г 250 (хоёр зуун тавин) цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял
   шийтгэсүгэй.