ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

Õýðãèéí инäåêñ: 166/2019/0001/Э

 

Äàðõàí-Óóë àéìàã äàõü ñóì äóíäûí Эрүүгийн хэргийн анхан шатны ø¿¿õèéí шүүх хуралдааныг Åðºíõèé ø¿¿ã÷ ß.Òóóë äàðãàëæ,

Ш¿¿õ õóðàëäààíû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.Тэмүүжин,

Улñûí ÿëëàã÷аар Аймгийн прокурорын газрын õÿíàëòûí прокурор О.Доржмаа,

Ø¿¿ãäýã÷ Д.Ч  /ººðºº ººðèé㺺 ºì㺺ëºõ õ¿ñýëò ãàðãàñàí òóë ºì㺺ëºã÷ îðîëöîîã¿é/ íàðûã îðîëöóóëàí òóñ ø¿¿õèéí òàíõèìä íýýëòòýé хèéсэн шүүх хуралдаанаар Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 äóãààð ç¿éëèéí 1-ò çààñàí гэмт хэрэгт холбогдуулан ÿëëàõ ä¿ãíýëò ¿éëäýæ èð¿¿ëñýí Д.Ч õîëáîãäîõ ýð¿¿ãèéí 1818008100530 дугаартай õýðãèéã 2018 îíû 12 дугаар ñàðûí 20-íы ºäºð õ¿ëýýí àâ÷, хянан õýëýëöëýý.

 

Ø¿¿ãäýã÷èéí биеийн áàéöààëò:

 

Монгол Улсын иргэн, Д.Ч 1958 оны 2 дугаар сарын 2-ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн Орхон суманд төрсөн, эрэгтэй, 60 настай, бүрэн бус дунд боловсролтой, тракторчин мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 6, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, урьд ял шийтгэлгүй.

 

Холбогдсон хэргийн талаар: /Яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

 

Шүүгдэгч Д.Ч  нь 2018 оны 10 дугаар сарын 9-ний өглөө Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 3 дугаар багийн Хараагийн 2 дугаар гудамжны 1-12 тоотод байх гэртээ хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас иргэн Ц.Н  эрх чөлөөнд нь халдаж, эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол ó÷ðóóëñàí ãýìò õýðýãò õîëáîãäæýý.

 

   ТÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

1.Гэм буруугийн талаар:

 

Шүүгдэгч Д.Ч  нь 2018 оны 10 дугаар сарын 9-ний өглөө Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 3 дугаар багийн Хараагийн 2 дугаар гудамжны 1-12 тоотод байх гэртээ хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас иргэн Ц.Н  эрх чөлөөнд нь халдаж, эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол ó÷ðóóëж, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дóãààр зүйлийн 1-т заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь:  

 

-Шүүгдэгч Д.Ч ын мөрдөн байцаалтын шатанд болон ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò өгсөн: “...хийсэн хэрэгтээ гэмшиж байна, гэм буруугийн асуудал дээр маргаан байхгүй. Ар гэрийн амьдралын нөхцөл байдлыг харгалзан хөнгөн ял оногдуулж өгнө үү.” гэх мэдүүлэг,

 

-Гэмт хэргийн талаар гомдол хүлээн авсан тэмдэглэл /хэргийн 4/,

-Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хэргийн 5-10/,

-Эд мөрийн баримтаар тооцох тухай мөрдөгчийн тогтоол /хэргийн 11/,

-Эд зүйлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хэргийн 12/,

 

-Хохирогч Ц.Н  мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...би өглөө сэрээд даараад байхаар нь том өрөөнд ороод хадам ээжийн урдуур ороод дулаацах гээд хэвтсэн юм. Тэгсэн чинь хадам аав босож ирээд “чи яахаараа миний эхнэрийн хажуугаар хэвтдэг юм бэ?” гэхээр нь би “би ээж шигээ хүнийг яавал гэж, сүртэй юм бэ? би даараад байна шүү дээ” гэж хэлчихээд буруу хараад хэвтэж байсан чинь өмдний ар тал нойтон оргиод халуун оргиод явчихаар нь харсан чинь нил цус болсон байсан. Тэгэхээр нь би “та яаж байгаа юм бэ? гэж хэлээд зогсож байсан миний толгой эргээд эхлэхээр нь би гараад цагдаа болон эмнэлэг рүү дуудлага өгсөн.

...гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй.” гэх мэдүүлэг /хэргийн 14-16/,

 

-Гэрч Г.П-ийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...унтаж байсан чинь Ням-Эрдэнэ нөхөр бид хоёрын унтаж байсан том өрөөнд орж ирээд “би даараад байна, цаашаа унт” гээд миний урдуур орж унтсан юм. Тэгсэн манай нөхөр Чулуунбаатар уурлаж босож ирээд гал тогооны шургуулганаас шар иштэй хутга аваад хутгалсан юм.” гэх мэдүүлэг /хэргийн 17/,

 

-Дархан-Уул аймаг Нэгдсэн эмнэлгийн тодорхойлолт /хэргийн 21/,

 

-Ц.Н  биед зүүн өгзгөнд шарх гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь хурц ир үзүүртэй зүйлийн нэг удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэх боломжтой. Дээрх гэмтэл нь тухайн хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаанд сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Цаашид эрүүл мэнд, ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтад нөлөөлөхгүй.” гэх 2018 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдрийн 1037 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт /хэргийн 23/,

 

-Хохирогч, яллагдагч нараас гаргасан баталгаа /хэргийн 42/ болон хавтàñò хэрэгт авагдсан бусад нотлох баримтуудаар тогтоогдож байх ба шүүгдэгч нь ямар нэгэн дарамт шахалтгүйгээр хэргээ хүлээн мэдүүлж, хэргийн зүйлчлэл, гэм буруугийн талаар маргаагүй байна.

 

Гэмт хэргийн улмаас хохирогч Ц.Н  эрүүл мэндэд “дух, дагз, зүүн бугалганы шарх, тархи доргилт, дух, баруун алганд зулгаралт” бүхий гэмтэл учирсан бөгөөд энэ нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаанд сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарч байгаа болох нь 2018 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдрийн 1037 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтээр /хэргийн 23/ нотлогдож байх тул шүүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэргийг зүйлчилсэн хуулийн зүйл, хэсэг зөв байна.

Иймд шүүгдэгч Д.Ч ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-т заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

Гэмт хэргийн улмаас хохирогчийн эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан боловч мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч Ц.Н  нь “...гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй.” гэх мэдүүлэг мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн /хэргийн 16/ байх тул шийтгэх тогтоол гарах үед шүүгдэгчээс гаргуулах төлбөргүй байна гэж үзлээ.

2. Эрүүгийн хариуцлага, бусад асуудлын талаар:

 

Шүүгдэгч Д.Ч  нь 2018 оны 10 дугаар сарын 9-ний өглөө Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 3 дугаар багийн Хараагийн 2 дугаар гудамжны 1-12 тоотод байх гэртээ хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас иргэн Ц.Н  эрх чөлөөнд нь халдаж, эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол ó÷ðóóëж, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дóãààр зүйлийн 1-т заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь хавтаст хэрэгт авагдаж, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан бусад бичгийн баримтуудаар нотлогдож байх тул шүүгдэгч Д.Ч ыг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, хуульд заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна гэж шүүх үзлээ.

 

Эрүүгийн хариуцлага нь эрүүгийн хуульд заасан ял, албадлагын арга хэмжээнээс бүрддэг ба шүүгдэгч Д.Ч  нь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх насанд хүрсэн, хэрэг хариуцах чадвартай этгээд байна.

Шүүгдэгч Д.Ч  нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэмт хэргийн улмаас бусдад төлөх төлбөргүй байгаа зэргийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1,  6.5 дугаар зүйлийн 12-т зааснаар эрүүгийн хариуцлага хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд харгалзан үзлээ.

 

Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байх бөгөөд прокурорын санал болгож, шүүгдэгчийн хүлээн зөвшөөрсөн хэмжээнд шүүгдэгч Д.Ч т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-т заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, 240 цагийн хугацаагаар Дархан-Уул аймгийн Нийтийн аж ахуй үйлчилгээний газарт зам, талбай цэвэрлэх нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулахаар шийдвэрлэв.

 

Энэ хэрэгт шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хураасан болон битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдаж, эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн 1 ширхэг хутгыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгахаар шийдвэрлэснийг дурдаад

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5, 36.1, 36.2, 36.3, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасíыг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч Д.Ч-г хүний эрүүл ìýíäýä õºíãºí õîõèðîë ó÷ðóóëж, Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 11.6 äóãààð ç¿éëèéí 1-ò çààñаí ãýìò õýðýã ¿éëäñýí ãýì áóðóóòàéä òîîöñóãàé.

 

2.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-т зааснаар шүүгдэгч Д.Ч-д Дархан-Уул аймгийн Нийтийн аж ахуй үйлчилгээний газарт зам, талбай цэвэрлүүлэхээр 240 /хоёр зуун дөч/ цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял шийтгэсүгэй.

 

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Д.Ч  нь нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын 8 цагийн ажлыг 1 хоногоор тооцож, хорих ялаар солихыг шүүгдэгч Д.Ч т анхааруулсугай.

 

4.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1.4, 1.7, 1.8, 1.9-т зааснаар шүүгдэгч нь энэ хэрэгт цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хураасан болон битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдаж, эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн 1 ширхэг хутгыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгасугай.

 

5.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1.5-т зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Д.Ч т àâñàí õóâèéí áàòàëãàà ãàðãàõ òàñëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã õýâýýð ¿ðãýëæë¿¿ëñ¿ãýé.     

 

6.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дугаар зүйлийн 1-т зааснаар шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч тогтоолыг эс зөвшөөрвөл тогтоолыг гардуулсан буюу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Дархан-Уул аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

7.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2-т зааснаар давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ÅЪÍÕÈÉ ШҮҮГЧ                                        ß.ÒÓÓË