2021    10  01                             2021/ШЦТ/361

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Төв аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шуугч Т.Батжаргал даргалж,

Шуух хуралдааны нарийн бичгийн дарга Т.Болдбаяр,

Улсын яллагчаар Аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Г.Энхбат,

Шүүгдэгч С.М, түүний өмгөөлөгч С.Мөнхтулга нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийж Төв аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн шүүгдэгч Т С Мд холбогдох эрүүгийн 1934005960575 дугаартай, 2 хавтаст хэргийг 2021 оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

 

Холбогдсон хэргийн талаар: Шүүгдэгч С.М нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлгээр яллах, цагаатгах болон бусад бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

 Шүүхийн хэлэлцүүлэгт: Шуугдэгч С.М өгсен: "Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байх тул ярих зүйл алга." гэх мэдүүлэг,

Талуудын хүсэлтээр хавтаст хэргээс: Хохирогч байгууллагын хууль ёсны төлөөлөгч М.Өлзийбат /1-р хх 36-37, 236 237/, гэрч Д.Тувшинжаргал /1-р хх 38-40/, С.М /1-р хх 41-42, 43-44, 209-210/. гэрч Б.Пүрэвжаргал /1-р хх 50, 51, 211-212, 240-241/ нарын егсен мэдүүлэг, гэрч Т.Гантемерийн егсен: "Би Ардчилсан намын гишүүн, Сүмбэр суманд Угалзын хоолой гэх газарт 30 га газарт тариалангийн үйл ажиллагаа явуулдаг. Би Т.Гантөмөр гэсэн хаягтай миний санаж байгаагаар 2011 онд нээж байсан. Манай Сүмбэр суманд Альтаир гоулд нэртэй уурхай алт олборлох үйл ажиллагааг Баруун тахилт ууланд явуулдаг. Тэгээд уг компани нийгмийн хариуцлагын гэрээг сумын удирдлагуудтай хийгээгүй, нийгэмд тустай нэг ч уйл ажиллагаа явуулаагүй болохоор би сумын иргэдийг уриалж хамтарч тус компанид шаардлага хургуулж сумын иргэд руу чиглэсэн тустай уйл ажиллагаа явуулахыг хүсэж байсан. Уг компани манай сумаас алтыг нь олборлоод ухаж дуусаад тэр чигт нь хаяад явахад ард нь сумын иргэд л үлдэнэ. Үлдээд ухаж сэндийчсэн ямар нэгэн нөхөн сэргээлт хийгээгүй ухсан нүхтай газар малчид болон нутгийн иргэд хэрхэн яаж тайван амьдрах талаар санаа зовдог болохоор уг постыг оруулсан. Бид нар нэг нутгийн хүмүүс болохоор бие биенээ сайн мэднэ. Би уг хүмүүстэй нутгийн хүмүүс гэх утгаар л холбоотой бөгөөд ажлын шугамаар ямар нэгэн холбоо байхгүй. Ер нь "Өгөөж сүмбэр" ХХК нь сум нутагтаа хийсэн зүйл ихтэй, нутгийн иргэдээс ам сайтай байдаг нийгмийн хариуцлагаа өндөрт тавьдаг сайн удирдлагатай байгууллага. Тийм зүйл бол байхгүй. Харин би сумын хэд хэдэн иргэдтэй хамтарч байгаад Альтаир гоулд ХХК-ны удирдлагуудтай уулзалт хийж одоо ямар арга хэмжээ авах талаар асууж тодруулмаар байна. Өөрөөр жагсаал цуглаан хийх хүч хэрэглэх хүсэл зорилго байхгүй." ....Би М, Даваажав нарыг танина. Түвшинжаргалыг огт танихгүй. Миний хувьд төрсөн цагаасаа хойш энэ сумандаа амьдарч байна. М тус сумын засаг дарга байсан. Харин Даваажавын хувьд намайг 10 жилийн сурагч байхад хичээл ордог байсан. Дээрх хоёр хүнтэй ямар нэгэн харилцаа холбоо байхгүй. Би 2004-2013 он хүртэл Бүгд найрамдах солонгос ард улсад ажил хийж байсан. Түүнээс хойш яг эрхэлсэн тодорхой ажил байхгүй, хувиараа сум орон нутагтаа төмс тарьж амьдарч байна. Ман найзтайгаа хамтарч 2013 оны 10 сараас 2014 оны 05 сар хүртэл Юнивишиний агаарын кабелийн ажил, Мобикомын 4 жигийн ажлыг туслан гүйцэтгэгчээр хийж байсан. 2020 оны 02 дугаар сард хуучин байгуулагдсан байсан Даян сүмбэр төрийн бус байгууллагыг өөрийн нэр дээр шилжүүлж авсан. Ерөнхийдөө гадуур хойд уулыг Менхтүвшин зарчихсан гэсэн аман яриан дундаас сонсож байсан юм. Яг ярьсан хүний нэрийг мэдэхгүй байна. Хүмүүсийн яриагаар Альтиар гоулд ХХК-ны захирлын аав гавьяат геологич байсан бөгөөд тэр хүн Мтэй ярилцаж тохироод түүний тариан талбайн нөхөн олговорт 100 сая тегрег өгөхөөр тохиролцсон. Тэгээд мөнгөнийхөө тал буюу 50 сая төгрөгийг егөөд бурхан болчихсон гэсэн дам зүйл сонссон. Өөр мэдэх зүйл байхгүй. Өгөөжсүмбэр ХХК нь миний мэдэхийн хүүхэд байхад л байсан компани олон жил үйл ажиллагаа явуулж байна. Харин Альтиар гоулд ХХК нь 2015-2016 оны үед гарч ирсэн компани шүү дээ. Миний хувьд жагсаал цуглаан зохион байгуулсан зүйл байхгүй, гадуур сумын иргэд ямар мэдээлэл байхгүй байж хардаж сэрдээд янз бүрээр л ярьдаг юм. Тухайн үед М сумын засаг дарга байсан бегеед би орж уулзаад "та нар хойд компанитай нийгмийн хариуцлагын гэрээ хийсэн юм уу. юм уу, суманд олборлолт явуулаад 3 жил боллоо" гэхэд өөдөөс "чи өөрөө энэ ажлын талаар яг юу хийсэн юм бэ?" гэж асууж байсан. Би тэгээд иргэдийн масс тэр Альтиар гоулд ХХК нийг сонирхдог юм уу, бодол санаа нь ямар байдгийг мэдэхийн тулд дээрх постыг оруулсан юм. Би тэгээд сум орон нутгийн засаг захиргаанд хандаж нийгмийн хариуцлагын хүрээнд гэрээгээ хурдан хийж, ажил хийхийг шаардаж байсан. Үүнээс болоод хэн нэгэн хүний ашиг сонирхолд хор уршиг учруулсан зүйл байхгүй. Үйл ажиллагааг нь таслан зогсоосон зүйл ч байхгүй. Харин гүйцэтгэх захирал Өлзийбат гэх хунтай уулзаж "сум орон нутагт юм хийгээч хамтар ч ажиллах хэрэгтэй талаар" хэлж байсан. Өөр зүйл байхгүй. Суманд ийм ямар ч үр ашиггүй компанийг байлгах ямар ч сонирхол алга. Болдог бол хууль журмынх нь дагуу шалгаж цуцлуулаад чаддаг компанийг нь ажиллуулах сонирхол байна. Хэрэв тийм компани байвал иргэн бүр дэмжинэ." гэх мэдүүлэг /1-р хх 57, 58-60/

гэрч А.Баасанхүүгийн өгсен: "Би М Даваажав. Тувшинжаргал нарыг танина. М нь өмнө нь буюу 2016-2019 оны 08 дугаар сар хүртэл Тев аймгийн Сүмбэр сумын Засаг дарга ажилтай байсан. Харин Даваажав нь Тев аймгийн Сүмбэр суманд төрж өссөн хүн бөгөөд Мгийн хадам дүү нь байгаа юм. Мгийн эхнэрийг Пүрэвжаргал гэдэг бөгөөд Пүрэвжаргал нь Өгеежсүмбэр ХХК-ны захирлын албан тушаалыг хашдаг юм. Түвшинжаргалыг "Альтаиргоулд" ХХК ны захирал гэдгээр нь танина, дээрх хүмүүстэй ажил хэргийн холбоотой байдаг, оор ямар нэгэн харилцаа холбоо байхгүй. Би 2004 оноос 2015 он хүртэл Төв аймгийн Сүмбэр сумын засаг даргын тамгын газар байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч 2015 онд Төв аймгийн Сэргэлэн суманд баригдаж байсан хөшигтийн хөндийн нисэх онгоцны буудалд Хөдөлмөр аюулгүй байдал хариуцсан ажилтан 2016 оны 11 дүгээр сараас 2019 оны 09 дүгээр сар хүртэл Төв аймгийн Сүмбэр сумын засаг даргын орлогч, 2019 оны 09 сарын 09-ний өдрөөс хойш тус сумын засаг даргаар ажиллаж байна. Миний хувьд тэр талаар сайн мэдэх зүйл байхгүй. Миний мэдэж байгаагаар 2017 онд тус сумын ойн арга хэмжээ болсон юм. Тухайн үед "Альтаиргоулд" ХХК нь сумын товд сурын талбай хийх үеэр техник хэрэгслээр даланг буулгаж, тэгшилж огч байсан. Яг тэр ажлыг үнэлсэн угуйг мэдэхгүй байна. Наадмын талбайд хөрөнгө оруулалт хийсэн байх яг тодорхой хэлж мэдэхгүй байна. Мон Байгаль орчны байцаагчийн ажлын өрөөнд засвар үйлчилгээ тохижилтын ажил хийж өгсөн. 2018 онд Наадмын талбай дээр далан нураах ажлыг зохион байгуулж өгсөн. Мен ашиглалтад орсон шинэ цэцэрлэгт тохижилт гээд 18 сая төгрөгийн дрож авч өгсөн. Мен сургуульд хяналтын 6 ширхэг тавих ажлыг суурилуулж өгсөн. Өөр мэдэх зүйл алга. Гантемер нь тус сумын иргэн байгаа юм. 2019 оны 7 дугаар сар бол баяр наадмын үе байсан. Тухайн үед жагсаал цуглаан хийсэн зүйл байхгуй, хийхээр сум орон нутагт хусэлт ирүүлсэн зүйл байхгүй. Харин газар нутгаа хамгаалах зорилгоор "хариуцлагагуй уул уурхай явуулж байна, нийгмийн хариуцлагаа биелуулэхгүй байна" гэсэн утга бүхий зуйл бичиж байсан. Сумын засаг дарга Мээс "Тариалангийн талбай дээр олборлолтын үйл ажиллагаа явагдаж байна, дээрх газрын давхцалын асуудлыг арилгуулж шийдүүлэхээр Төв аймгийн засаг даргад 2017-2018 онд албан бичиг хүргүүлж байсан. Мөн энэ асуудлаар Монгол улсын ерөнхий сайдад 2018 онд албан бичиг хүргүүлж байсан. Альтиар гоулд ХХК дээр хууль бус лиценз гарсан уу, үгүй юу гэдгийг шалгуулахаар сумын засаг захиргаанаас дээд байгууллагадаа хандаж албан тоот явуулсан юм. Дээрх асуудлыг бүрэн шийдэж чадаагүй бөгөөд Засгийн газраас Монгол улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа бүх уул уурхайг шалгахаар ажлын хэсэг гараад ажиллаж байгаа тэрэн дотор энэ асуудал орсон байгаа хараахан шалгаагуй байна. Дээрх ажлын хэсгийг шадар сайд Энхтувшин ахлан шалгаж байгаа болно Давхцалтай талбай дээр "Альтаиргоулд" ХХК уйл ажиллагаа явуулж байгаа. Харин Өгөөж сүмбэр ХХК нь уйл ажиллаа явуулаагүй байгаа болно. Өгөөжсүмбэрийн хувьд давхцалтай талбайгаа тойроод тариалалтаа хийж байгаа болно. Бие эрүүл мэндийн шалтгаанаар 2019 оны 08 дугаар хусэлтээ өгч ажлаас чөлөөлөгдсөн. Нийгмийн хариуцлагын гэрээ байгуулаагүй, газрын маргаантай холбоотойгоор байгуулаагуй эж узэж байна. 2017 онд сум орон нутгийн иргэдийн хурлын төлөөлөгч нар газар байх гэж узэж ба байх дээр нь танилцаж уед Техник эдийн засгийн үндэслэл хийгдээгүй, бусад баримт бичгүүд нь байхгүй, ганцхан ус ашиглах дүгнэлттэй, гэрээ хийгээгүй байсан." гэх мэдүүлэг /1-р хх 63-65/

“...Төв аймгийн Сүмбэр сумын Засаг даргаар ажиллаж байсан С.М нь тухайн албан тушаалд ажиллаж байх хугацаанд миний бие тус сумын Засаг даргын орлогчоор ажиллаж байсан. Энэ хугацаанд С.Мнь надад ямар нэгэн байдлаар "Альтаиргоулд" ХХК-тай холбоотой асуудлыг шийдвэрлүүлэх талаар үүрэг чиглэл өгч байсан удаа байхгүй. Миний бие 2020 онд хог хаягдлын гэрээ хийгдсэн ба нийгмийн хариуцлагын гэрээ хийх саналаа "Альтаиргоулд" ХХК-ийн захирал Өлзийбаттай ярилцсан байгаа. Уг компанитай холбоотой тушаал шийдвэр гаргаж байгаагүй. Альтаиргоулд ХХК-нд албан ёсоор буюу бичгээр хариу өгөөгүй ба Төв аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газарт бичиг баримтын бүрдэл бүрэн байна уу гэх утгаар хандахад тус Мэргэжлийн хяналтын газраас холбогдох шалгалтыг явуулж тус компанийн үйл ажиллагааг 2017 онд зогсоосон санагдаж байна. Миний бие "Альтаиргоулд" ХХК-нд албан ёсоор хариу өгөөгүй үнэн хариу албан ёсоор өгөөгүй нь миний буруу, мен тус компанитай холбоотой зөрчил дутагдал гарсан асуудлууд сум орон нутагт их байгаа. Гол шалтгаан нь "Альтаиргоулд" ХХК нь "Өгөөжсүмбэр" ХХК тай давхацсан асуудал болон "Альтаиргоулд" ХХК-ийн бичиг баримтын бурдэл ямагт дутуу байдагтай холбоотой асуудал байгаа юм. Надад тус компанид албан ёсоор уулзалт зохион байгуулдаг байсан. "Альтаиргоулд" ХХК-ийг зохих хууль тогтоомжийн дагуу үйл ажиллагаа явуулж байгаа гэж узэхгуй байна. Миний хувьд болон сумын Засаг даргын зүгээс байгаль орчны хяналтын улсын байцаагчаараа дамжуулан тус компаниас холбогдох бичиг баримтаа бүрдүүлж узуулах талаар олон удаа шаардлага тавьж байсан боловч тус компани баримт бичгийн бүрдэл дутуу байгаад байсан. Тус компани 20 гаруй бичиг баримтын бүрдэлтэй байж ашиглалтын үйл ажиллагаа явуулах зевшеерол авах естой байтал бидэнд тухайн компани ганц ус ашиглах дүгнэлтээ үзүүлсэн. Мен байгаль орчинд нелеелех байдлын үнэлгээ зэрэг холбогдох баримтаа огт үзүүлэхгүй байгаа юм. "Альтаиргоулд" ХХК нь хайгуулын үйл ажиллагаа явуулж байхдаа нөхөн сэргээлтийг хийдэг байсан ба харин ашиглалтын тусгай зевшеерел авсныхаа дараа эерчил дутагдал гаргаад байгаа юм. Миний хувьд сумын Засаг дарга С.М нь тус компанид 2017.05.24-ний өдрийн 05/105 дугаартай албан бичиг бичиж өгсон талаар мэдэхгүй байна: /1-р хх 238-239/

 гэрч Т.Гантемер /1-р хх 57, 58-60/, гэрч Т.Бат-Эрдэнэ /1-р хх 62/, гэрч А.Баасанхүү /1-р хх 63-65, 238-239/, гэрч Б.Болормаа /1-р хх 66-677, гэрч ц Даваасүрэн /1-р хх 68-70, 243-244/, гэрч Ч.Цэдэнбал /1-р хх 71-73/, гэрч Б.Даваажав /1-р хх 74-75/. яллагдагч С.М/1-р хх 228-229, 230-233/, гэрч М.Энхжин /1-р хх 242/, гэрч Ц.Батсүх /1-р хх 245-246/ нарын өгсөн мэдүүлгүүд.

 "Альтаиргоулд" ХХК-ийн 2019 оны 7 дугаар сарын 02-ны өдрийн 19/09 дугаартай ергедел /1-р хх 14-16/, Монгол Улсын Мэргэжлийн хяналтын улсын ахлах байцаагчийн Үйл ажиллагааг сэргээх тухай 2019.07.09-ний едрийн 01-01-002/ дугаартай акт /1-р хх 31/. Өгөөж сүмбэр ХХК-ийн Худалдаа хөгжлийн банк дахь депозит дансны гуйлгээний хуулга /1-р хх 77-78/, Өгөөж сүмбэр ХХК-ийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, дүрэм /1-р хх 79-871. Төв аймгийн Сүмбэр сумын Засаг даргын 2017.01.23-ны едрийн 05/22 дугаартай албан тоот /1-р хх 88/, урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /1-р хх 113/, шүүгдэгчийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх тухай хүсэлт /2-р хх 169/, хүсэлт шийдвэрлэсэн прокурорын ТОГТООЛ /2-р хх 172/ зэрэг хэрэгт цугларсан бусад бичгийн нотлох баримтууд болно.

 Шүүгдэгчийн гэм буруу болон хохирол, хор уршгийн талаар:

Шүүгдэгч С.М нь Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1.3. 31 дүгээр зүйлийн 31.1.4-т заасан эрх үүргийг хэрэгжүүлэх үедээ Монгол Улсын Авлигын эсрэг хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.6, 7.1.7 дэх заалтуудыг, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 17 дугаар зуйлийн 17.1-д заасан хэм хэмжээг зөрчиж албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж еертөө давуу байдал бий болгож 2017 оны 5 дугаар сарын 16-ны едер "Альтаиргоулд" ХХК-аас 50 000 000 төгрөгийг өөрийн хамаарал бухий компани болох "Өгөөж сүмбэр" ХХК-ийн Худалдаа хөгжлийн банкны 47400093 дугаартай дансаар авсан болох нь:

Хохирогч байгууллагын хууль ёсны төлөөлөгч М.Өлзийбатын өгсөн: "Төв аймгийн Сүмбэр сумын засаг дарга Менхтүвшин нь Өгөөжсүмбэр ХХК бол манай компани байгаа юм. надад менгө өгөхгүй бол та нарын ажил төрлийг явуулахгуй, opo нутагтай гэрээ байгуулуулахгүй гэсээр байгаад шахаж дарамталсаар өөрийнхө компанийн данс руу 50 сая төгрөгийг шилжүүлэн авсан хүн. Дээрх мөнгий "Альтаиргоулд" ХХкомпанийг уусгэн байгуулагч, 100 хувьцаа эзэмшиг Д.Түвшинжаргал нь 2017 оны 7 дугаар сарын 16-ны едер Улаанбаатар хотоо шилжүүлсэн. Дээрх үйл явдал нь ингээд зогсоогуй үргэлжилсээр дахин 50 сая тегре нэхэмжилж орон нутагтай нийгмийн хариуцлагын гэрээ байгуулаагуй, газар эзэмшиж захирамж гаргуулаагуй, хог хаягдлын гэрээ байгуулах ёстой байгуулаагүй өнөөдрийн хүргэж байна. Иймд манай компани дарамтлуулж егсен 50 сая тегрегее гаргуулж авахаар Цагдаагийн байгууллагад хандсан. Менхтүвшиний хувьд зовхон менге нэхэхээс гадна орон нутгийн иргэдийг буруу мэдээллээр хангаж турхирах шинжтэй, еерийн гар хел болсон хүмүүсээр олон нийтийн сүлжээнд "Өерсдийн уулыг еврсдео ухья, дайрах хэрэгтэй" зэргээр мэдээлэл өгсон. Тус сумын иргэн Гантомер гэх хүний хамт ороондоо уулзалт зохион байгуулан зааварчилга егч, түүний дагуу Гантомор нь тус сумын иргэдийн хандалт ихтэй фейсбүүк группэд "олон нийтийг хууль бус уйлдэлд турхирч уриалан дуудсан утга, агуулгатай мэдээлэл оруулсан байна Мен Улаанбаатар хотод УИХ-ын гишүүн Нямаагийн Энхболдын ерөөнд дуудаж уулзаад "Манай суманд дээрх компани үйл ажиллагаа явуулсан цагаас хойш энэ компани манай сумын 17 иргэнийг шоронд явуулсан, бид нар нийлээд энэ лицензийг цуцлуулж еерсдее ухна" гэж ярьж байсан. Энэ үйл явдлуудаас болоод 2019 оны 12 дугаар сарын эхэн үеэс эхлэн тус сумын болон гадны иргэд хууль бус гар аргаар алт олборлохоор компанийн ашиглалтын тусгай зөвшеорел бухий талбай руу нэвтэрч дайрч байсан. Энэ асуудлаар тухайн бур нь Цагдаагийн байгууллагад ханддаг мэдэгддэг байсан. 2017 оны 01 дүгээр сарын сүүлээс авхуулаад Сүмбэр суманд тус сумын засаг дарга Менхтүвшинтэй тухайн үед гүйцэтгэх захирал байсан Батсух, мен үүсгэн байгуулагч 100 хувь хувьцаа эзэмшигч Түвшинжаргал нар удаа дараа уулзаж байсан. Мен Улаанбаатар хотод хэд хэдэн удаа уулзаж байсан. Уулзалтаа бэхжүүлж авсан дурс бичлэг, дуу хураагуур алга байна. Мөн дээрх уйл явдлын дундуур буюу 50 сая тегрег егсний дараахан Мий хамаатны дүү гэх Гаалийн Даваажав гэх этгээд Түвшинжаргалтай уулзаж "ахиад 50 сая төгрөг өг тэгэхгүй бол тугалга зооно гэж Улаанбаатар хотод уулзаж дарамталсан. Өмне егсөн 50 сая тегрегее гаргуулж авмаар байна. Орон нутгийн иргэдэд буруу ташаа мэдээлэл егч байгаа хүмүүст хариуцлага тооцуулмаар байна. Ашиглалтын тусгай зевшеерлийн талбайд 2017 оны 8 дугаар сараас хойш үйл ажиллагаа явуулж байна. Харин яг давхацсан хэсэгт нь ухсан уу. Угүй юу гэдгийг мэдэхгүй байна. Тусгай зөвшеерлийнхее талбайд ухаж байгаа. Манай компанийг дарамталж авсан." гэх мэдүүлэг /1-р хх 36-37, 236-237/

гэрч Д.Түвшинжаргалын егсен. Би "Альтаиргоулд" ХХК-нийг 2014 онд гадаадын хөрөнгө оруулалттай компани байхад нь хувьцааг нь худалдан авч байсан. Одоо 100 хувийн хувьцаа эзэмшигч гэж явдаг. Манай компанийн XV-020838 ашиглалтын тусгай зөвшөөрөлтэй талбай нь Төв аймгийн Сүмбэр сумын 2-р багийн нутагт байрлалтай 2009 оноос хойш хайгуул, 2017 оноос хойш ашиглалтын уйл ажиллагааг явуулж байна. Манай талбайн 2 тариан талбайтай давхцалтай ГЭСЭН маргаан хэсэг нь Өгөөжсүмбэр ХХК-ний газар нь 2015 OHOOC эхлэлтэй. Анх манайх хайгуулын өрөмдлөгийн ажил яву байхад тус Өгөөж сүмбэр ХХК-ны захирал нь гэх явуулж Менхтүвшин ирээд "ерем явуулахгүй, та нар манай тариалангийн талбай дээр улах гээд байна" гэж хэлээд зогсоолгож байсан. Тэгээд бид нар ерөмдлөг явуулах гээд лицензтэй талбай, батлагдсан талбай дотроо ажлаа хийж байгаа талаар тайлбарлаж хэлсэн. Мөн тэр үедээ таны талбай гэсэн нотлох баримт бичгийг узье гэхээр үзүүлдэггүй. Тэгээд хуулийн дагуу яв холбогдох шуухэд ханд гэсэн боловч хандаагүй өдийг хүргэсэн. Харин 2016 онд орон нутгийн сонгуулиар Менхтүвшин нь Сүмбэр сумын засаг дарга болсон. Тэгээд газрын маргаанаараа манай компанийг дарамталж, өөрийн хадам дүү болох Даваажавыг компанийн хувьцаа эзэмшигч гээд хуртэл явуулж Улаанбаатар хотод уулзуулж байсан. Тухайн үед Даваажав нь "Намайг Гаалийн Даваажав гэдэг, чи намайг танихгүй юу" гэж хэлж байсан. Би туунд хандаж "Чи юу хийдэг хун юм бэ, би чамайг танихгүй байна" гэж хэлсэн. Харин Даваажав нь "Би гаалийн хэргээр ял эдэлж байсан Даваажав гэдэг хүн байна гэж хэлсэн. Би тууний компанийнхаа баримт бичгийг үзүүлж манайх хууль ёсны дагуу эзэмшиж байна, танай баримт бичиг хаана байгаа юм гэхэд чамд үзүүлдэг би хэн юм гээд хэрэлдээд би чамтай юм ярихгүй гэхэд Даваажав "Би чамайг буудаж алнаа" гээд салсан. Би мен Менхтүвшинг засаг дарга болсны дараа "Хэдүүлээ нэг орон нутагт байгаа хүмүүс хоорондоо учраа олье, та манай бичиг цаасыг боож хаагаад уйл ажиллагаа явуулахад хүндрэл битгий үүсгэ" гэж хэлсэн. Гэтэл Менхтүвшин "надад 100 сая тегрег егчих, би тэгвэл үүнээс хойш танайхыг боож хаахгүй, дүү Даваажаваар дарамтлуулаад байх зүйл байхгуй. Би хургэн ах нь буюу том ах нь байгаа юм" гэж хэлсэн. Би тэгээд эр хумуус ярилцаж тохирлоо гээд 2017.5.16-ны өдөр тууний өгсен компанийн дансанд 50 сая тогрогийг хийж өгсон. Намар 10 сард улдэгдэл 50 сая тогрөгийг егне гаж тохирсон байсан. Гэтэл Даваажав нь манай компанид гуйцэтгэх захирал хийж байсан, емне нь Цагдаагийн ерөнхий газрын тэргүүн дэд даргаар ажиллаж байсан Цамбын Батсүхийг "Альтаиргоулд" ХХК-ний унэн нүүр царай бол иймээ, энэ компани бол Батсух гэдэг хурандаагийн компани байгаа юм. она хун Цагдаагийн ерөнхий газрын даргаар ажиллаж байхдаа Оросын компанийг дээрэмдээд авчихсан юм" гэсэн гүтгэлгийн чанартай зүйлийг сумын фейсбүүк хаягаар иргэдэд тарааж, буруу мэдээлэл өгч турхирсан. Энэ үед Батсух шууд "Би энэ ажлыг хийхээ болье, та нарын ажилд гай болох юм шиг байна, наад хумуус чинь улс торжуулээд байна" гэж хэлээд 2017 оны 9 дугээр сарын 01-ний өдөр оргедлоо огоод ажлаасаа гарсан. Тэгээд би дараа нь Монхтувшинтэй уулзаж "та нар дахиж дайрахгуй, асуудал үүсгэхгуй гэсэн яасан бэ" гахад дуугарч чадахгуй, дуу нар миний угэнд орохгүй байна, би энэ эгчээс нь сална. америк явлаа, ажлаа огно гэж хэлээд ичээд явсан. Яг мөн чанар дээрээ Менхтүвшин нь тухайн манайхаас өгсөн 50 сая төгрөгийг эхнэрийн хамт авчаад хувьцаа эзэмшигч гэх Даваажав болон түүний дуу нарт өгөөгүй байсан. Үүнээс хойш Менхтүвшинтэй уулзаагуй, над дээр ч ирээгүй. Гэтэл 2019 оны 6 дугаар сард Сумбэр сумын иргэн Гантемер гэх хүнийг хелсөлж, угсэн тохиролцож сумын фейсбүүк хаягаар "Уг компанийг ажиллуулахаа болье, бугдээрээ дайрья, уулынхаа телее нэгдэцгээе" гэсэн утга агуулгатай, иргэдийг одеен хатгасан зүйл бичсэн байсан. Судалж үзэхэд цахимаар уг зүйлийг бичихийн емнех едер нь сумын засаг дарга Мгийн ереонд М, Гантемер нар еэрсдийн эхнэрүүдийн хамт зургаа авхуулсан байсныг Гантемер нь өөрийн фейсбүүк хаяг дээр тавьсан байсан. Энэ нь Менхтүвшин цаанаас нь зохион байгуулж байгаа гэдгээ нотлон харуулж байна. Иймд цаашид засаг дарга Менхтүвшин болон түүний хамаатан Даваажав, хуурай дуу нь гэх Гантемер нарыг дарамтлуулахгүйн үүднээс Цагдаагийн ерөнхий газарт нь хандаж ергедел өгсөн. ...Тэр үед Даваажав ирэхдээ архи үнэртүүлчихсэн халамцуу байсан. Надад хандаж "чам шиг хулгайчид ганцхан сум болно шүү" гэж хэлээд явсан. Энэ явдлын дагуу "Намайг буудна гэсэн" асуудлаар нь Төв аймгийн Цагдаагийн газарт ергедел өгч шалгуулж байсан. Манайх улсаас олгогдсон лицензтэй талбай дээрээ үйл байдаг ажиллагаагаа явуулж байгаа болно. Манай лицензийн захаас 2 км газар бай манайх тус талбай дээрээ архилоги, паленлогийн судалгааг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэсэн. Би та нар битгий шантаажлаач ээ, эр хүн шиг ярилцаад нэг талдаа шийдвэр гаръя гэж уулзсан. Шүүх, цагдаа гэж гүйсээр аль алины ажил Шуух. хэцүүдлээ гэж хэлсэн. Харин М "Би том хүргэн ах нь байгаа юм. би эд нарыг бүгдийг нь загнана" гэж хэлж байсан. Манайх 100 сая тегрег егье гэж хэлсэн зүйл байхгуй. Харин яг яах гээд байгаа юм бэ гэхэд Менхтүвшин нь "100 сая тегрег егчих тэгвэл би танайхыг аль аль талаасаа дэмжиж ажиллана, албан талаасаа ч гэсэн дэмжинэ" гэж хэлж байсан." гэх мэдүүлэг /1-р хх 38-40/,

 гэрч Б.Болормаагийн егсен: "Би эдгээр хүмүүсийг сайн танихгүй нэг нутгийн хүмүүс зүс мэднэ. Надад терел садангийн холбоо байхгүй. Би Төв аймгийн Сүмбэр сумын Засаг даргын тамгын газарт татвар хураагч албан тушаал хашдаг. Би уг ажилд 2017 оны 03 дугаар сараас хойш нийт 3 жил ажиллаж байна. "Альтаиргоулд" ХХК нь 2017 оноос хойш татвар төлсен. Ингэхдээ ус ашигласны телбер 2017 онд 39 000 000 /гучин есен сая/ тегрег, 2018 онд 43 051 000 /дечин гурван сая тавин нэгэн мянга/ төгрөг, 2019 онд 37 000 000 /гучин долоон сая/ тегрөг төлсөн. Харин хуулийн этгээд нь 2019 оны 12 дугаар сард манай байгууллага дээр шилжиж ирээд цалингийн ашгаар 2019 онд 5 210 000 /таван сая хоёр зуун арван мянга/ тегрег телсен. Баримт нь манай байгууллага дээр байхгүй тухайн байгууллага дээр нь байгаа. Телдөг байсан. 2019 онд 11 650 000 /арван нэгэн сая зургаан зуун тавин мянга/ төгрөг, 2018 онд 500 000 /таван зуун мянга/ тегрег, 2017 онд 3 549 500 тегрег татварт телж байсан. Ерөнхий газрын маргаантай асуудал яригдаж байсан." гэх мэдүүлэг /1-р хх 66-67/, гэрч Ц.Даваасүрэнгийн өгсен: "Би Менхтүвшин манай засаг дарга байсан гэдгээр. Даваажавыг манай нутгийн хүн гэдгээр нь танина. Харин Түвшинжаргал гэдэг

Оруулах

Та илгээсэн

хуний нэрийг сонсож байсан болохоос еереер огт танихгуй. Монхтувшинтэй ажил хэргийн харилцаатай байсан. Даваажавтай ямар нэгэн харилцаа холбоо байхгүй. Би Төв аймгийн Сүмбэр сумын засаг даргын Тамгын газарт газрын даамал ажилтай. Уг аль 2012 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдреес хойш хийж байна. Дунд нь 2017 оны 02 дугаар сарын 05-ны одроос 2018 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл Сүмбэр сумын Засаг асаг даргын тамгын газрын даргын албан тушаалыг тур хугацаагаар хашиж байсан. Анх Өгөөж ХК-ны нэр дээр Төв аймгийн Сүмбэр сумын 2 дугаар багийн нутаг Мэргэн шувуут гэх газар үр тариа тарих зориулалтаар 159, 327 га газарт тус сумын засаг даргын 1996 оны 7 дугаар сарын 52. 1998 оны дугаартай захирамж гарч дугээр сарын 22-ны байсан. Тус компани нэр өөрчлөгдөн Өгөөж сүмбэр ХК болж өөрчлогдсентэй холбоотойгоор 2008 оны 9 дүгээр сарын 16-ны едрийн 29 өдрийн 71 захирамж гарсан. Мен дахин Өгөөжсүмбэр ХХК болж нэр өөрчлөгдөн тус сумын засаг даргын 2011 оны 5 дугаар сарын 02-ны өдрийн Б/41 тоот захирамжаар тухайн хүртэл э газруудыг эзэмшиж, газар эзэмшүүлэх гэрээ байгуулан газрын төлбөрийг одоог тухай бүрт нь төлж байгаа болно. Харин Альтаиргоулд ХХК-наас тухайн буюу Төв аймгийн Сүмбэр сумын Жавхлант 2 дугаар багийн нутаг Баруун тахилт уул газар дээр гэх газар 2017 оны 7 дугаар сард санагдаж байна, тухайн үедээ "Газар ашиглах захирамж гаргуулах" хүсэлт ирүүлж байсан. Альтаиргоулд ХХК нь ашиглалтын MV 00020838 дугаартай лицензийг 2017 онд авсан. Миний хувьд тухайн үедээ дээрх газар нь Өгөөжсүмбэр ХХК-ны тариалангийн 34,07 га. 95.5 га нэгж талбартай давхцаж байх тул захирамж гаргах боломжгүй, тариалангийн талбайн давхцал арилгасан тохиолдолд захирамж гарах боломжтой талаар албан тоот хүргүүлж байсан. Альтаиргоулд ХХК нь 2009-2017 он хүртэл тухайн газар дээр хайгуулын лицензтэй байсан. Альтаиргоулд ХХК-ны нэр дээр ашиглалтын лиценз зевшеерел олгохдоо Тев аймгийн Сүмбэр сумын Жавхлант 2 дугаар баг "Загдал гол" гэсэн газар орны нэрийг буруу бичсэн байсан. Мөн Өгөөжсүмэр ХХК-ны нэр дээр анх "Мэргэн шувуут" гэх газар гбуруу бичсэн байсан. 2004 онд газрын тухай хууль батлагдсан гэж газар орны нэрийг буруу Үүнтэй холбоотойгоор аймаг тус бүр мэдээллийн сантай болж эхэлсэн. Өгөөжсүмбэр ХХК нь еерийн эзэмшлийн тариалангийн газруудаа 2006 оны 9 дүгээр сард Тов аймгийн Газрын мэдээллийн санд оруулж байсан. Тухайн Төв аймгийн Газрын мэдээллийн сан нь ашигт малтмалын газрын мэдээллийн санд байдаггүй учраас тухайн үедээ сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал руу дээрх газар нь давхцалтай эсэх талаар албан тоот ирүүлдэг байсан. Сүмбэр сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн дарга байсан Ч.Цэдэнбал нь 2009 оны 09 дугээр тогтоолоор "Альтаиргоулд хурлын даргамлын ХХК-ны хайгуулын зөвшеерел хүссэн талбай давхцалгүй болно гэсэн тоот хүргүүлж байсан. Эн Энэ тогтоол нь аймгийн Сүмбэр сумын 2009 оны Иргэдийн хурлын төлөөлөгчдийн тогтоолын архивд байдаггүй. Харин Менхтүвшин дарга Ашигт малтмалын газраас хуулбарлан авч байсан талаараа ярьж байсан. Би авсан тогтоолын хуулбарыг сүүлд харж байсан. Ер нь бол дээрх тогтоолоос болоод давхцал үүсэж, одоогийн маргаан яваад байгаа гэж ойлгож байна. Тухайн үедээ хайгуулын лиценз өгөх боломжгүй гэсэн бол энэ маргаан өдийг хүртэл явахгүй байсан байх гэж бодож байна. Газар орны нэр яагаад зәрсөн талаар нь мэдэхгүй байна. давхцалтай, Өгөөжсүмбэр ХХК-ны нэр дээр суулд гарсан захирамж нь ч гэсэн Мэргэн шувуут гэдгээрээ гарсан байгаа. Тухайн алт гараад байгаа тариалангийн талбайн газрыг нутгийн иргэд уулыг нь "Баруун тахилт уул" гэж нэрлэдэг, харин нэлэнхуйд нь "Мэргэний ам", "Мэргэн шувуутын" ам гэж нэрийддэг. Харин уулын урдуур урсдаг голыг нутгийн иргэд "Загдал гол" гэж нэрлэдэг. Тухайн давхцалтай газар дээр Өгөөжсүмбэр ХХК ашиглахгүй байгаа. Бусад тариалангийн талбайгаа ашиглаж байгаа болно. Өгөөжсүмбэр ХХК нэр дээр 2879,8 га газар байдаг. Харин Альтаиргоулд ХХК нь тухайн давхацсан хоёр тариалангийн нэгж талбарыг хашаажуулсан. Мен давхцалтай 95.5 га тариалангийн талбай дээр 2017 оноос хойш олборлолт хийж байгаа болно." гэх мэдүүлэг /1-р хх 68-70/.

“....Миний бие Тев аймгийн Сүмбэр сумын Засаг даргын тамгын газарт 2010 оны 02 дугаар сарын 09-ний өдрөөс 2012 оны 3 дугаар сарын 20-ны едер хүртэлх хугацаанд байгаль хамгаалагч, 2012 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдрөөс Сүмбэр сумын газрын даамлаар одоог хүртэл ажиллаж байна. Энэ хугацаанд 2015 оноос 2016 онд сумын Байгаль орчны хяналтын улсын байцаагчийг тур орлон гүйцэтгэгч, 2017 оны 02 дугаар сарын 05-ны едреес 2018 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр хүртэлх хугацаанд сумын Засаг даргын тамгын газрын даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгчээр тус тус ажиллаж байсан. Би Төв аймгийн Сүмбэр сумын засаг даргаар ажиллаж байсан М гэх хүнийг ажил хэргийн шугамаар таньдаг ба төрөл садан, хувийн ямар алган ашиг сонирхлын зөрчил байхгүй. Харин "Альтаиргоулд" ХХК-ийн эрх бүхий албан тушаалтнуудаас 2017 онд Батсух гэх хүнийг албан бичиг манайд ирүүлж байхад нь 1-2 удаа л уулзаж байсан ба тэр Түвшинжаргал гэх хүний нэрийг нь сонсож байсан болохоос уулзаж байгаагүй. Төв аймгийн Сүмбэр сумын Засаг даргаар ажиллаж байсан С.Мнь 2017 онд "Альтаиргоулд" ХХК-иас хүсэлт ирэхэд нь Hb "Өгөөжсүмбэр" ХХК нь эхнэрийнх нь компани учир ашиг сонирхлын зөрчил үүсэж болзошгүй нөхцөл байдал үүссэн учир тухайн асуудлыг шийдвэрлэж өгнө үү гэх албан бичгийг Төв аймгийн засаг дарга руу явуулахад Төв аймгийн Засаг даргаас "Альтаиргоулд" ХХК-тай холбоотой асуудлыг тухайн үеийн сумын Засаг даргын орлогч А.Баасанхүүгээр шийдвэрлуулж байх талаар албан бичиг манайд ируулж байсан. Менхтүвшингийн хувьд надад тус компанитай холбоотой асуудлын талаар үүрэг чиглэл өгч байсан асуудал байхгүй. Альтаиргоулд ХХК-иас 2020 оны 3-4 сарын орчим М даргын хамаарал бүхий "Өгөөжсүмбэр" ХХК-нд 50 сая төгрөг шилжүүлсэн гэх албан бичиг ирж байсан ба өөр зүйлийн талаар миний бие мэдэхгүй байна. "Альтаиргоулд" ХХК нь зохих хууль тогтоомжийн дагуу уйл ажиллагаа явуулж байгаа гэж үзэхгүй байгаа ба энэ ямар учиртай гэвэл газрын давхцал үүссэн, газырын нэгдмэл сангийн тайландаа манай Сүмбэр сум нь 10062 ra тариалангийн талбайтай, Үүний 134 орчим га тариалангийн талбайтай тус компанийн ашиглалтын лиценз нь давхцаад байгаа ба мен 3 малчин өрхийн өвөлжөөний газартай давхацсан. Тус компанийн лицензтэй нь 999 га газраас 300 орчим га газрыг хашаажуулсан талбай нь бөгөөд бусад газрыг хашаажуулаагүй байгаа юм. Мен "Альтаиргоулд" ХХК нь хайгуулын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байхдаа ч холбогдох хууль тогтоомжийг тус компанийн зүгээс зерчиж, тус тухайн газарт газарт нинжа нар дайрах уед хамгаалалтын арга хэмжээ аваагүй зэрэг хууль зөрчих асуудал олон удаа гаргаж байсан. "Альтаиргоулд" нь тухайн үед "Өгөөжсүмбэр" ХХК-тай газар нь давхацсан нэлээд маргаантай ХХК НА байсан ба 2017 оны оны 6 дугаар сард хайгуулын зөвшөөрлөө ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл болгож байсан. Тэгэхээр тухайн албан бичиг тус компанийн ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл авахад мэдээж хэрэг нөлөөлсөн байна. Би тухайн үед буюу 2017 оны 5 дугаар сард сумын Засаг даргын тамгын газрын даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэж байсан бөгөөд албан бичиг надаар төлөвлөгдеж, сумын засаг даргаар баталгаажуулж явдаг байсан. Уг албан бичгийг одоо л би харж байгаа ба ямар санаа зорилгоор сумын засаг дарга С.М нь тус компанид 2017.5.24-ний өдрийн 05/105 дугаартай албан бичиг бичиж өгсөн талаар мэдэхгүй байна." гэх мэдүүлэг /1-р xx 243-244/

гэрч Ч.Цэдэнбалын өгсөн: "Би Менхтүвшин, Даваажав, Тувшинжаргал нарыг танина. Ямар нэгэн харилцаа холбоо байхгүй. Би 2005-2016 он хүртэл Төв аймгийн Сүмбэр сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын даргын албан тушаалыг хашиж байсан. Тухайн үедээ дунд нь буюу 2012 оны 9 дүгээр сараас 2013 оны 3 дугаар сар хүртэл аймгийн засаг даргын орон тооны бус зөвлөхийн ажлыг хийж байсан. Сүүлд буюу 2018 оны 5 дугаар сарын 03-ны өдреес хойш Төв аймгийн Сүмбэр сумын 1 дүгээр багийн засаг даргын ажлыг хийж байна. Би тус суманд 1990 оноос хойш ажиллаж амьдарч байна. Тус сумын Жавхлант 2 дугаар багийн нутагт "Загдал гол" "Мэргэн шувуут" гэсэн нэртэй газар байдаг. "Альтаиргоулд" ХХК-ны уйл ажиллагаа явуулдаг газрыг сум орон нутгийн иргэд "Тахилгат толгой" гэсэн нэрээр нэрийддэг. Харин Өгөөжсүмбэр ХХК-ны үйл ажиллагаа явуулдаг Альтаиргоулд ХХК-тай давхацсан талбайг юу гэж нэрлэдэг талаар мэдэхгүй байна. Загдалын гол гэдэг нэртэй газар бол "Тахилгат толгой" уулын урдуур урсах голын нэрийг хэлдэг юм. Ашигт малтмалын газраас Альтиар гоулд ХХК-нд лиценз өгөхдөө тариалангийн талбайн зарим хэсэгтэй давхацсан байсан. Үүнээс болоод маргаад байна гэж ойлгож байна. Тэгээд намайг ажлаа огснеес хойш 2017 онд Альтаиргоулд ХХК-нд ашиглалтын лиценз олгосон байсан. Талбайн давхцалгүй гэсэн албан бичиг өгөөгүй, хуулийн дагуу татгалзах ундэслэлгүй болно гэсэн тоот өгсөн. Энэ тогтоол биш албан тоот байгаа юм. Албан тоот архивд орох ёстой. Тухайн хурлын нарийн бичиг архивлах естой, яагаад байхгүй талаар мэдэхгүй байна. Хурлын нарийн бичгээр Бат-Ундрал гэх хүн ажиллаж байсан. Энэ хүн одоогоор эрхэлсэн тодорхой ажилгүй байгаа. Ер нь бол хайгуулын лиценз 2 жилээр сунгагддаг. 2013 онд Сүмбэр сумын 1. 2 дугаар багийн хурал болж Альтаиргоулд ХХК-ны хайгуулын лицензийг цуцлах багийн иргэдийн нийтийн хурлын тогтоол гарч, лицензийг цуцлах саналыг Ашигт малтмалын газарт хүргүүлж байсан Тэгээд зевшеерел нь цуцлагдсан байх гэж бодож байтал Альтаиргоулд ХХК-ны лицензийг сүүлд нь Тувшинжаргал гэх хүн худалдаж авсан талаар сонссон. Тэгээд 2017 онд яагаад ашиглалтын лиценз авсан талаар нь мэдохгуй байна" гэх мэдүүлэг /1-р хх 71-73/.

 гэрч Б.Даваажавын егсен: "Менхтүвшин бол манай хүргэн ах байгаа юм Түүний эхнэр Пүрэвжаргал нь миний төрсөн эгч байгаа юм. "Өгөөж сумбэр" ХХК-ны захирал нь бол Пүрэвжаргал байгаа юм. Би тус компанийн 27 хувийн хувьцааг эзэмшдэг юм. Уг компани анх Октьябрын сангийн аж ахуйн суурин дээр байгуулагдсан. 1997 онд санагдаж байна өмч хувьчлалаар тухайн үедээ дуудлага худалдаагаар авч байсан. Манай төрсөн эгч Пүрэвжаргал, төрсөн дүү Даваасүрэн бид гурав эзэмшдэг компани байгаа юм. Миний хувьд мөнгө төгрөг авсан, егсен талаар огт мэдэх зүйл байхгүй. Энэ маргаантай асуудлын хувьд хамгийн анх манай төрсөн эгч Пүрэвжаргал утсаар яриад "Альтиар гоулд" ХХК-ний хүмүүс олон хумуус утсаар яриад дарамтлаад байна. Түвшинжаргал гэх хүний аав Довжир билүү довжид гэх хүн ирээд уулзсан. Тэр хүн их гайгүй хүн байна "Хүүхдүүд учраа олох хэрэгтэй" гээд гуйгаад байна, тэр Түвшинжаргалтай нь очоод уулзаадах" гэж хэлсэн. Тууний дагуу 2016 онд санагдаж байна ямар ч байсан 8 дугаар сарын 30-ны едер байх Улаанбаатар хот Зүүн дөрвөн замын урд талд байрлах Блуепен гэх нэртэй ресторанд уулзсан. Тухайн үед Түвшинжаргалтай хамт явсан нехер хамт сууж байсан. Би газсүрэнгийн Гантулга гэж 25 жил шоронгоор ганцаараа очиж уулзсан. Уулзах уед Тувшинжаргал "Манай газар тариалангийн үйл ажиллагаа явуулж байгаа газрыг хууль бус, бид нарын хуулийн дагуу үйл ажиллагаа явуулж байна. Хэрвээ та нар газраа челеелж өгөхгуй бол дээрэмдэж авна" гэж хэлсэн. Би туунд хандаж "Би 1992 оноос хойш тус газарт газар тариалангийн үйл ажиллагаа явуулж байгаа тариалангийн талбай байгаа юм. Би нар тертэй тариаланч хүний хүүхэд, алттай холбогдож нэр төрөө бузарлахгүй, наад газраас чинь холгүй ээжийн минь шарил байгаа, та нарт хөндүүлэхгүй шүү" гэж хэлсэн. Манай компани 1992 оноос хойш газар тариалангийн чиглэлээр хууль ёсны дагуу тасралтгүй үйл ажиллагаа явуулж байна. Тус сумын иргэдийн хурлын дарга тухайн үедээ хийж байсан Цэдэнбал гэх хүн нь Альтаиргоулд ХХК-нд 2009 онд хайгуулын зевшеерел хүсэхэд нь давхцалгүй болно гэж хариу өгсөн байсан. Энэ бүх маргаан нь уг зүйлээс үүдэлтэй гэж үзэж байна." гэх мэдүүлэг /1-р хх 74-75/.

гэрч М.Энхжингийн өгсен: "С.М бол миний аав байгаа юм. Би эцэг, эхээс 2-уулаа. Манай дууг М.Менхжин гэдэг ба манай дуу "МИАТ" ХК-нд захирлын туслахын албан үүрэг гүйцэтгэдэг. Надад мэдүүлэг өгөхөд татгалзах зүйл байхгүй. Би Худалдаа хөгжлийн банк, Хаан банкинд данс эзэмшдэг. Тухайн 50 000 000 /тавин сая/ тегрег нь манай ээж Пүрэвжаргалын "Өгөөжсүмбэр" ХХК-ийн данснаас орж ирсэн менге ба тухайн менгийг компанийн үйл ажиллагаанд зарцуулсан. Ер нь бол компанийн кассаар гарч байгаа зардлуудыг интернэт банк ашиглан миний бие шилжуулдэг. "Альтаиргоулд" ХХК-иас орж ирсэн 50 сая төгрөгийг компанийн тайланд тусгасан ба хувийнхаа дансаар авч байгаад кассын зарлага, гүйлгээ хийдэг." гэх мэдүүлэг /1-р хх 242/

гэрч Ц.Батсухийн өгсөн: "Би Төв аймгийн Сүмбэр сумын засаг даргаар ажиллаж байсан. С.Мгэх хүнтэй 2016 онд ажил хэргийн шугамаар танилцаж байсан ба терел садан, найз нехдийн харилцаа холбоо байхгүй. Би "Альтаиргоулд" ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар 2016 оны 11 дүгээр сараас 2017 оны 11 дүгээр сар хүртэлх хугацаанд буюу 1 жилийн хугацаанд ажиллаж байсан. Би "Альтаиргоулд" ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар томилогдох уед Д.Түвшинжаргал нь надад хэлэхдээ "Төв аймгийн Сүмбэр сумын нутагт байрлах манай газарт сумын Засаг дарга Мгийн тариалангийн газартай давхацсан асуудал үүссэн байна. Ашигт малтмалын хэрэг эрхлэх газраас лавлагаа авч үзэхэд тус газар нь Альтаиргоулд ХХК-ийн гэсэн ба тоо хувь эзэмшлийн газар гэсэн тодорхойлолт өгсөн байна" туунд "Тэгээд чи өөрөө наад асуудлаа шийдэж болдоггүй юм уу" гэхэд Тэрээр "Би түүнтэй уулзах гэхэд тэр өөрийнхөө дүү Даваажавыг явуулсан. Тэр хүнтэй нь уулзаад учраа олохгуй юм шиг байна. Муудалцаад салсан" гэж байсан. Тэгэхээр нь би Мтай 2017 оны 5 дугаар сард утсаар яриад Улаанбаатар Тувшинжаргалын хамт уулзахад Мөнхтувшин бидэнд хандан хэлэхдээ "Тухайн газарт би уйл ажиллагаа явуулдаг, тус газарт би жилдээ 70 гаруй сая төгрөгийн ашиг олдог 100 сая төгрөг өгөх юм бол та нар уйл ажиллагаагаа явуул" гэж хэлсэн. Тэгээд хатар хотод Түвшинжаргалтай би ярилцаж байгаад Менхтүвшин руу 50 сая төгрег шилжүүлэхээр ranu болсон ба тус монгийг Түвшинжаргал шилжуулсан. Тэгтэл Даваажав гэх хун гарч ирээд манай компаниас менга нэхээд асуудал үүссэн ба Менхтүвшинтэй би уулзаад юун Даваажав гэх хун гараад ирэв, тус газрыг хэн хариуцаж байгаа юм бэ гэхэд Менхтүвшин надад хэлэхдээ "Наад асуудлаас чинь болоод гэр бул дотроо беен юм болж байна. Даваажав 30 орчим хувийг эзэмшдэг юм. Гэхдээ тус газрыг би мэднэ" гэсэн ба би энэ талаар Түвшинжаргалтай уулзахад тэрээр тухайн газар нь олон эзэнтэй юм байна, наад хүмүүс чинь гэр бул дотроо асуудлаа шийдэж чадахгүй байж, бид нарыг залилах гэж байна, менгийг нь өгөхгүй манай Альтаиргоулд ХХК нь 2017 онд ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл аваад уурхай дээр байх 17 орчим төрлийн баримт бичиг бүрдүүлэхэд компанийн газар эзэмших гэрчилгээг авах асуудал үүссэн. Газар эзэмших гэрчилгээг сумын засаг дарга олгодог ба түүнийг Мөнхтувшинд бичгээр танилцуулахад тэрээр бидний хүргүүлсэн албан бичгийн хариуг өгөхгүй байсан. Энэ талаар Төв аймагт хандахад Менхтүвшинг өмөөрсен хариуг егдег байсан. Би Мий эхнэр Пүрэвжаргалтай уулзаж байгаагүй. Тэр хүнийг танихгүй. Тухайн үед М юм уу түүний эхнэр нь дансаа өгч манай компаниас тухайн мөнгийг шилжуулж авсан санагдаж байна. Би тухайн үед Мээс тус албан бичгийг авсан байж магадгүй. Миний хувьд Менхтүвшинээс авах ёстой бичгээ авсан С.Мнь надад хэлэхдээ "Тухайн газар миний газар байгаа юм гээд 1992 оны орчмын комиссын тогтоол узуулж байсан. Тус газрыг ашиглуулж байгаа УЧИР 100 сая төгрөг өг" гэж байсан ба харин дарамталсан асуудал байхгүй. Мен Менхтүвшин нь сумын засаг дарга ч гэсэн "Өгөөжсүмбэр" ХХК-ийн асуудлыг би мэднэ гэж байсан. Харин Даваажав гэх хүн гарч ирээд манай компанийг дарамталж эхэлсэн бегеед Түвшинжаргалтай маргаан үүсгээд байх шиг байсан. Ер нь бол Сүмбэр сумын Засаг даргын тамгын газрын албан тушаалтнууд маш хунд сурталтай. Үйл ажиллагаа явуулахад нэлээн хүндрэл бидэнд учирч байсан. Би тухайн үед 2017 онд эрүүл мэндийн шалтгааны улмаас "Альтаиргоулд" ХХК-аас гарах хүсэлтээ өгч байсан." гэх мэдүүлэг /1-р хх 245-246/.

гэрч Б.Пүрэвжаргалын өгсөн: "Манайх 1992 оноос хойш 2926 га газар эзэмшиж газар тариалангийн үйлдвэрлэл эрхэлж байгаа гэтэл 2015 онд манай 326 га газрын хажуунаас иргэд алт олборлож эхэлсэн. 2015 оны 9 дүгээр сарын сүүлээр "Альтаиргоулд" ХХК-аас явж байна гээд өөрийгөө гавьяат геологич Довжид байна гээд танай тариалангийн талбайтай манай алтны талбай давхардсан байна гээд танд гурван санал тавьж байна нэгт жил болгоны ургацны чинь нехен телберийг телье, хоёрт нь алтны гарцаас хувь эзэмшуулье, гуравт манайд газраа худалдах гэсэн гурван санал тавиад явсан. Тэгэхээр нь би тухайн үед шийдвэр гаргаагүй явуулсан. Тэгээд бид нар тариалангаа хураагаад хот руу орсон буцаад хавар нь очход манай тариалангийн талбай дээр 21 ширхэг цооног ухчихсан байсан. Маш их хэмжээний элс хайрга доороос нь гаргачихсан байсан. Тэр нь тариа тарихад маш их хэцүү болчихсон байсан. Тэгээд бид нар Альтаиргоулд ХХК руу та нар цооног гаргахаа боль энэ үйл ажиллагаагаа зогсоо гэсэн албан бичиг явуулсан. Тэрний хариуд буцааж хариу өгөөгүй утсаар бид нарыг загнаад доромжлоод байсан. Тэгээд 2017 онд Альтаиргоулд компанийн гүйцэтгэх захирал нь солигдоод манай компанид хамтран ажиллах санал тавиад хоёр жилийн 100 сая төгрөг телье тэгээд гэрээ хийсний дараа 50 сая тегрег огье намар нь 10 сард улдэгдэл 50 сая төгрөгийг егье гээд аман гэрээ хийгээд дансны дугаар аваад 50 сая төгрөг Өгөөж сүмбэр ХХК-ийн ХХБанкны данс руу хийсан. Тэгээд аман гэрээ хийсний дараа 10 хоногийн дотор манай тариалангийн талбай дундуур хашаа барьсан. Тэгээд 2017 оны сүүлээр манай компанийг үйл ажиллагаа явуулахад саад учруулж байна мен дарамтлаад байна гээд цагдаад егсен байсан. Тэгээд би үлдэгдэл 50 сая төгрөгөө өгч чадахгүй юм байна гэж бодоод орхисон. "Өгөөж сүмбэр" XXK нь анх 1977 онд онд Октябрь сангийн аж ахуй гэсэн нэртэйгээр улсын эзэмшлээр үүсгэн байгуулагдаад 1992 онд гурван хувьцаат компани болж салсан. Тэгж салахдаа өөж, "Өлзий" гэсэн нэртэй улсын 51, хувийн "Баялаг", "Өгөөж", байгуулагдаж байсан. Тэгээд 1998 ОНД 49 хувийн өмчлөлтэйгөөр улсын омчийн 51 хувийг дуудлага худалдаанд оруулж манай нөхөр М дуудлага худалдаагаар 176 000 000 сая тегрегаер худалдаж авсан. Үлдсэн 49 хувь хувьцааг бусад хүмүүсээс худалдаж аваад 2010 онд санхүүгийн зохицуулах хорооны № 89 дугаартай тогтоолоор "Өгөөж сүмбэр" ХХК гэсэн нэртэй компанийг манай нөхрийн нэр дээр байгуулаад газар тариалангийн үйл ажиллагаа явуулж байгаад 2016 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдөр миний нэр дээр шилжүүлсэн. Хаан банк болон Худалдаа хөгжлийн банкинд данстай. Манай "Өгөөж сумбэр" ХХК нь Төв аймгийн Сүмбэр сумын Жавхлант 2 дугаар багийн нутаг Мэргэн шувуутын тал гэх газар 326 га. 159 га хэмжээтэй хоёр тариалангийн талбай байдаг Тэгсэн "Альтаиргоулд" компанийн ашиглалтын лицензтэй талбай нь манай хоер тариан талбайтай давхацсан байсан. Тэгээд 2015 оны 10 дугаар сард Довжид гэх хүн ирээд "Манай хоёр компанийн талбай давхацсан байна, хэн хэндээ ашигтай санал байна гээд дараах 3 санал тавьсан. 1.Манай тариалангийн талбайг худалдаж авах 2,50:50 хувиар хувь эзэмшээд хамтарч ажиллах 3.Манай тариалангийн талбайг ашигласны нехен телбер олгое гэсэн санал тавьчхаад явсан. Тэгээд тэр жилдээ дахиж уулзалгүй байсаар байгаад 2016 онд утсаар залгаад "Манай тавьсан саналыг бодож үзсэн үү хурдан хариугаа егеерэй гэж хэлдэг байсан. Сүүлдээ бид нарыг элдвээр хараагаад загнаад байхаар нь бид хоёр бас яаж зүгээр загнуулах уу гээд маргалддаг байсан. Ер нь тэр жилдээ бид нар хоорондоо уулзахгүй гэсэн их тунжин муутай байсан. Манай нехер 2016 оны 11 дүгээр сард Сумбэр сумын засаг дарга болсон. Тэрнээс хойш дахиж элдвээр дарамталж, утсаар залгаж загнаагуй. 2017 оны 5 дугаар сард "Альтаиргоулд" ХХК-ны гүйцэтгэх захирал Батсүх, Түвшинжаргал гэх хуний хамт манай нөхөртэй Улаанбаатар хотод уулзаад газрын талаар ярилцсан байсан. Тухайн үед манай нөхреес 2 жилийн хугацаатай танай газар дээр ашиглалт явуулъя нөхөн сэргээлтийн төлбөр болох 100 000 000 төгрөг өгье, түүнээс эхлээд 50 000 000 сая төгрөгийг ойрын хугацаанд өгөөд үлдэгдэл 50 000 000 төгрөгийг нам тариа хурааж тариа дуусахаар намар чинь өгнө гэж хэлсэн байсан. Тэгээд миний 99041031 дугаарын утас руу Батсух 991162. гэсэн дугаараас залгаад дансаа явуулчих одоо урьдчилгаа 50 000 000 тегрегее хийлээ гэхээр нь би "Өгөөж сүмбэр" ХХК-ны худ худалдаа хөгжлийн банкны дансаа явуулсан. Удалгүй дансанд 50 000 000 төгрег "Альтаиргоулд" компани газрын төлбөр нэртэй хийсэн. Бид нар аман гэрээ байгуулчхаад бичгээр гэрээ байгуулъя гэж "Альтаиргоулд" ХХК-ны захирал Батсүхтэй утсаар ярихад элдэв шалтаг шалтгаан хэлээд зугтаагаад байдаг байсан." гэх мэдүүлэг /1-р хх 50, 51/ "Альтаиргоулд" ХХК-иас орж ирсэн 50,000,000 тегрегийг хаврын тариалалтын үйл ажиллагаанд зарцуулсан. Тухайн 419000194 дугаартай данс бол манай охин Энхжингийн данс байгаа юм." гэх мэдүүлэг /1-р хх 211-212/

 Шүүгдэгч С.Мөгсөн: "2017 оны эхээр Улаанбаатар хотод намайг ажлаар явж байхад "Альтаиргоулд" ХХК-ийн захирал Батсух гэх хүн намайг утсаар дуудаад уулзах талаар санал тавьсан. Би тэр хүнтэй уулзах гээд очход Батсүх, Тувшинжаргал нар хамт Хуухдийн урлан бүтээх төвийн Алтай нэртэй хоолны газрын 2 давхарт байсан. Батсух, Тувшинжаргал нартай очиж уулзахад "Өгөөж сүмбэр" ХХК ийн захирал танай эхнэр юм байна, бид нар нэг санал тавих гэсэн юм, компанийн 2 газар давхацсан байна. Өгөөж сумбэр компанийн газрыг ашиглаад түүний хелсенд 100 сая төгрөг өгье, 2 жилийн хугацаатай газрыг чинь ашиглаад өгье гэх санал тавьсан. Тэгэхээр нь би тэр хоёрт хандаж би наад асуудлыг чинь дамжуулахгуй гээд ямар нэгэн шийдвэр хэлэлгүй сонсоод енгерсен. Тэгээд би тухайн уулзалтыг еерийн эхнэртээ хэлээд өнгөрч байсан ба 2017 оны 5-6 дугаар сарын орчим тухайн компани нь манай хаврын тариалалтын үеэр шууд дайраад хашаа бариад ухаад эхэлсэн. Тэр уед л манай эхнэр Пүрэвжаргал тэдгээр хүмүүс рүү яриад энэ үйл ажиллагаагаа зогсоох талаар хэлсэн ба тухайн үед манай эхнэрээс дансаа егөөч гэхээр нь манай эхнэр дансаа өгсөн. Тэгээд дансаар орж ирсэн 50 000 000 тегрегийг компанийн уйл ажиллагаанд зарцуулсан гэж манай эхнэр надад тайлбарласан." гэх мэдүүлэг /1-р хх 228-229, 230-233/

"Альтаиргоулд" ХХК-ны улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар /1 xx 33/, 50 сая тегрег шилжүүлсэн Худалдаа хөгжлийн банкны хуулбар /1 xx 77-78/, Өгөөжсүмбэр ХХК-ны улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар /1 хх 79/, Төв аймгийн засаг даргын 2016.11.14-ний өдрийн Б/68 дугаартай С.Менхтүвшинг Сумбэр сумын засаг даргаар томилсон захирамжийн хуулбар /2 хх 55/, Төв аймгийн засаг даргын 2019 7 25-ны едрийн Б/44 дугаартай С.Мг 2019.7.31-ний әдреер тасалбар болгон Сүмбэр сумын засаг даргаас челеелсен захирамжийн хуулбар /2 хх 66/ зэрэг хэрэгт авагдсан бусад бичгийн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогджээ.

Шүүгдэгч С.Мий дээрх уйлдэл нь гэм буруугийн санаатай хэлбэртэй. Шүүгдэгчийг өөрийн уйлдэл, эс үйлдэхгуйг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаагуй, туунийг хусэж уйлдээгүй байна гэж үзэх нөхцөл байдал тогтоогдоогуй.

Шүүгдэгч С.Мөнхтувшин нь 2016 оны 11 дүгээр сарын 14-ний едреес 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний едрийг хүртэл Төв аймгийн Сүмбэр сумын засаг даргаар ажиллаж байсан болох нь хэрэгт авагдсан Төв аймгийн Засаг даргын захирамжийн хуулбаруудаар тогтоогджээ.

 Нийтийн албан тушаалтан гэдэгт Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1. Авлигын эсрэг хуулийн 4.1 дүгээр зүйлийн 4.1.1-т "терийн улс терийн, захиргааны тусгай албаны удирдах болон гүйцэтгэх албан тушаалтан"-ийг ойлгохоор заасан бегеед, терийн улс төрийн албан тушаалтан гэдэгт Төрийн албаны тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1.9 дэх хэсэгт зааснаар бух шатны шатны засаг дарга хамаарахаар заасан.

Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зерчлеес урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 3.1 дүгээр зүйлийн 3.1.1-т "нийтийн ашиг сонирхол" гэдгийг нийтийн албан тушаалтан Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуулиар олгогдсон бурэн эрхээ хувийн ашиг сонирхлоосоо ангид тэгш, шударгаар хэрэгжүүлнэ гэх олон нийтийн итгэлийг; 3.1.3-т "ашиг сонирхлын зөрчил" гэж нийтийн албан тушаалтан албаны бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх үед түүний хувийн ашиг сонирхол нийтийн ашиг сонирхолтой зөрчилдөх болон албан үүргээ тэгш, шударгаар хэрэгжүүлэхэд харшаар нелеелж болохуйц нехцел байдал"-ыг ойлгоно гэж тодорхойлжээ.

Авлигын эсрэг хуулийн 3.1 дугээр зүйлийн 3.1.3-т "албан тушаалын эрх мэдлээ урвуулан ашиглах" гэж албан тушаалын эрх мэдлийг албаны эрх ашгийн эсрэг буюу хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэлдүүлэх зорилгод ашиглаж хийх ёстой уйлдлийг хийхгуй байх, хийх ёсгүй уйлдэл хийхийг; 3.1.4-т "давуу байдал" гэдгийг нийтийн албан тушаалтан албан тушаалын эрх мэдлээ урвуулан ашигласнаар хувь хун, хуулийн этгээдэд буй болох эдийн болон эдийн бус ашигтай байдлыг хэлнэ гэжээ. Иймд шүүгдэгч С.Мдээрх үйлдэл Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан "Нийтийн албан тушаалтан албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж их хэмжээний хохирол учруулсан" гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан байх тул гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй гэж үзэв.

Шүүгдэгчид холбогдох хэрэгт мордон шалгах ажиллагаа явуулахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг зорчоогүй, хэргийн оролцогч нарын хуулиар олгогдсон эрхийг хөндөөгүй, нотолбол зохих нохиол байдлуудыг бурэн нотолсон. улсын яллагчийн шүүгдэгчийг буруутгаж байгаа Эрүүгийн хуулийн зүйл хэсэг нь хэргийн бодит байдалтай тохирсон гэж дүгнэв.

 Шүүгдэгч С.М нь гэмт хэргийн улмаас бусдад учруулсан 50 сая тегрегийн хохирлыг нехон төлсөн байх тул тунийг бусдад телох телборгуй гэж үзэв.

 Эрүүгийн хариуцлага, бусад асуудлын талаар:

 Шүүх шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ гэм буруутайд тооцсон нотлох баримтад үндэслэн тууний гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хун байдал, эрүүгийн хариуцлагын хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал зэргийг харгалзан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй гэж үзэв.

Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч С.Мөнхтувшин нь гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч хэргээ хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх тухай хүсэлт гаргасныг улсын яллагч хуульд заасны дагуу шийдвэрлэж хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр шүүхэд шилжүүлжээ. Ийнхүү хүсэлтийг хангаж шүүгдэгчид оногдуулах санал гаргахдаа улсын яллагчаас Эруугийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17 2 дугаар зуйлд заасныг баримталсан байна.

Шүүгдэгч С.Мөнхтувшинд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсен, хохирлыг нохон толсон байдлыг харгалзан улсын яллагчийн шүүгдэгчид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар 8 000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 8 000 000 төгрегеер Toprox ялын саналтай хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр шүүхэд ируулсэн нь шуугдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, түүний гэм бурууд тохирсон, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг зөрчөөгүй байна гэж үзлээ.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т "Шуух ялтны хөрөнгө. цалин хөлс, бусад орлого олох боломжийг харгалзан торгох ялыг гурван жил хүртэл хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоож болно." гэж заасан бөгөөд шүүгдэгчид оногдуулсан 8 000 000 төгрөгийн торгох ялыг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн хорин дөрвөн сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоов.

 Шүүгдэгч нь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар сольж болохыг анхааруулах нь зүйтэй.

Эрүүгийн 1934005960575 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан ирсэн зүйлгүй, хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч бусдад төлөх төлбөр. цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгчийн иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй болохыг тус тус дурдав.

Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.1, 22.4 дүгээр зүйлийн 22.4.1. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5, 36.1, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 4, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 дүгээр зүйлийн 1, 2-т тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч Т С Мг нийтийн албан тушаалтан албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2.Шүүгдэгч С.М Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар нийтийн албанд томилогдох эрхийг 2 /хоёр жилийн хугацаагаар хасаж, найман мянган нэгжтэй тэнцэх 8 000 000 /найман сая/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч С.М-д оногдуулсан 2 жилийн хугацаагаар нийтийн албанд томилогдох эрх хассан ялыг торгох ял оногдуулсан үеэс эхлэн хугацааг тоолохыг дурдсугай

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шуугдэгч С.Мд оногдуулсан найман сая төгрөгөөр торгох ялыг хорин дервен сарын хугацаанд шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болсон одреес эхлэн сар бүр хэсэгчлэн телехеер тогтоосугай.

5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч С.М нь торгох ялыг шуухээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шуух биелэгдээгуй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний тегрегийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.

 6.Эрүүгийн 1934005960575 дугаар хэрэгт эд мерийн баримтаар хураагдан ирсэн зуйлгүй, хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоног, бусдад телех телбергуй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны улмаас тооцон гарах зардалгүй, шүүгдэгчийн иргэний баримт бичиг шуухэд шилжиж ирээгүй болохыг тус тус дурдсугай.

7.Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бегеед улсын яллагч, Дээд шатны прокурор, шуугдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны телеелегч, емгеелегч тогтоолыг эс зевшеервел өөрөө гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Төв аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг мэдэгдсүгэй.

8.Шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шийтгэх тогтоол хуулийн хучин тегелдер болтол шүүгдэгч С.Мд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлуулсүгэй.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                      Т.БАТЖАРГАЛ