2019        03             21                                              09

 

                                                       Л.Эд холбогдох

эрүүгийн хэргийн тухай

 

Хөвсгөл аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг ерөнхий шүүгч Б.Сосорбарам даргалж, шүүгч Т.Ганбат, Н.Баярхүү нарын бүрэлдэхүүнтэй,

Прокурор: Б.Амартүвшин,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч: Б.Мягмарсүрэн,

Нарийн бичгийн дарга: О.Өлзийбуян нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар

Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2019 оны 1 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 52 дугаар захирамжтай Л.Эд холбогдох 1838007580414 дугаартай эрүүгийн хэргийг прокурор Б.Амартүвшингийн эсэргүүцлийг үндэслэн 2019 оны 2 дугаар сарын 27-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Монгол Улсын иргэн, Боржигон овогт Л-ын Э, .... оны ... дүгээр сарын 28-ны өдөр төрсөн, .... настай, эмэгтэй, ял шийтгэлгүй /регистрийн дугаар .................../.

Шүүгдэгч  Н ЭЙ БИ ХХК-ний талбайн инженер ажилтай Л.Э нь хууль түүнд нийцэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний акт, хэлцлээр хүлээсэн хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааг хангах үүргээ биелүүлж ажиллаагүй улмаас 2018 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдөр Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 8 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах төв саадны урд талд тус компаний ухсан нүхэнд иргэн Ч.Бнь унаж, эрүүл мэндэд нь хүнд хохирол болгоомжгүйгээр учруулах гэмт хэрэгт холбогджээ.

Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2019 оны 1 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 52 дугаар захирамжаар шүүгдэгч Л.Эд холбогдох эрүүгийн хэргийг нэмэлт мөрдөн шалгах ажиллагаа хийлгэхээр Хөвсгөл   аймгийн Прокурорын газарт буцааж, хавтаст хэрэг прокурорт очтол шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах тухай таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр   үргэлжлүүлж, энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан эд зүйл болон битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй болохыг дурдаж, энэ захирамжийг прокурор эс  зөвшөөрвөл  хүлээн  авснаас  хойш  ажлын 5 хоногт  багтаан  эсэргүүцэл  бичих  эрхтэйг  дурдаж шийдвэрлэжээ.

Прокурор Б.Амартүвшин эсэргүүцэлдээ: ... Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хэргийг 2019 оны 1 дүгээр сарын 21-ний өдөр шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцээд 52 дугаартай шүүгчийн захирамжаар шүүх хуралдааны явцад нотлох буюу нөхөн гүйцэтгэх боломжгүй гэх үндэслэлээр хэргийг прокурорт буцааж шийдвэрлэсэн нь үндэслэлгүй байна. Учир нь: Шүүх шүүгдэгч Л.Эгийн хувийн байдлыг тогтоосон баримтууд болох оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт, тээврийн хэрэгслийн лавлагаа, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, эд хөрөнгөтэй эсэх лавлагааны хүчинтэй хугацаа дууссан, мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах эрхтэй эсэхийг тогтоосон баримт авагдаагүй талаар дурджээ. Дээрх яллагдагчийн хувийн байдлыг тогтоосон баримтууд болох Улсын бүртгэлийн лавлагаануудыг 2018 оны 12 дугаар сарын 03-ны өдөр авсан байх ба 2018 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдөр мөрдөгч Эд зүйл, баримт бичгийг хүлээн авсан тухай тэмдэглэл үйлдэн хэрэгт хавсаргасан байх ба прокурор 2018 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдөр яллах дүгнэлт үйлдэн хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн байна. Хэргийг шүүхэд шилжүүлэх үед тухайн лавлагаануудын хүчинтэй байх 45 хоногийн хугацаа дуусаагүй байна.

Яллагдагч Л.Эгаас гаргаж өгсөн “21 аймгийн төвийн 1000 айлын орон сууцны хорооллын инженерийн байгууламж, шугам сүлжээ” төсөл арга хэмжээтэй холбогдох баримтууд болох 32 хуудас баримт, Ц.Сэнгээгээс гаргаж өгсөн үүрэн холбоо хэрэглэгчийн хэрэглээний дэлгэрэнгүй лавлагаа, иргэний хариуцагч Б.Амарсанаагаас гаргаж өгсөн Л.Этай байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээ, ажилд томилох тухай тушаал, ажлын байрны тодорхойлолт зэргийг эх хувиар нь, эхийг нь авах боломжгүй бол тэмдэглэл үйлдэн хуулбарлан аваагүй гэсэн заалтын тухайд мөрдөгч, цагдаагийн ахлах дэслэгч Н.Ганзориг 2018 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр “Эд зүйл, баримт бичиг, гомдол мэдээлэл, бусад баримтыг хүлээн авсан тухай” тэмдэглэл үйлдэн, баримт бичгийг хавсаргах тухай тогтоол үйлдэн хавсаргасан, гэрч С.Сэнгээ, иргэний хариуцагч Б.Амарсанаа нараас гаргаж өгсөн баримтуудыг мөн адил тэмдэглэл үйлдэн авч, хэрэгт хавсаргасан нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.1 дүгээр зүйлийн 11 дэх хэсэгт заасан “Энэ хуульд заасны дагуу оролцогчоос прокурор, мөрдөгчид гаргаж өгсөн эд зүйл, баримт бичиг, гомдол, мэдээлэл, бусад баримтыг олж авсан эх сурвалжийг зааж хэлээгүй бол дангаараа нотлох баримт болохгүй”, мөн хуулийн 16.6 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан “Бичмэл нотлох баримтыг эх хувиар нь хэрэв эхийг нь авах боломжгүй бол прокурор, мөрдөгч тэмдэглэл үйлдэн хуулбарлан авна” гэсэн заалтуудыг зөрчиж нотлох баримтын шаардлага хангаагүй гэж үзэх үндэслэлгүй юм.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч, яллагдагч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгчийн гаргаж өгсөн эд зүйл, баримт бичиг, мэдээлэл, бусад баримтыг мөрдөгч хүлээн авч, тэмдэглэл үйлдэн хавтаст хэрэгт тусгаж хавсаргана.” Мөн зүйлийн 7 дахь хэсэгт “Энэ зүйлд заасны дагуу гаргаж өгсөн эд зүйл, баримт бичиг, мэдээлэл, бусад баримтыг оролцогчийн хүсэлтээр шүүхийн урьдчилсан хэлэлцүүлгээр нотлох баримтаар тооцуулах, шүүх хуралдаанд шинжлэн судлуулах эрхтэй.” гэж тус тус заасан байна.

Иймд Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2019 оны 1 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 52 дугаартай захирамжийг хүчингүй болгуулахаар Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 33.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийг удирдлага болгон прокурор эсэргүүцэл бичив гэжээ.

Хуралдаанд оролцсон прокурор дүгнэлтдээ: Шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгуулах саналтай байна гэв.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Давж заалдах шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.1 дүгээр зүйлийн 1, 3 дахь хэсэгт зааснаар прокурорын эсэргүүцэлд заасан асуудлаар хязгаарлахгүйгээр хэргийн бүх үйл ажиллагаа, шийдвэрийг бүхэлд нь хянаж үзлээ.

Анхан шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлийн 1.4, 1.6 дахь хэсэгт заасан нотолбол зохих байдлыг бүрэн дүүрэн шалгаж тогтоогоогүй гэх үндэслэлүүдийг зааж хэргийг прокурорт буцааж шийдвэрлэсэн нь хууль зүйн үндэслэл бүхий болжээ. Өөрөөр хэлбэл, шүүгдэгч Л.Эгийн мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах болон бусад тодорхой эрхтэй эсэхийг тогтоох нь хэргийг шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой. Учир нь: Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.3 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэгт эрх хасах ялыг нэмэгдэл ялаар хэрэглэхээр хуульчилсан бөгөөд Л.Эгийн тухайд ямар эрхтэй нь хэрэгт авагдсан баримтаар тогтоогдохгүй байна.

Мөн шүүгдэгч болон гэрч, иргэний хариуцагч нарын гаргаж өгсөн баримтууд нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.1 дүгээр зүйлийн 11, 11.6 дугаар зүйлийн 3-т заасан шаардлага хангаагүй гэж үзсэн нь үндэслэл бүхий болжээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.1 дүгээр зүйлийн 8 дахь хэсэгт зааснаар шүүхийн хэлэлцүүлэг, шүүх хуралдаанаар шинжлэн судалсан нотлох баримт шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болдог учир уг нотлох баримтыг хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу олж авсан байх хуулийн шаардлага тавигддаг ба бичмэл нотлох баримтыг эх хувиар нь, хэрэв эхийг авах боломжгүй бол прокурор, мөрдөгч тэмдэглэл үйлдэн хуулбарлан авч болох боловч үнэн зөвийг баталгаажуулахаар хуульчлагдсан.

Шүүгдэгч Л.Эд холбогдох эрүүгийн хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу баталгаажуулаагүйгээс нотолгооны ач холбогдлоо алдсан байх тул уг баримтуудад тулгуурлан хэргийг шийдвэрлэх боломжгүй байна.

Харин Л.Эгийн оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт, тээврийн хэрэгслийн лавлагаа, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, эд хөрөнгөтэй эсэх лавлагааны хүчинтэй хугацаа дууссан гэх үндэслэл мөрдөн байцаалтанд буцаах үндэслэл болохооргүй байна. Учир нь дээрх лавлагаануудын хүчинтэй хугацаа шүүхэд хэрэг шилжиж ирснээс хойш дууссан байх ба эрх бүхий байгууллагаас гаргаж өгсөн баримтууд байх тул дээрх ажиллагааг дахин хийлгэх шаардлагагүй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

Иймд Хөвсгөл аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Б.Амартүвшингийн бичсэн 2018 оны 2 дугаар сарын 14-ний өдрийн 5/03 дугаартай эсэргүүцлийг хэрэгсэхгүй болгож, Л.Эд холбогдох хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа хийлгэхээр буцаасан шүүгчийн захирамжийг хэвээр үлдээх нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.9 дүгээр зүйлийн 1.1, 2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2019 оны 1 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 52 дугаартай захирамжийг хэвээр үлдээж, прокурорын эсэргүүцлийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.Шүүгдэгчид урьд авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

3.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.1 дүгээр зүйлийн 1, 2, 3-т зааснаар шүүх Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, эсхүл нөлөөлж болохуйц нөхцөл байдал тогтоогдсон гэж үзвэл давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 30 хоногийн дотор оролцогч хяналтын журмаар гомдол гаргах, прокурор, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ  ШҮҮГЧ                                     Б.СОСОРБАРАМ

        ШҮҮГЧИД                                                                       Т.ГАНБАТ

                                                                                                   Н.БАЯРХҮҮ