Д аймгийн Засаг аргын тамгын газрын нэхэмжлэлтэй

захиргааны хэргийн тухай

Захиргааны хэргийн авж заалах шатны шүүхийн шүүх хуралааныг шүүгч Ц.Цогт аргалж, шүүгч Э.Зоригтбаатар, О.Номуулин нарын бүрэлэхүүнтэй, нарийн бичгийн арга Т.аваажаргал, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгсэн төлөөлөгч А, Ж, хариуцагч Д аймгийн Ауитын газрын дарга Ч нарыг оролцуулан, Захиргааны хэргийн анхан шатны 6 угаар шүүхийн /хуучнаар/ 2015 оны 5 угаар сарын 28-ны өрийн 20 угаар шийвэрт хариуцагчийн гаргасан авж заалах гомлоор, архан-Уул аймгийн Засаг аргын тамгын газрын нэхэмжлэлтэй, архан-Уул аймгийн Ауитын газарт холбогох захиргааны хэргийг шүүгч О.Номуулингийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

ТООРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгчийн шүүхэ гаргасан нэхэмжлэлийг эмжиж итгэмжлэгсэн төлөөлөгч нар нь шүүх хуралаан гаргасан тайлбартаа : , аймгийн Ауитын газартай Санхүүгийн тайлан ауит хийх 04 тоот гэрээг 2014 оны 10 угаар сарын 15-ны өөр байгуулсан.Аймгийн Засаг аргын Тамгын газрын нягтлан боогч Б хугацаа хоцорсон шалтгаанаа тайлбарлан 2014 оны санхүүгийн тайланг зохих журмын агуу гарган 2015 оны 02 угаар сарын 10-ны өөр аймгийн Ауитын газарт хүлээлгэн өгөхөөр орохо уирлагын зүгээс өгсөн үүргийн агуу танай байгууллагын санхүүгийн тайланг хүлээн авах боломжгүй гэсэн хариуг тус газрын ауиторч С.Батцэцэг амаар өгсөн. Аймгийн Засаг аргын Тамгын газрын 2014 оны санхүүгийн тайланг Төсвийн тухай хуулийн 8 угаар зүйлийн 8.9.1 эх заалтаар 2015 оны 01 үгээр сарын 25-ны отор аймгийн Ауитын газарт хүргүүлэх байсан боловч нягтлан боогч Бын хариуцлагагүй байлаас болж хугацаа хоцорсон болно. Ауитын газраас Төсвийн тухай хуулийн 8 угаар зүйлийн 8.9.1- заасан хуулийн хугацаан

холбогох тайланг ирүүлээгүй үнэслэлээр аймгийн Засаг аргын Тамгын газрын 2014 оны санхүүгийн тайлангийн талаар санал үгнэлт илэрхийлэх боломжгүй тухай 2015 оны 02 угаар сарын 25-ны өрийн 130 угаартай ауитын гэрчилгээг ирүүлсэн. Нягтлан боогч Бт санхүүгийн тайланг хууль болон гэрээн заасан хугацаан гаргаж өгөөгүй хариуцлагагүй үйлэл нь аймгийн Засаг аргын Тамгын газрынаргын 2015 оны 02 угаар сарын 24-ний өрийн Б/23 угаар тушаалаар үнсэн цалинг 20 хувиар бууруулах сахилгын шийтгэл ногуулан Санхүүгийн тайлан ауит хийх 2014 оны 10 угаар сарын 15-ны өрийн 04 тоот гэрээний 3.1- заасны агуу хугацаа хоцорсон хоногийн төлбөрийг Аймгийн Засаг аргын Тамгын газраас төлөх тул 2014 оны санхүүгийн тайлан ауит хийж санал үгнэлт гаргаж өгөх хүсэлтийг аймгийн Засаг аргын Тамгын газрын аргын 2015 оны 02 угаар сарын 24-ний өрийн 2-236, 2015 оны 02 угаар сарын 26-ны өрийн 2-244 тоот албан бичгээр хүргүүлсэн. Аймгийн Ауитын газар ээрхи албан бичгийн хариу Тамгын газрын арга Чыг Монгол улсын Төрийн ауитын тухай хуулийн 28 угаар зүйлийн 28.2.1 эх заалтын агуу үүрэгт ажлаас нь халах тухай саналыг 2015 оны 03 угаар сарын 04-ний өрийн 154 тоотоор, 2015 оны 03 угаар сарын 05-ны өрийн 161 тоот албан бичгээр манай саналын агуу арга хэмжээ авсан тухай хариу ирүүлсэн нөхцөл 2014 оны санхүүгийн тайлан ауит хийх болно гэсэн хариуг аймгийн Засаг арга ирүүлсэн болно. Ауитын газар нь Чыг ажлаас халсан тохиолол ауит хийнэ гэж аймгийн Засаг аргаас эс үйлэхүй гүйцэтгэхийг шаараж байгаа нь 04 тоот гэрээний үүргээ биелүүлээгүй, холбогох журмыг зөрчиж байна. Ийм архан-Уул аймгийн Ауитын газрын 2015 оны 02угаар сарын 25-ны өрийн 130 тоот ауитын гэрчилгээг хүчингүй болгож, архан-Уул аймгийн Засаг аргын тамгын газрын 2014 оны санхүүгийн тайлан ауит хийхийг аймгийн Ауитын газарт аалгаж өгнө үү гэжээ.

 

Хариуцагч шүүхэ урь гаргасан болон шүүх хуралаан гаргасан тайлбартаа: Аймгийн Засаг аргын тамгын газрын 2014 оны 12 угаар сарын 31-ний өрөөр уусгавар болсон жилийн эцсийн санхүүгийн байлын, үр үнгийн, өмчийн өөрчлөлтийн болон мөнгөн гүйлгээний тайлан ауит хийхээр2014 оны 10 угаар сарын 15-ны өөр гэрээ байгуулсан. Аймгийн Засаг аргын тамгын газар нь Монгол улсын Төсвийн тухай хуулийн 8 угаар зүйлийн 8.9.1- зааснаар 2014 оны жилийн эцсийн тайлангаа 2015 оны 1 үгээр сарын 25-ны отор ирүүлэх ёстой атал 2015 оны 2 угаар сарын 24-ний өөр ирүүлсэн. Монгол улсын Төсвийн тухай хуулийн 8 угаар зүйлийн 8.9.1- зааснаар ауит хийсэн санхүүгийн тайланг 2 угаар сарын 25-ны отор төсвийн захирагчи хүргүүлнэ. Аймгийн Засаг аргын тамгын газрын санхүүгийн тайланг 1 хоногийн отор баталгаажуулах боломжгүй тул санал үгнэлт өгөхөөс татгалзсан болно. ...Нэгэнт хугацаа хоцорчихоо үүнийгээ манай байгууллагын буруутай үйл ажиллагаанаас болсон мэт ярихыг зөвшөөрөхгүй. Тамгын газарт ойролцоогоор 1,1 тэрбум төгрөгийн гүйлгээний баримт байх ёстой. Энэ бол 7 хоногт хийэг ажил биш. Нэхэмжлэлийг зөвшөөрөхгүй гэжээ.

 

Захиргааны хэргийн анхан шатны 6 угаар шүүхийн 2015 оны 5 угаар сарын 28-ны өрийн 20 угаар шийвэрээр: Төрийн ауитын тухай хуулийн 15 угаар зүйлийн 15.2.1, 18 угаар зүйлийн 18.2-тзаасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч архан-Уул аймгийн Засаг аргын тамгын газрын нэхэмжлэлийн шарлагыг бүхэл нь хангаж, архан-Уул аймгийн Ауитын газрын 2015 оны 2 угаар сарын 25-ны өрийн 130 тоот ауитын гэрчилгээг хүчингүй болгож, архан-Уул аймгийн Засаг аргын тамгын газрын 2014 оны санхүүгийн тайлан ауит хийхийг архан-Уул аймгийн Ауитын газарт аалгаж шийвэрлэжээ.

 

Хариуцагч авж заалах гомолоо:...Монгол Улсын Төрийн ауитын тухай хуулийн 15 угаар зүйлийн 15.2.1, Төсвийн тухай хуулийн 8.9.1 эх заалтыг үнэслэн архан Уул аймгийн Засаг аргын тамгын газрын 2014 оны 12 угаар сарын 31-ний өрөөр уусвар болсон жилийн эцсийн санхүүгийн байлын, үр үнгийн, өмчийн өөрчлөлтийн болон мөнгөн гүйлгээний тайлан ауит хийх 04 тоот гэрээн зааснаар 2015 оны 01 үгээр сарын 15-ны өрийн отор ирүүлэх ёстой атал 2015 оны 02 угаар сарын 24-ний өөр ирүүлсэн. Санхүүгийн тайлан ауит хийх 04 тоот гэрээний 3.1 эх хэсэгт ..жилийн эцсийн санхүүгийн тайланг гэрээн заасан хугацаанаас хэтрүүлэн ирүүлсэн нөхцөл тухайн хоногууыг ауитын багийн өрийн унаж хөлсөөр боож, гэрээн заасан төлбөр ээр нэмж тооцно гэсэн заалт нь 2015 оны 1 үгээр сарын 15-ны өрөөс хойш ауит хийх боломжтой хугацаан буюу араа оны 2015 оны 02 угаар сарын 25-ны өрөөс өмнө ажлын 10 хоногт багтаан ауитыг гүйцэтгэхээр ирүүлсэн тохиоллыг заасан. Тус газрын санхүүгийн тайланг баталгаажуулаха хангалттай хэмжээний нотолгоо өгөөгүй тул Ауитын олон улсын станарт 705-ын 9- Ауитор үгнэлт гаргаха суурьлах ауитын хангалттай ба зохистой нотолгоог олж авах боломжгүй бөгөө .. бол үгнэлт өгөхөөс татгалзах ёстой, тайлангийн ауитын газрын гарын авлагын 2.20.4-т санал үгнэлт өгөхөөс татгалзах тохиоллын санхүүгийн тайлан нөлөөлөхүйц ауитын нотлох зүйл байхгүй бол гэж заасны агуу Ауитын татгалзсан үгнэлт өгсөн нь үнэслэлтэй юм. Ийм Захиргааны хэрэг хянан шийвэрлэх тухай хуулийн 81 үгээр зүйлийн 81.1- зааснаар архан Уул аймгийн Захиргааны хэргийн анхан шатны 6 угаар шүүхийн 2015 оны 05 угаар сарын 28-ны өрийн 20 угаар шийвэрт гомол гаргаж байна гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

Нэхэмжлэгч  нь архан-Уул аймгийн Ауитын газрын 2015 оны 02 угаар сарын 25-ны өрийн 130 тоот ауитын гэрчилгээг хүчингүй болгож, тус тамгын газрын 2014 оны санхүүгийн тайлан ауит хийхийг архан-Уул аймгийн Ауитын газарт аалгахыг хүсчээ.

ээрхи нэхэмжлэлийн шаарлагыг анхан шатны шүүх хангаж шийвэрлэхээ холбогох хуулийн заалтыг зөв тайлбарлан хэрэглэж хэрэгт авагсан нотлох баримтан үнэслэн үйл баримтан үгнэлт өгсөн нь шүүхийн шийвэр хууль ёсны бөгөө үнэслэл бүхий байх хуулийн шаарлага нийцсэн байна.

Нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэлийн шаарлагаа үнэслэхээ архан-Уул аймгийн Ауитын газартай 2014 оны 10 угаар сарын 15-ны өөр байгуулсан Санхүүгийн тайлан ауит хийх гэрээний агуу жилийн эцсийн санхүүгийн тайланг гэрээн заасан хугацаанаас хэтрүүлэн ирүүлсэн нөхцөл тухайн хоногууыг ауитын багийн өрийн унаж хөлсөөр боож төлбөр төлөхөөр тохирсон тул уг төлбөрийг төлснөөр ауит хийх боломжтой атал ауит хийхээс татгалзсан, Засаг аргын тамгын газрын арга Чыг ажлаас халсан тохиолол ауит хийнэ гэж шаарсан нь хууль бус гэжээ.

Хариуцагч архан-Уул аймгийн Ауитын газар нь Санхүүгийн тайлан ауит хийх гэрээн заасан хугацаа болон Төсвийн тухай хуулийн 8 угаар зүйлийн 8.9.1- зааснаар 2014 оны жилийн эцсийн тайлангаа 2015 оны 1 үгээр сарын 25-ны отор ирүүлэх ёстой атал 2015 оны 2 угаар сарын 24-ний өөр ирүүлсэн, санхүүгийн тайланг 1 хоногийн отор баталгаажуулах боломжгүй гэх үнэслэлээр нэхэмжлэлийн шаарлагыг үгүйсгэж маргасан.

Нэхэмжлэгч, хариуцагч нарын хоорон 2014 оны 10 угаар сарын 15-ны өөр Санхүүгийн тайлан ауит хийх гэрээ байгуулагсан байх ба уг гэрээн зааснаар нэхэмжлэгч нь 2014 оны санхүүгийн тайлангаа 2015 оны 1 үгээр сарын 15-ны өрөөс хэтрүүлэхгүй Ауитын газарт өгөх үүрэг хүлээсэн байх боловч гэрээгээр тохирсон хугацаа нь Төсвийн тухай хуулийн 8 угаар зүйлийн 8.9.1- зааснаар ...жилийн төсвийн гүйцэтгэл, санхүүгийн тайланг араа оны 1 үгээр сарын 25-ны отор төрийн ауитын байгууллага хүргүүлж... гэсэнтэй зөрчилөж байх тул нэхэмжлэгч  2014 оны жилийн эцсийн санхүүгийн тайлангаа 2015 оны 1 үгээр сарын 25-ны өрийн отор хүргүүлэх үүрэгтэй байна.

ээрхи хууль заасан үүргээ  зөрчиж санхүүгийн тайланг хүргүүлэх хугацаа хэтрүүлсэн гэж үгнэсэн анхан шатны шүүхийн үгнэлт үнэслэлтэй.

Гэвч ийнхүү хугацаа хэтрүүлсний улмаас хариуцагч архан-Уул аймгийн Ауитын газар нь ауитын үгнэлт гаргахаас татгалзсан нь холбогох хууль тогтоомжи нийцэхгүй байна.

Учир нь Төрийн ауитын тухай хуулийн 3 угаар зүйлийн 3.1 эх хэсэгт зааснаар төрийн ауит нь хууль ээлэх, шуарга ёсыг хангах, ил то боитой байх, төрийн ауитын нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зарчим, станарта нийцсэн байх үнсэн зарчмыг баримталаг бөгөө мөн хуулийн 15 угаар зүйлийн 15.2.1 эх хэсэгт зааснаар орон нутгийн захиргааны болон төсвийн байгууллагууын үйл ажиллагааны үр үн, санхүүгийн тайлан ауит хийх цорын ганц эрх бүхий байгууллага атал хугацаа хэтрүүлсэн гэх үнэслэлээр ауит хийхээс татгалзсан нь Төсвийн тухай хуулийн 5 угаар зүйл заасан төсвийг төлөвлөх, батлах, хэрэгжүүлэх, тайлагнаха баримтлах зарчим зохистой биелэгэж байгаа эсэхийг хянах, хариуцлага тооцох төрийн механизм алагах сөрөг үр агавартай юм.

Зүй нь Төсвийн тухай хуулийн 70 угаар зүйлийн 70.4.1 эх хэсэгт зааснаар хугацаа хэтрүүлсэн буруутай албан тушаалтан хариуцлага тооцуулах боломжтой байжээ.

Төрийн ауитын тухай хуулин санал үгнэлт өгөхөөс татгалзах зохицуулалт тусгагаагүй бөгөө Монгол Улсын Ерөнхий ауиторын 2014 оны 6 угаар сарын 20-ний өрийн 203 угаар тушаалаар батлагсан Санхүүгийн тайлангийн ауитын журам-ын 2.19.6- зааснаар Төрийн ауитын тухай хуулийн агуу хийсэн санхүүгийн тайлан Ерөнхий ауиторын гаргасан санал үгнэлтийг ауитын гэрчилгээ гэж нэрлэнэ гэснийг зөрчиж санхүүгийн тайлан ауит хийгээгүй атлаа тэргүүлэх ауитор гэрчилгээ олгосон, мөн журмын 2.20.4-т ...араах тохиолол санал үгнэлт өгөхөөс татгалзах нь зохимжтой: 1/нягтлан боох бүртгэлийн хөтлөлтийг бүрэн хийгээгүйгээс үнэн зөв санхүүгийн тайлан бэлтгэх боломжгүй бол, 2/санхүүгийн тайлан нөлөөлөхүйц ауитын нотлох зүйл байхгүй бол, 3/уирлагын тайлбар мэүүлэг санал уирлагын шуарга чанарт эргэлзэх ноцтой шалтгаан байгаа бол... гэж заасан байх бөгөө хугацаа хэтрүүлсэн үнэслэл ээрхи урьчилсан нөхцлийн алин нь ч хамаарахгүй байна.

Хариуцагч ээрхи журмын 2.20.4-т заасан санхүүгийн тайлан нөлөөлөхүйц ауитын нотлох зүйл байхгүй гэсэн үнэслэл хамааруулж татгалзсан гэж тайлбарлаж байвч санхүүгийн тайланг хянаж үзээгүй атлаа урьчилсан үгнэлт хийж ауит хийхээс татгалзсан үйл баримтыг журам заасныг хангасан гэж үзэх үнэсгүй, хариуцагчийн энэ талаар гаргасан авж заалах гомлыг хүлээн авах боломжгүй болно.

Мөн Ауит хийх олон улсын станарта үнэслэн Санхүүгийн тайлангийн ауитын журам гарсан гэх хариуцагчийн тайлбарт үгнэлт хийвэл уг станартын 705-ын 9 эхь хэсэгт заасан зохицуулалт журмын2.20.4 эхь хэсэгт тусгагсан болохыг урьах нь зүйтэй.

Түүнчлэн хариуцагч нь архан-Уул аймгийн Засаг аргын тамгын газрын арга Чыг ажлаас халах саналын агуу арга хэмжээ авсаны араа ахин гэрээ байгуулж ауит хийнэ гэсэн агуулга бүхий хариу хүргүүлж байгаа нь хуулиар олгосон эрх мэлээ хэтрүүлж, төрийн байгууллага хууль бус болзол тулгаж, хясан боогуулсан ажиллагаа болохыг тэмэглэх нь зүйтэй.

Ийм анхан шатны шүүхийн шийвэрийг хэвээр үлээж, хариуцагчийн авж заалах гомлыг хангахгүй орхиж шийвэрлэлээ.

 

Захиргааны хэрэг хянан шийвэрлэх тухай хуулийн 86 угаар зүйлийн 86.1, 87 угаар зүйлийн 87.1 эх хэсэгт заасныг уирлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

1. Захиргааны хэргийн анхан шатны 6 угаар шүүхийн /хуучнаар/ 2015 оны 05 угаар сарын 28-ны өрийн 20 угаар шийвэрийг хэвээр үлээж, хариуцагчийн гомлыг хангахгүй орхисугай.

2. Улсын тэмэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 үгээр зүйлийн 41.1.3 ахь хэсэгт зааснаар хариуцагч нь авж заалах гомол гаргахаа төлөх улсын тэмэгтийн хураамжаас чөлөөлөгөг болохыг урьсугай.

3. Захиргааны хэрэг хянан шийвэрлэх тухай хуулийн 86 угаар зүйлийн 86.5 ахь хэсэгт зааснаармагалалыг эс зөвшөөрвөл нэхэмжлэгч, хариуцагч, гуравагч этгээ, тэгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч гаран авсан өрөөс хойш 14 хоногийн отор Улсын ээ шүүхэ хяналтын журмаар гомол гаргах эрхтэй.

 

 

ШҮҮГЧ Ц.ЦОГТ

ШҮҮГЧ Э.ЗОРИГТБААТАР

ШҮҮГЧ О.НОМУУЛИН