Өвөрхангай аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч, шүүгч Х.Отгонжаргал даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга: Б.Дашдэмбэрэл,

Улсын яллагч: Г.Цолмонгэрэл,

Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч: *******,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч: Т.Оюунчимэг,

Шүүгдэгч: ******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Өвөрхангай аймгийн прокуророос Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсгийн 4.1, 27.11 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Боржигин овгийн *******ад холбогдох 2126000000001 дугаартай эрүүгийн хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, ял шийтгэлгүй, Боржигин овгийн ******* /РД:ЙП85060214/

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч Боржигин овгийн ******* нь тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн үнэмлэхгүйгээр, согтуурсан үедээ иргэний нэхэмжлэгч *******ийн эзэмшлийн ******* улсын дугаартай “Mitsubishi Colt” маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7а заасан “Тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй, эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэц нөлөөлөх бодис хэрэглэсэн мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохыг хориглоно.”, 3.5 а-д “...Тээврийн хэрэгслийг нэн даруй зогсоож ослын дохионы гэрлээ асаах ба ослын зогсолтын тэмдгийг энэ дүрмийн 9.5-д заасны дагуу тавьж тээврийн хэрэгсэл болон осолд холбогдсон бүхий эд юмсыг байрнаас нь хөдөлгөхгүй байх, 3.5б-д осолд өртсөн хүнд эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлж түргэн тусламж дуудах, 3.5г-д тухайн ослын талаар цагдаагийн байгууллагад яаралтай мэдэгдэх”, 3.5-д заасан “Зам тээврийн осолд холбогдсон жолооч дараах үүргийг хүлээнэ.”, 19.1 "... хорооллын дотор явган зорчигч нь явган хүний замаас гадна зорчих хэсгээр явж болно. Хорооллын дотор явган зорчигч давуу эрхтэй.”, 12.5 “... хороолол, замын зэргэлдээх нутаг дэвсгэр, сургууль орчмын бүс дотор тээврийн хэрэгслийн хурдыг 20км/цагаас хэтрүүлэхийг хориглоно.” гэсэн заалтуудыг тус тус зөрчсөний улмаас 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдрийн 10 цаг 30 минутын орчим Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр сумын Согоот 1 дүгээр багийн 7 дугаар гудамжинд зам тээврийн осол гаргаж явган зорчигч *******ыг мөргөж тархины үхжил, суурь ясны хугарал, зүүн чамархай яс, хацар яс, хоншоор яс, тархины эдийн няцрал, тархины хатуу бүрхүүл доорх болон аалзан бүрхүүл доорх цус хуралт, зулай хуйханд цус хуралт гэмтэл үүсгэж эрүүл мэндэд нь хүнд хохирол учруулсны улмаас 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр хохирогч гавал тархины амьдрах боломжгүй маш хүнд гэмтлээр нас барсан, зам тээврийн ослын хэргийн газрыг зориуд орхиж зугтаасан гэмт хэрэгт холбогджээ. /Яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

Шүүгдэгч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:... Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хийсэн хэрэгтээ гэмшиж байна. Хохиролд 6053374 төгрөг төлсөн гэв.

Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:...Намайг хөдөө байхад талийгаач эгч осолд орохоосоо өмнө утсаар ярьсан. Удалгүй хажуу айлын хүн нь эгчийг осолд орчихлоо гэхээр нь Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумаас хүүхэдтэйгээ хамт ирсэн. Би гомдолтой байна. Ганц эгч маань хөл дээрээ явж байсан бол ярих зүйл байхгүй. Шүүгдэгч болон хамаатан садан нь надтай ирж уулзахгүй байгаа. Надад хэцүү байна. Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтын хүрээнд хохирлоо нэхэмжилж байна. Шүүгдэгч ******* 6053374 төгрөг өгсөн гэв.

  Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдөр би Хайрхандулаан сумын 3 дугаар багт байх гэртээ байж байсан чинь манай талийгаач эгч Суурьтогтох надруу 10 цагийн үед утсаар яриад эгчийг нь эмнэлэгт хэвт гэсэн гэж хэлсэн.  Тэрнээс хойш 1 цаг орчмын дараа талийгаачийн хамар хашааны айлын хүн надруу залгаад эгч чинь аваарт орчих шиг боллоо гэхлээр нь би ******* гэдэг хүүхэд рүүгээ хэлсэн. ******* Хайрхандулаан сумаас намайг ирж аваад бид хоёр Өвөрхангай аймагт БОЭТ дээр ирсэн чинь талийгаачийн биеийн байдал нь хүнд ухаангүй байна гэсэн. Тэгээд эмч ар гэрээс нь хүмүүс байна уу. Ороод ир гэсэн. Тэгээд эмчтэй нь уулзсан чинь биеийн байдал нь их хүнд байна. 48 цагийн дараа тархины хагалгаанд оруулна гэсэн. Хоёр өдрийн дараа тархины хагалгаанд орсон. Тэгээд талийгаач 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр ухаан орохгүй байж байгаад нас барсан. Бид нар ажил явдлыг нь 12 дугаар сарын 21-ний өдөр өнгөрүүлж талийгаачийг хөдөөлүүлсэн. Шинжээчийн дүгнэлттэй танилцлаа. Надад дүгнэлттэй холбоотой ямар нэгэн санал хүсэлт байхгүй. Би эгчийгээ алдчихсан болохоор маш их гомдолтой байна. Талийгаачийн ажил явдалд нийтдээ 6.053.374 төгрөг зарцуулагдсан. Бид нар ажил явдалд зарцуулагдсан 6,053,374 мянган төгрөгийг нэхэмжилж байна. Галбадрахын ар гэрээс эмчилгээний зардал болон оршуулгын зардалд нийт 4.600.000 төгрөг өгсөн. Тэрнээс хойш дахиж бид нартай уулзахгүй байна. /1хх-ийн 39-40 хуудас/,

Иргэний нэхэмжлэгч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Б.Галбадрах нь манай “Сидар капитал” ББСБ-д автомашинаа барьцаанд тавиад зээл авсан. Уг тээврийн хэрэгсэл нь “Сидар капитал” ББСБ-ын нэр дээр бүртгэлтэй байгаа. 2020 оны 08 дугаар сарын 04-ний өдөр 1.200.000 мянган төгрөгийн барьцаанд 8 сарын хугацаатай тавьж байсан. Үндсэн зээлийн үлдэгдэл 600.000 төгрөг үлдсэн байгаа. Зээлийн төлөлт хэвийн явж байгаа. Надад гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй болно. /1хх-ийн 34-35 хуудас/,

             Гэрч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өглөө 10 цагийн үед 1 дүгээр багт байрлах Энхтал дэлгүүрийн зүүн талын худгаас ус авчихаад буцаад гэрлүүгээ өөрийн автомашинаа унаад 1 дүгээр хорооны 7 дугаар гудамж руу гарцаар эргээд бууж байтал надаас 300 орчим метрийн зайд зүс таних эмэгтэйг саарал өнгийн суудлын жижиг тэрэг мөргөчихөөд ертөнцийн зүгээр урагшаа хөдлөөд явчихлаар нь би тэр автомашиныг араас нь дагаж яваад гудамж руу орсны дараа нь автомашины дугаарыг харчихаад буцаж очоод нөгөө мөргүүлсэн эмэгтэйн хажуу талын айлын хүнд нь машинд мөргүүлсэн талаар хэлчихээд буцаад осол болсон газар ирсэн. Нөгөө эгчийн хамар, амнаас нь цус гарчихсан хажуу тийшээ хараад эвхэрсэн байдалтай ухаангүй хэвтэж байсан. Хажуу талд нь нэг эгч эмнэлэг рүү дуудлага өгчихлөө гээд зогсож байсан. Тэр эгчээс баруун хойш зүгт 10 орчим метрийн зайд ногоон өнгөтэй усны тэрэгний дугуй нь дээшээ харсан байдалтай хажуу талд нь усны шар сав доторх ус нь асгарсан байдалтай байж байсан. Тэгээд тэр эгчийг удалгүй эмнэлэг ирээд аваад явсан. /1хх-ийн 47-48 хуудас/,

             Гэрч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2020 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр 16 цагийн үед найз Галбадрахын гэрт очсон чинь Галбадрахын ах нь эхнэртэйгээ хөдөөнөөс мал зарах гээд ирчихсэн байсан. Галбадрах махны үйлдвэр дээр ажил дээрээ байгаа гээд ирээгүй байсан. Би ахынх нь малнаас хийлцээд байж байсан чинь Галбадрах 21 цагийн үед ирсэн. Бид нар малаа төхөөрч дуусчихаад 3 шил архийг 6-уул хувааж уучихаад би шөнө 2 цаг өнгөрөөгөөд гэрлүүгээ явсан. Өглөө нь найз хүүхэн ыг дагуулаад Галбадрахынд 08 цаг өнгөрч байхад очсон чинь тэднийхэн дөнгөж босож байсан. Би урд шөнө нь явахдаа 0.5 грамтай 1 шил “Хараа” нэртэй архийг нуучихсан байсан юм. Тэгээд тэр архиа гаргаж өгөөд бүгдээрээ хувааж уугаад дуусаж байтал 09 цаг өнгөрч байхад манай найз би эмнэлэг орж шинжилгээ өгөх ажилтай гэхээр нь Галбадрах бид хоёр ыг эмнэлэг рүү хүргэж өгөх гээд явж байсан чинь гэнэт түс тас гээд явчихсан. Нэг мэдсэн чинь Галбадрах гэрийнхээ хашаанд орж ирээд зогсохоор нь юу болов оо гэсэн чинь Галбадрах би хүн дайрчих шиг боллоо гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би буцаад явган алхаад осол болсон газар дээр ирсэн чинь тэндээс түргэний машин хөдлөөд явж байхлаар нь Галбадрахын эхнэр руу залгасан чинь Галбадрахыг цагдаа ирээд аваад явчихлаа гэж хэлсэн. /1хх-ийн 50-51, 63-64 хуудас/,

  Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...******* нь 2019 оны 04 дүгээр сарын 13-ны өдөр согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодож явж байгаад тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулж байсан. Тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг хассан хугацаа дуусахад тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх нээгдэхгүй. Жолооч өөрөө тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ сэргээлгэхээр жолоочийн эрх сэргээдэг байгууллагад хандаж сургалтад хамрагдсаны үндсэн дээр тухайн газраас тэнцсэн эсэх талаар дүгнэлт гаргуулж ЦЕГ-н бүртгэл хяналтын төвд хүргүүлсний үндсэн дээр жолоочийн эрх сэргээгдэж үнэмлэх авдаг. /1хх-ийн 73-74 хуудас/,

  Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...Би *******ыг танихгүй. Ямар нэгэн харилцаа холбоо байхгүй. Дүгнэлт гаргахад ямар нэгэн татгалзах үндэслэл байхгүй. /1хх-ийн 52-53 хуудас/,

  Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Би *******ыг танихгүй. Ямар нэгэн харилцаа холбоо байхгүй. Дүгнэлт гаргахад ямар нэгэн татгалзах үндэслэл байхгүй. /1хх-ийн 57-58 хуудас/,

  Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Би *******ыг танихгүй. Ямар нэгэн харилцаа холбоо байхгүй. Дүгнэлт гаргахад ямар нэгэн татгалзах шалтгаан байхгүй. /1хх-ийн 60-61 хуудас/,

  Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...Манай нөхөр ******* нь эхээс 6-уулаа. Галбадрахын эцэг, эх нь нас бараад 10 гаран жил болж байна. ******* бид хоёр 2011 онд айл гэр болж хуримаа хийсэн. Манайх хоёр хүүхэдтэй. Манай нөхөр ******* нь махны үйлдвэрт ажилладаг. Би худалдааны төвийн хоолны газарт туслах тогооч хийдэг. Манай нөхөр Галбадрах нь зан байдлын хувьд даруу төлөв зантай, томоотой, элдэв аашгүй хүнд тусархаг хүн. /1хх-ийн 69-70 хуудас/,

  Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...Галбадрах нь миний төрсөн дүү байгаа юм. Галбадрах нь Хайрхандулаан сумын харьяат. Аймагт орж ирээд 3 жил орчим болж байна. Манай дүү Галбадрах нь даруу төлөв зантай, томоотой, ажилсаг, хүнд тусархуу хүн байгаа юм. Сүүлийн үед  бага зэрэг архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээд байгаа сурагтай байсан. /1хх-ийн 71-72 хуудас/,

Яллагдагч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдөр , хоёр 0.5 литрийн Хараа нэртэй архитай ирсэн. Тэр архийг манай эхнэр Нямсүрэн бид дөрөв хувааж уучихаад байж байсан чинь гэх эмэгтэй эмнэлэгт үзүүлэх ажилтай намайг эмнэлэг хүргээд өг гэсэн . Тэгэхээр нь би юм уучихсан юм чинь нэмэргүй байх гэж хэлсэн. Тэгсэн цагдаа таарвал би аргална гээд намайг хоргоогоод байхаар нь тэй хамт ыг эмнэлэгт хүргэж өгөхөөр гэрээсээ гараад явж байтал түг, таг гээд хүн дайрчих шиг болсон. Тухайн үед би согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн байсан болохоор яах учраа олохгүй чигээрээ яваад гэртээ ирээд хашаандаа машинаа оруулж тавьчихаад эхнэртээ би хүн дайрчих шиг боллоо гэж хэлсэн. Удалгүй манай гэрт цагдаа нар ирсэн. Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хийсэн хэрэгтээ гэмшиж байна. /1хх-ийн 110-111 хуудас/,

Өвөрхангай аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтэд:...*******ын биед тархины үхжил, суурь ясны хугарал, зүүн чамархай яс, хацар яс, хоншоор яс, тархины эдийн няцрал, тархины хатуу бүрхүүл доорх болон аалзан бүрхүүл доорх цус хуралт, зулайн хуйханд цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд авто ослын улмаас үүссэн байх боломжтой. Хэргийн цаг хугацаанд үүссэн байна. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 3.1.2, 3.3.2-т зааснаар гэмтлийн улмаас амь тэнссэн байдалд оруулсан тул гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна. ” гэх дүгнэлт, /1хх-н 76-77-р хуудас/

Өвөрхангай аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2020 оны 12 дугаар сарын 25-ны өдрийн 01 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтэд:... *******ын биед суурь ясны цөмөрсөн хугарлууд, тархины эдийн хүнд няцрал, үхжил, гавал ясанд мэс ажилбар хийгдсэн байдал, хуйхан дахь цус хуралт, баруун гар, зүүн. баруун хөлд цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтлүүд нь авто ослын улмаас үүссэн байх боломжтой. Дээрх гэмтлүүд нь хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байна. Гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна. Дээрх тархины хүнд зэргийн гэмтлийн улмаас нас барсан байна. Талийгаач эмнэлэгт нас барсан байна. Талийгаач эмнэлэгт эмчилгээ хийлгэж байсан. Шүүх эмнэлгийн шинжилгээгээр талийгаачид архаг хууч өвчин тогтоогдсонгүй. Нас бараад 12-оос дээш цаг болсон байна. Талийгаач ******* нь гавал тархины амьдрах боломжгүй маш хүнд гэмтлийн улмаас нас барсан байна. ” гэх дүгнэлт, /1хх-н 94-95-р хуудас/

Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны харьяа Өвөрхангай аймаг дахь политехникийн коллежийн 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтэд:....******* Улсын дугаартай “Соlt” маркийн автомашин жолоодож замын хөдөлгөөнд оролцож явсан ******* нь Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7а-д заасан:“ Тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй, эсхүл согтууруулах ундаа мансууруулах эм сэтгэцэд нөлөөлөх бодис хэрэглэсэн мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохыг хориглоно’’ гэсэн заалтыг зөрчсөн байна. /2020.12.08 өдрийн согтууруулах ундаа мансууруулах эм сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн эсэхийг шалгасан тэмдэглэлээр нотлогдож байна/. Мөн Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.5 -д заасан: " Зам тээврийн осолд холбогдсон жолооч дараах үүргийг хүлээнэ. 3.5.а-д Тээврийн хэрэгслийг нэн даруй зогсоож, ослын дохионы гэрлээ асаах ба ослын зогсолтын тэмдгийг энэ дүрмийн 9.5-д заасны дагуу тавьж тээврийн хэрэгсэл болон осолд холбогдсон бүхий эд юмсыг байрнаас нь хөдөлгөхгүй байх, 3.5 б-д Осолд өртсөн хүнд эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлж түргэн тусламж дуудах, тухайн ослын талаар цагдаагийн байгууллагад яаралтай мэдэгдэх” / 2020.12.08 өдрийн хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрчүүдийн мэдүүлэг зэргээр нотлогдож байна/ гэсэн заалтыг зөрчсөн байна. Эдгээр нь Зам тээврийн осол гарахад шууд нөлөөлсөн байна.Эдгээр заалтуудыг зөрчсөн нь 2020 оны 12-р сарын 08-ний өдрийн Цагдаагийн д/ч Б.Нямдаш, шинжээч Ц.Анхзаяа нарын хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрчүүдийн мэдүүлгээр тогтоогдож байна. 2020 оны 12-р сарын 08-ний өдрийн Цагдаагийн д/ч Б.Нямдаш Зам тээврийн осол дээр тогтоосон акт болон ослын газрын схем зурагт тээврийн хэрэгсэл нь тоормозны мөргүй байсан гэж тогтоогдсон, гэрчүүдийн мэдүүлэгт тоормоз гишгэсэн тухай дурдагдаагүй учраас тээврийн хэрэгслийн хурдыг тогтоох боломжгүй байна. Осолд холбогдсон жолооч ******* нь ЗХД-ын 19.1 “Хорооллын дотор явган зорчигч нь явган хүний замаас гадна зорчих хэсгээр явж болно. Хорооллын дотор явган зорчигч давуу эрхтэй. ЗХД-ын 12.5.д-д, “Хороолол, замын зэргэлдээх нутаг дэвсгэр, сургууль орчмын бүс дотор тээврийн хэрэгслийн хурдыг 20км/цагаас хэтрүүлэхийг хориглоно” / Шүүх шинжилгээний албаны шинжээч цагдаагийн дэслэгч Ц.Анхзаяагийн хэргийн газарт хийсэн үзлэгийн гэрэл зургаар нотлогдож байна/ гэсэн заалтуудыг зөрчсөн байна. /1хх-н 88-89-р хуудас/

Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тогтоол, хэргийн газарт , тээврийн хэрэгсэлд, цогцост үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, Хөрөнгийн үнэлгээ төслийн “Лэндс” ХХК-ий 2020 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн 12/45 дугаартай үнэлгээний тайлан, хохирогчийн өвчний түүхийн хуулбар, нас барсны гэрчилгээний хуулбар, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчид хохирол төлсөн тухай баримт, иргэний нэхэмжлэгч *******ийн нэхэмжлэлээсээ татгалзсан тухай баримт /1хх-04-08, 09-12, 16-22, 10-105, 1646-250, 2хх-1-20 дугаар хуудас/, 

Шүүгдэгч *******ын хувийн байдлыг тогтоосон Өвөрхангай аймгийн  Арвайхээр сумын 1дүгээр багийн Засаг даргын 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 841 тоот тодорхойлолт, иргэний үнэмлэхийн хуулбар, малчин мэргэжлийн үнэмлэхийн хуулбар, хүүхдүүдийн төрсний гэрчилгээний хуулбарууд, гэрлэлтийн гэрчилгээний хуулбар /хх-ийн 138, 140-144 хуудас/,

Шүүгдэгч *******ын эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 197 хуудас/ зэрэг болно.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Анхан шатны журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа нь тухайн шүүгдэгчийн хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явагдана.” гэж заасан байх тул шүүгдэгч *******ад холбогдох хэргийг прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд шийдвэрлэсэн болно.

Дээрх нотлох баримтуудыг хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн байх бөгөөд шүүх хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтойд тооцож, шүүгдэгчийг яллагдагчаар болон хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч, гэрч нарыг байцаахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам, шаардлагыг зөрчөөгүй, нотлох баримтууд нь агуулгын хувьд зөрүүгүй, нөхцөл байдлыг хангалттай тогтоосон байх тул шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан нотлох баримтын хэмжээнд дүгнэлт хийж, шүүгдэгч *******ад холбогдох эрүүгийн хэргийг хянан шийдвэрлэх боломжтой гэж дүгнэлээ.

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судалсан нотлох баримтуудаар шүүгдэгч Боржигин овгийн ******* нь тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн үнэмлэхгүйгээр, согтуурсан үедээ иргэний нэхэмжлэгч *******ийн эзэмшлийн ******* улсын дугаартай “Mitsubishi Colt” маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7а заасан “Тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй, эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэц нөлөөлөх бодис хэрэглэсэн мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохыг хориглоно.”, 3.5 а-д “...тээврийн хэрэгслийг нэн даруй зогсоож ослын дохионы гэрлээ асаах ба ослын зогсолтын тэмдгийг энэ дүрмийн 9.5-д заасны дагуу тавьж тээврийн хэрэгсэл болон осолд холбогдсон бүхий эд юмсыг байрнаас нь хөдөлгөхгүй байх, 3.5б-д осолд өртсөн хүнд эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлж түргэн тусламж дуудах, 3.5г-д тухайн ослын талаар цагдаагийн байгууллагад яаралтай мэдэгдэх”, 3.5-д заасан “Зам тээврийн осолд холбогдсон жолооч дараах үүргийг хүлээнэ.”, 19.1 "... хорооллын дотор явган зорчигч нь явган хүний замаас гадна зорчих хэсгээр явж болно. Хорооллын дотор явган зорчигч давуу эрхтэй.”, 12.5 “...хороолол, замын зэргэлдээх нутаг дэвсгэр, сургууль орчмын бүс дотор тээврийн хэрэгслийн хурдыг 20км/цагаас хэтрүүлэхийг хориглоно.” гэсэн заалтуудыг тус тус зөрчсөний улмаас 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдрийн 10 цаг 30 минутын орчим Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр сумын Согоот 1 дүгээр багийн 7 дугаар гудамжинд зам тээврийн осол гаргаж явган зорчигч *******ыг мөргөж тархины үхжил, суурь ясны хугарал, зүүн чамархай яс, хацар яс, хоншоор яс, тархины эдийн няцрал, тархины хатуу бүрхүүл доорх болон аалзан бүрхүүл доорх цус хуралт, зулай хуйханд цус хуралт гэмтэл үүсгэж эрүүл мэндэд нь хүнд хохирол учруулсны улмаас 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр хохирогч гавал тархины амьдрах боломжгүй маш хүнд гэмтлээр нас барсан, авто тээврийн гэмт хэрэг үйлдсэн жолооч хэргийн газрыг зориуд орхиж зугтаасан үйл баримт тогтоогдсон бөгөөд энэ нь Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэрэг мөн байна.

Шүүгдэгч Боржигин овгийн ******* нь тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн үнэмлэхгүйгээр, согтуурсан үедээ иргэний нэхэмжлэгч *******ийн эзэмшлийн ******* улсын дугаартай “Mitsubishi Colt” маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7а заасан “Тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй, эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэц нөлөөлөх бодис хэрэглэсэн мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохыг хориглоно.”, 3.5 а-д “...тээврийн хэрэгслийг нэн даруй зогсоож ослын дохионы гэрлээ асаах ба ослын зогсолтын тэмдгийг энэ дүрмийн 9.5-д заасны дагуу тавьж тээврийн хэрэгсэл болон осолд холбогдсон бүхий эд юмсыг байрнаас нь хөдөлгөхгүй байх, 3.5б-д осолд өртсөн хүнд эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлж түргэн тусламж дуудах, 3.5г-д тухайн ослын талаар цагдаагийн байгууллагад яаралтай мэдэгдэх”, 3.5-д заасан “Зам тээврийн осолд холбогдсон жолооч дараах үүргийг хүлээнэ.”, 19.1 "... хорооллын дотор явган зорчигч нь явган хүний замаас гадна зорчих хэсгээр явж болно. Хорооллын дотор явган зорчигч давуу эрхтэй.”, 12.5 “... хороолол, замын зэргэлдээх нутаг дэвсгэр, сургууль орчмын бүс дотор тээврийн хэрэгслийн хурдыг 20км/цагаас хэтрүүлэхийг хориглоно.” гэсэн заалтуудыг тус тус зөрчсөний улмаас 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдрийн 10 цаг 30 минутын орчим Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр сумын Согоот 1 дүгээр багийн 7 дугаар гудамжинд зам тээврийн осол гаргаж явган зорчигч *******ыг мөргөж тархины үхжил, суурь ясны хугарал, зүүн чамархай яс, хацар яс, хоншоор яс, тархины эдийн няцрал, тархины хатуу бүрхүүл доорх болон аалзан бүрхүүл доорх цус хуралт, зулай хуйханд цус хуралт гэмтэл үүсгэж эрүүл мэндэд нь хүнд хохирол учруулсны улмаас 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр хохирогч гавал тархины амьдрах боломжгүй маш хүнд гэмтлээр нас барсан, авто тээврийн гэмт хэрэг үйлдсэн жолооч хэргийн газрыг зориуд орхиж зугтаасан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч *******ын үйлдсэн хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч *******гийн 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдөр талийгаачийн хамар хашааны айлын хүн надруу залгаад эгч чинь аваарт орчих шиг боллоо гэж хэлсэн. Өвөрхангай аймагт БОЭТ дээр ирсэн чинь талийгаачийн биеийн байдал нь хүнд ухаангүй байна гэж хэлсэн. Тэгээд эмч ар гэрээс нь хүмүүс байна уу. Ороод ир гэсэн. Тэгээд эмчтэй нь уулзсан чинь биеийн байдал нь их хүнд байна. 48 цагийн дараа тархины хагалгаанд оруулна гэсэн. Хоёр өдрийн дараа тархины хагалгаанд орсон. Тэгээд талийгаач 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр ухаан орохгүй байж байгаад нас барсан. Иргэний нэхэмжлэгч *******ийн Б.Галбадрах нь манай “Сидар капитал” ББСБ-д автомашинаа барьцаанд тавиад зээл авсан. 2020 оны 08 дугаар сарын 04-ний өдөр 1.200.000 мянган төгрөгийн барьцаанд 8 сарын хугацаатай тавьж байсан. Үндсэн зээлийн үлдэгдэл 600.000 төгрөг үлдсэн байгаа. Зээлийн төлөлт хэвийн явж байгаа. Надад гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй болно. Гэрч *******гийн 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өглөө 10 цагийн үед 1 дүгээр багт байрлах Энхтал дэлгүүрийн зүүн талын худгаас ус авчихаад буцаад гэрлүүгээ өөрийн автомашинаа унаад 1 дүгээр хорооны 7 дугаар гудамж руу гарцаар эргээд бууж байтал надаас 300 орчим метрийн зайд зүс таних эмэгтэйг саарал өнгийн суудлын жижиг тэрэг мөргөчихөөд ертөнцийн зүгээр урагшаа хөдлөөд явчихсан.  Гэрч Н.Мөнх-Эрдэнийн би эмнэлэг орж шинжилгээ өгөх ажилтай гэхээр нь Галбадрах бид хоёр ыг эмнэлэг рүү хүргэж өгөх гээд явж байсан чинь гэнэт түс тас гээд явчихсан. Нэг мэдсэн чинь Галбадрах гэрийнхээ хашаанд орж ирээд зогсохоор нь юу болов оо гэсэн чинь Галбадрах би хүн дайрчих шиг боллоо гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би буцаад осол болсон газар очсон чинь тэндээс түргэний машин хөдлөөд явж байхлаар нь Галбадрахын эхнэр рүү залгасан чинь Галбадрахыг цагдаа ирээд аваад явчихлаа гэж хэлсэн. Гэрч гийн ******* нь 2019 оны 04 дүгээр сарын 13-ны өдөр согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодож явж байгаад тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулж байсан гэсэн мэдүүлгүүд, Өвөрхангай аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12 дугаартай, Өвөрхангай аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2020 оны 12 дугаар сарын 25-ны өдрийн 01 дугаартай, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны харьяа Өвөрхангай аймаг дахь политехникийн коллежийн 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтүүд, Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тогтоол, хэргийн газарт тээврийн хэрэгсэлд, цогцост үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, Хөрөнгийн үнэлгээ төслийн “Лэндс” ХХК-ий 2020 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн 12/45 дугаартай үнэлгээний тайлан, хохирогчийн өвчний түүхийн хуулбар, нас барсны гэрчилгээний хуулбар, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчид хохирол төлсөн тухай баримт, иргэний нэхэмжлэгч *******ийн нэхэмжлэлээсээ татгалзсан тухай баримт зэргээр нотлогдон тогтоогдсон, шүүгдэгч *******ын дээрх үйлдэл нь эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэрэг мөн бөгөөд мөрдөн байцаалтын шатанд хийгдвэл зохих ажиллагаа бүрэн хийгдсэн байна.