Өвөрхангай аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч, шүүгч Х.Отгонжаргал даргалж, шүүгч Д.Цэцэгээ, Б.Сарантуяа нарын бүрэлдэхүүнтэй,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга: Г.Ган-Эрдэнэ,

Улсын яллагч: Б.Тулга,

Иргэдийн төлөөлөгч: Ч.Гансүх,      

Хохирогч: *******, *******, *******, *******,

Шүүгдэгч: *******, түүний өмгөөлөгч Г.Адъяатогтох,

Шүүгдэгч: *******, түүний өмгөөлөгч Б.Батсайхан,

Шүүгдэгч: *******, түүний өмгөөлөгч П.Дониддолгор нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Өвөрхангай аймгийн прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-т зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Зээ овгийн *******, Боржигин овгийн *******, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1, 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-т зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Жамба овгийн нарт холбогдох 2026000600217 дугаартай эрүүгийн хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт:

 

Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, урьд Сум дундын 17 дугаар шүүхийн 2014 оны 05 дугаар сарын 26-ны өдрийн 41 дугаартай шийтгэх тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар эд хөрөнгө хураахгүйгээр 3 сар 20 хоногийн баривчлах ялаар, Архангай аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 12 дугаар сарын 20-ны өдрийн 2019/ШЦТ/280 дугаартай шийтгэх тогтоолоор 2015 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 500 нэгж буюу 500.000 төгрөгийн торгох ялаар шийтгүүлсэн, Зээ овгийн *******, /РД:/,

           

Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, ял шийтгэлгүй, Жамба овгийн , /РД:/,

 

Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн улсаас авсан гавьяа шагналгүй, ял шийтгэлгүй, Боржигин овгийн *******, /РД:/,

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч ******* нь шүүгдэгч *******, шүүгдэгч ******* нартай бүлэглэн 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр 17 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Нарт 2 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 14 тооны үхэр буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 10.500.000/арван сая таван зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

            2020 оны 02 дугаар сарын 05-аас 15-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 5 тооны үхрийг хулгайлж 5.200.000/таван сая хоёр зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019    оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газар орчмоос иргэн *******ын өмчлөлийн 16 тооны, гийн өмчлөлийн 1 тооны, ийн өмчлөлийн 1 тооны нийт 18 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 15.100.000/арван таван сая нэг зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

            2020    оны 01 дүгээр сарын 24-өөс 26-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “Бага Баянгийн амны гарамны “” гэх газраас *******ын өмчлөлийн 4 тооны үхрийг хулгайлж 4.000.000 /дөрвөн сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн *******ийн өмчлөлийн 24 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 21.500.000 /хорин нэгэн сая таван зуун мянган/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч *******тэй бүлэглэн 2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн ын өмчлөлийн 12 тооны, *******ийн өмчлөлийн 13 тооны нийт 25 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 20.000.000 /хорин сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан, 6 удаагийн үйлдлээр 9 хохирогчийн 90 тооны малыг хулгайлан 76300000 төгрөгийн хохирол учруулсан мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон,

 

Шүүгдэгч Ө.Есөн-эрдэнэ нь шүүгдэгч ******* шүүгдэгч ******* нартай бүлэглэн 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр 17 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Нарт 2 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 14 тооны үхэр буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 10.500.000/арван сая таван зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

 2020 оны 02 дугаар сарын 05-аас 15-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “”гэх газраас ын өмчлөлийн 5 тооны үхрийг хулгайлж 5.200.000/таван сая хоёр зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019    оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газар орчмоос иргэн *******ын өмчлөлийн 16 тооны, гийн өмчлөлийн 1 тооны, ийн өмчлөлийн 1 тооны нийт 18 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 15.100.000 /арван таван сая нэг зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2020    оны 01 дүгээр сарын 24-өөс 26-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “Бага Баянгийн амны гарамны “” гэх газраас *******ын өмчлөлийн 4 тооны үхрийг хулгайлж 4.000.000 /дөрвөн сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн *******ийн өмчлөлийн 24 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 21.500.000 /хорин нэгэн сая таван зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч *******тай бүлэглэн 2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн ын өмчлөлийн 12 тооны, *******ийн өмчлөлийн 13 тооны нийт 25 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 20.000.000 /хорин сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан, 6 удаагийн үйлдлээр 9 хохирогчийн 90 тооны малыг хулгайлан 76300000 төгрөгийн хохирол учруулсан мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон,

 

2019 оны 09 дүгээр сарын 27-ны өдөр хохирогч ийн 6500000 төгрөгийн үнэ бүхий эмээл, хазаарыг залилан авсан,

 

Шүүгдэгч ******* нь шүүгдэгч *******, ******* нартай бүлэглэн 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр 17 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Нарт 2 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 14 тооны үхэр буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 10.500.000/арван сая таван зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2020 оны 02 дугаар сарын 05-аас 15-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 5 тооны үхрийг хулгайлж 5.200.000/таван сая хоёр зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019    оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газрын орчмоос иргэн *******ын өмчлөлийн 16 тооны, гийн өмчлөлийн 1 тооны, ийн өмчлөлийн 1 тооны нийт 18 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 15.100.000 /арван таван сая нэг зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2020    оны 01 дүгээр сарын 24-өөс 26-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “Бага Баянгийн амны гарамны “” гэх газраас *******ын өмчлөлийн 4 тооны үхрийг хулгайлж 4.000.000/дөрвөн сая/ төгрөгийн буюу нийт 76.300.000 төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн *******ийн өмчлөлийн 24 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 21.500.000 /хорин нэгэн сая таван зуун мянган/ төгрөгийн хохирол учруулсан, 5 удаагийн үйлдлээр 7 хохирогчийн 65 тооны малыг хулгайлан 56300000 төгрөгийн хохирол учруулан мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ. /Яллах дүгнэлтэнд бичигдсэнээр/

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

 

Шүүгдэгч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:... Миний хувьд 6 удаагийн үйлдлээр хохирогч нарын малыг *******, ******* нартай бүлэглэж хулгайлсан нь үнэн. Хохирогч нараас уучлалт гуйж байна. Би мөрдөн байцаалтын шатанд үнэн зөв мэдүүлэг өгч байсан. Улсын яллагчийн амьдралын эх үүсвэр болгосон гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3.1-д заасан зүйл ангийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Би амьдралдаа хулгайлсан адууны мөнгийг зарцуулсан зүйл байхгүй. Харин наргиж ууж идээд дуусгасан. Би өөрөө малын эмч ажил хийж зун малын угаалгад явж намар малд тариа тарилга хийж, хүнд түүхий эд болон мах авч өгдөг байсан. Мал худалдан авч зарж борлуулдаг байсан. Манай эхнэр Хайрхандулаан сумын Төрийн банкинд зээлийн эдийн засагч ажилтай. Өөрийн болон эхнэрийн цалингаар амьдралаа залгуулдаг байсан. Хэргээ үнэн зөвөөр хүлээн зөвшөөрч байна. Гэм буруугаа хүлээж байна. Хохирогч нараас уучлал гуйж байна гэв.

Шүүгдэгч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:... Би 6 удаагийн үйлдлээр хохирогч нарын малыг хулгай хийснээ хүлээн зөвшөөрч байна. Хохирогч нараас уучлалт гуйж байна. Яллах дүгнэлт дээр дурдагдсан намайг өмнөх өрөө төлөхийн тулд байнга хулгай хийж амьдралын эх үүсгэвэр болгосон гэдгийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Хулгай хийж өмнөх өрөө дарж байсан гэдгийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Би залилангийн хэргийн хохирогч эд хохиролд 1000000 төгрөг өгсөн. Би уулзаж хохирол мөнгийг нь барагдуулъя гэхэд холбоо барих боломжгүй, оторт явсан байсан гэв.  

Шүүгдэгч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:...Мэдүүлэг өгөхгүй гэв.

Хохирогч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:... 2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрөөс 28-ны өдөр шилжих шөнө адуугаа алдсан. ******* надад хохирол 600000 төгрөгийн хохирол төлсөн. Үлдсэн 5000000 төгрөгийн хохирлоо нэхэмжилнэ. Эрж хайсны зардалд 2300000 төгрөгийг нэхэмжилнэ гэв.

Хохирогч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:... 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдөр 18 тооны адуу  алдсан. гаас усалж гаргаад гэрийн ойр байдаг адуу нэг шөнө алга болсон. ******* надад 5800000 төгрөгийн хохирол барагдуулсан. Нааш цааш явсан эрж хайсны зардалд 2000000 төгрөг нэхэмжилж байна гэв.

Хохирогч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:... 2019 оны 11 сард  хул азаргатай адуугаа алдсан. Алдсан адуугаа эрж хайхад надаас 2000000 төгрөгийн зардал гарсныг нэхэмжилнэ. Баянхонгор, Өлзийт, Уянга, Тарагт, Дундговь аймгийн Дэлгэрхангай гэх газар хүртэл явсан. *******эс 5000000 төгрөг, Гэндэндоржоос 2350000 төгрөг авсан өөр авсан зүйл байхгүй. Хохирлоо барагдуулж авмаар байна гэв.

 Хохирогч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:... Би 2020 оны 01 дүгээр сард 4 тооны үхрээ алдсан. Алдсан малаа тухайн үед хайгаад олоогүй. Сүүлд 25-ны өдөр сумын хэлтсийн төлөөлөгчид бүртгүүлсэн. Хохирлоо барагдуулж авсан. Гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй гэв.

Хохирогч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Манайх нийт 22 тооны монголын үхэртэй. 2020 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 2 дугаар багийн төвийн ойролцоо байсан үхрүүд дээрээ очиж бүртгээд өвс тавьж өгчихөөд ирсэн. 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр багийн төвийн урд байсан манай үхрүүдийн хагасыг цэнхэр өнгийн портер маркийн машин туучихсан явж байсан гэж Галсандагва надад хэлсэн. 2020 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдөр 14 тооны үхрээ хайгаад олоогүй. Ягаан бөөр цагаан зүсмийн шүдлэн үхэр 1, улаан зүсмийн үнээ-3, хүрэн сарман зүсмийн үнээ 1, мухар улаан зүсмийн үнээ 1, эвэртэй хар зүсмийн хязаалан гунж 1, эвэртэй хүрэн зүсмийн гунж 1, эвэртэй улаан зүсмийн гунж 1, эвэртэй хүрэн зүсмийн хязаалан эр үхэр 1, эвэргүй хүрэн зүсмийн хязаалан эр үхэр 1, эвэртэй улаан зүсмийн хязаалан эр үхэр-2, эвэртэй улаан зүсмийн хязаалан эр үхэр 1-ийг тус тус алдсан. ******* нь надад хохирлыг бүгдийг нь төлсөн. 2020 оны хавар 3000000 төгрөг өгсөн. Цагдаагаас хүлээлгэн өгсөн 1 тонн 350 кг махыг зараад 7000000 төгрөг болсон. Үүнээс махыг хөргүүрт хадгалж байсан зоорины хөлсөн 1500000 төгрөг өгсөн. Мөн ******* 20 хонь өгсөн. Надад гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. /1хх-ийн 24-26 хуудас/,

Хохирогч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...Хохирогч ын 2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрөөс хойш Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн “” гэх газраас ******* манай 2-ын нийт өлзий утсан тамгатай хээр азаргатай 25 тооны адуугаа хайгаад олоогүй. Хүрэн зүсмийн морь 2, хээр шаазгай зүсмийн морь1, хүрэн зүсмийн соёолон гүү 1, хээр зүсмийн гүү 2, цавьдар зүсмийн гүү 1, хээр зүсмийн байдсан гүү 1, хээр зүсмийн үрээ 1, зээрд зүсмийн даага 1, хээр зүсмийн даага 1, цавьдар зүсмийн даага 1-ийг тус тус алдсан. Үнэлгээгээр тогтоосон хохирлоо нэхэмжилнэ. Үнэлгээ хийлгэсний 300000 төгрөгөө нэхэмжилнэ. Адуугаа эрж хайсны зардалд 5 сая төгрөг нэхэмжилнэ. /2хх-ийн 10-11, 17, 20-25, 29-30 хуудас/,

Хохирогч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...Манай адуу манай ах ын адуутай хамт байдаг. Манай хоёрын нийт 25 тооны адуу 2019 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 2 дугаар баг гэх газраас сураг гараад алга болчихсон. Хээр зүсмийн азарга 1, цавьдар зүсмийн морь 1, хээр зүсмийн морь 3, хээр зүсмийн гүү 1,  хүрэн зээрд зүсмийн гүү 1, хээр зүсмийн гүү 1, улаан зээрд зүсмийн гүү 1, зээрд зүсмийн гүү 1, хүрэн зээрд зүсмийн даага 3 зэрэг адуунуудаа алдсан. Үнэлгээгээр гарсан хохирлоо нэхэмжилнэ. Эрж хайсны зардалд 2200000 төгрөгийг мөн нэхэмжилнэ. /2хх-ийн 27-28 хуудас/,

Хохирогч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...2019 оны 11 дүгээр сарын 12-13-ны үед манай хүүхэд Гүндаш Марзатын гол руу хонио услаад гаргаж байхад манай адуунууд гэх газраас зөрөөд ус руу орж байна гэж хэлсэн. Маргааш нь шуурга тавиад байна гээд ирсэн. Тэгээд 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрөөс эхлээд 16 тооны адуугаа хайгаад олоогүй. Манай адуунд , хоёрын тус тус 1 тооны адууг байдаг байсан. Манайхаас хүрэн зүсмийн азарга 1, сартай зээрд зүсмийн гүү 1, сартай зээрд зүсмийн үрээ-1, хүрэн зүсмийн унага 3, хээр зүсмийн унага 1, зээрд зүсмийн байдсан гүү 1, хүрэн зүсмийн байдсан гүү 1, хүрэн зүсмийн соёолон гүү 1, цавьдар зүсмийн байдсан гүү-1, хүрэн зүсмийн морь 3, цагаан бор зүсмийн морь 1, хонгор зүсмийн гүү 1-ийг алдсан. Үнэлгээгээр тогтоосон хохирлоо нэхэмжилнэ. /3хх-ийн 62-63 хуудас/,

Хохирогч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:....Манайх ******* гэх айлтай саахалт байдаг. Манай зөв гуяндаа загасан тамгатай хээр морь 2018 оноос хойш тэдний адуунд нийлсэн. Тэгээд *******ынх адуугаа хайгаад олохгүй байгаа гэж сонссон. Үнэлгээгээр тогтоосон хохирлоо нэхэмжилнэ. /3хх-ийн 70-71 хуудас/,

Хохирогч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... ******* ахын адуунд манай дөрвөн хөл нь шийр цагаан хонгор шүдлэн байдас явдаг байсан. Тэгтэл 2019 оны өвөл ******* ахын адуутай хамт алга болсон. Үнэлгээгээр тогтоосон 800000 төгрөгөө нэхэмжилнэ. /3хх-ийн 66-67 хуудас/,

Хохирогч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Манайх 2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газар өөрийн хул азаргатай хоёр хээр алаг, зээрд халзан морьтой, хамар цагаан хээр морь, гурван хүрэн морь, гурван зээрд морь, 6 хээр сарваатай нийт 24 тооны адуу минь бэлчээрт байсан юм. Тэгээд адуугаа харалгүй байж байгаад 2020 оны 12 дугаар сарын 16-ны үед манай адуунд дотор байсан дэлтэй зээрд үрээ ганцаараа адуу байсан газар байхыг нь олж харсан. Тэгээд адуугаа хайгаад олоогүй. Тэгтэл 2020 оны 06 дугаар сарын 20-ны үед Баянгол сумын Өндөр дэнж гэх газар байдаг А.Чулуунбаатар гэх хүн Дундговь аймгийн Сайхан Овоо сумын Өтгөний гол гэх газар айлын худаг дээр 2020 оны 03 дугаар сарын 10-ны үед усалсан гэх сураг гаргаж өгч байсан юм. Тэгээд би Дундговь аймгийн Сайхан Овоо сумын цагдаад өргөдөл гаргаж өгсөн. 2020 оны 11 дүгээр сарын эхээр Хайрхандулаан сумын хэсгийн төлөөлөгч танай адуу хулгайлагдсан байна гэж хэлсэн. /3хх-ийн 168-169 хуудас/,

Хохирогч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Манайх 2020 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдөр Хайрхандулаан сумын урд байдаг гуанзангийн ойролцоо байдаг хаваржаан дээрээ тууж ирээд нэг үнээгээ тугалуулсан юм. Түүнээс хойш 2020 оны 02 дугаар сарын 05-ны өдрийг хүртэл харахад ойр орчимдоо байгаа харагддаг байсан. Тэгээд хэд хоногийн дараа нэг дурандсан чинь “” гэх газар харагдах шиг болсон. Тэр үед би тоог нь хэд байсныг нь тоолоогүй. 2020 оны 02 дугаар сарын 13-ны өдөр шуурга тавьсан юм. Түүнээс хоёр хоногийн дараа үхрээ “Баян бараан гэх талаас тууж ирсэн юм. Тэр үед 5 тооны монголын үхэр байхгүй байсан. Тэгээд хайгаад олдохгүй байхаар нь цагдаад 2020 оны 03 дугаар сарын дундуур утсаар мэдэгдсэн. Тэрнээс хойш би Нарийнтээл сумын нутгаар хайгаад олоогүй байгаа. Бэдэртэй хүрэн зүсмийн соёолон үхэр-1, улаан тарлан зүсмийн хязаалан үхэр-1, хар зүсмийн үнээ-1, хүрэн зүсмийн үнээ-1, улаан халзан зүсмийн үнээ-1-ийг алдсан. Үнэлгээгээр тогтоосон хохирлоо нэхэмжилнэ. Үнэлгээ хийлгэсний зардал 100000 төгрөг, үхрээ эрж хайсны зардалд 800000 төгрөг нэхэмжилнэ. /2хх-ийн 90-91 хуудас/,

Хохирогч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Би өөрийн гэсэн 15 тооны монголын үхэртэй байсан юм. 2020 оны өвөл Бага Баянгийн амны гарамны дэрстэй тохойд өвс тавьж өгчихөөд 1 өнжөөд л үхэр дээрээ очиж өвс тавьж өгдөг байсан юм. Тэгээд 2020 оны 01 дүгээр сарын 24-ний орой үхрүүддээ өвс тавьж өгчихөөд 2020 оны 01 дүгээр сарын 26-ны орой өвс тавьж өгөх гээд үхэр дээрээ очсон чинь манай үхрээс 4 тооны үнээ байхгүй болсон байсан. Тэгээд би ойр орчмоос хайгаад олоогүй. Манай алдсан 4 үхэр зөв талын чих онь, буруу талын чих ганзага имтэй байсан. Гэдэс цагаан тарлан үнээ 1, бэдэртэй хүрэн зүсмийн үнээ 1, улаан үнээ 1, гэдэс цагаан хар үнээ 1-ийг алдсан. Үнэлгээгээр тогтоосон хохирлоо нэхэмжилнэ. /2хх-ийн 247-248 хуудас/,

Хохирогч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2019 оны 09 дүгээр сарын 27-ны өдөр хөдөө манай гэрт Есөн-Эрдэнийг, манай найз Вандүгэр дагуулж ирсэн. Бод малын сугалаа явуулах гэж байгаа. Сугалаа авах уу гэхээр нь 2 сугалааг би 1 бүдүүн мориор авсан. Миний  мөнгөн эмээл, 10 гялаантай мөнгөн хяртай шахалттай мөнгөн хазаарын хамт “сугалаанд оролцуулаад өгье, сугалаанд оролцуулахгүй болбол буцаагаад аваарай” гэхээр нь би д өгөөд явуулсан. 2019 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдөр Хайрхандулаан суманд сугалаа нь болоод миний мөнгөн хазаар, эмээлийг зарагдсан. Оронд нь портер 2 гэдэг машин ав. 4 сая төгрөгийн барьцаанд байгаа. 1 сарын эхээр барьцаанаас гаргаж хагарсан гуперыг нь сольж өгье” гэж хэлээд одоог хүртэл өгөөгүй. 2020 оны 1 дүгээр сарын эхээр хөөцөлдөж байж 1 сая төгрөг олж авсан. /5хх-ийн 185-186 хуудас/,

Иргэний нэхэмжлэгч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2019 оны 10 дугаар сарын 04-ний өдөр Чулуунбат овогтой нь миний үйл ажиллагааг нь эрхлэн явуулдаг “Сидар Капитал” ББСБ-д 3.000.000 төгрөгийн зээлийн барьцаанд улсын дугаартай Портер-2 маркийн автомашиныг тавьсан. Тухайн автомашины эзэмшигчийн нэр нь “Сидар Капитал” ББСБ-д шилжин ирсэн. Тэгэхээр улсын дугаартай Портер-2 маркийн автомашин бол “Сидар Капитал” ББСБ-ын өмчлөлийн автомашин байгаа юм. Анх тавихдаа 3 сарын хугацаатай тавьсан байсан. ******* зээлийн гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээгүй тул 2020 оны 03 дугаар сарын 23-ны өдөр Өвөрхангай аймаг дахь Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан уг нэхэмжлэлийг 2020 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдөр шийдвэрлэж 145/ШШ2020/000325 дугаартай шүүгчийн захирамж гарсан. Уг захирамж гарахад ******* зээлээ бүрэн төлж барагдуулахаа хүлээн зөвшөөрсөн. Тэгээд ******* тогтоосон хугацаанд мөнгөө өгөөгүй тул шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад албадан гүйцэтгүүлэх хүсэлт гаргасан. /1хх-ийн 29 хуудас/,

Иргэний нэхэмжлэгч Б.Мөнхбадрал мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Манай худалдаж авсан байсан 1454 кг үхрийн махны малын эзэн гэх хүнд нь буцаагаад өгчихсөн тухайн махыг килограмм тутмыг нь 6200 төгрөгөөр тооцож нийт 9.016.000 төгрөгөөр 2020 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдөр худалдаж авсан байсан. Тэр махыг хавар болтол хадгалсан, хөргөлтийн зардал, ажилчдын цалин болон тухайн үеийн махны үнийг харгалзаж 1 килограмм тутмыг 7500 төгрөгөөр үнийг тогтоож нийт 10.905.000 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Уг хохирол барагдчихвал өөр ямар нэг гомдол санал байхгүй. /1хх-ийн 39 хуудас/,

Иргэний нэхэмжлэгч Ц.Өвгөнбүргэд мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...23-77 УБИ улсын дугаартай “Хино ренжер” маркийн ачааны автомашин нь миний нэр дээр байдаг. 2006 онд 15000000 төгрөгөөр худалдаж авч байсан. Миний автомашин надад байгаа болохоор гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. /2хх-ийн 32 хуудас/,

Иргэний нэхэмжлэгч Д.Ариунболд мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Би 2019 оны 11 дүгээр сарын дундуур *******эс 6 тооны буюу 2 цавьдар, 1 зээрд, 1 хүрэн, 2 хээр даагыг 900.000 төгрөгөөр авсан. Дараа нь би тэй ярьсан чинь дахиад зарах даага байна гэхээр нь Хайрхандулаан суманд очоод 4 тооны буюу 1 хээр, 1 хар, 2 зээрд даагыг 400.000 төгрөгөөр, дараа нь 2019 оны намар оройхон 6 тооны бараан зүсмийн даагыг 900.000 төгрөгөөр авсан. Би мөнгөө бэлнээр өгч байсан. Сүүлийн 6 дааганы мөнгийг ын данс руу хийсэн. Би нийтдээ 16 ширхэг даагыг 2.200.000 төгрөгөөр худалдан авч байсан. Тэгээд хулгайн даага гэдгийг мэдээд *******д буцаагаад өгсөн. Гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй /3хх-ийн 172 хуудас/,

Иргэний нэхэмжлэгч Б.Гүррагчаа мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...2019 оны 11 дүгээр сарын эхээр 7 тооны адууг Өвөрхангай аймгаас Ариунболдоор зуучлуулж авсан. Хар зүсмийн 3, хээр зүсмийн 3, зээрд зүсмийн 1 тооны адуунууд авсан. 1100000 төгрөг шилжүүлсэн. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. /6хх-ийн 30-31 хуудас/,

Иргэний нэхэмжлэгч Т.Бэлэгдэмбэрэл мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...40-93 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл нь миний өөрийн өмчлөлийн тээврийн хэрэгсэл байгаа юм. Би Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумаас 1 удаа 19 тооны адуу ачиж Эмээлт зах дээр буулгасан. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. /6хх-ийн 34-35 хуудас/,

Иргэний нэхэмжлэгч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...11-19 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл нь хэрэг гарах үед манай найз Гантулгын нэр дээр байсан юм. Миний өөрийн эзэмшлийн тээврийн хэрэгсэл байгаа юм. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. /6хх-ийн 34-35 хуудас/,

Иргэний нэхэмжлэгч Р.Өлзийжаргал мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...2020 оны 5 дугаар сард Өв-Эко мийт махны үйлдвэрээс үйлдвэрт нь гэмтэл гарсан гээд манай байгууллагын хөргүүрт 10 гаран үхрийн мах авчирч хийсэн. Тогны мөнгө нь 1 сард 500000 төгрөг гарсан. Нийт 3 сар болсон тул төлбөр болох 1500000 төгрөгийг авсан. Надад гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй. /6хх-ийн 26-27 хуудас/,

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...2019 оны 1 дүгээр сарын 06-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 2 дугаар баг Дархант гэх газар явж байтал багийн төвийн зүүн урд зүгт ын 30 орчим тооны үхэр урд зүгт туугдсан байдалтай зогсож байсан. Тэгэхэд Жүгдэрнамдаг машинтай зөрөөд өнгөрсөн. Жүгдэрнамдагийг багийн төвийн ойролцоо явж байхад цэнхэр өнгийн портер 2 маркийн автомашин ын үхрүүдийг туугаад явж байсан гэсэн. /1хх-42-43 хуудас/, 

Гэрч Б.Долгорсүрэн мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...Манайх 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр Хайрхандулаан сумын 2 дугаар багийн төвийн ойролцоо гэх газрын орчмоос 14 тооны үхрээ алдсан. Тэгээд Төгрөг, Гучин-Ус, Нарийнтээл сумын нутгуудаар 20 гаран хоног хайгаад олоогүй. /1хх-44 хуудас/, 

Гэрч Э.Насанжаргал мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-аас 07-нд шилжих шөнө Хайрхандулаан сумаас 15 тооны монголын үхэр ирсэн гэж байсан 2020 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өглөө ажилдаа ирэхэд , Есөө гэж дууддаг 2 залуу үхрийн эзэд байсан. Есөө гэх 2 залуугаас гарал үүслийн бичиг нэхэхэд машинд үлдээсэн байна эргэж авч ирж өгнө гэж хэлсэн. /1хх-49-51 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны орой 21 цагийн орчим цэнхэр өнгийн портер 2 маркийн өндөрлөгөөтэй машинаар хөөрөг хийдэг гэх залуу, машины жолооч зузаавтар бор залуу, бас нэг залуу 3-уулаа 5 тооны бараан зүсмийн үхэр авч ирж хашаанд буулгаад буцаж яваад 2 цагийн дараа дахиад 5 тооны үхэр, дахиж яваад шөнийн 03 цагийн үед 5 тооны үхэр нийт 15 монголын бараан зүсмийн үхрүүд байсан. Нэг тооны үхрийн , нар өглөө нь амьдаар нь буцааж авч явсан. Машины дугаар нь гэсэн байсан. /1хх-53-54, 55 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн төвөөс гараад Хайрхандулаан сумын 2 дугаар багийн Муруй гэх газар руу Өсөх гэж айлд оччихоод буцаж байхад 17 цагийн орчим багийн төвийн хойд талаас урд зүг рүү саарал өнгийн өндөрлөгөөтэй цэнхэр өнгийн портер 2 маркийн машин 10 гаран тооны монголын үхэр туучихсан явж байсан. /1хх-66-67 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2019 оны 11 дүгээр сарын 28, 29-ны хавьцаа , нар 20 гаран тооны адуу Хайрхандулаан сумаас миний мөнгөөр авсан гээд чиргүүлтэй цагаан өнгийн машинтай өглөөгүүр 04 цагийн орчим аймагт орж ирлээ гээд над руу залгасан. Би машинд суугаад Есөн-Эрдэнийг Өвөрхангай аймагт буулгаад жолооч бид 3 Улаанбаатар хот руу хамт явсан. Маргааш нь Эмээлт зах дээр адуугаа буулгаж хоноод нядалгаанд оруулсан. Тэр адууны зураг миний утсан дээр байгаа. Тухайн адууг хаанаас хэн гэх хүнээс авсныг нь мэдэхгүй. адууны мөнгө тарааж өгөх гээд байгаа гэж надаас мөнгө авч байсан. Би им тамгыг нь сайн мэдэхгүй, маргааш нь нядалгаанд орох гэж байхад зургийг нь өөрийн гар утсан дээрээ авч байсан. Миний харснаар алагтай дандаа бараан адуу байсан. 2020 оны 01 дүгээр сарын сүүлээр , нар аймагт ирчихсэн үхэр нядлаад байна гэхээр нь аас авах ёстой байсан 3000000 төгрөгөө нэхэхээр очтол 4 тооны монголын үхэр нядлаад байж байсан. /2хх-44-45 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ноос шилжих шөнө 73-54 ТЧ чиргүүлийн дугаартай, 23-77 УБИ улсын дугаартай Хино Ренжер маркийн тээврийн хэрэгслээр 02 цагийн үед, тоог нь сайн санахгүй байна. Миний санаж байгаагаар толгой дээрээ 12 тооны адуу, чиргүүл дээрээ 14 тооны адуу ачсан санагдаж байна. Улаанбаатар хотод эмээлтэд нэг бойн дээр буулгасан. Аймгаас суусан эмэгтэй, адуу ачсан махлаг залуу 2 хамт сууж ирээд буулгасан. /2хх-50-52 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Би *******т малын гарал үүслийн гэрчилгээ олгохдоо малыг нь үзэлгүйгээр өөрийнх нь хэлсэн малын им, тамга, зүсийг нь бичээд хийгээд өгчихдөг байсан юм. ******* 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны хэдэн цагт авсныг нь санахгүй байна 21 тооны адууны гарал үүслийн гэрчилгээ авсан байна. нэг дэвтэр барьчихсан орж ирээд өөрийнхөө нэр дээр хийлгээд авчихмаар байна гээд бичүүлээд байсныг нь санаж байна. ******* надад хэлэхдээ би хүмүүсээс авсан адуу байгаа юм өөрийнхөө нэр дээр бичүүлчихмээр байна гээд бичүүлээд байсан санагдаж байна. Яг хаанаас хэнээс авсан болон хаанаас ачих талаараа хэлээгүй. /3хх-89-90 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Би 2019 оны 12 сарын дундуур байсан санагдаж байна өдрийг нь сайн санахгүй байна. 10-11-ний үед Баянхонгор аймагт ачаа хайгаад зогсож байсан чинь манай нэг жолооч Хайрхандулаан сумаас нэг хүн адуу ачна гээд байна гээд надад 94-р эхэлсэн сүүл нь 0700 той дугаарын утас өгөөд тэр утас руу нь ярьсан чинь Хайрхандулаан сумаас 20 адуу ачих гэсэн юм гэж байсан. Тэгээд 1 адууг нь 40000 төгрөгөөр ачихаар тохиролцоод над руу ачааны хөлс болох 800000 төгрөг үдээс хойш шилжүүлээд би Баянхонгороос гараад Хайрхандулаан суманд ирэхэд харанхуй болсон байсан тэгээд хаана ачих талаар асуутал Хайрхандулаан сумын гуанзангийн зүүн талд байдаг сүүдрэвчтэй хүндэтгэлийн хаалган дээр зогсож бай гэсэн. Тэгээд замаас гараад зогсож байтал цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн машинтай 2 залуу адуу ачаад ирж байсан. Тэгээд миний машинд шилжүүлж ачаад дахиж яваад бас 4-5 адуу ачиж ирсэн. Миний машин дээр 16 тооны адуу ачсан санагдаж байна. Тэгээд 20 адуу 800000 төгрөгөөр тохирсон байсан болохоор энэ үнэ ханшаараа явах юм байгаа биз дээ гэсэн чинь тэгнэ ээ гэж байсан. Адуу ачиж ирж байхдаа 2 адуу алдчихлаа гэж ярьж байсан. Тэгээд Улаанбаатар хот орж Эмээлт зах дээр буулгуулсан. /3хх-175-176 хуудас/,

 Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... Би гэх хүнтэй хамт урд нь Уянгын шороон дээр л таарч байсан зүс танина. Харин гэх хүнийг нь сайн танихгүй. 2020 оны өвөл 02 сарын үед санагдаж байна би өдрийг нь сайн санахгүй байна. Мотоциклийн таксинд зогсож байсан чинь Оохноо гэж дууддаг бүтэн нэрийг нь мэдэхгүй надтай хамт таксинд явдаг залуу надтай уулзаад хүмүүс үхэр төхөөрүүлнэ гээд байна хоёулаа хамт төхөөрөх үү гэхээр нь тэгье гээд Арвайхээр сумын ягаан толгойн зүүн хонхорт байдаг баруун тийшээ харсан цэнхэр хаалгатай хашаанд дөрөв билүү таван үхрийг Оохноо, манай хамаатны Батжаргал гэх ах, , бас нэг жижиг биетэй намхан залуу, бас нэг цэнхэр өнгийн портертой залуу бид нар нядалсан. Бид гурав нэг үхрийг нь 15000 төгрөгөөр бодож нядалсан санагдаж байна. Тухайн үхрүүд хаанаас ирсэн ямар им тэмдэгтэй үхэр байсныг нь би сайн мэдэхгүй сайн санахгүй байна ямар ч байсан 1 үхэр нь хээлтэй байсан санагдаж байна. Би одоо зүсийг нь мартсан байна. Ямар ч байсан хар, улаан үхрүүд байх шиг байсан. /3хх-8-9 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2019 оны өвөл над руу утсаар залгаад ах би ганц, хоёр үхэр аваад ирсэн байна. Танай хашаанд төхөөрчих үү гэхээр нь би хаанаас авч ирсэн юун үхэр вэ гэхэд наймаа хийсэн үхэр байгаа юм гэж хэлсэн. Тэгээд би зөвшөөрөөд хашаа хороогоо цэвэрлээрэй л гэж хэлсэн. Тэр үед нь би ажилтай байж байгаад хашаандаа очоогүй. Ямар үхэр төхөөрөөд явсан талаар нь сайн мэдэхгүй. Дараа нь 2020 оны 01 сарын үед намайг ажлаасаа өдөр 16 цагийн үед цайгаа уух гээд гэртээ ирсэн чинь манай хашаанд 4 үхэр нядалсан гээд цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн машинд мах болон үхрийн ширнүүд ээ ачаад зогсож байсан. /3хх-12-13 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:... 2020 оны өвөл байсан сар өдрийг нь сайн санахгүй байна нэг өглөө зах дээр Мотоциклийн таксинд зогсож байсан чинь Есөн- Эрдэнэ надтай ганцаараа ирж уулзаад мал төхөөрөх хүн байна уу, 4 тооны монголын үхэр нядлуулмаар байна гэж байсан. Тэгэхээр би хүргэн ах Батжаргалд мал нядлах уу гэсэн чинь тэгье гээд Буянжаргал, Батжаргал бид гурав Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр сумын 06 дугаар багт Ягаан толгойн зүүн талын хонхорт баруун тийшээ харсан цэнхэр өнгийн хаалгатай хашаанд 4 тооны үхэр нядалсан. Тэгээд толгой гэдэс болон бохирыг нь сахрын цагаан өнгийн дотуураа гялгартай шуудайнд хийгээд өөрийнхөө цэнхэр өнгийн ачааны машин дээр , хоёр ачаад яваад өгсөн. /3хх-14-15 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Хүнхэр хүүш ХХК-ий ын хийж өгсөн, Ш.Пүрэвсүрэнгийн хянасан гарал үүсэлтэй 21 тооны адуу манай үйлдвэрт ирж ******* гэх хүний 5025863622 тоот дансанд 15757000 төгрөгийг шилжүүлсэн байна. /3хх-84-85 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...Би 2019 оны 11 дүгээр сарын дундуур Бэлэгдэмбэрэл гэх ахтайгаа хамт Улаанбаатар Баянхонгор чиглэлд ачаа зөөж байхад Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын нутгаас 20 гаран тооны адуу ачсан. Тухайн адуунуудыг портер 2 маркийн машинаар ачиж ирсэн. /3хх-86-88 хуудас/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:...Би ******* гэх хүнээс 2019 оны 12 дугаар сарын 12-ны өдөр 2115 кг мах аваад 12 дугаар сарын 14-ний өдөр дансанд нь 10152000 төгрөгийг  шилжүүлсэн. Тухайн үед гарал үүслийн бичигтэй байсан. /3хх-177-179 хуудас/, 

Шүүгдэгч ******* 2020 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлэхдээ:... Би 2020 оны 01 дүгээр сарын дунд үед Хайрхандулаан сумын 2 дугаар баг гэх газар явж байгаад тэнд явж байсан хэдэн үхрийг өөрийн унаж явсан Портер маркийн улсын дугаартай автомашинаар туугаад үхрүүдийг хашсан. Үхрүүдийг хаших үед би ганцаараа явсан. Үхрүүдийг хашчихаад машинтайгаа яваад 4 дүгээр багийн Төр гэх айлаас өөрийн 1 үхрийг ачсан. Тэгээд Хайрхандулаан сумын төв ороод сумын төвөөс Д.Дорж гэх залууг аваад машинтайгаа Таримал гэх газар хашсан үхэр дээр очсон. Тэр үхрүүдээс 4 үхрийг нь Д.Доржийн хамт машинд ачсан. Тэгээд Д.Доржтой хамт Арвайхээр суманд махны үйлдвэрт ирээд 5 үхрийг хашаанд нь буулгасан. Үхэр зарсан мөнгөө аваагүй. *******тэй утсаар яриад нисэхийн уулзварын ойролцоогоос Ө.Есөн- Эрдэнийг машиндаа суулгаад Д.Дорж бид гурав буцаад Хайрхандулаан сумын Таримал гэх газар руу очсон. Тэнд очиход үхрүүд хашаатай байсан. 5 үхрийг нь улсын дугаартай автомашиндаа ачсан. Тэр 5 үхрийг Д.Дорж, ******* бид гурав Арвайхээр суманд авч ирээд махны үйлдвэрийн хашаанд буулгасан. Дараа нь дахиж яваад хашаатай байсан үхрүүдээс 5 үхрийг машинд ачаад үлдсэн үхрүүдийг нь хашаанаас гаргачихсан. Сүүлд ачсан 5 үхрээ маргааш нь бойнд оруулсан. Би өөрийн эзэмшлийн авч ирсэн байсан 1 үхрээ мал махны хашаанаас гаргаад ачиж яваад 9 дүгээр хороонд Батмөнх гээд хамаатны ахын хашаанд янзалсан. Хамгийн сүүлийн 5 үхрийг ачихад Д.Доржийг сумын төв дээр буулгаад үлдээсэн. ******* 14 үхрийг бойнд оруулах гээд үлдсэн. Би Батмөнх ахтай хамт өөрийн үхрээ янзалсан. Махны үйлдвэрийн нярав Насанжаргал гэх залууд 14 үхрийн махыг хүлээлгэж өгсөн мах нь хэдэн кг болсныг санахгүй байна. 9.016.000 төгрөг болсон. Тэр мөнгө миний эзэмшлийн Хаан банкны 5020500887 дансаар орж ирсэн. улсын дугаартай портер маркийн автомашин нь банк бус санхүүгийн байгууллагын нэр дээр байгаа. /1хх-ийн 107-109 хуудас/,

Шүүгдэгч ******* 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлэхдээ:... Би манай сумын Батбаатарын 25 тооны адуу алдагдсан гэж сонссон. Энэ асуудалд би холбоо байхгүй. Би Цэцэгдуламаас мөнгө зээлээд адуу аваад гарал үүслийн бичгээ зохих журмын дагуу бүрдүүлээд Улаанбаатар хотод очиж зардаг байсан. Хулгайн адуу бол зарж байгаагүй. /2хх-ийн 176-177 хуудас/,

Шүүгдэгч ******* 2020 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлэхдээ:...Би Батсүхийн адууг хулгайлсан нь үнэн. 2019 оны 12 дугаар сарын дундуур Гэндэндоржийг адуу мал хэр ихтэй байна харчихаад ир гээд явуулсан. Гэндэндорж Хайрхандулаан сумын төвөөс урд гуанзангийн цаад тал руу миний мотоцикльтой явчихаад нар жаргахын үед миний утас руу залгаад сумын төвийн урд гуанзан руу туугаад ороод ирлээ гэж хэлсэн. Тэгэхээр би наанаас нь өөрийн улсын дугаартай портер-2 автомашинтай очсон. ******* миний машиныг унаад явсан. Би Гэндэндоржтой цуг үлдсэн. Би голоор адуунаас нь шахалцаж гаргачихаад сумын зүүн урд талд байдаг Цогтсайханы байранд чойндон тамгатай хул азаргатай адууг бүгдийг нь хашсан. Би орой нь ачаа ачдаг хүний дугаар хайж байгаад Баянхонгор аймгийн 1 жолоочийн дугаарыг олоод тэр дугаар руу би Хайрхандулаан сумаас Улаанбаатар хот руу адуу ачуулъя. Нийтдээ 800.000 төгрөгөөр ачуулъя гэж тохирсон. Орой нь нөгөө жолооч бүхээгтэй том ачааны машинтай залуу ирсэн. Тэр залуу засмалын ар тал дээр зогсоочихсон ******* миний машинтай адуу хашсан газар хүрээд ирсэн. Тэгээд *******, Гэндэндорж бид гурав адуунуудыг хашсан байрнаас портер машинаараа 4-5 тоогоор нь зөөгөөд том машинд ачсан. Гэндэндорж хашаан дээрээ үлдээд ******* бид хоёр зөөж ачаад байсан. Дааганууд нь орохгүйгээр 15 тооны адуу ачсан. 1 адуу нь байран дотор барих гэж байгаад алдчихсан тэр нь дэлтэй зээрд адуу байсан. Би сумын малын эмч Ганбаатараас 15 тоогоор гарал үүслийн бичиг авчихсан. Тэрийгээ Пүрэвсүрэнгээр нь баталгаажуулаад дараа нь гарал үүслийн бичгээ бариад сумын цагдаа дээр очсон. Тэр үед Балжинням байсан. Тэгэхээр нь би гарал үүслийн бичиг дээрээ гарын үсэг зуруулсан. Тухайн адуунуудын гарал үүслийн бичгийг авахдаа өмнө зарж байсан өөр адуунуудын зураг өгчихсөн юм. 15 адууг ачиж дуусаад жолоочийг нь та Өвөрхангай руу явж бай гээд гарал үүслийн бичгээ өгөөд явуулсан. Тэгээд буцаж байран дээр очоод 5 билүү 6 унагыг нь портер машинд аччихаад Гэндэндоржийг гэр лүү нь явуулсан. ******* бид хоёр унагануудыг ачаад Арвайхээр суманд ирсэн. Тэгээд Есөн-Эрдэнийн найз Ариунболд гэх айлын хашаанд буулгасан. 15 адуу ачсан Баянхонгор аймгийн жолооч клонк дээр хүлээж байсан. Би *******эр Цэцэгдулам дээр хүргүүлээд буучихсан. Би Цэцэгдуламын машинд суугаад Баянхонгор аймгийн жолооч дээр очсон. Тэгээд хамтдаа 2 машинтай Улаанбаатар хот руу явсан. Улаанбаатар хотод Эмээлт дээр замын ард байдаг мал нядалгааны газар 15 адууг бойнд оруулаад махыг нь жинлүүлээд махны үйлдвэрийн хүнд өгсөн. Миний 5020500887 тоод дансаар мөнгө нь орж ирсэн. Цэцэгдуламд би өртэй байсан бөгөөд миний данснаас Цэцэгдуламын 5540 дугаартай данс руу тухайн өдөр шилжүүлэг хийгдсэн байгаа. Адууны арьс болон толгой, шийр гэдэс бүх юмыг нь тэр махны үйлдвэр нь авсан. Цэцэгдулам адуу ачсан жолоочийг Баянхонгор аймгаас гараагүй байх үед нь 800000 төгрөгийг тэр жолоочийн данс руу шилжүүлсэн. Цэцэгдулам адуу нядалж байгаа зургийг утсаараа дараад л байдаг байсан. Унагануудыг нь Ариунболдод зарсан байх би унаганы мөнгө төгрөг бол аваагүй. /3хх-ийн 241-243 хуудас/,

Шүүгдэгч ******* 2020 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлэхдээ:... 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр манай найз ******* над руу утсаар яриад би хэдэн үхэр авчихлаа. Аймаг руу авчрах гэсэн чинь ачих хүн дутаад байна. Чи тус болоод өгөөч гэж хэлсэн. Тэр үед би гэртээ байж байгаад Нисэхийн уулзвар дээр очоод *******ын портер машинд суусан. *******, Дорж гээд Хайрхандулаан сумын хүнтэй явж байсан. Бид гурав шууд яваад Хайрхандулаан суманд хөдөө хашаатай байсан үхрүүд дээр очсон. Хашааны гадаа нь бас үхрүүд байсан. Хашаатай  үхрүүдээс 5-г нь *******ын машинд ачаад Дорж бид гурав Арвайхээр сум руу ирсэн. Арвайхээр суманд ирээд Өв-Эко мийт махны үйлдвэрийн хашаанд очсон тэнд ачиж ирсэн. 5 үхрээ буулгасан. Тэр хашаан дотор *******ын өмнө нь ачиж ирсэн гэх 5 үхэр нь байсан. Үхрүүдээ буулгачихаад буцаж Хайрхандулаан сум руу *******, Дорж бид гурав яваад хашаатай байсан үхрүүд дээр очоод 5 үхрийг ачаад Арвайхээр суманд ирээд Өв-Эко мийт махны үйлдвэрийн хашаанд буулгасан. Тэгээд би гэртээ шөнө 03 цаг өнгөрч байх үед харьсан. Өглөө нь над руу утсаар яриад Өв-Эко мийт дээр хүрээд ир гэж хэлсэн. Яваад очтол ******* надад найз нь гадуур жаахан ажилтай байна чи энэ үхрүүдийг орохоор жинг нь хараадах гэж хэлсэн. *******, Дорж бид гурвын ачиж ирсэн үхрүүдээс 14 үхрийг бойнд оруулсан. Зүс нь улаан, хүрэн голдуу монгол үхрүүд байсан. 1 үхрийг нь ******* өөрөө машиндаа ачаад гараад явсан. Тухайн үед махны жин нь хэд болсныг би санахгүй байна. Мөнгө нь 9.000.000 гаран төгрөг болсон гэж ******* надад хэлсэн. *******аас би хэр ашиг гарав гэтэл олигтой юм гарсангүй гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би мөнгө байна уу гэтэл надад 150.000 төгрөгийг бэлнээр өгсөн./1хх-ийн 117-118 хуудас/,

Шүүгдэгч ******* 2020 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлэхдээ:... Батжаргалын 14 тооны үхрийн хэрэг дээр 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны орой Гэндэндорж, хоёр 23 цагийн үед над руу утасдаад бид хоёр үхэр ачаад аймагт ирсэн байна гэсэн. Та хоёр хаана байгаа юм гэтэл Цэцэгдуламынд хоол хийлгэж байна. Чи хүрээд ирэх үү гэхээр нь би яваад очсон. *******, Гэндэндорж, Цэцэгдулам, Цэцэгдуламын нөхөр Сүхээ, хүүхэд нь тавуулаа хоол идэж байсан. Тэгтэл бид хоёр 14 тооны үхэр авсан. Нэг яваад туслалцаад өгөөч гэж , Гэндэндорж хоёр хоёулаа надад хэлсэн. Тэгээд би хамт яваад үхэр ачилцаад аймагт Өв-Эко мийт ХХК дээр хоёр удаа үхэр буулгасан. Маргааш нь , Гэндэндорж, Цэцэгдулам бид дөрөв тэр 14 үхрийг бойнд оруулсан. Бойнд оруулж дуусчихаад Цэцэгдулам хоёр Архангай явах ажилтай гэж хэлсэн. Би мөнгө байна уу гээд асуутал ашиг гарсангүй гээд 150.000 төгрөг өгсөн. тэгээд 2020 оны 04 сард цагдаа дээр дуудах үед би тэр үхэр хулгайн үхэр байсан гэдгийг нь мэдсэн. аас үхрийнхээ мөнгийг яасан гэж асуутал Цэцэгдулам машин авсан гэж хэлсэн. ын адууны хэрэг дээр би ыг адуу худалдаж аваад байдаг болохоор нь худалдаж авсан адуу юм бодоод байсан. Хайрхандулаан сумын зүүн талд байдаг байран дээрээс ачсан тэнд ачааны машиныг байран дээр авч ирж байгаад ачсан. Ямар зүстэй адуу байсныг нь би сайн мэдэхгүй байна. Тэр адуунуудыг ачаад би Хайрхандулаан суманд үлдсэн адуу ачсан машин аймгийн төвд ирсэн. Тэгээд Цэцэгдулам хоёр тэр адууг аваад Улаанбаатар хот руу явсан. Надад ямар ч мөнгө өгөөгүй. Гарал үүслийн бичгийг харж байж ачилцаж тусалдаг байсан энэ адууны хэрэг дээр намайг мөнгө төгрөг авсан гэдгийг юугаар нотолж байгаа юм бэ. Данс болон нотлох баримт гаргаж шалгаж өгнө үү. Цэцэгдулам нь энэ адууны мөнгийг хувааж авчихаад яагаад гэрчээр оролцоод байгаа юм бэ. /4хх-ийн 135-136 хуудас/,

Шүүгдэгч ******* 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлэхдээ:... ын 14 тооны үхрийн тухайд *******, хоёр намайг орой гэртээ байж байхад ирж аваад Муруй өгсөөд Нэргүй гэх хүний байран дээр очсон. Тэндээс ын машинаар тав, таваар 2 удаа үхэр ачихад би хамт явсан. Ачсан үхрүүдийг махны үйлдвэрт буулгасан. Улаан, хүрэн чихэндээ ногоон даавуутай үхрүүд байсан. Батжаргалын үхэр байсныг би хавар нь аас мэдсэн. ын 4 тооны үхэр алдагдсан хэргийн тухайд ******* ын портер машинтай явсан бид хоёр мотоцикльтой яваад гэх газар эзэнгүй байран дээр байсан үхрийг хашаад тэр үхрээс 4 үхрийг ачсан. Тэр үхрүүдийг ачихдаа би мотоцикльтой аймаг явсан. Болдын үхэр байсныг би сүүлд аас мэдсэн. *******ын 5 тооны үхэр алдагдсан хэргийн тухайд машинтайгаа, би мотоцикльтой муруй уруудаад явж байсан. Тэгсэн чинь дэрсэн дунд байсан 10-аад үхрийг туугаадах гэж хэлсэн. Тэр үхрийг би 45-40 ӨВЗ улсын дугаартай мотоциклиор туугаад Памбага гэх хүний байран дээр үхрүүдийг хашаад тэр үхрээс улаан үнээ 1, хар 1, хүрэн тарлан үнээ 2 буюу нийт 4 тооны үхэр ачсан. Тэр үхрүүдийг ачиж өгчихөөд би хамт яваагүй гэр лүүгээ явсан Болдын үхэр гэдгийг нь би хавар аас мэдсэн. ын 18 тооны адуу алдагдсан хэргийн тухайд , бид гурав Арвайхээр сумаас Хайрхандулаан сум руу явж байсан. Би согтуу мотоцикль унасан гээд 7 хоног баривчлагдчихаад гараад явж байсан юм. Тэгтэл 1 бортой хүрэн азаргатай адуу зам дээр байсан чинь энэ хэний адуу вэ гэж надаас асуусан. Тэхээр нь би Санпил ахын адуу байна гэж хэлсэн. Энэ адууг ачихад би ерөөсөө оролцоогүй. Сүүлд нь Санпил ахын адуу алга болчихсон байсан. Хавар надад Санпилын адууг би авчихсан, чимээгүй байгаарай гэж хэлсэн. *******ийн 24 тооны адуу алдагдсан хэргийн тухайд бид хоёр өдөр явж байгаад надаас хэний адуу вэ гэхээр нь би Батсүхийн адуу байна гэсэн. Шөнө нь намайг Батсүхийн адууг туугаад ир гэж хэлсэн. Би Батсүхийн адуугаар яах гэж байгаа юм бэ гэтэл худалдаж авсан юм гэж хэлсэн. Тэгээд би мотоциклиор ганцаараа Батсүхийн адууг тууж ирээд сумын зүүн урд талд Цогтсайханы байран дээр хашаад том машин урд зам дээр байгаа гээд , бид гурав ын суран бугуйл, ногоон мяндсан ногтыг ашиглаад портер дээр ачаад , хоёр яваад би адуугаа хараад үлдсэн. Тэгэхэд чойндон тамгатай хул азаргатай адуунууд ачсан. 1 адуу хашаанаас харайгаад гараад явчихсан./4хх-ийн 176-177 хуудас/,

Эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тухай прокурорын тогтоолууд, хэрэг учралын газарт нөхөн үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, Хөрөнгийн үнэлгээ төслийн “Лэндс” ХХК-ний 2020 оны 02 дугаар сарын 11-ний өдрийн 02/25 дугаартай, 2020 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12/22 дугаартай, 2020 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 04/08 дугаартай, 2020 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 04/09 дугаартай, 2020 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/27 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн 05/05 дугаартай, 2020 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн 10/22 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 05/18 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 05/18 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 05/18 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12/24 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/23 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/27 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/26 дугаартай үнэлгээний тайлангууд, Монгол санхүү бүртгэл ХХК-ий  01/18 дугаартай үнэлгээний тайлан, эд зүйлд үзлэг хийж түр хураан авсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, эд зүйлийг эд мөрийн баримтаар тооцсон тэмдэглэл, иргэний нэхэмжлэгч ийн нэхэмжлэлтэй холбоотой баримтууд, Өв-Эко мийт ХХ-ий 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдрийн 23 дугаартай албан бичиг, хохирогч нарын багийн Засаг даргын тодорхойлолтууд, малын А дансны хуулга, таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, депозит дансны хуулга, эрэгт ач холбогдол бүхий баримтууд, хохирогч нарын хохирлын тооцооны хүснэгт, Өвөрхангай аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 07 дугаар сарын 22-ны өдрийн шүүх хуралдааны тэмдэглэл / 1хх-7-11, 1хх-12-18, 1хх19-22, 1хх-37, 1хх-78-82, 1хх-89-92, 2хх-14-17, 2хх15-16, 2хх-16-19, 2хх-54-58, 2хх-64-65, 1хх-68-71, 2хх-77-84, 2хх-209-212, 3хх-23-25, 3хх-27-30, 3хх-93-100, 3хх-102-109, 3хх-188-190, 3хх-112-116, 3хх-126-129, 3хх-193-197, 3хх-187-188, 3хх-201-204, 3хх-207-211, 3хх-213-216/, 3хх-225-228, 4хх-23-24, 167-175/,

Шүүгдэгч *******ын хувийн байдлыг тогтоосон Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн Засаг даргын 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 266 тоот тодорхойлолт, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, Сум дундын 17 дугаар шүүхийн 2014 оны 05 дугаар сарын 26-ны өдрийн 41 дугаартай, Архангай аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 12 дугаар сарын 20-ны өдрийн 2019/ШЦТ/280 дугаартай шийтгэх тогтоолуудын хуулбар /4хх-ийн 3, 6-14, 112 хуудас/,

Шүүгдэгч Ө.Есөн-Эрдэнийн хувийн байдлыг тогтоосон Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр сумын 11 дүгээр багийн Засаг даргын 2020 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 29 тоот тодорхойлолт, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /4хх-ийн 4, 116 хуудас/,

Шүүгдэгч *******ийн хувийн байдлыг тогтоосон Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн Засаг даргын 2020 оны 12 дугаар сарын 21-ний өдрийн 270 тоот тодорхойлолт, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, /4хх-ийн 2, 114 хуудас/,

Шүүгдэгч *******ын эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /4хх-ийн 5 хуудас/,

Шүүгдэгч Ө.Есөн-Эрдэнийн эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /4хх-ийн 15 хуудас/,

Шүүгдэгч *******ийн эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /4хх-ийн 16 хуудас/ зэрэг болно.

Өвөрхангай аймгийн прокуророос шүүгдэгч *******, ******* нарыг бусадтай бүлэглэн мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар,

Шүүгдэгч Ө.Есөн-Эрдэнийг бүлэглэн мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар,

 Хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгож, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж залилах гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар тус тус ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

Улсын яллагч “Шүүгдэгч нарын үйлдсэн гэмт хэрэг нь эрүүгийн хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болон шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэг, шүүхийн хуралдааны хэлэлцүүлэгт өгсөн шүүгдэгч нарын мэдүүлэг зэргээр тогтоогдож байх байх тул шүүгдэгч *******, ******* нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд, шүүгдэгч Ө.Есөн-Эрдэнийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1, 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах саналыг шүүхэд гаргаж байна” гэсэн дүгнэлтийг,

Шүүгдэгч *******ын өмгөөлөгч Б.Батсайхан ”Шүүгдэгч *******  мөрдөн байцаалтын шат болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өөрийн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн. Хохирлын хувьд тодорхой хувийг төлсөн. Хэргийн зүйлчлэлийн хувьд прокурорын зүйлчлэлтэй санал нэгдэхгүй байна. Шүүгдэгч нь гэмт хэрэг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэдгийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. ******* нь 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-аас өмнө ямар нэгэн гэмт хэрэгт холбогдож байгаагүй. Өөрийн хөдөлмөрөөр амьдралаа авч явдаг байсан. Мөн өмнө 2021 оны 07 дугаар сарын 22-ны өдрийн шүүх хуралдаанд гэм буруугийн талаарх дүгнэлтээ тодорхой хэлсэн учир өмнөх тэмдэглэл дээрх гэм буруугийн дүгнэлтээ дэмжиж байна” гэсэн дүгнэлтийг,

Шүүгдэгч *******ийн өмгөөлөгч П.Дониддолгор “Шүүгдэгч ******* нь бусадтай бүлэглэн Эрүүгийн хуульд заасан мал хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх боломжтой. Харин прокуророос зүйлчилсэн хэргийн зүйлчлэл болох Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн  3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар зүйлчилснийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх хэсэг болох амьдралын эх үүсгэвэр болгох гэсэн гэмт хэргийн шинжийг шүүгдэгч *******ийн үйлдэл бүрэн хангаагүй байна гэж үзэж байна. Иймд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4-т зааснаар хөнгөрүүлэн зүйлчлүүлэх саналыг гаргаж байна” гэсэн дүгнэлтийг,

Шүүгдэгч *******ын өмгөөлөгч Г.Адъяатогтох “Шүүгдэгч ******* нь бусадтай бүлэглэн бусдын олон тооны малыг хулгайлсан гэм буруугаа мөрдөн байцаалтын шатанд болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт хүлээн зөвшөөрдөг. Улсын яллагчийн гэмт хэргийн зүйлчлэлтэй санал нийлэхгүй байна. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.5-т заасан ноцтой хор уршиг учруулсан гэх үйлдлийг бүрэн агуулсан гэмт хэрэг байна. Тийм учраас хэргийн зүйлчлэлийг эдгээр зүйл ангиар зүйлчлүүлэх хүсэлттэй байна. Прокурорын Эрүүгийн хуулийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх хэсэгт заасан зүйлчлэл бүрэн хангагдаагүй нотлогдоогүй байна” гэсэн дүгнэлтийг,

Иргэдийн төлөөлөгч “Шүүгдэгч нар нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай байна” гэсэн дүгнэлтийг тус тус гаргасан.

Шүүгдэгч ******* нь “Миний хувьд гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. хохирогч нараас уучлалт гуйсан. Би прокурорын амьдралын эх үүсгэвэр болгосон гэж зүйлчилснийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Би ажилтай эхнэр ажил хийдэг учир амьдрал ахуйдаа хэрэглэсэн зүйл байхгүй. Би энэ хүмүүстэй нийлж наргиж, цэнгэж ууж идэж явсан” гэсэн.

Шүүгдэгч ******* нь “Би хэргээ үнэн зөвөөр хүлээн зөвшөөрч хохирогч нараас уучлалт гуйсан. Би 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх хэсэгт заасан зүйлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Би хулгай хийсэн зүйлээсээ гэртээ  нэг кг будаа, нэг шуудай мод аваачсан зүйл байдаггүй. Өөртөө хэрэглэсэн зүйл байхгүй. Би махны мөнгөө авч ууж идээд хэргийн холбогдогч байсан Цэцэгдуламын нөхөр Сүхээ найзууд нь гээд хүүхнүүд байгаа тэр хүмүүстэй хоёр сарын хугацаанд ууж идэж байсан. Манай эхнэр 2015 оноос хойш Өвөрхангай аймаг дахь Цагдаагийн газарт, мөн гутлын үйлдвэртэй хамтарч гутал хийж хажуугаар нь Богд ресторанд бармен ажил хийдэг байсан. Би өөрөө улирлын чанартай барилгын ажил хийдэг. Мөн захиалга орж  ирэхэд хөөрөг байнга хийдэг” гэсэн.

Шүүгдэгч ******* нь “Би малчин ажилтай. Амьдралын эх үүсвэр болгосон гэсэн зүйлчлэлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна” гэсэн.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Анхан шатны журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа нь тухайн шүүгдэгчийн хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явагдана.” гэж заасан байх тул  шүүгдэгч *******, *******, ******* нарт холбогдох хэргийг прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд шийдвэрлэсэн болно.

1. Шүүгдэгч Зээ овгийн ******* нь бусадтай бүлэглэж иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгслийг ашиглан 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр 17 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Нарт 2 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 14 тооны буюу ягаан бөөр цагаан зүсмийн шүдлэн үхэр-1, улаан зүсмийн үнээ-3, хүрэн сарман зүсмийн үнээ-1, мухар улаан зүсмийн үнээ-1, эвэртэй хар зүсмийн хязаалан гунж-1, эвэртэй хүрэн зүсмийн гунж-1, Эвэртэй улаан зүсмийн гунж-1, Эвэртэй хүрэн зүсмийн хязаалан эр үхэр-1, Эвэргүй хүрэн зүсмийн хязаалан эр үхэр-1, Эвэртэй улаан зүсмийн хязаалан эр үхэр-2, Эвэртэй улаан зүсмийн хязаалан эр үхэр-1 үхрийг хулгайлж 10.500.000 /арван сая таван зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн ын өмчлөлийн 12 тооны адуу буюу хүрэн зүсмийн морь-2, хээр шаазгай зүсмийн морь-1, хүрэн зүсмийн соёолон гүү-1, хээр зүсмийн гүү-2, цавьдар зүсмийн гүү-1, хээр зүсмийн байдсан гүү-1, хээр зүсмийн үрээ-1, зээрд зүсмийн даага-1, хээр зүсмийн даага-1, цавьдар зүсмийн даага-1, *******ийн өмчлөлийн 13 тооны адуу буюу хээр зүсмийн азарга-1, цавьдар зүсмийн морь-1, хээр зүсмийн морь-3, хээр зүсмийн гүү-1 , хүрэн зээрд зүсмийн гүү-1, хээр зүсмийн гүү-1, улаан зээрд зүсмийн гүү-1, зээрд зүсмийн гүү-1, хүрэн зээрд зүсмийн даага-3-ыг хулгайлж 20.000.000 /хорин сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгсэл, *******ийн эзэмшлийн 45-40 ӨВЗ дугаартай, мустанг-5 маркийн улаан өнгийн мотоцикль тус тус ашиглан бусадтай бүлэглэн 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “”гэх газар орчмоос иргэн *******ын өмчлөлийн 16 тооны адуу буюу хүрэн зүсмийн азарга-1, сартай зээрд зүсмийн гүү-1, сартай зээрд зүсмийн үрээ-1, хүрэн зүсмийн унага-3, хээр зүсмийн унага-1, зээрд зүсмийн байдсан гүү-1, хүрэн зүсмийн байдсан гүү-1, хүрэн зүсмийн соёолон гүү-1, цавьдар зүсмийн байдсан гүү-1, хүрэн зүсмийн морь-3, цагаан бор зүсмийн морь-1, хонгор зүсмийн гүү-1, гийн өмчлөлийн 1 тооны адуу буюу хээр зүсмийн морь-1, ийн өмчлөлийн 1 тооны адуу буюу хул хонгор зүсмийн гүү-1 нийт 18 тооны адууг хулгайлж 15.100.000 /арван таван сая нэг зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

Иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгслийг ашиглан бусадтай бүлэглэн 2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн *******ийн өмчлөлийн 24 тооны адуу буюу хул зүсмийн азарга-1, хээр алаг зүсмийн морь-1, зээрд халзан зүсмийн морь-1, хамар цагаан хээр морь-1, зээрд морь-3, хүрэн зүсмийн морь-3, зээрд зүсмийн үрээ-1, хээр алаг зүсмийн үрээ-1, цавьдар зүсмийн байдсан гүү-1, хар зүсмийн гүү-1, зээрд зүсмийн гүү-2, хээр зүсмийн гүү-2, хээр зүсмийн даага-6-г хулгайлж 21.500.000 /хорин нэгэн сая таван зуун мянган/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгсэл, *******ийн эзэмшлийн 45-40 ӨВЗ дугаартай, мустанг-5 маркийн улаан өнгийн мотоцикль тус тус ашиглан бусадтай бүлэглэн 2020 оны 02 дугаар сарын 05-аас 15-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “”гэх газраас ын өмчлөлийн 5 тооны үхэр буюу бэдэртэй хүрэн зүсмийн соёолон үхэр-1, улаан тарлан зүсмийн хязаалан үхэр-1, хар зүсмийн үнээ-1, хүрэн зүсмийн үнээ-1, улаан халзан зүсмийн үнээ-1-г хулгайлж 5.200.000 /таван сая хоёр зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

Иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгсэл, *******ийн эзэмшлийн 45-40 ӨВЗ дугаартай, мустанг-5 маркийн улаан өнгийн мотоцикль тус тус ашиглан бусадтай бүлэглэн 2020 оны 01 дүгээр сарын 24-өөс 26-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг Бага Баянгийн амны гарамны “” гэх газраас *******ын өмчлөлийн 4 тооны үхэр буюу гэдэс цагаан тарлан үнээ-1, бэдэртэй хүрэн зүсмийн үнээ-1, улаан үнээ-1, гэдэс цагаан хар үнээ-1-г хулгайлж 4.000.000 /дөрвөн сая/ төгрөгийн нийт 76.300.000 төгрөгийн хохирол учруулсан,

2. Шүүгдэгч Жамба овгийн нь бусадтай бүлэглэж иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгслийг ашиглан бусадтай бүлэглэн 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр 17 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Нарт 2 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 14 тооны буюу ягаан бөөр цагаан зүсмийн шүдлэн үхэр-1, улаан зүсмийн үнээ-3, хүрэн сарман зүсмийн үнээ-1, мухар улаан зүсмийн үнээ-1, эвэртэй хар зүсмийн хязаалан гунж-1, эвэртэй хүрэн зүсмийн гунж-1, эвэртэй улаан зүсмийн гунж-1, эвэртэй хүрэн зүсмийн хязаалан эр үхэр-1, эвэргүй хүрэн зүсмийн хязаалан эр үхэр-1, эвэртэй улаан зүсмийн хязаалан эр үхэр-2, эвэртэй улаан зүсмийн хязаалан эр үхэр-1 үхрийг хулгайлж 10.500.000 /арван сая таван зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн ын өмчлөлийн 12 тооны адуу буюу хүрэн зүсмийн морь-2, хээр шаазгай зүсмийн морь-1, хүрэн зүсмийн соёолон гүү-1, хээр зүсмийн гүү-2, цавьдар зүсмийн гүү-1, хээр зүсмийн байдсан гүү-1, хээр зүсмийн үрээ-1, зээрд зүсмийн даага-1, хээр зүсмийн даага-1, цавьдар зүсмийн даага-1, *******ийн өмчлөлийн 13 тооны адуу буюу хээр зүсмийн азарга-1, цавьдар зүсмийн морь-1, хээр зүсмийн морь-3, хээр зүсмийн гүү-1 , хүрэн зээрд зүсмийн гүү-1, хээр зүсмийн гүү-1, улаан зээрд зүсмийн гүү-1, зээрд зүсмийн гүү-1, хүрэн зээрд зүсмийн даага-3, хулгайлж 20.000.000 /хорин сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгсэл, *******ийн эзэмшлийн 45-40 ӨВЗ дугаартай, мустанг-5 маркийн улаан өнгийн мотоцикль тус тус ашиглан бусадтай бүлэглэн 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “”гэх газар орчмоос иргэн *******ын өмчлөлийн 16 тооны адуу буюу хүрэн зүсмийн азарга-1, сартай зээрд зүсмийн гүү-1, сартай зээрд зүсмийн үрээ-1, хүрэн зүсмийн унага-3, хээр зүсмийн унага-1, зээрд зүсмийн байдсан гүү-1, хүрэн зүсмийн байдсан гүү-1, хүрэн зүсмийн соёолон гүү-1, цавьдар зүсмийн байдсан гүү-1, хүрэн зүсмийн морь-3, цагаан бор зүсмийн морь-1, хонгор зүсмийн гүү-1, гийн өмчлөлийн 1 тооны адуу буюу хээр зүсмийн морь-1,  ийн өмчлөлийн 1 тооны адуу буюу хул хонгор зүсмийн гүү-1 нийт 18 тооны адууг хулгайлж 15.100.000 /арван таван сая нэг зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

Иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгслийг ашиглан бусадтай бүлэглэн 2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн *******ийн өмчлөлийн 24 тооны адуу буюу Хул зүсмийн азарга-1, Хээр алаг зүсмийн морь-1, Зээрд халзан зүсмийн морь-1, Хамар цагаан хээр морь-1, Зээрд морь-3, Хүрэн зүсмийн морь-3, Зээрд зүсмийн үрээ-1, Хээр алаг зүсмийн үрээ-1, Цавьдар зүсмийн байдсан гүү-1, Хар зүсмийн гүү-1, Зээрд зүсмийн гүү-2, Хээр зүсмийн гүү-2, Хээр зүсмийн даага-6,хулгайлж 21.500.000 /хорин нэгэн сая таван зуун мянган/төгрөгийн хохирол учруулсан,

Иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгсэл, *******ийн эзэмшлийн 45-40 ӨВЗ дугаартай, мустанг-5 маркийн улаан өнгийн мотоцикль тус тус ашиглан бусадтай бүлэглэн 2020 оны 02 дугаар сарын 05-аас 15-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “”гэх газраас ын өмчлөлийн 5 тооны үхэр буюу бэдэртэй хүрэн зүсмийн соёолон үхэр-1, улаан тарлан зүсмийн хязаалан үхэр-1, хар зүсмийн үнээ-1, хүрэн зүсмийн үнээ-1, улаан халзан зүсмийн үнээ-1-г хулгайлж 5.200.000 /таван сая хоёр зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

Иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгсэл, *******ийн эзэмшлийн 45-40 ӨВЗ дугаартай, мустанг-5 маркийн улаан өнгийн мотоцикль тус тус ашиглан бусадтай бүлэглэн 2020 оны 01 дүгээр сарын 24-өөс 26-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг Бага Баянгийн амны гарамны “дэрстэй тохой” гэх газраас *******ын өмчлөлийн 4 тооны үхэр буюу гэдэс цагаан тарлан үнээ-1, бэдэртэй хүрэн зүсмийн үнээ-1, улаан үнээ-1, гэдэс цагаан хар үнээ-1-г хулгайлж 4.000.000 /дөрвөн сая/ төгрөгийн нийт 76.300.000 төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч ******* нь 2019 оны 09 дүгээр сарын 27-ны өдөр хохирогч ийн эмээл, хазаарыг залилан авч 6500000 төгрөгийн хохирол учруулсан,

3. Шүүгдэгч Боржигин овгийн ******* нь бусадтай бүлэглэж иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгслийг ашиглан 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр 17 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Нарт 2 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 14 тооны буюу Ягаан бөөр цагаан зүсмийн шүдлэн үхэр-1, улаан зүсмийн үнээ-3, хүрэн сарман зүсмийн үнээ-1, мухар улаан зүсмийн үнээ-1, эвэртэй хар зүсмийн хязаалан гунж-1, эвэртэй хүрэн зүсмийн гунж-1, эвэртэй улаан зүсмийн гунж-1, эвэртэй хүрэн зүсмийн хязаалан эр үхэр-1, эвэргүй хүрэн зүсмийн хязаалан эр үхэр-1, эвэртэй улаан зүсмийн хязаалан эр үхэр-2, эвэртэй улаан зүсмийн хязаалан эр үхэр-1 үхрийг хулгайлж 10.500.000 /арван сая таван зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

Өөрийн эзэмшлийн 45-40 ӨВЗ улсын дугаартай Мустанг-5 маркийн мотоцикль, иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгсэл тус тус ашиглан бусадтай бүлэглэн 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “”гэх газар орчмоос иргэн *******ын өмчлөлийн 16 тооны, с.сэнгээгийн өмчлөлийн 16 тооны адуу буюу хүрэн зүсмийн азарга-1, сартай зээрд зүсмийн гүү-1, сартай зээрд зүсмийн үрээ-1, хүрэн зүсмийн унага-3, хээр зүсмийн унага-1, зээрд зүсмийн байдсан гүү-1, хүрэн зүсмийн байдсан гүү-1, хүрэн зүсмийн соёолон гүү-1, цавьдар зүсмийн байдсан гүү-1, хүрэн зүсмийн морь-3, цагаан бор зүсмийн морь-1, хонгор зүсмийн гүү-1, гийн өмчлөлийн 1 тооны адуу буюу хээр зүсмийн морь-1, ийн өмчлөлийн 1 тооны адуу буюу хул хонгор зүсмийн гүү-1 нийт 18 тооны адууг хулгайлж 15.100.000 /арван таван сая нэг зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,,

Иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгслийг ашиглан бусадтай бүлэглэн 2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн *******ийн өмчлөлийн 24 тооны адуу буюу хул зүсмийн азарга-1, хээр алаг зүсмийн морь-1, зээрд халзан зүсмийн морь-1, хамар цагаан хээр морь-1, зээрд морь-3, хүрэн зүсмийн морь-3, зээрд зүсмийн үрээ-1, хээр алаг зүсмийн үрээ-1, цавьдар зүсмийн байдсан гүү-1, хар зүсмийн гүү-1, зээрд зүсмийн гүү-2, хээр зүсмийн гүү-2, хээр зүсмийн даага-6 хулгайлж 21.500.000 /хорин нэгэн сая таван зуун мянган/төгрөгийн хохирол учруулсан,

Өөрийн эзэмшлийн 45-40 ӨВЗ улсын дугаартай Мустанг-5 маркийн мотоцикль, иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгсэл тус тус ашиглан бусадтай бүлэглэн 2019 оны 02 дугаар сарын 05-аас 15-ны хооронд Өвөрхангай            аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 5 тооны үхэр буюу бэдэртэй хүрэн зүсмийн соёолон үхэр-1, улаан тарлан зүсмийн хязаалан үхэр-1, хар зүсмийн үнээ-1, хүрэн зүсмийн үнээ-1, улаан халзан зүсмийн үнээ-1-г хулгайлж 5.200.000 /таван сая хоёр зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

Өөрийн эзэмшлийн 45-40 ӨВЗ улсын дугаартай Мустанг-5 маркийн мотоцикль, иргэний нэхэмжлэгч ийн эзэмшлийн улсын дугаартай цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн тээврийн хэрэгсэл тус тус ашиглан бусадтай бүлэглэн 2020 оны 01 дүгээр сарын 24-26-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг Бага Баянгийн амны гарамны “” гэх газраас *******ын өмчлөлийн 4 тооны үхэр буюу гэдэс цагаан тарлан үнээ-1, Бэдэртэй хүрэн зүсмийн үнээ-1, улаан үнээ-1, гэдэс цагаан хар үнээ-1-г хулгайлж 4.000.000 /дөрвөн сая/ төгрөгийн нийт 56300000 төгрөгийн хохирол учруулсан үйл баримт тогтоогдсон бөгөөд энэ нь Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэрэг мөн байна.

Өвөрхангай аймгийн прокуророос шүүгдэгч *******ийг бусадтай бүлэглэн мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

Хэргийн нөхцөл байдлыг шүүх талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр тогтоох бөгөөд хэрэгт цугларсан нотлох баримтыг тал бүрээс нь бүрэн бодитой хянаж үзсэний үндсэн дээр дотоод итгэлээр үнэлэхэд шүүгдэгч ******* нь бусадтай бүлэглэн машин механизм ашиглаж, ноцтой хохирол учруулж, бусдын олон тооны малыг хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хохирогч, гэрч, шүүгдэгч нарын мэдүүлгүүд, хавтаст хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан нотлох баримтуудаар тогтоогдож байгаа боловч амьжиргааны эх үүсвэр болгосон гэдгийг нотлоогүй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.

Учир нь тухайн этгээд тодорхой төрлийн гэмт хэргийг амьдралын санхүүгийн эх үүсвэр болгосон эсэхийг тодорхойлохдоо гэмт хэрэг үргэлжлүүлэн үйлдсэн хугацаа болон учруулсан хохирлын хэмжээг анхааран үзэх нь зүйтэй.

Шүүгдэгч *******ийн үйлдсэн гэмт хэргүүдийг судлан үзэхэд мал хулгайлж амьжиргаагаа залгуулж байсан гэж дүгнэхэд дээрх үйл баримт хангалттай үндэслэл болохгүй байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.15 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хэрэгт хамааралтай бүхий л нотлох баримтыг шалгасан боловч сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийн гэм буруутай эсэхэд, түүнчлэн эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад Эрүүгийн хууль, энэ хуулийг тайлбарлах, хэрэглэхэд эргэлзээ гарвал түүнийг сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтанд ашигтайгаар шийдвэрлэнэ.” гэж зааснаар шүүгдэгчид ашигтайгаар шийдвэрлэх хууль зүйн үндэслэлтэй. Шүүхээс тогтоосон хэргийн нөхцөл байдал нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4, 2.5-д заасан “бүлэглэн машин механизм ашиглаж, ноцтой хохирол учруулж, бусдын олон тооны малыг хулгайлах” гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар Өвөрхангай аймгийн прокуророос шүүгдэгч *******ид мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлснийг анхан шатны шүүх хуульд заасан эрх хэмжээнийхээ хүрээнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4, 2.5-д заасан “бүлэглэн машин механизм ашиглаж, ноцтой хохирол учруулж, бусдын олон тооны малыг хулгайлах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэж хөнгөрүүлэн зүйлчилж, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч П.Дониддолгорын шүүгдэгч *******ид холбогдох хэргийн зүйлчлэлийг хөнгөрүүлэх тухай дүгнэлтийг хүлээн авч шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.

Шүүгдэгч *******, Б. нар нь шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт “Мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгоогүй” гэж мэдүүлж байгаа боловч шүүгдэгч *******, Б. нар нь 6 удаагийн үйлдлээр 9 хохирогчийн 90 тооны малыг хулгайлан 76.300.000 төгрөгийн хохирол учруулсан. Хулгайн гэмт хэрэг үйлдэж олсон орлогоо амьдралын эх үүсвэр болгон өөрийн өдөр тутмын болон бусад хэрэгцээндээ зарцуулдаг байсан болох нь шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт өгсөн шүүгдэгч *******ын “Би хулгайлсан малын мөнгийг амьдрал ахуйдаа зарцуулсан зүйл байхгүй. Би наргиж, ууж идээд дуусгасан”, шүүгдэгч Ө.Есөн-Эрдэнийн “Би хулгай хийсэн зүйлээсээ гэртээ аваачсан зүйл байдаггүй. Өөртөө хэрэглэсэн зүйл байхгүй. Би махны мөнгөө авч ууж идэж дуусгасан. Цэцэгдуламын нөхөр Сүхээ, тэдний найз хүүхнүүдтэй хоёр сарын хугацаанд ууж идэж байсан” гэсэн, шүүгдэгч *******, ******* нарын “мал худалдан авч зарж борлуулдаг” гэсэн мэдүүлэг болон шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогч, гэрч, иргэний нэхэмжлэгч нарын мэдүүлэг болон хэрэгт бусад нотлох баримтуудаар тогтоогдсон. Энэ нь 2015 оны шинэчлэн найруулсан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад заасан мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон шинжтэй тохирч байна.

Шүүгдэгч ******* нь шүүгдэгч *******, ******* нартай бүлэглэн машин механизм ашиглан 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр 17 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Нарт 2 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 14 тооны үхэр буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 10.500.000/арван сая таван зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2020 оны 02 дугаар сарын 05-аас 15-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 5 тооны үхрийг хулгайлж 5.200.000/таван сая хоёр зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019    оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газар орчмоос иргэн *******ын өмчлөлийн 16 тооны, гийн өмчлөлийн 1 тооны, ийн өмчлөлийн 1 тооны нийт 18 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 15.100.000/арван таван сая нэг зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2020    оны 01 дүгээр сарын 24-өөс 26-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “Бага Баянгийн амны гарамны “” гэх газраас *******ын өмчлөлийн 4 тооны үхрийг хулгайлж 4.000.000 /дөрвөн сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн *******ийн өмчлөлийн 24 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 21.500.000 /хорин нэгэн сая таван зуун мянган/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч *******тэй бүлэглэн машин механизм ашиглан 2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн ын өмчлөлийн 12 тооны, *******ийн өмчлөлийн 13 тооны нийт 25 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 20.000.000 /хорин сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан, 6 удаагийн үйлдлээр 9 хохирогчийн 90 тооны малыг хулгайлан 76300000 төгрөгийн хохирол учруулж мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон,

Шүүгдэгч Ө.Есөн-эрдэнэ нь шүүгдэгч *******, ******* нартай бүлэглэн машин механизм ашиглан 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр 17 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Нарт 2 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 14 тооны үхэр буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 10.500.000/арван сая таван зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2020 оны 02 дугаар сарын 05-аас 15-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “”гэх газраас ын өмчлөлийн 5 тооны үхрийг хулгайлж 5.200.000/таван сая хоёр зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019    оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газар орчмоос иргэн *******ын өмчлөлийн 16 тооны, гийн өмчлөлийн 1 тооны, ийн өмчлөлийн 1 тооны нийт 18 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 15.100.000 /арван таван сая нэг зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2020    оны 01 дүгээр сарын 24-өөс 26-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “Бага Баянгийн амны гарамны “” гэх газраас *******ын өмчлөлийн 4 тооны үхрийг хулгайлж 4.000.000 /дөрвөн сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн *******ийн өмчлөлийн 24 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 21.500.000 /хорин нэгэн сая таван зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч *******тай бүлэглэн машин механизм ашиглан 2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн ын өмчлөлийн 12 тооны, *******ийн өмчлөлийн 13 тооны нийт 25 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 20.000.000 /хорин сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан, 6 удаагийн үйлдлээр 9 хохирогчийн 90 тооны малыг хулгайлан 76.300.000 төгрөгийн хохирол учруулж мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон,

2019 оны 09 дүгээр сарын 27-ны өдөр хохирогч ийн 6500000 төгрөгийн үнэ бүхий эмээл, хазаарыг залилан авсан,

Шүүгдэгч ******* нь шүүгдэгч *******, ******* нартай бүлэглэн машин механизм ашиглан 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр 17 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Нарт 2 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 14 тооны үхэр буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 10.500.000/арван сая таван зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2020 оны 02 дугаар сарын 05-аас 15-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас ын өмчлөлийн 5 тооны үхрийг хулгайлж 5.200.000/таван сая хоёр зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019    оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газрын орчмоос иргэн *******ын өмчлөлийн 16 тооны, гийн өмчлөлийн 1 тооны, ийн өмчлөлийн 1 тооны нийт 18 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 15.100.000 /арван таван сая нэг зуун мянга/-н төгрөгийн хохирол учруулсан,

2020    оны 01 дүгээр сарын 24-өөс 26-ны хооронд Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “Бага Баянгийн амны гарамны “” гэх газраас *******ын өмчлөлийн 4 тооны үхрийг хулгайлж 4.000.000/дөрвөн сая/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Марзат 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газраас иргэн *******ийн өмчлөлийн 24 тооны адуу буюу бусдын олон тооны малыг хулгайлж 21.500.000/хорин нэгэн сая таван зуун мянган/ төгрөгийн хохирол учруулж 5 удаагийн үйлдлээр 7 хохирогчийн 65 тооны малыг хулгайлан 56300000 төгрөгийн хохирол учруулж мал хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан хохирогч ын 2020 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 2 дугаар багийн төвийн ойролцоо байсан үхрүүд дээрээ очиж бүртгээд өвс тавьж өгчихөөд ирсэн. 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр багийн төвийн урд байсан манай үхрүүдийн хагасыг цэнхэр өнгийн портер маркийн машин туучихсан явж байсан гэж Галсандагва надад хэлсэн. 2020 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдөр 14 тооны үхрээ хайгаад олоогүй. Хохирогч ын 2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрөөс хойш Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн “” гэх газраас ******* манай 2-ын нийт өлзий утсан тамгатай хээр азаргатай 25 тооны адуугаа хайгаад олоогүй. Хохирогч *******ийн манай адуу манай ах ын адуутай хамт байдаг. Манай хоёрын нийт 25 тооны адуу 2019 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 2 дугаар баг гэх газраас сураг гараад алга болчихсон. Хохирогч *******ын 2019 оны 11 дүгээр сарын 12-13-ны үед манай хүүхэд Гүндаш Марзатын гол руу хонио услаад гаргаж байхад манай адуунууд гэх газраас зөрөөд ус руу орж байна гэж хэлсэн. Маргааш нь шуурга тавиад байна гээд ирсэн. Тэгээд 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрөөс эхлээд 16 тооны адуугаа хайгаад олоогүй. Манай адуунд , хоёрын тус тус 1 тооны адууг байдаг байсан. Хохирогч гийн манайх ******* гэх айлтай саахалт байдаг. Манай зөв гуяндаа загасан тамгатай хээр морь 2018 оноос хойш тэдний адуунд нийлсэн. Тэгээд *******ынх адуугаа хайгаад олохгүй байгаа гэж сонссон. Хохирогч ийн ******* ахын адуунд манай дөрвөн хөл нь шийр цагаан хонгор шүдлэн байдас явдаг байсан. Тэгтэл 2019 оны өвөл ******* ахын адуутай хамт алга болсон. Хохирогч *******ийн манайх 2019 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг “” гэх газар өөрийн хул азаргатай хоёр хээр алаг, зээрд халзан морьтой, хамар цагаан хээр морь, гурван хүрэн морь, гурван зээрд морь, 6 хээр сарваатай нийт 24 тооны адуу минь бэлчээрт байсан юм. Тэгээд адуугаа харалгүй байж байгаад 2020 оны 12 дугаар сарын 16-ны үед манай адуунд дотор байсан дэлтэй зээрд үрээ ганцаараа адуу байсан газар байхыг нь олж харсан. Тэгээд адуугаа хайгаад олоогүй. Хохирогч ын 2020 оны 02 дугаар сарын 13-ны өдөр шуурга тавьсан юм. Түүнээс хоёр хоногийн дараа үхрээ “Баян бараан гэх талаас тууж ирсэн юм. Тэр үед 5 тооны монголын үхэр байхгүй байсан. Хохирогч *******ын би өөрийн гэсэн 15 тооны монголын үхэртэй байсан юм. 2020 оны өвөл Бага Баянгийн амны гарамны дэрстэй тохойд өвс тавьж өгчихөөд 1 өнжөөд л үхэр дээрээ очиж өвс тавьж өгдөг байсан юм. Тэгээд 2020 оны 01 дүгээр сарын 24-ний орой үхрүүддээ өвс тавьж өгчихөөд 2020 оны 01 дүгээр сарын 26-ны орой өвс тавьж өгөх гээд үхэр дээрээ очсон чинь манай үхрээс 4 тооны үнээ байхгүй болсон байсан. Тэгээд би ойр орчмоос хайгаад олоогүй. Хохирогч ийн миний  мөнгөн эмээл, 10 гялаантай мөнгөн хяртай шахалттай мөнгөн хазаарын хамт “сугалаанд оролцуулаад өгье, сугалаанд оролцуулахгүй болбол буцаагаад аваарай” гэхээр нь би д өгөөд явуулсан. 2019 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдөр Хайрхандулаан суманд сугалаа нь болоод миний мөнгөн хазаар, эмээлийг зарагдсан. Оронд нь портер 2 гэдэг машин ав. 4 сая төгрөгийн барьцаанд байгаа. 1 сарын эхээр барьцаанаас гаргаж хагарсан гуперыг нь сольж өгье” гэж хэлээд одоог хүртэл өгөөгүй. Иргэний нэхэмжлэгч ийн 2019 оны 10 дугаар сарын 04-ний өдөр Чулуунбат овогтой нь миний үйл ажиллагааг нь эрхлэн явуулдаг “Сидар Капитал” ББСБ-д 3.000.000 төгрөгийн зээлийн барьцаанд улсын дугаартай Портер-2 маркийн автомашиныг тавьсан. Анх тавихдаа 3 сарын хугацаатай тавьсан байсан. ******* зээлийн гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээгүй тул 2020 оны 03 дугаар сарын 23-ны өдөр Өвөрхангай аймаг дахь Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан уг нэхэмжлэлийг 2020 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдөр шийдвэрлэж 145/ШШ2020/000325 дугаартай шүүгчийн захирамж гарсан. Иргэний нэхэмжлэгч Б.Мөнхбадралын манай худалдаж авсан байсан 1454 кг үхрийн махны малын эзэн гэх хүнд нь буцаагаад өгчихсөн тухайн махыг килограмм тутмыг нь 6200 төгрөгөөр тооцож нийт 9.016.000 төгрөгөөр 2020 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдөр худалдаж авсан байсан. Тэр махыг хавар болтол хадгалсан, хөргөлтийн зардал, ажилчдын цалин болон тухайн үеийн махны үнийг харгалзаж 1 килограмм тутмыг 7500 төгрөгөөр үнийг тогтоож нийт 10.905.000 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Иргэний нэхэмжлэгч Ц.Өвгөнбүргэдийн 23-77 УБИ улсын дугаартай “Хино ренжер” маркийн ачааны автомашин нь миний нэр дээр байдаг. 2006 онд 15000000 төгрөгөөр худалдаж авч байсан. Миний автомашин надад байгаа болохоор гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. Иргэний нэхэмжлэгч Д.Ариунболдын би 2019 оны 11 дүгээр сарын дундуур *******эс 6 тооны буюу 2 цавьдар, 1 зээрд, 1 хүрэн, 2 хээр даагыг 900.000 төгрөгөөр авсан. Дараа нь би тэй ярьсан чинь дахиад зарах даага байна гэхээр нь Хайрхандулаан суманд очоод 4 тооны буюу 1 хээр, 1 хар, 2 зээрд даагыг 400.000 төгрөгөөр, дараа нь 2019 оны намар оройхон 6 тооны бараан зүсмийн даагыг 900.000 төгрөгөөр авсан. Би мөнгөө бэлнээр өгч байсан. Сүүлийн 6 дааганы мөнгийг ын данс руу хийсэн. Би нийтдээ 16 ширхэг даагыг 2.200.000 төгрөгөөр худалдан авч байсан. Иргэний нэхэмжлэгч Б.Гүррагчаагийн  2019 оны 11 дүгээр сарын эхээр 7 тооны адууг Өвөрхангай аймгаас Ариунболдоор зуучлуулж авсан. Хар зүсмийн 3, хээр зүсмийн 3, зээрд зүсмийн 1 тооны адуунууд авсан. 1100000 төгрөг шилжүүлсэн. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. Иргэний нэхэмжлэгч Т.Бэлэгдэмбэрэлийн 40-93 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл нь миний өөрийн өмчлөлийн тээврийн хэрэгсэл байгаа юм. Би Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумаас 1 удаа 19 тооны адуу ачиж Эмээлт зах дээр буулгасан. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. Иргэний нэхэмжлэгч ын 11-19 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл нь хэрэг гарах үед манай найз Гантулгын нэр дээр байсан юм. Миний өөрийн эзэмшлийн тээврийн хэрэгсэл байгаа юм. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. Иргэний нэхэмжлэгч Р.Өлзийжаргалын 2020 оны 5 дугаар сард Өв-Эко мийт махны үйлдвэрээс үйлдвэрт нь гэмтэл гарсан гээд манай байгууллагын хөргүүрт 10 гаран үхрийн мах авчирч хийсэн. Тогны мөнгө нь 1 сард 500000 төгрөг гарсан. Нийт 3 сар болсон тул төлбөр болох 1500000 төгрөгийг авсан. Надад гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй. Гэрч Б.Галсандавгын 2019 оны 1 дүгээр сарын 06-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 2 дугаар баг Дархант гэх газар явж байтал багийн төвийн зүүн урд зүгт ын 30 орчим тооны үхэр урд зүгт туугдсан байдалтай зогсож байсан. Жүгдэрнамдагийг багийн төвийн ойролцоо явж байхад цэнхэр өнгийн портер 2 маркийн автомашин ын үхрүүдийг туугаад явж байсан гэсэн.  Гэрч Б.Долгорсүрэнгийн манайх 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр Хайрхандулаан сумын 2 дугаар багийн төвийн ойролцоо гэх газрын орчмоос 14 тооны үхрээ алдсан. Тэгээд Төгрөг, Гучин-Ус, Нарийнтээл сумын нутгуудаар 20 гаран хоног хайгаад олоогүй.  Гэрч Э.Насанжаргалын 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-аас 07-нд шилжих шөнө Хайрхандулаан сумаас 15 тооны монголын үхэр ирсэн гэж байсан. 2020 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өглөө ажилдаа ирэхэд , Есөө гэж дууддаг 2 залуу үхрийн эзэд байсан. Есөө гэх 2 залуугаас гарал үүслийн бичиг нэхэхэд машинд үлдээсэн байна эргэж авч ирж өгнө гэж хэлсэн. Гэрч ын 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны орой 21 цагийн орчим цэнхэр өнгийн портер 2 маркийн өндөрлөгөөтэй машинаар хөөрөг хийдэг гэх залуу, машины жолооч зузаавтар бор залуу, бас нэг залуу 3-уулаа 5 тооны бараан зүсмийн үхэр авч ирж хашаанд буулгаад буцаж яваад 2 цагийн дараа дахиад 5 тооны үхэр, дахиж яваад шөнийн 03 цагийн үед 5 тооны үхэр нийт 15 5 тооны үхэр, дахиж яваад шөнийн 03 цагийн үед 5 тооны үхэр нийт 15 тооны монголын бараан зүсмийн үхрүүд байсан. Гэрч ын 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн төвөөс гараад Хайрхандулаан сумын 2 дугаар багийн Муруй гэх газар руу Өсөх гэж айлд оччихоод буцаж байхад 17 цагийн орчим багийн төвийн хойд талаас урд зүг рүү саарал өнгийн өндөрлөгөөтэй цэнхэр өнгийн портер 2 маркийн машин 10 гаран тооны монголын үхэр туучихсан явж байсан. Гэрч ын 2019 оны 11 дүгээр сарын 28, 29-ны хавьцаа , нар 20 гаран тооны адуу Хайрхандулаан сумаас миний мөнгөөр авсан гээд чиргүүлтэй цагаан өнгийн машинтай өглөөгүүр 04 цагийн орчим аймагт орж ирлээ гээд над руу залгасан. Би машинд суугаад Есөн-Эрдэнийг Өвөрхангай аймагт буулгаад жолооч бид 3 Улаанбаатар хот руу хамт явсан. Маргааш нь Эмээлт зах дээр адуугаа буулгаж хоноод нядалгаанд оруулсан. 2020 оны 01 дүгээр сарын сүүлээр , нар аймагт ирчихсэн үхэр нядлаад байна гэхээр нь аас авах ёстой байсан 3000000 төгрөгөө нэхэхээр очтол 4 тооны монголын үхэр нядлаад байж байсан. Гэрч ийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 27-ноос шилжих шөнө 73-54 ТЧ чиргүүлийн дугаартай, 23-77 УБИ улсын дугаартай Хино Ренжер маркийн тээврийн хэрэгслээр 02 цагийн үед, тоог нь сайн санахгүй байна. Миний санаж байгаагаар толгой дээрээ 12 тооны адуу, чиргүүл дээрээ 14 тооны адуу ачсан санагдаж байна. Гэрч ын би *******т малын гарал үүслийн гэрчилгээ олгохдоо малыг нь үзэлгүйгээр өөрийнх нь хэлсэн малын им, тамга, зүсийг нь бичээд хийгээд өгчихдөг байсан юм. ******* 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны хэдэн цагт авсныг нь санахгүй байна 21 тооны адууны гарал үүслийн гэрчилгээ авсан. Гэрч ын 2019 оны 12 сарын дундуур Баянхонгор аймагт ачаа хайгаад зогсож байсан чинь манай нэг жолооч Хайрхандулаан сумаас нэг хүн адуу ачна гээд байна гээд надад 94-р эхэлсэн сүүл нь 0700 тэй дугаарын утас өгөөд тэр утас руу нь ярьсан чинь Хайрхандулаан сумаас 20 адуу ачих гэсэн юм гэж байсан. Тэгээд 1 адууг нь 40000 төгрөгөөр ачихаар тохиролцоод над руу ачааны хөлс болох 800000 төгрөг үдээс хойш шилжүүлээд би Баянхонгороос гараад Хайрхандулаан суманд ирэхэд харанхуй болсон байсан тэгээд хаана ачих талаар асуутал Хайрхандулаан сумын гуанзангийн зүүн талд байдаг сүүдрэвчтэй хүндэтгэлийн хаалган дээр зогсож бай гэсэн. Тэгээд замаас гараад зогсож байтал цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн машинтай 2 залуу адуу ачаад ирж байсан. Гэрч ын 2020 оны өвөл 02 сарын үед санагдаж байна би өдрийг нь сайн санахгүй байна. Мотоциклийн таксинд зогсож байсан чинь Оохноо гэж дууддаг бүтэн нэрийг нь мэдэхгүй надтай хамт таксинд явдаг залуу надтай уулзаад хүмүүс үхэр төхөөрүүлнэ гээд байна хоёулаа хамт төхөөрөх үү гэхээр нь тэгье гээд Арвайхээр сумын ягаан толгойн зүүн хонхорт байдаг баруун тийшээ харсан цэнхэр хаалгатай хашаанд дөрөв билүү таван үхрийг Оохноо, манай хамаатны Батжаргал гэх ах, , бас нэг жижиг биетэй намхан залуу, бас нэг цэнхэр өнгийн портертой залуу бид нар нядалсан. Гэрч ын 2020 оны 01 сарын үед намайг ажлаасаа өдөр 16 цагийн үед цайгаа уух гээд гэртээ ирсэн чинь манай хашаанд 4 үхэр нядалсан гээд цэнхэр өнгийн портер-2 маркийн машинд мах болон үхрийн ширнүүд ээ ачаад зогсож байсан. Гэрч ын 2020 оны өвөл Есөн- Эрдэнэ надтай ганцаараа ирж уулзаад мал төхөөрөх хүн байна уу, 4 тооны монголын үхэр нядлуулмаар байна гэж байсан. Тэгэхээр би хүргэн ах Батжаргалд мал нядлах уу гэсэн чинь тэгье гээд Буянжаргал, Батжаргал бид гурав Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр сумын 06 дугаар багт Ягаан толгойн зүүн талын хонхорт баруун тийшээ харсан цэнхэр өнгийн хаалгатай хашаанд 4 тооны үхэр нядалсан. Гэрч ын 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын Хүнхэр хүүш ХХК-ий ын хийж өгсөн, Ш.Пүрэвсүрэнгийн хянасан гарал үүсэлтэй 21 тооны адуу манай үйлдвэрт ирж ******* гэх хүний 5025863622 тоот дансанд 15757000 төгрөгийг шилжүүлсэн байна. Гэрч ын 2019 оны 11 дүгээр сарын дундуур Бэлэгдэмбэрэл гэх ахтайгаа хамт Улаанбаатар Баянхонгор чиглэлд ачаа зөөж байхад Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын нутгаас 20 гаран тооны адуу ачсан. Тухайн адуунуудыг портер 2 маркийн машинаар ачиж ирсэн. Гэрч ын ******* гэх хүнээс 2019 оны 12 дугаар сарын 12-ны өдөр 2115 кг мах аваад 12 дугаар сарын 14-ний өдөр дансанд нь 10152000 төгрөгийг  шилжүүлсэн. Тухайн үед гарал үүслийн бичигтэй байсан гэх мэдүүлгүүд, эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тухай прокурорын тогтоолууд, хэрэг учралын газарт нөхөн үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, Хөрөнгийн үнэлгээ төслийн “Лэндс” ХХК-ний 2020 оны 02 дугаар сарын 11-ний өдрийн 02/25 дугаартай, 2020 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12/22 дугаартай, 2020 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 04/08 дугаартай, 2020 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 04/09 дугаартай, 2020 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/27 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн 05/05 дугаартай, 2020 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн 10/22 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 05/18 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 05/18 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 05/18 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12/24 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/23 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/27 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/26 дугаартай үнэлгээний тайлангууд, Монгол санхүү бүртгэл ХХК-ий  01/18 дугаартай үнэлгээний тайлан, эд зүйлд үзлэг хийж түр хураан авсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, эд зүйлийг эд мөрийн баримтаар тооцсон тэмдэглэл, иргэний нэхэмжлэгч ийн нэхэмжлэлтэй холбоотой баримтууд, Өв-Эко мийт ХХ-ий 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдрийн 23 дугаартай албан бичиг, хохирогч нарын багийн Засаг даргын тодорхойлолтууд, малын А дансны хуулга, таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, хэрэгт ач холбогдол бүхий баримтууд, хохирогч нарын хохирлын тооцооны хүснэгт, Өвөрхангай аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 07 дугаар сарын 22-ны өдрийн шүүх хуралдааны тэмдэглэл, шүүгдэгч *******, *******, ******* нарын мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлсэн мэдүүлэг зэргээр нотлогдон тогтоогдсон, мөрдөн шалгах ажиллагаанд хийгдвэл зохих ажиллагаа бүрэн хийгдсэн байна.

Дээрх мэдүүлгүүдийг өгсөн гэрч, хохирогч нарт хууль сануулж, худал мэдүүлэг өгвөл эрүүгийн хуульд зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээх тухай эрх үүргийг нь танилцуулж мэдүүлэг авсан, мөн тухайн хэрэгт хувийн сонирхолгүй төдийгүй ажил, мэргэжлийн өргөн мэдлэг, туршлага бүхий шинжээч нар тусгай мэдлэгийн хүрээндээ дүгнэлт гаргаж өгч байгаа учир үүнийг үнэн зөв гэж шүүх үзсэн болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дээрх нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар тогтоосон нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлэх талаарх журам, шаардлагыг зөрчсөн болон хэргийн оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хууль ёсны, үнэн зөв баримтууд гэж үнэлсэн болно.

Шүүгдэгч *******, *******, ******* нар нь шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт бүлэглэн машин механизм ашиглаж, бусдын олон тооны малыг хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Харин мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгоогүй гэж мэдүүлэг өгсөн бөгөөд шүүгдэгч *******, ******* нар нь мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон, шүүгдэгч ******* нь бүлэглэн машин механизм ашиглаж, ноцтой хохирол учруулж, бусдын олон тооны малыг хулгайлсан болох нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч, гэрч нарын мэдүүлэг, эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тухай прокурорын тогтоолууд, хэрэг учралын газарт нөхөн үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, Хөрөнгийн үнэлгээ төслийн “Лэндс” ХХК-ний 2020 оны 02 дугаар сарын 11-ний өдрийн 02/25 дугаартай, 2020 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12/22 дугаартай, 2020 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 04/08 дугаартай, 2020 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 04/09 дугаартай, 2020 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/27 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн 05/05 дугаартай, 2020 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн 10/22 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 05/18 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 05/18 дугаартай, 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 05/18 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12/24 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/23 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/27 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/26 дугаартай үнэлгээний тайлангууд, Монгол санхүү бүртгэл ХХК-ий  01/18 дугаартай үнэлгээний тайлан, эд зүйлд үзлэг хийж түр хураан авсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, эд зүйлийг эд мөрийн баримтаар тооцсон тэмдэглэл, иргэний нэхэмжлэгч ийн нэхэмжлэлтэй холбоотой баримтууд, Өв-Эко мийт ХХ-ий 2020 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдрийн 23 дугаартай албан бичиг, хохирогч нарын багийн Засаг даргын тодорхойлолтууд, малын А дансны хуулга, таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, хэрэгт ач холбогдол бүхий баримтууд, хохирогч нарын хохирлын тооцооны хүснэгт, Өвөрхангай аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 07 дугаар сарын 22-ны өдрийн шүүх хуралдааны тэмдэглэл, шүүгдэгч *******, *******, ******* нарын мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлсэн мэдүүлэг зэргээр давхар нотлогдсон тул шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч нарын өмгөөлөгч Б.Батсайхан, Г.Адъяатогтох нарын шүүгдэгч *******, ******* нарт холбогдох хэргийн зүйлчлэлийг өөрчлүүлэх тухай дүгнэлтийг хүлээн авах үндэслэлгүй байна.

Шүүгдэгч *******ын нийт 6 удаагийн үйлдлээр 9 хохирогчийн 90 тооны малыг хулгайлан 76.300.000 төгрөгийн хохирол учруулан мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон үйлдэл нь, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д заасан,

Шүүгдэгч Ө.Есөн-Эрдэнийн нийт 6 удаагийн үйлдлээр 9 хохирогчийн 90 тооны малыг хулгайлан 76.300.000 төгрөгийн хохирол учруулан мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон үйлдэл нь, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д заасан,

Хохирогч ийн 6500000 төгрөгийн үнэ бүхий эмээл, хазаарыг залилан авсан үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан,

Шүүгдэгч *******ийн бүлэглэн машин механизм ашиглаж, ноцтой хохирол учруулж, бусдын олон тооны малыг хулгайлсан үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4, 2.5-д заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан.

Шүүгдэгч Зээ овгийн *******ыг бүлэглэн мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд,

Шүүгдэгч Жамба овгийн Өлзийсайханы Есөн-Эрдэнийг бүлэглэн мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэг үйлдсэн,

Хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгож, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж залилах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд,

Шүүгдэгч Боржигин овгийн *******ийг бүлэглэн машин механизм ашиглаж, ноцтой хохирол учруулж, бусдын олон тооны малыг хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцож, тухайн зүйл, хэсэгт заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх эрх зүйн үндэслэлтэй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Гэмт хэргийг хоёр, түүнээс олон хүн санаатай нэгдэж үйлдсэн бол бүлэглэн гүйцэтгэх гэнэ” гэж хуульчилжээ.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д “Мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон” гэмт хэргийг шүүгдэгч *******, *******, ******* нар нь бүлэглэж үйлдсэн болох нь нотлогдож байх тул шүүгдэгч *******, *******, ******* нарт холбогдох эрүүгийн хэргийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг журамлаж шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

 Улсын яллагч “Шүүгдэгч *******т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-т зааснаар 10 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж, оногдуулсан хорих ялыг хаалттай хорих байгууллагад эдлүүлэх, шүүгдэгч *******д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-т зааснаар 8 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулах, мөн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт нь 2 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж нийт 10 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх саналтай байна. Шүүгдэгч *******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4-т зааснаар 8 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх саналтай байна.” гэсэн дүгнэлтийг,

Шүүгдэгч *******ын өмгөөлөгч Б.Батсайхан” Шүүгдэгч ******* нь анх удаагаа гэмт хэрэг үйлдсэн. Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.5-д зааснаар өөрийгөө илчилсэн, бусдын үйлдсэн гэмт хэргийг илрүүлэх, гэмт хэрэг үйлдэж олсон хөрөнгө, орлогыг олоход тусалсан гэх үйлдэл тогтоогдож байгаа. *******ын болон  *******ийн үйлдэл холбогдлуудыг нотолж ярьсан. Эрүүгийн хуулийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх хэсэгт заасан ялын санкци 5-12 жилийн хорих ялтай. Шүүгдэгчийн хохирол нөхөн төлсөн байдал, нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн байдал зэргийг харгалзаж хорих ялын доод хэмжээний гуравны хоёроос багагүй, дээд хэмжээний гуравны хоёроос ихгүй гэж хуульчилсан байгаа учраач 3 жил 3 сарын хугацаагаар хорих ял оногдуулж өгнө үү гэж хүсэж байна. Мөн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн  1 дэх хэсэгт заасан Гансүхээс эмээл залилсан гэмт хэрэгт нэг жилийн хорих ял оногдуулж, Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлд зааснаар зорчих эрхийг хязгаарлаж өгнө үү гэсэн саналтай байна” гэсэн дүгнэлтийг,

Шүүгдэгч *******ийн өмгөөлөгч П.Дониддолгор “Шүүгдэгч Дид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1, 1.2 дахь хэсэг түүний хувийн байдал зэргийг харгалзан үзэж эрүүгийн хариуцлага оногдуулахыг хүсэж байна. Учирсан хохирлоос өөрт оногдсон хувийг төлж бусдад төлөх төлбөргүй. Эрүүгийн хуулийн 6.7 дугаар зүйлийн 1.3-т зааснаар хорих ялын доод хэмжээний хоёрны нэгээс багагүй хугацаагаар хорих ял оногдуулж өгнө үү гэсэн саналыг гаргаж байна. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4-т зааснаар нэг жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж уг хорих ялыг Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7.2-т зааснаар оногдуулсан хорих ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар сольж өгнө үү гэсэн саналыг гаргаж байна. Мөн түүний цагдан хоригдсон 5 хоногийг эдлэх ялд нь оруулж тооцож, түүний эзэмшлийн улсын дугааргүй мотоциклийг улсын орлого болгох саналыг гаргаж байна” гэсэн дүгнэлтийг,

Шүүгдэгч *******ын өмгөөлөгч Г.Адъяатогтох “Шүүгдэгч ******* нь үйлдсэн гэмт хэргийнхээ талаар хэрэг бүртгэлт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед үнэн зөвөөр мэдүүлсэн. Олон удаагийн үйлдлээр мал хулгайлсан гэмт хэргийн хохирол 76300000 төгрөг байгаа. Одоогийн байдлаар 33200000 төгрөг төлсөн. Энэ нөхцөлүүдийг харгалзаж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д заасан хорих ялын доод хэмжээг 5 жилээс хэтрүүлэхгүйгээр эрүүгийн хариуцлага тооцож өгнө үү.” гэсэн дүгнэлтийг,

Шүүгдэгч ******* нь “Энэ гэмт хэргийг үйлдсэндээ гэмшиж байна. Хохирогч нараасаа уучлалт гуйж байна. Би хохирогч ын 10500000 төгрөгийг төлсөн. Иргэний нэхэмжлэгч Р.Өлзийжаргалын 1500000 төгрөгийг төлсөн. ын 5895000 төгрөг, ын 5200000 төгрөг, *******ын 4000000 төгрөг, ын 4600000 төгрөг, *******т 600000 төгрөгийг тус тус төлсөн.” гэсэн.

Шүүгдэгч ******* нь “Би энэ хэргийн шалгах явцад хэргээ үнэн зөвөөр хүлээсэн. Энэ хэргийг хийсэндээ хохирогч нараас уучлалт гуйж байна. Хохирогч нарын хохирлыг төлөх боломж олгож ялыг бага оноож өгнө үү. Би хуулийн хариуцлагаа хүлээчихээд хохирогч нарын хохирлыг бүрэн барагдуулна. Миний хувийн байдлыг харгалзаж үзнэ үү. Өмгөөлөгчийнхөө саналыг дэмжиж байна.” гэсэн.

Шүүгдэгч ******* нь “Хөнгөн ял шийтгэл оногдуулж өгнө үү.” гэсэн.

Шүүхээс шүүгдэгч нарт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн зарчмыг баримтлан шүүгдэгч *******, ******* нарын гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршиг, шүүгдэгч нарын хувийн байдлыг харгалзан үзэж шүүгдэгч Зээ овгийн *******ыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг журамлан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар 6 жилийн хугацаагаар хорих ялаар,

Шүүгдэгч Жамба овгийн Өлзийсайханы Есөн-Эрдэнийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 560 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ялаар, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар 6 жилийн хугацаагаар хорих ялаар,  

Шүүгдэгч *******ийн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, гэмт хэрэг үйлдэж учруулсан хохирлыг төлсөн, хор уршгийг арилгасан, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаас гэмшсэн эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх онцгой нөхцөл байдлыг болон гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, шүүгдэгчийн хувийн байдлыг харгалзан үзэж шүүгдэгч Боржигин овгийн *******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4, 2.5-д зааснаар 3 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.8 дугаар зүйлийн 1, 2, 3, 4 дэх хэсэгт заасныг журамлан шүүгдэгч *******д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар оногдуулсан хүнд ял болох 6 жилийн хугацаагаар хорих ялд хөнгөн ял болох Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан 560 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын найман цагийн ажлыг нэг хоногоор тооцож 70 хоногийн хугацаагаар хорих ялыг нэмж нэгтгэж, шүүгдэгч Ө.Есөн-Эрдэнийн нийт эдлэх ялыг 6 жил 70 хоногийн хугацаагаар хорих ялаар тогтоож,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 3, 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******т оногдуулсан 6 жилийн хугацаагаар хорих ялыг, шүүгдэгч *******д оногдуулсан 6 жил 70 хоногийн хугацаагаар хорих ялыг, шүүгдэгч *******ид оногдуулсан 3 жилийн хугацаагаар хорих ялыг тус тус нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэхээр тогтоож,

Шүүгдэгч ******* нь 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрөөс 2021 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийг хүртэл нийт 267 хоног, шүүгдэгч ******* нь 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрөөс 2020 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийг хүртэл, 2021 оны 01 дүгээр сарын 28-ны өдрөөс 2021 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийг хүртэл нийт 210 хоног, шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 07 дугаар сарын 22-ны өдрөөс эхлэн 2021 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийг хүртэл 6 хоног цагдан хоригдсон байх тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ын цагдан хоригдсон 267 хоногийг, шүүгдэгч Ө.Есөн-Эрдэнийн цагдан хоригдсон 210 хоногийг, шүүгдэгч *******ийн цагдан хоригдсон 6 хоногийг тэдний эдлэх ялд оруулан тооцож шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Гэмт хэрэг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийг Өршөөл үзүүлэх тухай хуулиар, эсхүл уучлал үзүүлэх тухай Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар гэмт хэрэг үйлдсэн хүний эдлэх ялыг бүрэн болон хэсэгчлэн чөлөөлөх, эсхүл хорихоос өөр төрлийн ялаар дүйцүүлэн сольж болно” гэж,

Монгол Улсын Их Хурлаас 2021 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдөр “Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийг баталж, уг хуулийг 2021 оны 07 дугаар сарын 06-ны өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөхөөр,

2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1 дэх хэсгийн 3.1.2-т “2021 оны 6 дугаар сарын 24-ний өдрийн 24 цаг 00 минутаас өмнө 2015 оны 12 дугаар сарын 3-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээд энэ хуулийн үйлчлэлд хамаарна” гэж, 

Мөн  хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсэгт “2015 оны 12 дугаар сарын 3-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан Хулгайлах /Эрүүгийн хуулийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4 дэх заалт/, Дээрэмдэх /Эрүүгийн хуулийн 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг/, Мал хулгайлах /Эрүүгийн хуулийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг/, Хууль бусаар ан агнах /Эрүүгийн хуулийн 24.5 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг/ гэмт хэрэг үйлдэж шүүхээс таван жил, түүнээс бага хугацаагаар хорих ял оногдуулсан, эсхүл эдлээгүй үлдсэн ял нь таван жил, түүнээс бага хугацаа үлдсэн бол хорих ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар солино” гэж тус тус хуульчилжээ.

Шүүгдэгч *******ийн үйлдсэн гэмт хэрэг нь 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсэгт хамаарч байна.

Иймд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.14 дүгээр зүйлийн 1, 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн  2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4, 2.5-д зааснаар оногдуулсан 3 жилийн хугацаагаар хорих ялыг 3 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар солих нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч ******* нь Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан суманд оршин суудаг болох нь Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн Засаг даргын 2020 оны 12 дугаар сарын 21-ний өдрийн 270 тоот тодорхойлолт, шүүгдэгчийн мэдүүлэг зэргээр тогтоогдож байна.

Эрүүгийн хуулийн 5.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ид 3 жилийн хугацаагаар эрх бүхий байгууллагын хяналтад өөрийн оршин суух Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын нутаг дэвсгэрээс явахыг хориглож,

Эрүүгийн хуулийн 5.5 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгчид шүүхээс оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол зорчих эрхийг хязгаарлах ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдэж, 

Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1-д зааснаар шүүгдэгч *******ид оногдуулсан 3 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх ажиллагаанд хяналт тавихыг Өвөрхангай аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгаж шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч *******, *******, ******* нарт Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

“Машин механизмыг хэрэглэсэн” гэдгийг бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах үйлдлээ хөнгөвчилж түргэтгэх, хамгаалалт, бэхэлгээг эвдэх, биеэр авч чадахгүй эд хөрөнгөд хүрэх, зөөж тээвэрлэх зорилгоор урьдчилан бэлтгэж ашигласныг ойлгоно.

Шүүх шүүгдэгч *******, *******, ******* нар нь бүлэглэн мал хулгайлах гэмт хэрэг үйлдэхдээ иргэний нэхэмжлэгч Ц.Өвгөнбүргэдийн эзэмшлийн 23-77 УБИ улсын дугаартай “Хино ренжер” маркийн тээврийн хэрэгслийг, иргэний нэхэмжлэгч Т.Бэлэгдэмбэрэлийн эзэмшлийн 40-93 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийг,  иргэний нэхэмжлэгч ын эзэмшлийн 11-19 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг ашиглаагүй болох нь гэрч, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч, шүүгдэгч нарын мэдүүлгүүд болон шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан, хавтаст хэрэгт авагдсан дээрх нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч  *******, ******* гэмт хэрэг үйлдэхдээ иргэний нэхэмжлэгч ийн өмчлөлийн улсын дугаартай портер маркийн тээврийн хэрэгслийг ашигласан болох нь,

Шүүгдэгч  *******, ******* нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан улсын дугаартай “Портер” маркийн автомашин нь иргэний нэхэмжлэгч ийн өмчлөлийнх, уг тээврийн хэрэгсэл нь зах зээлийн ханшаар 5.000.000 төгрөгөөр үнэлэгдсэн болох нь,

Шүүгдэгч ******* нь гэмт хэрэг үйлдэхдээ өөрийн эзэмшлийн 45-40 ӨВЗ улсын дугаартай “Мустанг-5” маркийн мотоцикль ашигласан болох нь,

Шүүгдэгч *******ийн гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан 45-40 ӨВЗ улсын дугаартай “Мустанг-5” маркийн мотоцикль нь шүүгдэгч *******ийн өмчлөлийнх, уг тээврийн хэрэгсэл нь зах зээлийн ханшаар 300.000 төгрөгөөр үнэлэгдсэн болох нь шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хавтаст хэрэгт авагдсан гэрч, хохирогч, шүүгдэгч нарын мэдүүлэг, Хөрөнгийн үнэлгээ төслийн Лэндс ХХК-ий 2020 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12/22 дугаартай, 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/27 дугаартай үнэлгээний тайлан зэргээр нотлогдон тогтоогдсон.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Гэмт хэрэг үйлдэж олсон хөрөнгө, орлогыг, эсхүл бусдад учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх зорилгоор гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохиролтой тэнцэх хэмжээний хөрөнгө, орлогыг гэмт хэрэг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийн хувьд ногдох хөрөнгө, орлогоос албадан гаргуулна”,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Гэмт хэрэг үйлдэж олсон хөрөнгө, орлого” гэж Монгол Улсад бол энэ хуулийн тусгай ангид заасан, гадаад улсад бол тухайн улсын хуулиар нэг жилээс дээш хугацаагаар хорих ял оногдуулахаар заасан гэмт хэрэг үйлдэж шууд, шууд бусаар олсон эдийн, эдийн бус хөрөнгө, түүний үнэ, түүнээс олсон ашиг, орлого, гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан, ашиглахаар завдсан техник, хэрэгслийг ойлгоно” гэж хуульчилсан байх тул шүүгдэгч *******, ******* нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан иргэний нэхэмжлэгч ийн өмчлөлийн улсын дугаартай портер маркийн тээврийн хэрэгслийн үнэ болох 5.000.000 төгрөгийг шүүгдэгч *******, ******* нараас хувь тэнцүүлэн шүүгдэгч *******аас 2.500.000 төгрөг, шүүгдэгч *******эс 2.500.000 төгрөгийг тус тус гаргуулж улсын орлого оруулж, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн шүүгдэгч *******ийн гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан шүүгдэгч *******ийн өмчлөлийн 300000 төгрөгийн үнэ бүхий 45-40 ӨВЗ улсын дугаартай “Мустанг-5” маркийн мотоциклийг улсын төсөвт шилжүүлж,

Шүүгдэгч ******* нь хохирогч д 10.500.000 төгрөгийг, хохирогч од 5.200.000 төгрөгийг, иргэний нэхэмжлэгч Р.Өлзийжаргалд 1.500.000 төгрөгийг, хохирогч т 4.600.000 төгрөгийг, хохирогч *******т 600.000 төгрөгийг, хохирогч *******т 5.800.000 төгрөгийн, хохирогч *******т 4.000.000 төгрөгийн хохирол төлсөн,

Шүүгдэгч ******* нь хохирогч *******эд 5.000.000 төгрөг, хохирогч эд 1.000.000 төлсөн,

Шүүгдэгч ******* нь хохирогч *******т 400.000 төгрөг, хохирогч *******т 1.310.000 төгрөгийг, хохирогч *******эд 2.350.000 төгрөгийг, иргэний нэхэмжлэгч Б.Мөнхбадралд 901.600 төгрөгийг тус тус төлсөн болох нь хохирогч, шүүгдэгч нарын мэдүүлгүүд болон хохирол төлсөн баримтаар тогтоогдож байна.   

Шүүгдэгч ******* нь хохирогч д 10.500.000 төгрөгийг, хохирогч од 5.200.000 төгрөгийг, иргэний нэхэмжлэгч Р.Өлзийжаргалд 1.500.000 төгрөгийг хохиролд төлсөн. Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч ******* нь хохирогч , , иргэний нэхэмжлэгч Р.Өлзийжаргал нарт төлсөн хохирлоо /илүү төлсөн/ шүүгдэгч *******, ******* нараас нэхэмжлээгүй болно.

Шүүгдэгч нарын гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, оролцоо, бусдад учруулсан хохирол, хор уршгийн шинж чанарыг харгалзан шүүгдэгч нараас ялгамжтайгаар гаргуулах нь зүйтэй гэж шүүх дүгнэлээ.

Иймд Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1-д зааснаар шүүгдэгч *******аас 5.000.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******т, 95.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******т, 9.675.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******эд,  600.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч д, 400.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч д, 4.057.200 төгрөгийг гаргуулж иргэний нэхэмжлэгч Өв эко мийт ХХК-д

Шүүгдэгч *******эс 4.400.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч т, 5.600.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******т, 5.895.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******т, 4.675.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******эд, 600.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч д, 400.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч д, 5.500.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч эд, 4.057.200 төгрөгийг гаргуулж иргэний нэхэмжлэгч Өв эко мийт ХХК-д тус тус олгож,  

Хохирогч *******, , *******, ******* нар нь хулгайд алдсан малаа эрж хайсны зардал нэхэмжилнэ гэх боловч хавтаст хэрэгт энэ талаарх нотлох баримт авагдаагүй байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 36.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэг, 36.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар хохирогч *******ийн нэхэмжлэлээс 2.300.000 төгрөгийн, хохирогч *******ын нэхэмжлэлээс 2.000.000 төгрөгийн, *******ийн нэхэмжлэлээс 2.000.000 төгрөгийн, хохирогч ын нэхэмжлэлээс үнэлгээ хийлгэсний 300.000 төгрөгийн, бугуйлны 64.000 төгрөгийн, адуугаа эрж хайсны зардал 5.000.000 төгрөгийн нэхэмжлэлийг тус тус хэлэлцэхгүй орхиж, хохирогч нар нь хэлэлцэхгүй орхисон нэхэмжлэлээ шүүгдэгч нараас гаргуулахаар нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар дахин гаргах эрхтэй болохыг,

Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлын баримт авагдаагүй, хохирогч , *******, иргэний нэхэмжлэгч Ц.Өвгөнбүргэд, Б.Гүррагчаа, , Т.Билэгдэмбэрэл, Р.Өлзийжаргал, Ц.Ариунболд нар нь гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн, шүүгдэгч ******* нь бусдад төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч *******, ******* нар нь хохирогч , *******, , иргэний нэхэмжлэгч Ц.Өвгөнбүргэд, Б.Гүррагчаа, , Т.Билэгдэмбэрэл, Р.Өлзийжаргал, Ц.Ариунболд нарт төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдаж,

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.8-д зааснаар шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болмогц хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн улсын дугаартай портер маркийн тээврийн хэрэгслийг иргэний нэхэмжлэгч т буцаан олгож, “Өв эко мийт” ХХК-ий жижүүрийн тэмдэглэл, гэрч ын гар утаснаас хэрэгт ач холбогдол бүхий файлыг хуулж авч бэхжүүлж хадгалсан сд-1 ширхэг, иргэний нэхэмжлэгч Д.Ариунболдоос гаргаж өгсөн даагануудын зураг 8 ширхгийг хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсарган үлдээж,

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.11 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ийг шүүх хуралдааны танхимаас суллаж,

Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч *******ид авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгож, хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч, шүүгдэгч *******, ******* нарт авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг тус тус хэвээр үргэлжлүүлж,

Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Өвөрхангай аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нар, иргэний нэхэмжлэгч нар иргэний нэхэмжлэлтэй холбогдох хэсэгт давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдаж,

Давж заалдах гомдол гаргасан буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч *******ид авсан хувийн баталгаа гаргах, шүүгдэгч *******, ******* нарт авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 34.14 дүгээр зүйл, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 3, 4 дэх хэсэг, 36.6 дугаар зүйл, 36.7 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 36.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5,  36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, 1.7, 1.8, 36.8 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэг, 36.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38.1 дүгээр зүйлийн 1, 5 дахь хэсэгт тус тус заасныг удирдлага болгон

 

Т               ТОГТООХ нь :

 

1. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар Өвөрхангай аймгийн прокуророос шүүгдэгч Боржигин овгийн *******ид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлснийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4, 2.5 болгон хөнгөрүүлэн өөрчилсүгэй.

 

2. Шүүгдэгч Зээ овгийн *******ыг бүлэглэн мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

  Шүүгдэгч Жамба овгийн Өлзийсайханы Есөн-Эрдэнийг бүлэглэн мал хулгайлах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэг үйлдсэн,

 

  Хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгож, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж залилах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

  Шүүгдэгч Боржигин овгийн *******ийг бүлэглэн машин механизм ашиглаж, ноцтой хохирол учруулж, бусдын олон тооны малыг хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцсугай.

 

 3. Шүүгдэгч Зээ овгийн *******ыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг журамлан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар 6 жилийн хугацаагаар хорих ялаар,

 

    Шүүгдэгч Боржигин овгийн *******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4, 2.5-д зааснаар 3 жилийн хугацаагаар хорих ялаар,

 

    Шүүгдэгч Жамба овгийн Өлзийсайханы Есөн-Эрдэнийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар 6 жилийн хугацаагаар хорих ялаар,

 

          Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 560 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ялаар тус тус шийтгэсүгэй.

             

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.8 дугаар зүйлийн 1, 2, 3, 4 дэх хэсэгт заасныг журамлан шүүгдэгч *******д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д зааснаар оногдуулсан хүнд ял болох 6 жилийн хугацаагаар хорих ялд хөнгөн ял болох Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан 560  цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын найман цагийн ажлыг нэг хоногоор тооцож 70 хоногийн хугацаагаар хорих ялыг нэмж нэгтгэж, шүүгдэгч Ө.Есөн-Эрдэнийн нийт эдлэх ялыг 6 жил 70 хоногийн хугацаагаар хорих ялаар тогтоосугай.

 

5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 3, 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******т оногдуулсан 6 жилийн хугацаагаар хорих ялыг, шүүгдэгч *******д оногдуулсан 6 жил 70 хоногийн хугацаагаар хорих ялыг, шүүгдэгч *******ид оногдуулсан 3 жилийн хугацаагаар хорих ялыг тус тус нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэхээр тогтоосугай.

 

6. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ын цагдан хоригдсон 267 хоногийг түүний эдлэх ялд, шүүгдэгч Ө.Есөн-Эрдэнийн цагдан хоригдсон 210 хоногийг, шүүгдэгч *******ийн цагдан хоригдсон 6 хоногийг түүний эдлэх ялд тус тус оруулан тооцсугай.

 

7. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.14 дүгээр зүйлийн 1, 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2-т зааснаар шүүгдэгч *******ид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4, 2.5-д зааснаар оногдуулсан 3 жилийн хугацаагаар хорих ялыг 3 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар сольсугай.

 

8. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ид 3 жилийн хугацаагаар эрх бүхий байгууллагын хяналтад өөрийн оршин суух Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын нутаг дэвсгэрээс явахыг хориглосугай.

 

9. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ид шүүхээс оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол зорчих эрхийг хязгаарлах ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

10. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1-д зааснаар шүүгдэгч *******ид оногдуулсан 3 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх ажиллагаанд хяналт тавихыг Өвөрхангай аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

           

11. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлын баримт авагдаагүй, шүүгдэгч ******* нь хохирогч д 10.500.000 төгрөгийг, хохирогч од 5200000 төгрөгийг, иргэний нэхэмжлэгч Р.Өлзийжаргалд 1.500.000 төгрөгийн, хохирогч т 4600000 төгрөг, хохирогч *******т 600000 төгрөг, хохирогч *******т 5800000 төгрөгийн, хохирогч *******т 4000000 төгрөг хохирол төлсөн, шүүгдэгч ******* нь хохирогч *******эд 5.000.000 төгрөг, хохирогч эд 1.000.000 төлсөн, шүүгдэгч ******* нь хохирогч *******т 400000 төгрөг, хохирогч *******т 1310000 төгрөгийг, хохирогч *******эд 2350000 төгрөгийг, иргэний нэхэмжлэгч Б.Мөнхбадралд 901600 төгрөгийг төлсөн, хохирогч , *******, иргэний нэхэмжлэгч Ц.Өвгөнбүргэд, Б.Гүррагчаа, , Т.Билэгдэмбэрэл, Р.Өлзийжаргал, Ц.Ариунболд нар нь гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн, шүүгдэгч ******* нь бусдад төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч *******, ******* нар нь хохирогч , *******, , иргэний нэхэмжлэгч Ц.Өвгөнбүргэд, Б.Гүррагчаа, , Т.Билэгдэмбэрэл, Р.Өлзийжаргал, Ц.Ариунболд нарт төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдсугай.

           

12. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1-д зааснаар шүүгдэгч *******аас 5.000.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******т, 95.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******т, 9.675.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******эд,  600.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч д, 400.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч д, 4.057.200 төгрөгийг гаргуулж иргэний нэхэмжлэгч Өв эко мийт ХХК-д

           

Шүүгдэгч *******эс 4.400.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч т, 5.600.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******т, 5.895.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******т, 4.675.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч *******эд, 600.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч д, 400.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч д, 5.500.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч эд, 4.057.200 төгрөгийг гаргуулж иргэний нэхэмжлэгч Өв эко мийт ХХК-д тус тус олгосугай.

 

13. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 36.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэг, 36.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар хохирогч *******ийн нэхэмжлэлээс 2.300.000 төгрөгийн, хохирогч *******ын нэхэмжлэлээс 2.000.000 төгрөгийн, *******ийн нэхэмжлэлээс 2.000.000 төгрөгийн хохирогч ын нэхэмжлэлээс үнэлгээ хийлгэсний 300000 төгрөгийн, бугуйлны 64000 төгрөгийн, адуугаа эрж хайсны зардал 5.000.000 төгрөгийн нэхэмжлэлийг тус тус хэлэлцэхгүй орхиж, хохирогч нар нь хэлэлцэхгүй орхисон нэхэмжлэлээ шүүгдэгч нараас гаргуулахаар нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар дахин гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

           

       14. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болмогц шүүгдэгч *******, ******* нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан иргэний нэхэмжлэгч ийн өмчлөлийн улсын дугаартай портер маркийн тээврийн хэрэгслийн үнэ болох 5.000.000 төгрөгийг хувь тэнцүүлэн шүүгдэгч *******аас 2.500.000 төгрөг, шүүгдэгч *******эс 2.500.000 төгрөгийг тус тус гаргуулж улсын орлого оруулж, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн шүүгдэгч *******ийн гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан шүүгдэгч *******ийн өмчлөлийн 45-40 ӨВЗ улсын дугаартай “Мустанг-5” маркийн мотоциклийг улсын төсөвт шилжүүлсүгэй.

 

15. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.8-д зааснаар шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болмогц хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн улсын дугаартай портер маркийн тээврийн хэрэгслийг иргэний нэхэмжлэгч т буцаан олгож, “Өв эко мийт” ХХК-ий жижүүрийн тэмдэглэл, гэрч ын гар утаснаас хэрэгт ач холбогдол бүхий файлыг хуулж авч бэхжүүлж хадгалсан сд-1 ширхэг, иргэний нэхэмжлэгч Д.Ариунболдоос гаргаж өгсөн даагануудын зураг 8 ширхгийг хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсарган үлдээсүгэй.

 

16. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.11 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ийг шүүх хуралдааны танхимаас сулласугай.

 

17. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.5, 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч *******ид авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгож, хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч, шүүгдэгч *******, ******* нарт авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг тус тус хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 18. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Өвөрхангай аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нар, иргэний нэхэмжлэгч нар иргэний нэхэмжлэлтэй холбогдох хэсэгт давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

19. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах гомдол гаргасан буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч *******ид авсан хувийн баталгаа гаргах, шүүгдэгч *******, ******* нарт авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.