2022        06           10                                      2022/ШЦТ/173

                                

 

           МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

                                                                     2        15                                                                                 2019/

Хөвсгөл аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч М.С.Э- даргалж,

Нарийн бичгийн дарга Г.Далайбаяр,

Улсын яллагч Н.Энхтулга,

Шүүгдэгч Г.Б-, түүний өмгөөлөгч Б.Ганчимэг,

Шүүгдэгч Д.М- нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар Хөвсгөл аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Д.М-, Г.Б- нарт холбогдох эрүүгийн 2238000000068 дугаартай хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, Д.М-,

Монгол улсын иргэн, Г.Б-,

Шүүгдэгч Д.М- нь 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний оройн 23 цагийн орчим Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын 05 дугаар багийн нутаг дэвсгэр “Дөрөлж” гэх газарт үл ялих зүйлээр шалтаглан Г.Б-ын нүүрэн тус газарт удаа дараа цохиж зүүн дээд 1, 2 дугаар үүдэн шүдэнд булгаралт, баруун дээд 1 дүгээр үүдэн шүдэнд сулрал, хамрын нуруу хэсэгт цус хуралт, зүүн дээд зовхи болон хамарт зулгаралт бүхий эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн,

Шүүгдэгч Г.Б- нь 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний оройн 23 цагийн орчим Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын 05 дугаар багийн нутаг дэвсгэр “Дөрөлж” гэх газарт согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ хэрүүл маргаан үүсгэж Д.М-ийн нүүрэн тус газарт гараараа цохиж дээд уруулд зулгаралт, баруун, зүүн нэгдүгээр үүдэн шүднүүдэд сулрал бүхий эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэнд холбогджээ. /Прокурорын яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Шүүгдэгч нарын гэм буруугийн талаар:
   1. Шүүгдэгч Д.М- 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний оройн 23 цагийн орчим Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын 05 дугаар багийн нутаг дэвсгэр “Дөрөлж” гэх газарт үл ялих зүйлээр шалтаглан Г.Б-ын нүүрэн тус газарт удаа дараа цохиж эрүүл мэндэд нь зүүн дээд 1, 2 дугаар үүдэн шүдэнд булгаралт, баруун дээд 1 дүгээр үүдэн шүдэнд сулрал, хамрын нуруу хэсэгт цус хуралт, зүүн дээд зовхи болон хамарт зулгаралт бүхий хөнгөн хохирол учруулж, “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн байна.

Шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болох:

• Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийг хүлээн авсан тухай тэмдэглэл /хх-ийн 13-р тал/,
• Хохирогч Г.Б-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдөр Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын 5 дугаар багт караокед орж 0,5 литрийн 2 ширхэг пиво уугаад караокеноос гараад найз Ж.П-ын машинтай өгсөөд явж байхад урдаас машин ирээд гэрлээ шилжүүлж зогсох дохио өгөхөөр нь бид нар зогсоод буугаад хаалга онгойлгоод жолоочийг нь харахад О- ахтай мэндлээд О- ахын жолоочийн хойд талын хаалгыг онгойлгоход Д.М- шууд миний хамар руу цохисон. Тэгэхээр нь би зөрүүлээд цохисон. Тэгээд О- ах гаргаж ирээд салгасан. Тэгээд байж байхад Д.М- дахиад лаазтай пивоор миний нүүрэн тус газарт шүд хэсэгт цохисон. Би доошоо хараад суусан. Би босч ирэхэд нэг шүд унасан, нэг шүд хөдөлсөн байсан. Ийм л зүйл болсон” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 24-25, 28-29-р тал/,
• Гэрч Ж.П-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...2022 оны 01 сарын 04-ний орой 23 цаг өнгөрч байхад манай найз намайг “караокед байна гэрт хүргээд өгөөч” гээд утсаар дуудсан. Би тэгээд найзыгаа аваад аавынд нь хүргэж өгөх гээд Дөрөлж өөд өгсөж явсан чинь нэг машин Дөрөлжөөс уруудаж ирээд хажууд зогссон. Манай найз жолоочтой нь юм яриад зогсож байтал ... Д.М- бууж ирээд лаазтай пивоор нүүр рүү нь цохисон. Г.Б- орилоод нүүрээ дараад унасан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 33-р тал/,
• Гэрч С.Э-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Дөрөлж өөд өгсөх гээд явж байхад замд ... Д.М- хочтой Д.М- машинд суусан. Тэгээд Дөрөлж өөд өгсөөд явж байхад араас машин ирээд сигналдаад байхаар нь зогсоход Г.Б- нөгөө машинаас бууж ирээд хэлэхдээ “машинаас чинь юм гоожоод байна” гэхээр нь би бууж машин доогуураа харах хооронд машин дотор юм түжгэнээд байхаар нь босч ирээд харахад Г.Б-, Д.М- хоёр миний машины хойд талын суудал дээр зодолдоод цус нөж болгосон байхаар нь би “машинаас гарцгаа” гээд татаж буулгасан. ...хэн хэнийг яаж цохисныг мэдэхгүй ямар ч байсан харилцан зодолдсон” гэх мэдүүлэг 36-37, 39-р тал/,
• Гэрч Х.Т-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Араас ирсэн машины жолооч “таны дороос тос гоожоод байна” гэхээр нь буугаад доогуур нь тонгойж харсан нь зүгээр байсан. Тэгээд эргээд хартал С.Э-ын машины хойд хаалгыг Г.Б- онгойлгосон машин дотор ... Д.М- тэр хоёр цохилцоод хамар амнаас нь цус гарсан байсан. Тэгээд машинаас гаргасан чинь машины хажуу тал руу замын хажуу тал руу зууралдаад байхаар нь бид хоёр салгасан. Д.М- нь “намайг чи цохичихлоо шүү дээ” гээд орилоод байсан. ...тэр хоёрын хоёулангийнх нь хамраас цус гарсан гарч ирсэн” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 42-43, 45-р тал/,
• Хөвсгөл аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2022 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 63 дугаартай: “Г.Б-ын биед зүүн дээд 1, 2 дугаар үүдэн шүдэнд булгаралт, баруун дээд 1 дүгээр үүдэн шүдэнд сулрал, хамрын нуруу хэсэгт цус хуралт, зүүн дээд зовхи болон хамарт зулгаралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байна. Г.Б-ын биед учирсан гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах, 2.4.2-т зааснаар ерөнхий хөдөлмөрийн чадварыг бага хэмжээгээр тогтонги байдлаар алдагдуулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна” гэх дүгнэлт /хх-ийн 57-р тал/,
• Шүүгдэгч Д.М-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний 21 цагийн үед хөдөө Харгана гэх газраас орж ирээд гэртээ 0,5 литрийн варены шилтэй монгол архи халааж уугаад 23 цагийн үед гэрээсээ гараад төв гудамж өгсөөд хойд хороололд байдаг ах Б- гэдэг айлд очих гээд явж байсан чинь манай найз О- тааралдахаар нь хүргүүлэх гээд машинд нь суусан. Тэгээд клонкийн хажуугаар машинтайгаа явж байсан чинь ачааны машин сигналдаад байхаар нь О- зогссон. Г.Б- бууж ирээд “О- ах таны машины доогуур тос гоожсон байна” гэж хэлэхээр нь зогсоод машин доогуураа тонгойж хараад “зүгээр л байна шүү дээ юу хуцаад байгаа юм бэ” гэж хэлэхэд “тос гоожоод биз дээ” гэж хэлсэн. Тэгээд Г.Б- О-гийн машины жолооноос бариад хаалгыг нь хаалгахгүй, явуулахгүй маргалдаад байхаар нь би боль гэж хэлсэн чинь хойд хаалга онгойлгоод намайг учир зүггүй цохиод хамар амнаас цус гараад машин дан цус болсон. Би урд хөлөөрөө жийж түлхэж машинаас гарч ирсэн. ...Миний хувьд Г.Б-ыг цохиж гэмтэл учруулсан нь үнэн. ...санал хүсэлт алга” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 74-75, 78-р тал/ болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэг болон бусад нотлох баримтуудаар,

 

1. 2. Шүүгдэгч Г.Б- нь 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний оройн 23 цагийн орчим Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын 5 дугаар багийн нутаг дэвсгэр “Дөрөлж” гэх газарт согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ хэрүүл маргаан үүсгэж, Д.М-ийн нүүрэн тус газарт гараараа цохиж эрүүл мэндэд нь дээд уруулд зулгаралт, баруун, зүүн нэгдүгээр үүдэн шүднүүдэд сулрал бүхий хөнгөн гэмтэл учруулж, “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн байна.

Шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болох:

• Хохирогч Д.М-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын төвд 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдөр 22 цаг өнгөрч байхад ганцаараа явж байтал О- ирээд цагаан өнгийн жижиг суудлын машинд суучих хүргээд өгье гэсэн. ...Би О-гийн машины хойд суудал дээр суугаад хөдлөөд шатахуун түгээх газрын хажуу талд явж байхад цагаан саарал өнгийн ачааны машин хажуугаар зөрөхдөө сигналдсан. О- машинаа зогсооход Г.Б- машины жолоочийн талын хаалгаар ирээд “машинаас чинь тос гоожоод байна” гэсэн. О- машинаасаа бууж хараад “юу гээд байгаа юм тос гоожоогүй байна” гэсэн. Г.Б- О- хоёр маргалдсан. Би машины ар талд сууж байхад Г.Б-ыг “чи машин явуул зүгээр бай” гэсэн чинь “юу гээд байгаа пизда вэ” гээд хойд зүүн талын хаалга онгойлгоод миний нүүр хэсэгт нэлээн олон удаа гараараа цохисон. Тэр үед миний хамар, амнаас цус гарсан. Тэгээд би Г.Б-ыг боль гээд байхад салахгүй надтай зууралдаад дайраад байсан. Тэр үед Г.Б- нэлээн согтуу бараг тасарсан байсан. Би эрүүл ...байсан. ...Г.Б- миний нүүр хэсэгт машин дотор байхад цохиод ам, хамраас цус гаргасан. Тэр үед миний дээд талын үүдэн баруун 1 шүд хугарч, 1 шүд суларсан байсан. Энэ асуудлыг О-, Х.Т- нар сайн мэдэж байгаа” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 19-20-р тал/,
• Гэрч С.Э-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Дөрөлж өөд өгсөх гээд явж байхад замд ... Д.М- хочтой Д.М- машинд суусан. Тэгээд Дөрөлж өөд өгсөөд явж байхад араас машин ирээд сигналдаад байхаар нь зогсоход Г.Б- нөгөө машинаас бууж ирээд хэлэхдээ “машинаас чинь юм гоожоод байна” гэхээр нь би бууж машин доогуураа харах хооронд машин дотор юм түжгэнээд байхаар нь босч ирээд харахад Г.Б-, Д.М- хоёр миний машины хойд талын суудал дээр зодолдоод цус нөж болгосон байхаар нь би “машинаас гарцгаа” гээд татаж буулгасан. ...хэн хэнийг яаж цохисныг мэдэхгүй ямар ч байсан харилцан зодолдсон” гэх мэдүүлэг 36-37, 39-р тал/,
• Гэрч Х.Т-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Араас ирсэн машины жолооч “таны дороос тос гоожоод байна” гэхээр нь буугаад доогуур нь тонгойж харсан чинь зүгээр байсан. Тэгээд эргээд хартал С.Э-ын машины хойд хаалгыг Г.Б- онгойлгосон машин дотор ... Д.М- тэр хоёр цохилцоод хамар амнаас нь цус гарсан байсан. Тэгээд машинаас гаргасан нь машины хажуу тал руу замын хажуу тал руу зууралдаад байхаар нь бид хоёр салгасан. Д.М- нь намайг “чи цохичихлоо шүү дээ” гээд орилоод байсан. ...тэр хоёрын хоёулангийнх нь хамраас цус гарсан гарч ирсэн” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 42-43, 45-р тал/,
• Гэрч М.Б-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Би Д.М-ийн биед 2022 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр үзлэг хийсэн. Зүүн талын дээд үүдэн шүд хөдлөөд байна гэсэн. Тухайн үед хүнд цохиулсан гэж ярьж байсан. Тухайн үед рентген зураг авахуулахад үүдэн дээд нэг шүд ёзоор хэсгээр хугарсан байсан. Би Д.М-д үүдэн шүдээр юм зулгааж болохгүй, хатуу зүйл хазаж болохгүй гэж зөвлөгөө өгөөд оношоо амбулаторийн картан дээр шүдний ёзоорын хугарал 2, 1 гэж бичсэн. ...ямар нэгэн механик хүчин зүйлийн нөлөөгөөс шүд ёзоороороо хугарах боломжтой байдаг. 2,1 гэдэг нь зүүн талын дээд төвийн үүдэн шүдийг томъёогоор хэлэхэд 2,1 гэж дугаарлагддаг” гэх мэдүүлэг 48-49-р тал/,
• Хөвсгөл аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2022 оны 02 дугаар сарын 25-ны өдрийн 151 дугаартай: “Д.М-ийн биед дээд уруулд зулгаралт, баруун зүүн нэгдүгээр үүдэн шүднүүдэд сулрал сонсголын бага хэмжээний бууралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байна. Д.М-ийн биед учирсан гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна” гэх дүгнэлт /хх-ийн 52-р тал/,
• Шинжээчээс мэдүүлэг авсан: “...Д.М-ийн биед үзлэг хийхэд баруун, зүүн 1 дүгээр үүдэн шүдэнд сулрал тогтоогдсон нь гэмтлийн зэргийн хөнгөн зэрэгт дангаараа хамаарагдах юм. Харин сонсголын бага хэмжээний буурал нь гэмтлийн зэргийн хөнгөн зэрэгт огт хамаарагдахгүй. ...амбулаторийн картнаас холбогдох материалыг тусгаж дүгнэлтийг гаргасан. Д.М-ийн амбулаторийн картан дээр 2022 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр шүдний эмчид үзүүлсэн тэмдэглэл ...гэсэн байсан” гэх тэмдэглэл /хх-ийн 60-61-р тал/,
• Шинжээчээс дахин мэдүүлэг авсан: “...Би Д.М-ийн биед 2022 оны 02 дугаар сарын 25-ны өдөр үзлэг хийж амбулаторийн картнаас холбогдох материалыг тусгаж дүгнэлтийг гаргасан. Д.М-ийн амбулаторийн картан дээр 2022 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр шүдний эмчид үзүүлсэн тэмдэглэл /үзлэгт/ зүүн дээд 1-р үүдэн шүдний ёзоорын хугарал, мөн 2022 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдөр чих хамар хоолойн эмчийг үзлэгт холимог сонсгол бууралттай гэсэн байсан. Мөн миний бие өөрөө Д.М-ийн биед үзлэг хийж уг дүгнэлтийг гаргасан” гэх тэмдэглэл /хх-ийн 66-р тал/,
• Шүүгдэгч Г.Б-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Би Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын төвд 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдөр найзтайгаа лаазтай 0,5 литрийн 2 ширхэг пиво уугаад салсан. Тэгээд найз Ж.П-ын дуудаж гэртээ хүргүүлэх гээд сумын төвийн 5 дугаар багт машинтай явж байтал урдаас машин ирээд зам хөндлөн зогссон. Ингээд би машинаас ганцаараа буугаад нөгөө машины зүүн талын хойд хаалгыг онгойлгож зүгээр үү О- ах гэсэн гэж асуухад зүгээр зүгээр гэсэн. Тэгтэл урдаас Д.М- машин дотроос миний хамар хэсэгт гараар нэг удаа цохисон. Миний хамраас цус гараад би яаж байгаа юм бэ гээд Д.М-тэй барилцаж авсан. О- ах машинаас бууж ирээд боль боль гээд Д.М- бид хоёрыг болиулсан. Д.М-ийн сууж явсан машины жолооч О- /бүтэн нэрийг нь мэдэхгүй/ ахтай юм яриад зогсож байтал Д.М- машинаас бууж ирээд намайг лаазтай пивоор нүүр хэсэгт буюу үүдэн шүд рүү цохисон. Би амаа дараад доошоо хараад сууж байтал Д.М- дахиад зүүн талын нүдний зовхи хэсэгт нэг удаа хүчтэй цохисон. Би доошоо харж байсан болохоор юугаар цохисон талаар мэдээгүй. Би амаа дараад сууж байхад миний дээд талын үүдэнд 1 шүд унаад, 1 шүд нь унах гээд суларсан байсан. Би тухайн үед сууж байгаад босоод шүд хугалсан байна шүү дээ гээд Д.М-ийн дээлийн энгэр хэсгээс заамдаж авсан. ...Миний суларсан 1 шүд маань маргааш өглөө нь унасан. ...би нэг удаа цохисон” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 81-82-р тал/ болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ “...үйлдсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч байна” гэж хариулж байсан болон бусад нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

Шүүгдэгч Д.М-ийн хувийн байдлыг тогтоосон дараах баримтуудыг шүүх шинжлэн судлав. Үүнд:

• Шүүгдэгч Д.М-ийн иргэний үнэмлэхний лавлагаа /хх-ийн 84-р тал/,
• Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын Харгана багийн Засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 85-р тал/,
• Урьд нь ял шийтгүүлж байсан болохыг тодорхойлсон эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 86-р тал/,
• Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдрийн 194 дугаартай шийтгэх тогтоолын хуулбар /хх-ийн 87-89-р тал/,
• 2021 оны мал, тэжээвэр амьтад, хашаа, худгийн тооллогын баримтын хуулбар /хх-ийн 90-91-р тал/,
• Амбулаториор эмчлүүлэгсдийн картын хуулбар /хх-ийн 92-95-р тал/ зэргийг,

Шүүгдэгч Г.Б-ын хувийн байдлыг тогтоосон дараах баримтуудыг шүүх шинжлэн судлав. Үүнд:

• Шүүгдэгч Г.Б-ын иргэний үнэмлэхний лавлагаа /хх-ийн 97-р тал/,
• Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын Цэцүүх багийн Засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 98-р тал/,
• Урьд нь ял шийтгүүлж байгаагүй болохыг тодорхойлсон эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 99-р тал/ зэрэг баримт бичиг болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, үгүйсгэх нотлох баримт хэрэгт байхгүйн дээр шүүгдэгч нар нь өөрсдийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч, маргахгүй байгаагаар давхар нотлогдож байх тул энэ хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай, үнэн зөв гэж шүүх үнэллээ.

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалтын явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй, хуульд заасан нотолбол зохих нөхцөл байдлуудыг бүрэн гүйцэд тогтоосон гэж үзлээ.

Гэмт хэрэг гарахад шүүгдэгч нарын хууль зүйн мэдлэг дутмаг, архи

согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн зэрэг нь дээрх гэмт хэргийг үйлдэх шалтгаан нөхцөл болсон байна.

     Шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нар нь дээрх гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь гэрч, хохирогч нарын мэдүүлгээр нотлогдож байна.

Шүүгдэгч нар нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүгийн хуулиар хамгаалагдсан хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэргийг үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учруулсан хор уршигт зориуд хүргэж, “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн нь дээрх гэмт хэргийг гэм буруугийн санаатай хэлбэртэй, төгссөн гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэх бүрэн үндэслэлтэй юм.

Хэрэгт авагдсан баримтуудыг үндэслэн прокурорын үйлдсэн яллах дүгнэлт нь үндэслэлтэй, хэргийн зүйлчлэл тохирсон байна гэж шүүх үзлээ.

Гэмт хэргийг илрүүлэх зорилгоор хийсэн гэрч, хохирогч нарын мэдүүлэг зэрэг нь гэмт хэрэг гарсан нөхцөл байдлыг бүрэн дүүрэн тогтооход чухал ач холбогдолтой болсон байна.

Шүүгдэгч Д.М- 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний оройн 23 цагийн орчим Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын 05 дугаар багийн нутаг дэвсгэр “Дөрөлж” гэх газарт үл ялих зүйлээр шалтаглан Г.Б-ын нүүрэн тус газарт удаа дараа цохиж эрүүл мэндэд нь зүүн дээд 1, 2 дугаар үүдэн шүдэнд булгаралт, баруун дээд 1 дүгээр үүдэн шүдэнд сулрал, хамрын нуруу хэсэгт цус хуралт, зүүн дээд зовхи болон хамарт зулгаралт бүхий хөнгөн гэмтэл учруулж,

Шүүгдэгч Г.Б- нь 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний оройн 23 цагийн орчим Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын 05 дугаар багийн нутаг дэвсгэр “Дөрөлж” гэх газарт согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ хэрүүл маргаан үүсгэж Д.М-ийн нүүрэн тус газарт гараараа цохиж эрүүл мэндэд нь дээд уруулд зулгаралт, баруун, зүүн нэгдүгээр үүдэн шүднүүдэд сулрал бүхий хөнгөн гэмтэл учруулж, “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийг танхайн сэдэлтээр, санаатайгаар үйлдсэн байна.

Шүүгдэгч нарын үйлдсэн энэхүү гэмт хэргийн улмаас шууд учирсан үр дагавар нь бусдын эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд хөнгөн хохирол учирсан гэж шүүх дүгнэлээ.

Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлын хувьд:

Хохирогч Г.Б- нь гэмт хэргийн улмаас учирсан хохиролд 1.150.000 төгрөг нэхэмжилж, хэрэгт 2022 оны 03 дугаар сарын 17-ны өдрийн “Алтандент” шүдний эмнэлгийн эмч С.Э-н: “...Г.Б- нь 2022 оны 01 дүгээр сарын 12-нд манай эмнэлгээр дээд 2 шүд 30.000 төгрөгөөр хийлгэсэн” гэх тодорхойлолт /хх-ийн 100-р тал/, нүүр амны их эмч Тэрбишийн Наранжаргал гэх тэмдэгтэй “...металл шаазан хосолсон гүүрэлсэн шүдэлбэр хийгдэх тариф. 1х250. Хоёр талын шүдийг ашиглан бэхлэх учир 4 ширхэг шүд болно. 4х250=1.000.000 төгрөг болно” гэх бичвэр /хх-ийн 101-р тал/, “Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын хүн тээвэрт явдаг. 2 хүн аймаг ороод буцаад Жаргалант суманд ирсэн нь үнэн болно. 2х60 ирж очихын 120 жолооч Г- ...” гэх гар бичвэр /хх-ийн 102-р тал/ гаргаж өгсөн байх ба шүүх нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

Хохирогч Г.Б-ын нэхэмжилсэн металл шаазан хосолсон гүүрэлсэн шүдэлбэр хийлгэх хөлс 1.000.000 төгрөг, замын зардлын 120.000 төгрөгийг нотлох баримтаас хасч, хохирогч Г.Б-ын шүд хийлгэсэн хөлс 30.000 төгрөгийн баримтыг нотлох баримтаар үнэлж, Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1-д зааснаар шүүгдэгч Д.М-өөс 30.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч Г.Б-ад олгож, хохирогч Г.Б- нь шүд хийлгэх эмчилгээний болон замын зардлын талаарх нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгч Д.М-өөс нэхэмжлэх эрхтэйг,

Хохирогч Д.М- шүүх хуралдаанд Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумаас Мөрөн сум руу 2-3 удаа ирж очсон замын зардлаа нэхэмжилж, 2022 оны 03 дугаар сарын 16-ны өдрийн “НИК” ХХК-ийн Жаргал шатахуун түгээх станцын  шатахууны 240.000 төгрөгийн нэхэмжлэх, 2022 оны 05 дугаар сарын 16-ны өдрийн “Лавай нуур” ХХК-ийн шатахуун түгээх станцын шатахууны үнэ 240.000 төгрөгийн нэхэмжлэх, 2022 оны 06 дугаар сарын 10-ны өдрийн “НИК” ХХК-ийн Жаргал шатахуун түгээх станцын шатахууны үнэ 240.000 төгрөгийн нэхэмжлэх, 2022 оны 05 дугаар сарын 16-ны өдрийн “Лавай нуур” ХХК-ийн шатахуун түгээх станцын шатахууны үнэ 240.000 төгрөгийн нэхэмжлэхийг гарган өгч байх боловч эдгээр шатахууны баримтууд нь гэмт хэргийн улмаас учирсан хохиролд хамаарахгүй, мөрдөгч, прокурор, шүүхээс дуудсан цагт ирэхэд зарцуулсан шатахууны баримтууд байх тул нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхиж, иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгч Г.Б-аас нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээж шийдвэрлэв.

Хавтаст хэрэгт баримтжуулсан шүүгдэгч нараас гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй байна.

2. Шүүгдэгч нарт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай:

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нарт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуульд заасан шударга ёсны зарчмыг баримтлан, цээрлүүлэх, дахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Эрүүгийн хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, Эрүүгийн хуулийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг тус тус баримтлан шүүгдэгч нарыг анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, тэдний хувийн байдал, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ хандах хандлага, гэмт хэрэг үйлдэхэд нөлөөлсөн шалтгаан, нөхцөл зэргийг тус тус харгалзан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан” үйлдэлд нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Шүүгдэгч нарын хувийн байдалд шүүхийн хэлэлцүүлэгт дурдсан нотлох баримтаар тогтоогдсон нөхцөл байдал, үйлдсэн гэмт хэрэг, хохирол, хор уршигт хандаж буй хандлага, харилцан зодолдсон, хэн хэндээ хөнгөн гэмтэл учруулсан зэргийг харгалзан үзсэн болно.

Шүүгдэгч Д.М- нь урьд гэмт хэрэг үйлдэж байсан болох нь ял шийтгэлийн лавлагаа, шийтгэх тогтоолын хуулбараар, шүүгдэгч Г.Б- нь урьд нь гэмт хэрэг үйлдэж байгаагүй болох ял шийтгэлийн лавлагаагаар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нарын хувьд эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдалгүй, харин тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэнийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцлоо.

Шүүх шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар ял оногдуулахдаа улсын яллагчаас: “шүүгдэгч Д.М-д 600 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох ял оногдуулах, шүүгдэгч Г.Б-ад 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох ял оногдуулах” санал гаргасан, шүүгдэгч Г.Б-ын өмгөөлөгч Б.Ганчимэгээс: “...миний үйлчлүүлэгч тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, хохирогчийн зүй бус үйлдлээс шалтгаалан гэмт хэрэг үйлдсэн байх тул тухайн зүйл, хэсэгт заасан торгох ялын доод хэмжээг оногдуулж өгнө үү” гэх хүсэлт, шүүгдэгч Д.М-ийн “..торгох шийтгэл оногдуулж өгнө үү” гэх хүсэлт зэргийг харгалзан шүүгдэгч нарт тус бүр 600 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нарт оногдуулсан торгох ялыг 4 сарын хугацаанд төлүүлэхээр тогтоож, шүүгдэгч нар нь шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдэж байна.

Шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нар нь цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нараас гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.1, 36.2 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэг, 36.3, 36.4, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нарыг тус бүр 600 (зургаан зуу) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600.000 (зургаан зуун мянга) төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нарт оногдуулсан торгох ялыг 4 (дөрөв) сарын хугацаанд төлүүлэхээр тогтоож, шүүгдэгч нар нь шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

4. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1-д зааснаар шүүгдэгч Д.М-өөс 30.000 (гучин мянга) төгрөгийг гаргуулж хохирогч Г.Б- (...)-д олгож, хохирогч Г.Б-, Д.М- нар нь өөрт учирсан хохирлоо иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгч нараас нэхэмжлэх эрхтэйг дурдсугай.

5. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нар нь цагдан хоригдоогүй, шүүгдэгч нараас гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг дурдсугай.      

6. Шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нарт оногдуулсан торгох ялыг гүйцэтгэхийг Хөвсгөл аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

7. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба давж заалдах гомдол эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Д.М-, Г.Б- нарт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авсан эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

 

         ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                           М.ЭРДЭНЭ-ОЧИР