Өмнөговь аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч З.Төмөрхүү даргалж,

            Нарийн бичгийн дарга: Р.Оюунсүрэн,

            Улсын яллагч: Н.Ундрах,

            Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч: Н.Нармандах, Э.Наранцацрал

Шүүгдэгч: Т.Жавхлантөгс, Т.Ууганбаатар, Б.Батжаргал нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар Өмнөговь аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 99 дүгээр зүйлийн 99.2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт Номхоныхон овогт Тогтохсүрэнгийн Жавхлантөгс, Боржигон овогт Түмэндэлгэрийн Ууганбаатар, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт Тайжууд овогт Болдын Батжаргал нарт холбогдуулан тус тус яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн 201616000145 дугаартай хэргийг 2016 оны 09 дүгээр сарын 26-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол улсын иргэн, 

Монгол улсын иргэн, 

Монгол улсын иргэн, 

Холбогдсон хэргийн талаар:

Т.Жавхлантөгс, Т.Ууганбаатар нар нь бүлэглэн 2016 оны 6 дугаар сарын 12-13-нд шилжих шөнө Өмнөговь аймгийн Хүрмэн сумын нутагт хохирогч Б.Батжаргалын бие эрх чөлөөнд халдаж, биед нь тархины доргилт, хөмсөг, уруулын язарсан шарх, зүүн дээд доод зовхины цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, зүүн гуяны зөөлөн эдийн няцрал, зүүн хацрын зулгаралт бүхий хөнгөн гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэгт,

Б.Батжаргал нь 2016 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогчоор дахин байцаалт өгөхдөө Т.Ууганбаатар нь Т.Жавхлантөгстэй бүлэглэн зодоогүй гэж зориуд худал мэдүүлэг өгсөн гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах болон цагаатгах талын нотлох баримтуудыг шүүх хуралдаанд  шинжлэн судлаад 

Мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагч Т.Жавхлантөгсийн мэдүүлсэн: “... Би 2016 оны 06 дугаар сарын 12-ноос 13-нд шилжих шөнө Ууганбаатартай сумын төвд уулзсан. Тэгээд бид хоёр нэг шил архи хувааж уусан. Ууганбаатар архи уугаад сууж байхад Гандиймааг Батжаргал аваад явж байсан, тэр хоёр дэлгүүрээс тортой пиво аваад явж байсан гэхээр нь би хаашаагаа явж байгаа юм бол гэж асуухад тэр урагшаа Батбаатарынх гэдэг айл руу явсан байх гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би хоёулаа хамтдаа яваад тэр хоёртой уулзаад ирье гэхэд тэр зөвшөөрсөн. Тэгээд бид хоёр сумаас урагшаа Зочингийнд очсон. Тэгэхэд Зочин Очхүү хоёр байхаар нь Батбаатарынх хаана байдаг юм бэ заагаад өг гэж хэлэхэд тэр хоёр зөвшөөрсөн. Тэгээд бид нар бөөнөөрөө хоёр мотоцикльтой явж байхад өөдөөс нэг гэрэл гараад ирсэн, амдаад тэр гэрлийг Ууганбаатар бид хоёр угтаж хүрч очоод гэрлээрээ дохиход зогсохгүй чигээрээ яваад өгсөн. Тэгэхээр нь араас нь гүйцэж түрүүлж очиход Батжаргал Гандиймаа хоёр явж байхаар нь Батжаргалын нүүр лүү нь хоёр удаа гараараа цохиод авахад тэр зөрүүлээд намайг цохисон. Бид хоёр зууралдаад газар унасан, тэгсэн Очхүү ирээд намайг салгаж авсан. Ууганбаатар Батжаргалыг аваад явсан. Болсон явдал ийм л зүйл болсон. ...Би Батжаргалын нүүр лүү гурван удаа цохиод толгой руу нь нэг удаа дэвссэн өөр зодоогүй. ...Батжаргал намайг нэг удаа толгой руу цохисон, түүнээс болж надад гэмтэл учраагүй. ...Батжаргалтай эр хүн шиг уулзая гэж бодсон чинь тэр зогсоогүй чигээрээ зугтаасан. Тэгэхээр нь араас нь гүйцэж очиж зогсоож байгаад зодсон. ...Гандиймаа манай эхнэр байсан, бид хоёр салсан, салах болсон шалтгаан нь Батжаргалаас болоод салсан. ...Батжаргалыг надаас өөр хүн зодоогүй.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 61 дүгээр хуудас/.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Т.Жавхлантөгс мэдүүлэхдээ: “2016 оны 06 дугаар сарын 14-нд Т.Ууганбаатартай нэг шил архи ууж байтал Т.Ууганбаатар надад Б.Батжаргал Гандимаатай хамт дэлгүүрээс архи пиво  аваад явсныг мэдээд хэлсэн. Тэгээд хаашаа хэнийд очихоор явсныг Цагаан голын айлаас асуусан. Араас нь явж байтал замд өөдөөс гэрэл гараад ирсэн. Тэгээд бид гэрлээр дохьсон боловч зогсоогүй зугтаасан араас нь хөөж байгаад гүйцээд урьд нь гарч зогсоход Батжаргал Гандимаа нар мөн байсан. Тэгээд  Батжаргалыг 2 цохьсон. Өөр зүйл байхгүй” гэв

Мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагч Т.Ууганбаатарын мэдүүлсэн: “...2016 оны 06 дугаар сарын 12-ны орой би гэртээ байж байхад Жавхлантөгс надтай ирж уулзсан. Тэр нэг шил архи бариад ирсэн. Тэгээд бид хоёр нөгөө архийг хувааж уусан. Тэр өдрийн орой нь Жавхлантөгсийн эхнэр Гандиймаа Батжаргалтай хамт дэлгүүрээс пиво ундаа аваад гарч байхыг нь харсан болохоор тэр талаар Жавхлантагсөд хэлсэн чинь Жавхпантөгс хамт яваад араас нь очоод уулзая гэсэн. Тэгээд бид хоёр хамтдаа сумаас урагш Ганц толгой руу явж байгаад замдаа Зочингийн гэрт очиход гэрт нь Зочин эхнэр хүүхэд, Очхүү нар байсан. Бид хоёр Батбаатарынх хаана байдаг юм бэ гэж асуухад тэр хоёр зааж өгөхөөр болсон. Тэгээд бид нар хамтдаа явцгаасан. Бид нар баруун талын замаар урагшаагаа явж байхад зүүн талын замаар сум руу нэг мотоциклийн гэрэл гараад явж байсан. Тэгэхээр нь Жавхлантөгс бид хоёр тэр гэрлийг амдаад хүрээд очиход Батжаргал Гандиймаа хоёр явж байхаар нь гэрлээрээ дохиход тэр хоёр чигээрээ зугтаагаад явахаар нь бид хоёр араас нь тэр хоёрыг гүйцэж очиж зогсоосон. Жавхлантөгс намайг мотоциклоосоо бууж амжаагүй байхад мотоциклоос бууж Батжаргалтай зодолдсон. Би араас нь тэр хоёр дээр очоод Жавхлантөгсийг Батжаргалаас салгачихаад Батжаргалыг авч яваад чи өөрөө эхнэр хүүхэдтэй байж харанхуй шөнө хүүхэд дагуулж явлаа гэж хэлээд түүний нуруу руу нь 2 удаа гараараа цохисон. Тэгсэн тэр танай дүү чинь намайг өөрөө гуйж явсан ш дээ гэж хэлэхээр нь би Гандиймаа дээр очоод чи өөрөө дагуулж явсан юм байна ш дээ гээд загнаад зогсож байхад Жавхлантөгс Батжаргал хоёр дахиад хэрэлдээд зууралдаад авсан. Би эргэж нөгөө хоёр дээр очоод Батжаргалын нуруунаас нь салгах гэж татахад түүний тэрлэг нь урагдсан. Гандиймаад би Жавхлантөгсийн мотоциклийг асаагаад аваад ир. Жавхлантөгсийг аваад яв гэж хэлэхэд тэр мотоцикль асаагаад ирэхээр нь би Жавхлантөгсийг түүний араар нь сундлуулаад би Батжаргалын мотоциклийг унаад Батжаргалыг сундлаад сумын төв рүү явсан. Тэгсэн Батжаргалын хамраас нь цус гарсан байсан болохоор түүнийг цусаа цэвэрлэ гэж хэлээд сумын төвд ирээд эмнэлгийн гадаа ирэхэд тэр эмнэлэг рүү орохгүй байж байгаад Хүрлээ ахынд орж унтлаа гэж хэлээд яваад өгсөн” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 65 дугаар хуудас/.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Т.Ууганбаатар мэдүүлэхдээ: “Т.Жавхлантөгс манайд ирж нэг шил архи уусан Б.Батжаргал Гандиймаатай хамт дэлгүүрээс архи, пиво аваад явлаа гэж Т.Жавхлантөгст хэлсэн. Тэгээд Т.Жавхлантөгстэй хамт араас нь явхаар болж хэнийх рүү явсныг хүмүүсээс асуухад Батбаатарын гэдэг айл руу явсныг мэдсэн. Тэр айлыг хаана байдаг талаар Цагаан голын Зочиных гэдэг айлаас асууж зам заалгаад явж байтал өөдөөс нөгөө талын замаар гэрэл гараад ирсэн. Тэр гэрлийн өөдөөс гэрлээрээ дохиод байхад зогсоогүй зугтаагаад байсан. Араас нь хөөж байгаад гүйцэж түрүүлэхэд Б.Батжаргал, Гандиймаа хоёр мөн байсан. Намайг мотоцклиосоо бууж амжаагүй байхад Т.Жавхлантөгс Б.Батжаргалыг зодож байсныг салгаад Т.Жавхлантөгсийг Гандиймааг авч бай гээд цааш явуулсан. Би Батжаргалыг өөрөө эхнэр хүүхэдтэй байж шөнө орой дүүг дагуулж явлаа гээд нуруу руу нь цохьсон. Нүүр рүү цохьсон зүйл бол байхгүй. Тэгсэн Б.Батжаргал Гандиймаа өөрөө намайг гуйсан гэж хэлсэн. Би тэгээд Гандиймаа дүүгээ дуудаад загинаж байгаад иртэл Очхүү, Зочин нар ирсэн байсан Т.Жавхлантөгс Б.Батжаргалтай зодолдож байгаад доошоо хараад хэвтээд байхаар явъя гээд араас нь татахад дээл нь урагдсан.  Тэгээд бүгд сумын төв рүү явсан Би Батжаргалыг цус нөжөө гойжуулсан болохоор эмнэлэгт үзүүлэхээр дагуулж очсон. Гэтэл Б.Батжаргал хөдөө би гэртээ ганцаараа байгаа явахгүй бол болохгүй гээд намайг эмнэлгийн гадаа орхиод явсан. Би гэр лүүгээ алхаж очоод унтсан гэв. Маргааш нь өглөө цагдаа дуудаж байна гэсэн. Өөр хэлэх зүйл байхгүй” гэв.

Мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагч Б.Батжаргалын мэдүүлсэн: “...2016 оны 06 дугаар сарын 12-13-нд шилжих шөнө би Хүрмэн суман дээр явж байгаад Гандиймаатай таарахад тэр завтай бол намайг манай найзынд хүргээд өг гэж хэлэхээр нь би удахгүй бол тэгье гэхэд тэр удахгүй гэж хэлэхээр нь би түүнийг найзынд нь хүргэж өгөхөөр болсон. Ингээд бид сумын төвөөс урагш 10 км байдаг Батбаатарынд очиж байж байгаад шөнө 00 цаг болж байхад буцаад сумын төв рүү явсан. Ингээд явах замд мотоциклийн хоёр гэрэл гарсан. Бид хоёр гэрэл гарч байна гээд хоорондоо яриад явж байхад араас нэг гэрэл нь дохиж байгаад түрүүлж ирээд намайг мотоциклоос бууж амжаагүй байхад Жавхлантөгс бууж ирээд миний толгой руу цохиод авсан. Би мотоцикльтойгоо газар унасан. Намайг босох хооронд Жавхлантөгс миний толгой руу дахиад 2-3 удаа цохиод авсан, тэгээд салцгаасан. ...намайг Ууганбаатар, Жавхлантөгс хоёр зодсон. Ууганбаатар намайг эхнэр хүүхэдтэй байж дүүг авч явлаа гээд миний ууц руу нэг удаа, нүүр лүү нэг удаа цохисон, өөр цохиогүй. ...Ууганбаатарыг Гандиймаа салгаж аваад цааш явсан, Жавхлантөгс бид хоёр хэрэлдээд зогсож байхад Зочин, Очхүү хоёр ирсэн. Гандиймаа бид хоёр архи уугаагүй байсан. Жавхлантөгс Ууганбаатар хоёроос архи үнэртэж байсан. ...2016 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрөөс 5 хоногийн өмнө байсан байх, Жавхлантөгс над руу утсаар залгаад намайг ажлаас гаргах гээд байна, энэ хэргээс хурдан салвал ажилтайгаа үлдэх гээд байна гэж хэлэхээр нь би дараа нь ирж мэдүүлэг өгөхдөө Ууганбаатар намайг зодож цохиогүй гэж мэдүүлэг өгсөн. ...Би 2016 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдөр цагдаад мэдүүлэг өгсөн дараа нь Гандиймаатай утсаар яриад би мэдүүлэг өгсөн тэгэхдээ Ууганбаатар намайг цохиогүй гэж мэдүүлсэн байгаа гэж хэлсэн. ...Жавхлантөгс намайг зодсоноос болж миний биед гэмтэл учирсан. Ууганбаатар намайг цохисноос болж гэмтэл учраагүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 57 дугаар хуудас/.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Батжаргал мэдүүлэхдээ: “2016 оны 06 дугаар сарын 14-нд хадмындаа очихоор нэгж авах гээд дэлгүүрт ороод гараад ирэхэд Гандиймаа эмээтэйгээ гадаа таарсан. Тэгээд Гандиймаа намайг сумаас урагшаа 10 км орчимд байгаа найзындаа очоод ирье гэж гуйсан удахгүй бол яваад ирье гэж хэлсэн. Гандиймаатай дэлгүүрээс хөзөр аваад ирье гээд дэлгүүрт орсон. Гандиймаа дэлгүүрээс хөзөр, нэг ундаа, пиво авсан байсан. Тэгээд Гандиймаатай хамт найзынд нь очихоор явсан. Найзынд нь очоод буцаад явж байтал замд хоёр гэрэл гараад дохиод байсан. Хэнийг мэдэхгүй байсан болохоор Гандиймаа зогсохгүй явахыг шаардсан. Гэтэл гүйцэж түрүүлж ирээд намайг мотоциклиосоо бууж амжаагүй байтал Т.Жавхлантөгс нүүр лүү цохисон би мотоцикльтойгоо хамт унасан. Тэгээд нүүрээ хамгаалаад доошоо хараад хэвтэж байтал Т.Ууганбаатар араас татаж дээл урсан. Т.Ууганбаатар миний мотоциклийг унаад би араар нь суугаад сумын төв рүү явсан. Т.Ууганбаатар эмнэлэгт үзүүл гээд сумын эмнэлгийн гадаа буулгасан” гэв.

Мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч Б.Батжаргалын мэдүүлсэн: “...Жавхлантөгс мотоциклийнхоо араас бууж ирээд толгой руу цохиж би мотоцикльтойгоо унасан. Намайг мотоциклоос унасан хойно Жавхлантөгс, Ууганбаатар хоёр ээлжлээд толгой руу цохиод байсан. Би газар нүүрээ дараад хэвтээд байсан. Тэгээд Гандиймаа Ууганбаатарт би наад хүнийг чинь гуйгаад хамт явсан юм аа гээд салгасан. Жавхлантөгс намайг үсдэж чирээд тэр газраас баруун тийшээ аваачиж нүүрлүү 2-3 удаа өшиглөж, толгой дээр дэвссэн. ...Намайг Ууганбаатар, Жавхлантөгс нар зодож гэмтээсэн. Ууганбаатар миний дээлнээс татаж урсан, толгой руу 4-5 удаа цохисон. Жавхлантөгс миний нүүрлүү 2-3 удаа өшиглөсөн, хэвтэж байхад толгой дээр дэвссэн, гараараа нүүрлүү цохиод байсан. Ууганбаатар миний зүүн нүд рүү цохиж хөмсөг язалсан, баруун талын үүдэн нэг шүд хөдөлсөн байсан, хэн цохисныг нь мэдэхгүй. Жавхлантөгс толгой руу цохиж, дэвсэж тархи хөдөлгөсөн, баруун мөрний зөөлөн эд гэмтээсэн, зүүн хөлний төвөнх овойж хавдаад газрын өөд явахаар өвдөөд байгаа. ...Ууганбаатар миний дээлний мөнгө, эмчилгээний мөнгө нийлээд 600.000 төгрөг өгсөн. Жавхлантөгс надад эмчилгээний мөнгө өгөөгүй. Намайг Бум-Аюуш эмч 9 сар, 12 сард эмнэлэгт хэвт, дахиж тархины зураг авахуулж тарихинд хурсан ус алга болсон үгүйг нь харуул гэсэн. Улаанбаатар хот руу явж тархинд хурсан усыг үзүүлэх шаардлагатай байгаа. Би эмчилгээний мөнгө 5.000.000 төгрөг Жавхлантөгсөөс нэхэмжилж байна. Би гомдолтой байна.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 20-21 дүгээр хуудас/, Хэрэг гарах үед Жавхлантөгс миний толгой цээж рүү цохиод байсан, Ууганбаатар болохоор миний дээлнээс татаж байгаад дээл урсан. Бусдаар тэр намайг цохиогүй. ...би өмнөх мэдүүлэгтээ Жавхлантөгс, Ууганбаатар хоёр намайг ээлжлээд толгой руу цохиод байсан гэж мэдүүлсний учир нь би тухайн үед толгойгоо дарсан байсан. Тэгээд намайг зодоод байхаар нь би тэр хоёрыг зодоод байгаа юм байна гэж бодсон. Тэгсэн Ууганбаатар нь намайг зодоогүй юм билээ. Надад тухайн үед тэгж санагдсан болохоор би тэгж хэлсэн юм. Дараа нь Жавхлантөгс намайг зодсоныг мэдсэн. Ууганбаатар намайг бос гээд дээлнээс татахад миний тэрлэг урагдсан байсан, өөрөөр Ууганбаатар намайг зодоогүй...гэх мэдүүлэг /хх-ийн 22 дугаар хуудас/

Мөрдөн байцаалтын шатанд гэрч О.Зочингийн мэдүүлсэн: ” ... 2016 оны 06 сарын 12-13-нд шилжих шөнө 00 цаг өнгөрч, манайхан унтаж байхад Ууганбаатар, Жавхлантөгс хоёр мотоцикльтой сундалчихсан манайд ирсэн. Жавхлантөгс Гандиймаа, Батжаргал хоёр Батбаатарынх руу явчихсан байна. Батбаатарынх хаана юм бэ зам заагаад өг гэсэн. Тэгээд манайд хонож байсан Очхүү бид хоёр миний мотоциклоор сундлаад тэр хоёрт зам зааж өгөхөөр манайхаас урагшаа гараад явсан. Тэгээд бид нар Батбаатарынхаас 1км гаруйн наана баруун талын замаар явж байхад зүүн талын замаар нэг мотоцикль явж байсан. Тэгээд Ууганбаатар, Жавхлантөгс хоёр тэр мотоциклийг амдаад явахаар нь Очхүү бид хоёр баруун талын зам дээр зогсоод үлдсэн. Тэр хоёрыг дөхөж очиход цаанаас ирж байсан мотоцикльтой хүн зугатаад туулгалдаж байгаад зогссон. 10 орчим минутын дараа Очхүү Жавхлантөгс хашгираад байна гэсэн. Тэгээд тэд нарын байгаа газраас мотоциклийн гэрлээр нэг удаа дохихоор нь хараад байж байхад дахиад нэг удаа дохиход нь бид хоёр тэд нар дээр очсон. Бид хоёрыг очиход Батжаргал мотоцилоосоо зайтай хамарнаас нь цус гарчихсан, дээл хувцас нь урагдаж газар хэвтчихсэн, Жавхлантөгс хажууд нь сууж байсан. Ууганбаатар Гандиймаатай уулзаад нэлээд зайтай зогсож байсан. Очхүү мотоциклоос буугаад Жавхлантөгс дээр очоод уулзсан. Би мотоцклийнхоо хажууд байж байгаад Гандиймаа, Ууганбаатар хоёр дээр очсон. Ууганбаатар, Гандиймаа бид гурвыг юм яриад сууж байхад Очхүү Жавхлантөгс хоёр хүрээд ирсэн. Жавхлантөгс намайг сууж байхад нүүр лүү хоёр удаа мөргөхөөр нь би яаж байгаа юм бэ гэхэд Батжаргал та хоёрыг би мэднэ шүү гэсэн. Би Жавхлантөгсөд эрүүл дээр чинь юм яринаа гээд утсаа гаргаад төлөөлөгч рүү залгах гэтэл Ууганбаатар миний утсыг булааж аваад чи цагдаа дуудаж яах гээд байгаа юм бэ гэхээр нь больсон. Тэгээд Ууганбаатар Батжаргалыг мотоцикль дээр нь сундлаад, Гандиймаа Жавхлантөгсийг сундлаад, Очхүү бид хоёр сундлаад cyм руу хөдөлсөн. Очхүү бид хоёр манайд очсон. ...би архи уугаагүй эрүүл байсан. Жавхлантөгс, Ууганбаатар хоёр нэг шил 0,75 литрийн архи хувааж уусан гэж байсан. Ууганбаатар халамцуу байсан. Батжаргал Гандиймаа хоёрыг архи уусан үгүйг мэдэхгүй. ” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 23-24 дүгээр хуудас/

Мөрдөн байцаалтын шатанд гэрч У.Гандиймаагийн мэдүүлсэн: ” ...2016 оны 06 сарын 12-ны өдөр 21 цагийн үед эмээтэйгээ хамт Тулга дэлгүүр орчихоод гараад явж байгаад гэрийнхээ хажууд Батжаргал ахтай таарсан. Тэгээд би Батжаргал ахад манай найз Давхарбаяр сумаас урагш Батбаатар ахынд байгаа юм аа та намайг тэднийх рүү хүргээд өгөөч гэж гуйсан. Батжаргал ах тэгье гээд би хоёр дэлгүүр орж 2.5 литрийн нэг пиво, ундаа чихэр аваад Батбаатар ахынд аваачиж өгсөн. Бид хоёрыг очиход Батбаатар ахынд гэрийнхэн нь, Энхбаяр ах эхнэртэйгээ байсан. Бид нар тэднийд хөзөр тоглож байгаад шөнийн 01 цаг дөхүүлээд Батжаргал ах бид хоёр сум руу хөдөлсөн. Бид хоёрыг Цагаан голоос урдхан явж байхад араас нэг мотоцикль давхиж гүйцэж ирэхээр нь Батжаргал ах зогссон. Батжаргал ахыг мотоциклоо данхраадаж амжаагүй байхад Жавхлантөгс мотоциклийнхоо араас бууж ирээд мотоцикльтой нь татаж унагаад дээрээс нь зодоод байсан. Ууганаа ах Жавхлантөгсийг салгах гэж оролдоод салахгүй болохоор нь намайг мотоциклийнхоо гэрлээр урагшаа Хүрмэн уулын шил рүү дохиодох Зочин, Очко хоёр байгаа тэр хоёрыг дуудъя гэсэн. Тэгээд би мотоциклийн гэрлээр дохиход Зочин, Очко хоёр мотоциклтой сундалчихсан ирсэн. Тэгээд тэр хоёр ирээд би Жавхлантөгсийг сундлаад Ууганаа ах Батжаргал ахыг сундлаад сум руу явсан. ...Ууганаа ах Жавхлантөгс хоёр Батжаргалыг элбэж зодоогүй. Ууганаа ах Батжаргал ахыг чи эхнэр хүүхэдтэй байж манай дүүтэй хамт явлаа гээд нуруу руу нь 2-3 удаа цохиод дээлнээс нь татаж дээлийг нь урсан. ...Жавхлантөгс Батжаргал ахын толгой руу цохиод, унагаж байгаад толгой дээр нь дэвсээд нуруу руу нь цохиод байсан. Ууганаа ах 2-3 удаа ар нуруу руу нь цохиж дээлийг нь урсан. ...Зочин, Очхүү хоёрыг ирснээс хойш Жавхлантөгс Батжаргал ахыг зодсон. Бас Зочинд уурлаад нүүр лүү нь мөргөсөн. ...Жавхлантөгс тэр хүмүүсийг надтай хардаад зодсон байх, Ууганаа ах бас намайг өмөөрөөд Батжаргал ахыг зодсон байх. ...Ууганаа ах Жавхлантөгс хоёр архи уучихсан согтуу байсан. Батжаргал айлд авч очсон пивоноос уусан байсан. Зочин, Очхүү бид гурав архи угаагүй эрүүл байсан.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 25-26 дугаар хуудас/, ...2016 оны 06 дугаар сарын 12-ны шөнө Батжаргал ахыг Жавхлантөгс зодсон. Ууганбаатар, Жавхлантөгс хоёр нийлж Батжаргалыг зодсон зүйл болоогүй. ...Ууганбаатар Батжаргалыг чи миний дүүтэй яваад байгаа юм уу яагаад байгаа юм бэ гэж хэлэх шиг болсон. Би түүнийг Батжаргалын нуруу руу нь цохичих вуу гэж бодсон. Би тэр хэдээс нэлээд зайтай байсан, тухайн үед гадаа харанхуй байсан. гэх мэдүүлэг /хх-ийн 27 дугаар хуудас/

Мөрдөн байцаалтын шатанд гэрч П.Очхүүгийн мэдүүлсэн: ” ... 2016 оны 07 дугаар сард байсан санагдаж байна. Өдрийг нь санахгүй байна. Би тэр өдөр Зочингийнд унтаж байхад 22 цагийн үед Ууганбаатар, Жавхлантөгс хоёр ирээд Батбаатар гэдэг айлынх хаана байдаг юм бэ заагаад өгчих гэж гуйгаад байсан. Тэгэхээр нь Зочин бид хоёр тэр хоёрын сурсан айлыг зааж өгөхөөр болж, бид нар гэрээс гараад явсан. Тэгээд явж байтал нэг мотоциклийн гэрэл бид нарын явж байсан айлын зүгээс гарсан чинь нөгөө хоёр амдаад явсан. Зочин бид хоёр үлдсэн. Ууганбаатар, Жавхлантөгс хоёр нөгөө мотоцикльтой хүмүүсийг гүйцэж байгаа гэрэл нь харагдсан. Бид хоёр зогсоод нэлээд хүлээсэн чинь мотоциклийн гэрлээр дохисон. Бид хоёр тэд нарын байж байгаа газар хүрээд очиход Гандиймаа, Ууганбаатар хоёр юм яриад зогсож байсан. Жавхлантөгс, Батжаргал хоёр зууралдаад зогсож байсан. Би мотоциклоос бууж очоод Жавхлантөгсийн араас нь татаж Батжаргалаас салгасан чинь Жавхлантөгс Батжаргал дээр очиж зодолдох гээд байсан. Би түүнийг хориод байж байсан. Тэгээд байж байтал Ууганбаатар, Батжаргал дээр очоод хоёр гурав цохиж байгаа харагдсан. Тэгээд бүгдээрээ салаад Жавхлантөгсийг Гандиймаа сундлаад Батжаргалыг Ууганбаатар сундлаад сум руу явцгаасан Зочин бид хоёр тэр хэдийн араас нь явж байгаад салаад гэр лүүгээ явсан. ...Жавхлантөгс, Ууганбаатар хоёр архи уугаад нэлээн халамцуу байсан. Гандиймаа, Батжаргал хоёрыг архи уусан байсныг мэдэхгүй.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 28 дугаар хуудас/

-  Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээллийг хүлээн авсан тухай тэмдэглэл /хх-ийн 3 дугаар хуудас/

-  Хураан авах тогтоол, эд зүйл хураан авсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 14-17 дугаар хуудас/

-  Эд мөрийн баримтаар хэрэгт  хавсаргах тогтоол /хх-ийн 18 дугаар хуудас/

Өмнөговь аймаг, Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 338 дугаар

1. Б.Батжаргалын биед тархины доргилт, хөмсөг уруулын язарсан шарх, зүүн дээд, доод зовхины цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, зүүн гуяны зөөлөн эдийн няцрал, зүүн хацрын зулгаралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо.
2. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр тухайн хэргийн нөхцөлд үүсгэгдсэн байх боломжтой.
3. Цаашид хөдөлмөрийн чадварт нөөлөхгүй.
4. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна...гэх дүгнэлт / хх-ийн 30 дугаар хуудас/

• Т.Жавхлантөгсийн иргэний үнэмлэхийн нотариатчаар гэрчлүүлсэн хуулбар, Өмнөговь аймаг, Хүрмэн сум, Хүрмэн багийн засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 66-69 дүгээр хуудас/
• Т.Жавхлантөгсийн ажил байдал, зан байдлын тодорхойлолт /хх-ийн 70-71 дүгээр хуудас/
• Б.Батжаргалын иргэний үнэмлэхийн нотариатчаар гэрчлүүлсэн хуулбар, Өмнөговь аймаг, Хүрмэн сум, Хүрмэн багийн засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 72-73 дугаар хуудас/
• Т.Ууганбаатарын иргэний үнэмлэхийн нотариатчаар гэрчлүүлсэн хуулбар, Өмнөговь аймаг, Хүрмэн сум, Хүрмэн багийн засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 76-77 дугаар хуудас/
• Т.Ууганбаатарын ажил байдал, зан байдлын тодорхойлолт /хх-ийн 78-79 дүгээр хуудас/
• Төлбөр барагдуулах гэрээ /хх-ийн 80 дугаар хуудас/
• Эвлэрлийн гэрээ /хх-ийн 118 дугаар хуудас/
• Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 120-121, 130 дугаар хуудас/ зэрэг нотлох баримтыг шинжлэн судлав.

Шүүх шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэлэлцэгдсэн болон хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудад тулгуурлан дараах үйл баримтыг тогтоов.

Шүүгдэгч Т.Жавхлантөгс, Т.Ууганбаатар нар нь бүлэглэн 2016 оны 6 дугаар сарын 12-13-нд шилжих шөнө Өмнөговь аймгийн Хүрмэн сумын нутагт хохирогч Б.Батжаргалын бие эрх чөлөөнд халдаж, биед нь тархины доргилт, хөмсөг, уруулын язарсан шарх, зүүн дээд доод зовхины цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, зүүн гуяны зөөлөн эдийн няцрал, зүүн хацрын зулгаралт бүхий хөнгөн гэмтэл санаатай учруулсан болох нь хохирогч Б.Батжаргалын мэдүүлсэн “...Жавхлантөгс мотоциклийнхоо араас бууж ирээд толгой руу цохиж би мотоцикльтойгоо унасан. Намайг мотоциклоос унасан хойно Жавхлантөгс, Ууганбаатар хоёр ээлжлээд толгой руу цохиод байсан. Би газар нүүрээ дараад хэвтээд байсан. Жавхлантөгс намайг үсдэж чирээд тэр газраас баруун тийшээ аваачиж нүүр лүү 2-3 удаа өшиглөж, толгой дээр дэвссэн. ...Намайг Ууганбаатар, Жавхлантөгс нар зодож гэмтээсэн. Ууганбаатар миний дээлнээс татаж урсан, толгой руу 4-5 удаа цохисон. Жавхлантөгс миний нүүр лүү 2-3 удаа өшиглөсөн, хэвтэж байхад толгой дээр дэвссэн, гараараа нүүрлүү цохиод байсан. Ууганбаатар миний зүүн нүд рүү цохиж хөмсөг язалсан, баруун талын үүдэн нэг шүд хөдөлсөн байсан, хэн цохисныг нь мэдэхгүй. Жавхлантөгс толгой руу цохиж, дэвсэж тархи хөдөлгөсөн, баруун мөрний зөөлөн эд гэмтээсэн, зүүн хөлний төвөнх овойж хавдаад газрын өөд явахаар өвдөөд байгаа...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 20-21 дүгээр хуудас/,

гэрч О.Зочингийн мэдүүлсэн: ”Бид хоёрыг очиход Батжаргал мотоцилоосоо зайтай хамарнаас нь цус гарчихсан, дээл хувцас нь урагдаж газар хэвтчихсэн.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 23-24 дүгээр хуудас/

гэрч У.Гандиймаагийн мэдүүлсэн: ” ... шөнийн 01 цаг дөхүүлээд Батжаргал ах бид хоёр сум руу хөдөлсөн. Бид хоёрыг Цагаан голоос урдхан явж байхад араас нэг мотоцикль давхиж гүйцэж ирэхээр нь Батжаргал ах зогссон. Батжаргал ахыг мотоциклио данхраадаж амжаагүй байхад Жавхлантөгс мотоциклийнхоо араас бууж ирээд мотоцикльтой нь татаж унагаад дээрээс нь зодоод байсан. ...Ууганаа ах Батжаргал ахыг чи эхнэр хүүхэдтэй байж манай дүүтэй хамт явлаа гээд нуруу руу нь 2-3 удаа цохиод дээлнээс нь татаж дээлийг нь урсан. ...Жавхлантөгс Батжаргал ахын толгой руу цохиод, унагаж байгаад толгой дээр нь дэвсээд нуруу руу нь цохиод байсан. Ууганаа ах 2-3 удаа ар нуруу руу нь цохиж дээлийг нь урсан. ...Жавхлантөгс тэр хүмүүсийг надтай хардаад зодсон байх, Ууганаа ах бас намайг өмөөрөөд Батжаргал ахыг зодсон байх. ...Ууганаа ах Жавхлантөгс хоёр архи уучихсан согтуу байсан.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 25-26 дугаар хуудас/-үүд болон шинжээчийн 338 дугаар дүгнэлт- “Б.Батжаргалын биед тархины доргилт, хөмсөг уруулын язарсан шарх, зүүн дээд, доод зовхины цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, зүүн гуяны зөөлөн эдийн няцрал, зүүн хацрын зулгаралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо” гэх дүгнэлт / хх-ийн 30 дугаар хуудас/ зэрэг нотлох баримтаар нотлогдон тогтоогдсон байх тул шүүгдэгч Т.Жавхлантөгс, Т.Ууганбаатар нарыг бүлэглэн бусдын бие махбодид хөнгөн гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцох нь зүйтэй.

Шүүгдэгч Б.Батжаргал нь 2016 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогчоор дахин байцаалт өгөхдөө Т.Ууганбаатар нь Т.Жавхлантөгстэй бүлэглэн зодоогүй гэж зориуд худал мэдүүлэг өгсөн болох нь

шүүгдэгч Б.Батжаргалын мэдүүлсэн: “...2016 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрөөс 5 хоногийн өмнө байсан байх, Жавхлантөгс над руу утсаар залгаад намайг ажлаас гаргах гээд байна, энэ хэргээс хурдан салвал ажилтайгаа үлдэх гээд байна гэж хэлэхээр нь би дараа нь ирж мэдүүлэг өгөхдөө Ууганбаатар намайг зодож цохиогүй гэж мэдүүлэг өгсөн. ...Би 2016 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдөр цагдаад мэдүүлэг өгсөн дараа нь Гандиймаатай утсаар яриад би мэдүүлэг өгсөн тэгэхдээ Ууганбаатар намайг цохиогүй гэж мэдүүлсэн байгаа гэж хэлсэн.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 57 дугаар хуудас/,

гэрч П.Очхүүгийн мэдүүлсэн: ” Ууганбаатар, Батжаргал дээр очоод хоёр гурав цохиж байгаа харагдсан.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 28 дугаар хуудас/,

сэжигтэн У.Гандиймаагийн мэдүүлсэн: ”2016 оны 8 дугаар сарын 13-ны өдөр намайг суман дээр байж байхад өдөр 14 цагийн үед Батжаргал над руу утсаар залгаад би байцаалт өгчихөөд явж байна, байцаалт өгөхдөө Ууганбаатар намайг цохиж зодоогүй гэж хэлсэн байгаа, чамаас мэдүүлэг авбал Ууганбаатар намайг цохиогүй гэж хэлээрэй гэж хэлсэн, тэгэхээр нь би 2016 оны 08 дугаар сарын 15-ны өдөр ирж мэдүүлэг өгөхдөө Батжаргалын хэл гэснээр мэдүүлэг өгсөн” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 25-26 дугаар хуудас/ зэрэг мэдүүлгээр нотлогдон тогтоогдсон байх тул шүүгдэгч Б.Батжаргалыг зориуд худал мэдүүлэг өгсөн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, хуульд заасан ял шийтгэл тус тус оногдуулах үндэслэлтэй байна гэж шүүх дүгнэлээ.

Шүүгдэгч Т.Ууганбаатарын өмгөөлөгч Н.Нармандах өмгөөллийн үгэндээ ...”хохирогчийг цохьсон явдлууд нь цаг хугацааны болон орон зайн хувьд өөр өөр газар байгаа тул бүлэглэж зодсон гэж үзэхгүй байна. Т.Ууганбаатарын үйлдлийг гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй гэж үзээд эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1-д зааснаар хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэснийг шүүх хүлээн авах үндэслэлгүй байна. Учир нь: Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 36 дугаар зүйлийн 36.2-д гэмт хэрэг хамтран үйлдэх талаар хэрэг үйлдэхээс өмнө урьдчилан тохиролцоогүй боловч, хэрэг үйлдэх явцад санаатай хамтран оролцсон этгээдийг бүлэглэн гүйцэтгэгч гэнэ. Иймд шүүгдэгч Т.Жавхлантөгстэй шүүгдэгч Т.Ууганбаатар нь хохирогч Б.Батжаргалыг зодох талаар урьдчилан тохиролцоогүй хэдий ч Т.Жавхлантөгсийн хохирогчийг зодоход оролцож гэмт хэрэг бүлэглэж үйлдсэн байна.

Шүүгдэгч Б.Батжаргалын өмгөөлөгч Э.Наранцацрал өмгөөллийн үгэндээ...” хэрэг гарах болсон шалтгаан нь шүүгдэгч Т.Ууганбаатар нь ажлаас халах гээд байна гэж гуйсан дээр худал мэдүүлэг өгсөн байдаг тул хэргийг цагаатгаж өгнө үү” гэснийг шүүх хүлээн авах үндэслэлгүй. Учир нь: Шүүгдэгч Б.Батжаргал нь Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.1 дэх хэсэгт зааснаар гэмт хэргийн улмаас бие эрхтэн, эд хөрөнгийн талаар хохирол хүлээсэн этгээд бөгөөд түүнийг хохирогчоор 2016 оны 7 сарын 05-ны өдөр тогтоосон мөрдөн байцаагчийн тогтоолтой танилцуулж хууль сануулсан баримтанд гарын үсэг зурж баталгаажуулсан байна. Хохирогч Б.Батжаргал нь хэргийн талаар үнэн зөв мэдүүлэг өгөх үүрэг хүлээсэн субъект боловч 2016 оны 8 дугаар сарын 11-ний өдрийн хохирогчоор дахин байцаасан байцаалтад худал мэдүүлэг өгсөн болох нь түүний хохирогчоор өгсөн мэдүүлэг, сэжигтэн, яллагдагчаар өгсөн мэдүүлгүүдээр тогтоогдож байна. Худал мэдүүлэг өгөх нь болсон зүйлийн талаар бодит байдлыг гуйвуулан зориудаар худал мэдүүлж мөрдөн байцаалт, шүүн таслах ажиллагаанд саад учруулах түүнчлэн гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлүүлэх санаа зорилгыг агуулсан байдаг.

Шүүхийн хэлэлцүүлгийн шатанд шинжлэн судалсан нотлох баримт нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан журмын дагуу авагдсан байх тул шүүх нотлох баримтаар үнэлж хэргийг шийдвэрлэсэн болно. 

Шүүгдэгч Т.Жавхлантөгс, Т.Ууганбаатар, Б.Батжаргал нарт холбогдох хэргийн зүйлчлэл тохирсон, хэрэгт цугларсан нотлох баримтаар хэргийг шийдвэрлэхэд хангалттай байна.

          Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 54 дүгээр зүйлийн 54.2 дах хэсэгт зааснаар шүүх ял оногдуулахдаа гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн хувийн байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учруулсан хор уршгийн шинж чанар, хохирлын хэр хэмжээ, хариуцлагыг хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзэж шүүгдэгч Т.Жавхлантөгс, Т.Ууганбаатар, Б.Батжаргал нарыг нийгмээс тусгаарлаж, ялыг биечлэн эдлүүлэх шаардлагагүй гэж шүүх үзлээ.

Шүүгдэгч Т.Жавхлантөгс, Т.Ууганбаатар анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол төлбөрийг нөхөн төлсөн, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаас гэмшсэн, хохирогч шүүгдэгч нартай сайн дураараа эвлэрсэн зэргийг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд,  согтуугаар гэмт хэрэг үйлдсэн нь  хүндрүүлэх нөхцөл байдалд тооцлоо.

Шүүгдэгч Б.Батжаргал анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаас гэмшсэнийг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож ял хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зах хэсэгтээ оёдлынхоо дагуу урагдсан саарал өнгийн дээл нэг ширхэг, хөх эрээн цамц нэг ширхэг зэргийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгах нь зүйтэй гэж үзлээ.

Шүүгдэгч Т.Жавхлантөгс, Т.Ууганбаатар, Б.Батжаргал нар нь цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгч нарын биеийн байцаалттай холбоотой баримт бичиг шүүхэд ирээгүй, хэрэгт шийдвэрлэвэл зохих битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй.

Хохирогч Б.Батжаргал нь цаашид гарах эмчилгээний зардлаа иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар жич нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурдах нь зүйтэй.