МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Б.Гэрэлмаа дгалж,

Улсын яллагч *******,

Шүүгдэгч *******, түүний өмгөөлөгч *******,  *******,

Нийн бичгийн дга ******* ныг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаана Баянхонгор аймгийн Прокурорын газраас *******т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дуга зүйлийн 2.1, 2.4-т тус тус заасна яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн дугатай эрүүгийн хэргийг 2022 оны 02 сын 10-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол улсын иргэн,  улсаас авсан гавьяа шагналгүй, хэрэг хиуцах чадвтай, ******* тоот регистрийн дугатай, ******* овогт ******* ,

Холбогдсон хэргийн тала:

Шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 11 дүгээр сын 17-ны өдрөөс 18-нд шилжих шөнийн 22-23 цагийн үед Баянхонгор аймгийн сумын нутаг дэвсгэр “Х ” гэх газраас иргэн , нын өмчлөлийн 2 тооны ингэн тэмээг буюу олон тооны малыг ижил сүргээс нь машин механизм ашиглаж таслан хулгайлан авч, өөрийн эзэмшлийн тэмээнүүдтэй нийлүүлэн “ ” гэх газ руу тууж яван иргэн д 1.800.000 төгрөгийн, д 1.300.000 төгрөгийн нийт 3.100.000 төгрөгийн хохирол учруулан мал  хулгайлах гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

ТОДОРХОЙЛОХ нь :

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах, өмгөөлөх талаас шинжлэн судлуулаха санал болгосон болон тухайн хэрэгт хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглсан нотлох бимтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

Хохирогч ийн мөрдөн байцаалтад өгсөн ... 2021 оны 11 дүгээр сын 17-18-нд шилжих шөнө манай тэмээнээс 2 тооны тэмээ тастаад хөөгөөд явчихсан байсан. Нэг тэмээ нь манай өөрийн тэмээ, нэг тэмээ нь манай эхнэрийн төрсөн дүү болох тэмээ байсан. Тэгээд нь сумын 1 дүгээр багийн нутаг “Х ”-ийн гоос мөрийг нь хөөгөөд явсан. Тэгээд “ ” гэх газ луу ороод мөрийг нь алдсан. Тэгээд “ ” талд байсан тэмээн дотор алга болсон 1 тэмээ нь байсан. Тэгээд тэр тэмээг хэний тэмээ болох тала асуухад сумын иргэн гэх хүний тэмээ байсан. өөрийн тэмээгээ олж авсан. Манай тэмээ алга байсан тул цагдаагийн байгууллагад өргөдөл бичиж өгсөн. Манай тэмээ зөв талын шанаа дээрээ гурвалжин тгатай, мөн зөв талын хүйтэн хонго дээрээ гурвалжин тгатай бор зүсмийн 5 настай бүдүүн боос ингэ байсан ...Тэмээний хохирлыг бэлэн мөнгөөр багдуулж өгсөн. Тэмээгээ эрж хайх, явцад ггасан здал болох 578.000 төгрөгийг аас нэхэмжилж байна. Мотоциклын мөр байсан гэсэн. Би өөрөө тэгэхэд аймагт байсан учир хэргийн газт очиж үзээгүй... гэсэн мэдүүлэг / хх-ийн 13-14, 16/, 

Хохирогч мөрдөн байцаалтад өгсөн ...******* гэдэг хүнийг танихгүй, миний тэмээ х зүсмийн хөгширч байгаа 6 настай гунжин ингэ байгаа юм. Тэмээгээ , сумын зааг нутаг болох “Х ийн " гэх газраас алдсан. Тухайн үед , , , ы нутга хайсан боловч олдоогүй. Тэгээд дахин хайж явж байгаад , ы зааг нутаг болох “ ” гэх газраас ******* гэдэг хүний тэмээнд байхыг нь олсон. *******аас өөрийнхөө тэмээг авсан. Тэмээгээ хайсан бензин түлшний мөнгийг авсан. Нэхэмжлэх зүйлгүй... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 21-22/,

Гэрч мөрдөн байцаалтад өгсөн ... нь 2021 оны 11 дүгээр сын 18-ны шөнө үүрээр манайд мотоциклтой ирж хоносон. Тэгээд өглөө нь босоод шууд тэмээндээ яваад өгсөн. Тэгээд өдөр буцаж ирээд манай хүүхэд рүү утса яриад “та н гах болж байна уу” гээд ярьсан. Тэгээд манай хүүхэд “гах болоогүй байна" гээд утсаа салгасан. Тэгээд тэмээгээ хурааж ирээд бор ингэ бьж уясан. Би тухайн үед хулгайн тэмээ гэж мэдээгүй. надад “ боос ингээр сольж авч байгаа юм. Сувиа ингийг нь х ггаж идэх юм” гэж хэлсэн. Тэр шөнөдөө манай хүүхдүүд аймгаас ирж хоноод өглөө нь тэмээгээ ггасан. Тэгээд манай охин, хүргэн 2 аймаг руу буцсан. Хин руугаа буцсан. Зөв талын шанаа гуя дээрээ гурвалжин тгатай. Бор зүсмийн бүдүүн ингэ байсан. Манай утса эхнэр лүүгээ яриад гал үүслийн гэрчилгээ хийлгэсэн. Тухайн үед 30 ган тооны тэмээ тууж ирээд дундаас нь бор ингэ бьж авсан. Би өөрийнх нь тэмээ юм байна гэж тухайн үед ойлгосон... гэсэн мэдүүлэг / хх-ийн 25-26/,

Гэрч мөрдөн байцаалтад өгсөн ... Манай төрсөн дүү нь 2021 оны 11 дүгээр сын 12-нд тэмээгээ эргүүлэхэд тэмээнүүд нь бүрэн байсан. Тэгээд 2021 оны 11 дүгээр сын 18-ны өглөө тэмээгээ үзэхэд “манай дүүгийн 1 тэмээ, манай 1 тэмээ нийт 2 тооны тэмээ нь байхгүй байна” гэж над руу хэлсэн. Тэгээд дүү тэмээгээ хайгаад сум, сумын нутга яваад олоогүй. Тэгээд буцаад тэмээ байсан газраа ирээд “хойд зүг рүү тэмээ хөөсөн бүдэг мөр байна. Би энэ мөрийг хөөгөөд явъя” гээд мөр хөөж явж байгаад “ гэх айлын тэмээн дотор нь алдсан нэг тэмээ байна” гэж хэлсэн. Тэр тэмээ нь манай дүүгийн өөрийн тэмээ нь байсан. Хин манай алдсан тэмээ байгаагүй... гэсэн мэдүүлэг / хх-ийн 29-30/,

Гэрч мөрдөн байцаалтад өгсөн ... Би 2021 оны 11 дүгээр сын 09-ний өдрөөс 10-ний үед ийн гоос 5 тооны адуу аваад зааа тэмээгээрээ ороход манай тэмээ бүрэн байсан. Тэгээд 2021 оны 11 дүгээр сын 21-ний үед хүргэн ах буур өгөх гээд тэмээн дээрээ ирэхэд миний х гунж, ахын бор ингэ байхгүй байха нь сум, сумын нутга 3 хоног хайгаад ул мөр сураг олдоогүй. Тэгээд сүлжээн дээр гч эгч рүү яриад “танай нэг, манай нэг ингэ алга байна. Цагдаад мэдэгдээрэй. Мөн нуурын хойд тал руу таньдаг хүн байвал хэлээрэй” гэж хэлсэн. Тэгээд тэмээ алга болсон газраа буцаж ирээд мөр хтал хойд зүг рүү тэмээ хөөсөн мотоциклын бүдэг мөр байха нь тэр мөрийг хөөгөөд явсан. Тэр мөр нь явса байгаад “ ” хүрээд алга болсон. Тэгээд “” ууланд байсан тэмээгээр ороод явж байтал миний алга болсон тэмээ байсан. Манай хүргэн ахын тэмээ байгаагүй. Тэгэхээр нь тэр тэмээг хэнийх болох тала сураглахад сумын иргэн ын тэмээ байсан. Тэгээд би өөрийнхөө тэмээг буцаагаад аваад явсан. Тэгээд би ыг тэмээ байсан газрууда явсан байна уу гээд хүмүүсээс сураглахад 2021 оны 11 дүгээр сын 17-18-ны үеэр манай тэмээ байсан газра явж байсан гэж сонсоод луу залгаад “танай тэмээнд манай алдсан тэмээ байна” гэхэд “би авчихсан. Хоёулаа уулзъя. ороод ир” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би эгч рүү “тай ярилаа. Авсан эзэн нь тодорхой болчихлоо” гэж хэлсэн. Тэгээд ах цагдаад өргөдөл бичиж өгсөн байсан... гэсэн мэдүүлэг / хх-ийн 33-34/, 

Гэрч мөрдөн байцаалтад өгсөн ... *******аас тэмээ худалдаж аваагүй. ын тэмээн дотор миний өөрийн 2 тооны ингэ байдаг юм. Тэгээд *******т 10 сд “өөрийнхөө нэг тэмээг идшиндээ авна шүү” гэж хэлж байсан юм. Тэгээд 2021 оны 11 дүгээр сын 17, 18-ны үед луу яриад “тэмээгээ бөөгнүүлж байгааа. Тэмээгээ идшиндээ авма байна” гэж утса ярихад “тэмээгээ бөөгнүүлж байя. Хүрээд ир” гэж хэлсэн. Тэгээд 20-ны үеэр ирэхэд бор дунд зэргийн тэмээ биад уячихсан “өөрийн чинь ингэ хээлтэй юм байна. Энүүгээр сольчихъё” гээд уячихсан байсан тэмээгээ үзүүлээд тэрийг надад ггаж өгсөн. Манай хүүхдэд ******* бэлэглэж байсан юм. ******* нь сум руу яриад хийлгэж өгсөн код нь 951609 гэсэн код явуулсан. Миний өөрийн тэмээтэй сольж байгаа юм гэж хэлсэн болохоор би мэдээгүй... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 41-42/,

Яллагдагч *******ын мөрдөн байцаалтад өгсөн ... Би 2021 оны 11 дүгээр сын 17-18-нд шилжих шөнө 22-23 цагийн үед сумын нутаг “Х ” гэх газт явж байгаад 30-аад тооны тэмээтэй тааад тэр дотроос 2 тооны бүдүүн ингийг хөөгөөд явсан. Тэгээд Бөөн цагаан нуурын хажуу талд шөнийн 04 цагийн үед өөрийн тэмээтэйгээ нийлүүлчхээд гэх айлд очиж хоносон. Тэгээд өглөө нь би тэмээгээ “ ” гэх газ руу аваачиж усалчхаад орой 18 цагийн үед  ахынд тэмээгээ хураагаад тууж ирсэн. Тэмээгээ тэнд бьж авч, уяж хонуулсан. Би ахын хүргэн одоогоос 4 жилийн өмнө хүүхдэд нь 1 ботго өгч байсан юм тэр нь өсөөд 2 ингэ болсон юм. Батсүх надаас нэг ингийг нь хүнсэндээ авна гээд хэлж байсан юм. Тэгээд өөрийн тэмээнээс өгмөөргүй санагдаад хүний тэмээ тууж авч ирсэн. Тууж авч ирсэн тэмээгээ уяж хонуулаад 2021 оны 11 дүгээр сын 20-ны өглөө аймгаас Батсүх ирэхээр нь ггаж өгсөн ...Надад сонсгож буй ялыг хүлээн зөвшөөрч байна. Баянхонгор аймгийн сумын 2 дуга багын нутаг “Аргалант” гэх газт байх манай өвөлжөөнд байгаа. Миний өөрийн эзэмшлийн улаан өнгийн Мустанг-5 мкийн мотоцикл байгаа. Хэргийг ганцааа үйлдсэн. Шөнө тааха нь туугаад явсан. Тэмээг хүнд зж ашиг олох зорилготой байсан.. гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 37-38, 99/,

Хэргийн газт нөхөн хийсэн үзлэгийн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 4-8/,

Мал тооллогын бимт /хх-ийн 57/,

Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай 2022 оны 01 дүгээр сын 13-ны өдрийн 11 дүгээр тогтоол, тэмдэглэл, гэрэл зураг /хх-ийн 76-78/,

Хохирол төлсөн бимтууд /хх-ийн 79-80/,

Хохирогч ийн ггаж өгсөн хохирлын бимтууд /хх-ийн 81/,

Хохирогч ийн 2021 оны мал тооллогын бимт /хх-ийн  82-83/,

Энх-Нахиа ХХК-ны эд зүйлд үнэлгээ хийсэн 2021 оны 12 дуга сын 09-ний өдрийн 365 тоот шинжээчийн... 5 настай боос ингэний үнэлгээ 1.800.000 төгрөг болохыг тодорхойлов... гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 50/

Энх-Нахиа ХХК-ны эд зүйлд үнэлгээ хийсэн 2022 оны 01 дуга сын 03-ны өдрийн 04 тоот шинжээчийн... 6 настай эм тэмээний үнэлгээ 1.300.000 төгрөг, Мустанг-5 мкийн хятад мотоциклын үнэлгээ 500.000 төгрөг нийт 1.800.000 төгрөг болохыг тодорхойлов... гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 53/

Шүүгдэгч *******ын иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, эрүүгийн хиуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас болон хувийн байдалтай холбоотой бусад бимтууд /хх-ийн 55, 71, 58-70, 70-74/,

Хэрэгт авагдсан дээрх нотлох бимтуудыг шинжлэн судлаад дүгнэхэд;

Шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 11 дүгээр сын 17-ны өдрөөс 18-нд шилжих шөнийн 22-23 цагийн үед Баянхонгор аймгийн сумын нутаг дэвсгэр “Х ” гэх газраас иргэн , нын өмчлөлийн 2 тооны ингэн тэмээг буюу олон тооны малыг ижил сүргээс нь машин механизм ашиглаж таслан хулгайлан авч, өөрийн эзэмшлийн тэмээнүүдтэй нийлүүлэн “ ” гэх газ руу тууж яван иргэн д 1.800.000 төгрөгийн, д 1.300.000 төгрөгийн нийт 3.100.000 төгрөгийн хохирол учруулсан болох нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан хохирогч , , гэрч Б., Ц., нын мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэг шүүгдэгч *******ын мөрдөн байцаалтад хэргээ хүлээн зөвшөөрч өгсөн мэдүүлэг, хэргийн газт нөхөн хийсэн үзлэгийн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт, эд хөрөнгө битүүмжилсэн тухай прокурорын тогтоол, эд хөрөнгө битүүмжилсэн тэмдэглэл, гэрэл зураг, Энх-Нахиа ХХК-ны эд зүйлд үнэлгээ хийсэн 365, 04 тоот шинжээчийн дүгнэлтүүд зэрэг нотлох бимтууда нотлогдож тогтоогдсон байх бөгөөд мөрдөн байцаалтын ажиллагаанд шалгавал зохих ажиллагааг бүрэн шалгасан, хэргийн зүйлчлэл тохирсон, Баянхонгор аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокурор *******оос шүүгдэгч *******т холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь үндэслэлтэй байна.

Хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дуга зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалт, прокурорын шатанд оролцогчийн хуули хгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шадлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй байна гэж шүүх дүгнэлээ.

Иймд шүүгдэгч *******ыг олон тооны малыг машин механизм ашиглаж хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, хуульд заасан ял оногдуулах нь зүйтэй гэж дүгнэв.

Хохирогч д хохиролд 3.000.000 төгрөг, д 500.000 төгрөгийг тус тус төлсөн болох нь хавтаст хэргийн 79-80 дуга талд авагдсан нотлох бимтууда тогтоогдож байна.

Хохирогч д хохиролд нийт 3.000.000 төгрөг төлж багдуулсан. Хохирогч д 500.000 төгрөгийг хүлээн авч хохирол багдсан тул гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй тухай хэрэгт мэдүүлсэн байх тул шүүгдэгч *******ыг бусдад төлөх төлбөргүйд тооцов.

Шүүгдэгч *******ыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дуга зүйлийн 1-д заасан Эрүүгийн хиуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй, хин бусдад төлөх төлбөргүй, хохирогчид учруулсан хохирлыг төлсөн байх тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дуга зүйлийн 1.2-т заасна эрүүгийн хиуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцлоо.

Шүүх шүүгдэгч *******ын гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чан, хувийн байдал, эрүүгийн хиуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь нягтлан үзэж хуульд заасан хорих ял оногдуулж, оногдуулсан хорих ялыг хөнгөрүүлж шийдвэрлэв.  

Хэрэгт битүүмжилсэн шүүгдэгч *******ын эзэмшлийн улаан өнгийн улсын дугагүй Мустанг 5 мкийн мотоциклийг гэмт хэрэг үйлдэхдээ хэрэглэсэн байх тул уг мотоциклийг хурааж улсын орлого болгож, хэрэгт эд мөрийн бимта хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгч ******* нь хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг дурдав.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дуга зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч ******* овогт ******* ыг олон тооны малыг машин механизм ашиглаж хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дуга зүйлийн 1.3-т заасныг журлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дуга зүйлийн 2.1, 2.4-т тус тус заасна шүүгдэгч *******ыг 1 /нэг/ жилийн хугацаага хорих яла  шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дуга зүйлийн 3, 4-т тус тус заасна шүүгдэгч *******т оногдуулсан 1 /нэг/ жилийн хугацаага хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлсүгэй.

4.  Шүүгдэгч *******т авсан хувийн баталгаа ггах таслан сэргийлэх га хэмжээг өөрчилж түүнийг цагдан хорьж, эдлэх ялыг 2022 оны 02 сын 17-ны өдрөөс эхлэн тооцсугай.

5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дуга зүйлийн 3, 4-т тус тус заасна шүүгдэгч *******ын гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан улсын дугагүй Мустанг-5 мкийн мотоциклыг /үнэлгээ 500.000 төгрөг/ шүүгдэгч *******аас ггуулж улсын орлого болгосугай. 

6. Хэрэгт эд мөрийн бимта хураагдсан болон битүүмжилсэн зүйлгүй, шүүгдэгч ******* нь бусдад төлөх төлбөргүй, хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тус тус дурдсугай.

7. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба гомдол ггах, эсэргүүцэл бичих эрх бүхий этгээд шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гдуулсан эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Баянхонгор аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол ггах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.       

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Б.ГЭРЭЛМАА

 

 

 

 

 

      ДАРГАЛАГЧ,

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                            Б.ГЭРЭЛМАА