Баян-Өлгий аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч А.Дауренбек даргалж, нарийн бичгийн дарга Б.Ардабек, улсын яллагч Б.Ботакөз, хохирогч Ш.А, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Я.Сьезд, шүүгдэгч Ш.Е нарыг оролцуулан шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулж, Баян-Өлгий аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6  дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн

Ш.Ед холбогдох 1813000000020 дугаартай эрүүгийн хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Шүүгдэгч Ш.Е: Монгол Улсын иргэн, яс үндэс казах, Ботахара харажан овогт Шерханы Е, 1977  оны 12 дугаар сарын 21-ний өдөр төрсөн, 40 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, хөгжмийн найруулагч мэргэжилтэй, аймгийн Хөгжмийн драмын театрт тон мейстер ажилтай, Баян-Өлгий аймгийн Өлгий сумын 5 дугаар багт оршин суудаг, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, РД:БЮ77122159.

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч Ш.Е нь 2017 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрөөс 23-нд шилжих шөнө 01 цагийн үед Өлгий сумын 11 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт орших Думан зочид буудлын урд хохирогч Шаяхмет овогтой Аыг машин дотор сууж байхад “миний эхнэртэй хамт явсан” гэх шалтгаанаар зодож эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч Ш.Е нь 2017 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрөөс 23-нд шилжих шөнө 01 цагийн үед хохирогч Ш.Аыг зодож, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

• Хохирогч Ш.А мөрдөн байцаалтын шатанд болон шүүхийн

хэлэлцүүлэгт өгсөн: “... Тухайн үед би Етой мэндлэхээр хойшоо эргэж харахад үгийн зөрүүгүй миний баруун нүдний тус газар гараараа нэг удаа цохиход би нүдээ дарж доошоо тонгойгоод сууж байтал Е нь дахиж миний толгойн дагз хэсэгт хэд хэдэн удаа цохисон. Е миний толгойн тус газар цохиж байхад С, Ё нар салгаж авах гэж оролдсон боловч Е нь миний асаалттай байсан машиныг унтрааж түлхүүрийг аваад өөрийн машиныг жолоодоод яваад өгсөн. Миний эрүүл мэндэд учирсан хохирлыг Е ах төлж өгч байсан. Одоо би Улаанбаатар хотод очиж хамараа дахин эмчлүүлэхээр болсон тул үлдсэн хохирлыг тооцож 407840 төгрөг төлүүлж өгнө үү. Е ахад гомдол санал байхгүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 44 дүгээр хуудас/,

• Гэрч К.Ёгийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “... Тэнд зогсож байхад С утсаар ярихаар машинаас буусан. Тэгж байхад А автомашины хойд талд хар өнгийн 5060 БӨТ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл ирж зогссон ба уг тээврийн хэрэгслээс Сын нөхөр нь болох Е үсэрч бууж ирээд А тээврийн хэрэгслийн баруун хойд талын хаалгыг онгойлгосноо жолоочийн ард суухад нь А мэндлэх гэсэн үү хойшоо харахад нь Е түүний нүүрэн тус газарт нь цохисон бөгөөд тэр үед би машинаас буухад минь С нөхөр болох Ед чамд юу болсон юм бэ гэхэд Е эхнэр Ст хандаж чи муу банзал балиар авгай банзалдаад яваад байгаарай гэж хэлэхэд нь би Е ах та яагаад хүн зодоод байгаа юм бэ, юу болов гэхэд та нар аятайхан байгаарай гэж хэлэнгүүтээ өөрийнхөө машиныг жолоодож яваад өгсөн. Тухайн үед А жолооны ард машинаас ч буугаагүй толгойгоо бариад сууж байсан.  Еыг явангуут нь А машинаасаа бууж ирэхэд нь би түүнээс яав аа зүгээр үү гэсэн чинь хамарнаас цус гарчихлаа гэж хэлээд бид гурав цуг Думан буудал руу ороод 00-ийн өрөөнд нь А очиж нүүр гараа угаасан юм. Гарч ирээд нүд өвдөөд байна, нүд хавдчихлаа гээд нүдэн дээрээ цасаар жин тавьж байсан бөгөөд би Ад хандаж чи цагдаад гомдол гаргаарай, наадах чинь болохгүй шүү гэхэд А дуудлага өгч эргүүлийн цагдаа Сайран ирээд Аыг аваад явсан ба С бид хоёр өөр өөрсдийн гэр рүү явган явсан юм” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 49-50 дугаар хуудас/,
• Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч эмч К.Х 2018 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдөр гаргасан №73 дугаартай дүгнэлт: Иргэн Ш.А биед хамар ясны хугарал, хамрын таславч мурийлттай, баруун талын нүдний ухархайн дотор хана /самалдаг/ яс цөмөрч хугарсан гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Дээрх гэмтэл нь эрүүл мэндийг түр сарниулах, гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4 дэх заалтыг агуулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарах гэмтэл болно. Ерөнхий хөдөлмөрлөхөд нөлөөлөхгүй гэмтэл болно” гэх /хх-ийн 52 дугаар хуудас/,
• Шинжээч эмч К.Х мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “... Хамар ясны болон нүүр ясны хугаралууд нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4 дүгээр заалтын дагуу бүгд хөнгөн зэрэгт хамаарах гэмтлүүд болно. Эдгээр яснуудын эдгэрэх хугацаа нь маш богино, хурдан эдгэрдэг учраас гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 55 дугаар хуудас/,
• Хохирогч Ш.Аоос 2018 оны 02 дугаар сарын 07-ны өдөр гарган өгсөн амбулаторийн карт, яаралтай тусламжийн хуудас,
• Хураан авсан хяналтын камерийн бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл: “ ... Бичлэгийн 01 цаг 12 минут 49 секундэд Думан үйлчилгээний төвөөс Думан зочид буудал тал руу чиглэн хар өнгийн суудлын тэрэг ирж анх зогсож байсан гэрлээ асаасан байсан том оврын суудлын тэрэгний ард очиж зогсож 01 цаг 13 минут 04 секундэд сүүлд ирсэн тээврийн хэрэгслийн зүүн урд талын хаалганаас хүн бууж урд байх машины зүүн талд очиход гэрэлд гялбаж тухайн хүн нь харагдахгүй болох ба бичлэгийн 01 цаг 13 минут 22 секундэд урт бараан хувцас өмссөн хүн, түүний дараагаар дахин нэг хүн анх зогсож байсан том оврын суудлын тэрэгний  зүүн талаас нь гарч Думан  буудлыг чиглэн явж байгаа байдал харагдана. Бичлэгийн 01 цаг 14 минут 05 секундэд том оврын суудлын тэрэгний зүүн талаас нэг хүн гарч ирж хойно зогсож байгаа суудлын тэргэнд сууж 01 цаг 14 минут 18 секундэд ертөнцийн зүгээр баруун зүгийг чиглэн явахад 01 цаг 14 минут 30 секундэд анх зогсож байсан том оврын суудлын тэрэгний баруун талаас урт хувцас өмссөн хоёр хүн гарч ирж анх зогсож байсан том оврын суудлын тэрэгний ард зогсоно. Бичлэгийн 01 цаг 15 минут 15 секундэд уг машины арын гэрэл унтрах бөгөөд ард зогсож байсан хоёр хүн Думан буудлыг чиглэн алхаж гэрлийн гялбаанд  орж харагдахгүй  болох  бөгөөд  үзлэгийг  үргэлжлүүлэхэд  хэрэгт  ач холбогдол бүхий дүрс бичлэг байхгүй байсан тул үзлэгийг үүгээр дуусгав” гэх /хх-ийн 36 дугаар хуудас/,
• Шүүгдэгч Ш.Еын мөрдөн байцаалтын шатанд болон шүүхийн

хэлэлцүүлэгт өгсөн: “... Тэгээд би гэрээс гараад өөрийн машиныг жолоодож Думан зочид буудлын гадна очоод зогсож байтал миний эхнэр С Ланд круйзер маркийн тээврийн хэрэгслээс буугаад ирэхээр нь би уурлаж, Сын бууж ирсэн хаалгаар буюу тээврийн хэрэгслийн баруун хойд талын хаалгаар очиход жолоочийн суудалд А сууж байхаар нь А баруун талын нүдэн тус газар гараараа нэг удаа цохисон ба түүний машины кундактарт байсан түлхүүрийг нь сугалж аваад өөрийн машинаа жолоодож яваад өгсөн. А биед учирсан хохиролд 1889000 төгрөг төлж өгсөн. Одоо Улаанбаатар хотод очиж эмчлүүлэхээр болсон гэж 407840 төгрөгийг нэхэмжилж байгаа юм байна. Нэхэмжилсэн мөнгийг нь төлж өгөх болно. Би хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч байна. Хуулийн хөнгөлөлт үзүүлж өгнө үү” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 63-63 дугаар хуудас болон шүүх хуралдааны тэмдэглэл/ зэрэг нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, нотлох баримтуудыг үгүйсгэх нотлох баримт хэрэгт авагдаагүй бөгөөд шүүгдэгч нь өөрийнхөө гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч байгаагаар давхар нотлогдож байх тул хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэллээ.

Шүүгдэгч Ш.Еын үйлдсэн гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6  дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байх тул түүнийг “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй гэж дүгнэлээ.

Мөн уг гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5 дугаар зүйлд заасан хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх зарим гэмт хэрэгт хамаарч байх ба Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан хялбаршуулсан журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх тусгай журмыг зөрчөөгүй, хуульд заасан журмын дагуу явагдсан байна.

1. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай:

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдсан баримт болон хэрэгт авагдсан шүүгдэгчийн хувийн байдлыг тодорхойлсон баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч Ш.Ед эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ гэмшсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, хохирол төлсөн зэргийг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, ял хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

Иймд шүүгдэгч Ш.Еын үйлдсэн гэмт хэргийн шинж, хохирол, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал, шүүгдэгчийн хувийн байдал, эд хөрөнгө болон хөдөлмөр эрхлэлтийн байдал зэргийг харгалзан түүнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан торгох ялыг сонгон, хуульд заасан ялын бага хэмжээгээр торгож эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3  дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар 1 нэгж нь 1000 /нэг мянга/ төгрөгтэй тэнцэх ба 450 нэгж нь 450000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгтэй тэнцэх юм.

Харин шүүгдэгч нь торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулах нь зүйтэй.

Энэ гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгч Ш.Е нь цагдан хоригдсон хоноггүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болно.

Хохирогч Ш.Ад шүүгдэгч Ш.Е нь эрүүл мэндэд нь учирсан хохиролд 1889000 төгрөг төлж өгсөн байна.

Гэтэл прокурорын шатанд А эрүүл мэндэд учирсан хохиролд нийт 1467390  төгрөг гарсан гэж дүгнэлтэнд дурьдсан боловч шүүх хуралд хохирогчоос 126700  төгрөгийн эм авч байсан тухай баримтыг гаргаж өгсөн тул түүний илүү төлсөн мөнгөнөөс хасаж одоо Улаанбаатар хотод очиж хамарны саластыг оёсон оёсыг авахуулахаар онгоцны 2 талын тасалбарт 703450 төгрөг төлсөн талаарх баримтаа гаргаж өгч байх тул  шүүгдэгчээс илүү төлсөн 294910 төгрөгнөөс хасаж үлдсэн 408540 төгрөгийг шүүгдэгчээс гаргуулж хохирогчид төлүүлэхээр шийдвэрлэлээ.

Шүүгдэгч Ш.Е нь шүүхээс оногдуулсан торгох ялыг бүрэн төлж барагдуулсан тохиолдолд түүний эзэмшлийн “Samsung S6 edge”  маркын гар утсыг битүүмжилсэн тогтоолыг хүчингүй болгож, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан СД хуурцаг 1 ширхэгийг хэргийн хамт хадгалах нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч Ш.Ед авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлж, хэргийн хамт шүүхэд ирүүлсэн иргэний үнэмлэх, эрүүл мэндийн даатгалын гэрчилгээ зэргийг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт шилжүүлж шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5 дугаар зүйлийн 1, 5, 6,

8 , 9, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 3, 4, 36.6 дугаар зүйл, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь :

1. Шүүгдэгч Ботахара харажан овогт Шерханы Еыг “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ш.Еыг 450 “дөрвөн зуун тавь” нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.
3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ш.Е нь торгох ялыг биелүүлээгүй тохиолдолд шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.
4. Шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, цагдан хоригдож байгаагүй болохыг дурдсугай.
5. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.7 дахь хэсэг, Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1-д зааснаар шүүгдэгч Ш.Еоос 408540 /дөрвөн зуун найман мянга таван зуун дөч/ төгрөг гаргуулан хохирогч Ш.Ад олгосугай.
6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.8-д зааснаар хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан СД хуурцаг 1 ширхэгийг хэргийн хамт хадгалсугай.
7. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болж, хохирол төлж барагдуулах хүртэлх хугацаанд шүүгдэгч Ш.Еын өмчлөлийн “Samsung S6 edge”  маркын гар утсыг битүүмжилсэн тогтоолыг хэвээр үлдээсүгэй.
8. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Ш.Ед авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж, түүний иргэний үнэмлэх, эрүүл мэндийн даатгалын гэрчилгээ зэргийг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт шилжүүлсүгэй.
9. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш, эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Баян-Өлгий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.
10. Давж заалдах гомдол гаргасан эсхүл эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч Ш.Ед авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                   А.ДАУРЕНБЕК