Баян-Өлгий аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн  шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч А.Дауренбек даргалж,

Улсын яллагч М.Фарида,

Нарийн бичгийн дарга К.Еркежан,

Шүүгдэгч З.Б нарыг оролцуулан шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулж, Баян-Өлгий аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн З.Бад холбогдох 1813003140213  дугаартай эрүүгийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, 1975 оны 09 дүгээр сарын 20-ны өдөр төрсөн, 43 настай, эрэгтэй, яс үндэс казах, бүрэн дунд боловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, Өлгий сумын 11 дүгээр багт оршин суудаг, 2015 оны 05 дугаар сарын 21-ний өдрийн 35 дугаар шийтгэх тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн 99 дүгээр зүйлийн 99.1 дэх хэсэгт зааснаар 960000  төгрөгөөр торгох ялаар шийтгүүлж байсан, Ш овгийн З-йн Б, регистрийн дугаар БЙ

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч З.Б нь эхнэр А.М зодож, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч З.Б нь 2018 оны 09 дүгээр сарын 17-ны өдөр эхнэр А.М бензин авчирч өгсөнгүй гэх шалтгаанаар согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж зодож, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт үйлдсэн болох нь:

• Хохирогч А.Мийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...2018 оны 09 дүгээр сарын 17- ны өдөр манай нөхөр 21 цагийн үед гаднаас ажил хийж орж ирээд ямар ч шалтгаангүйгээр надтай хэрүүл маргаан үүсгэсэн юм. Тухайн үед Б ямар нэгэн архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан бөгөөд чи хэнд хэрэгтэй юм бэ, чи бол хэнд ч хэрэггүй 00-ын цаас гэх мэтээр хэл амаар доромжилсон юм. ...23  цаг 30 минутын үед Б гаднаас нилээд согтуу орж ирээд миний нөмөрч унтаж байсан хөнжлийг авч шидээд би орон дээрээ босоод суутал миний баруун зүүн талын гар руу гараараа цохиж хөл рүү минь өшиглөхөд нь манай том охин Аймөлдир босож ирээд аавыгаа цаашаа татахад би босоод гадагшаа зугтаад хашааны хаалганы хажууд очтол хойноос хөөж ирээд намайг түлхэхэд би газарт унасан, тэгтэл миний дээр сууж аваад баруун талын нүдэнд цохиж гэртээ ор гэж өмсөж байсан хувцсаар минь чирч гэрт оруулаад оронд хэвтүүлээд боомилоход нь би ухаан алдсан байсан. Тэр зодсон болгонд би цагдаагийн байгууллагад хандаж гомдол гаргаж байгаагүй, их зодож, их дарамтлаад байхаар нь цагдаагийн байгууллагад гомдол гаргадаг. Архи уусан үедээ ч тэр, эрүүл үедээ ч тэр намайг зоддог” гэх мэдүүлэг. /хавтаст хэргийн 41-46 дугаар хуудас/,
• Насанд хүрээгүй гэрч М.Жийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...он, сар, өдрийг мэдэхгүй байна шөнө унтаж байхад манай Майра эгч болиоч гэж орилж байсан бөгөөд өглөө 09 цагт босоод хашаан дотор явж байхад минь Майра эгч Молхы ахыг дуудаад ирээрэй гэж хэлсэн бөгөөд Б ах битгий дуудаарай гэхэд нь би гэртээ орчихсон юм. Майра эгчийн баруун талын нүд нь хөхрөөд хавдчихсан байсан. Айсулу эгч надад хэлэхдээ аав ээжийг боомилж нүд рүү нь цохьсон гэж хэлсэн” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 51 дүгээр хуудас/,
• Шинжээч эмч К.Х 2018 оны 09 дүгээр сарын 20-ны өдрийн 419 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт /хавтаст хэргийн 54 дүгээр хуудас/,
• Цагдаагийн газрын захиргааны зөрчлийн шийдвэрлэлтийн цахим бүртгэл /хавтаст хэргийн 11-15 дугаар хуудас/,
• Эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон прокурорын тогтоол /хавтаст хэргийн 17 дугаар хуудас/,
• Сум дундын 2 дугаар шүүхийн шийтгэх тогтоол /хавтаст хэргийн 18-21 дүгээр хуудас/,
• Урьдчилан  сануулах хамгаалалтын  арга хэмжээ хэрэгжүүлсэн тухай тэмдэглэл /хавтаст хэргийн 22-24 дүгээр хуудас/,
• Аюулын зэргийн үнэлгээний маягт /хавтаст хэргийн 25-28 дугаар хуудас/,
• Гэр бүлийн хүчирхийлэлийн нехцөл байдлын үнэлгээний маягт /хавтаст хэргийн  30-38 дугаар хуудас/,

Шүүгдэгч З.Бын мөрдөн байцаалтын шатанд болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: “...Би гэртээ орж ирээд эхнэртээ хандаад чи яахаараа надад бензин хүргэж өгдөггүй юм бэ гэж агсам тавьж хөнжлийг нь угз татаж авахад Майра надад хандаж чи надад гар хүргэх юм бол би цагдаа дуудна гэх мэтээр хэлэхээр нь би Мийн баруун талын нүүр лүү нь алгадаад хоолойг нь боомилсон юм. Тэр үед манай том охин Аймөлдир ирээд ааваа та болиоч гэж хэлээд болиулсан ба уурандаа гадагш гарч зуны амбаарт унтсан” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 61-62 дугаар хуудас/ зэрэг нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, нотлох баримтуудыг үгүйсгэх нотлох баримт хэрэгт авагдаагүй бөгөөд шүүгдэгч нь өөрийнхөө гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч байгаагаар давхар нотлогдож байх тул хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэллээ.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, нотлох баримтуудыг үгүйсгэх нотлох баримт хэрэгт авагдаагүй бөгөөд шүүгдэгч нь өөрийнхөө гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч байгаагаар давхар нотлогдож байх тул хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэллээ.

Хохирогч А.Мийн биед үүссэн гэмтэл нь эрүүл мэндийг түр сарниулах, гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4 дэх заалтыг агуулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарч байгаа нь Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2018  оны 09 дүгээр сарын 20-ны өдрийн  419 дугаартай дүгнэлтээр /хх-ийн 54 дүгээр хуудас/ тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч З.Бын дээрх зүй бус үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан “ Гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байх тул энэхүү гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутай гэж шүүх үзлээ.

Өөрөөр хэлбэл шүүгдэгч З.Б нь бусдын хуулиар хамгаалагдсан эрхэд халдсан гэм буруутай үйлдлийн улмаас хохирогч А.Мийн эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан байна.

Уг гэмт хэргийн улмаас хохирогч А.Мийн эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учирсан ба мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч шүүгдэгч нар нь харилцан тохиролцож, бие биеэсээ уучлалт гуйж эвлэрсэн болох нь шүүгдэгч З.Б, хохирогч А.Майра нарын хүсэлтээр /ххийн 72,73 дугаар хуудас/ нотлогдож байна.

Хохирогч А.Майра нь ямар нэгэн гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн байх тул шүүгдэгч З.Б нь хохирогчид төлөх төлбөргүй байна.

2. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай:

Эрүүгийн хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж заасныг баримтлан шүүгдэгч З.Бын үйлдсэн гэмт хэрэгт нь эрүүгийн хариуцлага оногдуулах нь зүйтэй гэж үзлээ.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1  дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, 6.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг тус тус удирдлага болгов. Тус хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэвэл зохих нөхцөл байдал хангагдсан байна гэж үзлээ.

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч З.Бад эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ үйлдсэн гэмт хэрэгт нь цээрлүүлэх, ахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор түүний хувийн байдал, эд хөрөнгө болон хөдөлмөр эрхлэлтийн байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учруулсан хохирол, хор уршгийг барагдуулсан байдал, эрүүгийн хариуцлага хүндрүүлэх нөхцөл байдал, хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалтай зэргийг тус тус харгалзан түүнд Эрүүгийн хуульд заасан шударга ёсны зарчмыг баримтлан түүний үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт нь тохирсон, түүнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан торгох ялыг сонгон, 450  нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч нь урьд нь гэмт хэрэг үйлдэж байсан болох нь цагдаагийн байгууллагын эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас, Эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон прокурорын 2013 оны 06 дугаар сарын 21-ний өдрийн 5/132 дугаартай тогтоол, Сум дундын 2 дугаар шүүхийн 2015 оны 05 дугаар сарын 21-ний өдрийн 35 тоот шийтгэх тогтоол зэргээр нотлогдож байна.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар 1 нэгж нь 1000 /нэг мянга/ төгрөгтэй тэнцэх ба 450 нэгж нь 450000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгтэй тэнцэх юм.

Шүүхээс тогтоосон хугацаанд шүүгдэгч нь торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулах нь зүйтэй.

Энэ гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгч З.Б нь цагдан хоригдсон хоноггүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжилсэн зүйлгүй болно.

Шүүгдэгч З.Бад урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлж, хэргийн хамт шүүхэд ирүүлсэн түүний иргэний үнэмлэхийг өөрт нь буцаан олгож шийдвэрлэв.

Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4, 17.5, 36.1, 36.2, 36.3, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдийг заасныг тус тус удирдлага болгон                                                                                                                                       ТОГТООХ нь :

1. Шүүгдэгч Ш овгийн З-н Быг “Гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч З.Быг 450 “дөрвөн зуун тавь” нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.
3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч З.Б нь торгох ялыг биелүүлээгүй тохиолдолд шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.
4. Хэрэгт битүүмжлэгдсэн болон эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгч бусдад төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, цагдан хоригдоогүй болохыг тус тус дурдсугай.
5. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад хүргэх хүртэл шүүгдэгч З.Бад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.
6. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц шүүгдэгч З.Бын иргэний үнэмлэх 1 ширхгийг өөрт нь буцаан олгосугай.
7. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Баян-Өлгий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.
8. Давж заалдах гомдол гаргасан эсхүл эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч З.Бад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

             ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                     А.ДАУРЕНБЕК