Баян-Өлгий аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Д.Азжаргал даргалж, улсын яллагч, хяналтын прокурор М.Фарида нарийн бичгийн дарга К.Еркежан орчуулагч, хэлмэрч Ж.Ахмарал шүүгдэгч А.Мнарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийж, Баян-Өлгий аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Ж овогт Аий Мд холбогдох 1813000850072 дугаартай эрүүгийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч А.Мы биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, 1976 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдөр Баян-Өлгий аймгийн Баяннуур суманд  төрсөн, 41 настай, эрэгтэй, яс үндэс казах, бүрэн бус дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, Баян-Өлгий аймгийн Баяннуур сумын Ерөнхий боловсролын сургуулийн жижүүр ажилтай, Баян-Өлгий аймгийн Баяннуур сумын 5 дугаар багт оршин суудаг, урьд ял шийтгэлгүй, Ж овгийн Аий М, регистрийн дугаар 0

Шүүгдэгч А.Мы холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч А.Мнь Баяннуур сумын 5 дугаар багт байрлах иргэн Ж.Хийн гэрт 2018 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдрийн 22 цагийн үед хэрүүл маргааны улмаас Ж.Хийн аман тус газар гараараа зодсоноос түүний эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэх гэмт хэрэгт холбогджээ. /прокурорын яллах дүгнэлтэнд бичигдсэнээр/ ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

1.Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч А.Мнь 2018 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдрийн 22 цагийн үед Ж.Х гэртээ агсам тавьж байна гэсэн эхнэрийнх нь дуудлагаар БаянӨлгий аймгийн Баяннуур сумын 5 дугаар багт байрлах иргэн Ж.Хийн гэрт Г, А, Е, Мнарын хамт очиж Ж.Хийг согтуугаар хүүхдээ зодож, гэртээ агсам тавьж  байгааг болиулах зорилгоор, салгахын тулд түүнд боль гэж шаардлага тавихад Ж.Х нь А.Мыг тахир дутуугаар нь дуудан хэл амаар доромжилон хэрүүл маргаан гаргасны улмаас Ж.Хийн аман тус газар нь баруун гараараа нэг удаа цохисноос болж түүний дээд эрүүний нэг үүдэн шүд нь хугарч, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан байна. Гэмт хэрэг гарах болсон шалтгаан нөхцөл  нь хохирогчийн шууд буруутай үйл ажиллагаанаас болж, шүүгдэгчийн бие барих чадвар алдагдаж, хувийн сэдэлтээр, санаатай үйлдсэн байна.

Дээрх нөхцөл байдлууд, шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болох:

• Баян-Өлгий аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны албаны шинжээчийн2018 оны 03 дугаар сарын 09-ний өдрийн 149 дугаартай: "... Иргэн Ж.Хийн биед тархины доргилттой, духны баруун талд бүхэлдээ хавдартай, духны дунд хэсэгт, дээд уруулд хавантай, дотор талд шархтай, дээд эрүүний 1 үүдэн шүд унасан, ором нь шинэ шархтай, буйл нь хавдсан, зүүн нүдний салстад ус харвасан, зүүн нүдний дээд зовхинд цус хуралттай, зүүн хацарт хавдартай гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн 2-оос дээш удаагийн давтамжаар үүссэн, шинэ гэмтэл болно. Иргэн Ж.Хийн эрүүл мэндийг түр сарниулах, гэмтлийн зэрэг тогтоолгох журмын 2,4 заалтыг агуулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарах болно” гэх шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 26 дугаар хуудас/,
• Хохирогч: Ж.Хийн: "...Миний бие 2018 оны 03 дугаар сарын 07-ныөглөө ажилд очоод үдээс хойш гэр лүүгээ буцаад очоод эхнэрийн хамт сумын төвд ирсэн. Тэгээд сумын төвд хэсэг яваад 20 цагийн үед гэр лүүгээ очсон. Би гэртээ очоод хоёр хүүхдээ загнасан. Шалтгаан нь гэвэл би сумын төвд ороход мотоциклын бензин дууссан байсан. Хоёр хүүхдээ загнаж байтал эхнэр Т хүүхдүүдийн талд орохоор нь би чи дандаа хүүхдүүдийн талд ордог гэж хэлэхэд манай хоёр хүү намайг барьж авсан. Тэгж байтал гаднаас Г, Алмагул, Е нар орж ирээд Е миний гарыг барьж аваад Г намайг нүүр лүү алгадсан. Дараа нь Алмагул хүрч ирээд намайг бас алгадсан. Тэгж байтал Мхүрч ирээд миний аман тус газар гараараа нэг удаа цохиж авсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 8-11 дүгээр хуудас/,
• Гэрч Б.Еын: “...2018 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдөр Г,Алмагул Мбид дөрөв Хийн гэрт Х агсам тавьж байна гэхээр нь очсон. Тэгээд Хт Мчи одоо боль гэхээр нь Х Мыг тахир дутуугаар нь доромжилсон болохоор МХийн аман тус газар нударгаар нэг удаа цохисон ба Хийн амнаас цус гарч байсан. Х нэг шүд уналаа гэж хэлж байсан" гэх мэдүүлэг /хх-ийн 14 дүгээр хуудас/,
• Гэрч М.Нурболатын: "...2018 оны 03 дугаар сарын 08-ний өдөр гэрт байхадманайд Ж.Х гэх хүн 11 цагийн үед ирсэн. Тэгээд надад уруулаа үзүүлсэн ба дээд уруул нь хавантай байсан / хавдсан/” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 12 дугаар хуудас/,
• Гэрч Т.Асылбекийн: “...2018 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдөр гэрт байхадманайд Т орж ирээд Х агсам тавьж байна гэхээр нь би тэдний гэрт очсон ба Хийн хоёр хүүхэд нь Хийг оронд дараад хэвтэж байсан. Тэр үед гаднаас Г, Мнар орж ирсэн ба Х Мыг хэл амаар доромжилсныг би сонсоогүй ба тэр үед би гадаа гарсан байсан. Мөн МХийн ам тус газар гараар нэг удаа цохиход би гэрт буцаад орсон байсан ба Хийн амнаас цус гарч байсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 13 дугаар хуудас/,
• Гэрч Ж.Гын: "...2018 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдөр 21 цагийн үедТ 21 цагийн үед утсаар залгаад дуудахаар нь М, Е, Апмагүл бид нар очсон. Хийг Агэх хүн бариад сууж байсан. МХт боль гэхээр нь Х манай нөхрийг хэл амаар доромжилж тахир дутуугаар нь дуудахад МХийг нэг удаа цохиод авахад амнаас нь цус гарч байсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 20 дугаар хуудас/,

Гэрч Б.Аийн: “...2018 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдөр Т нөхөр агсам тавьж байна гэхээр нь Мы машинтай бид очсон. Тэгээд Х бид нарт гичийнүүд Тийг аваад яв Мэхнэрээ болгож аваг гэж хэл амаар доромжилсон. Тухайн үед Г Хийн нүүр лүү алгадаад авахад Х Г руу дайрч байсан. Тэр үед Хийг болуулах гэсэн боловч Мыг хэл амаар доромжлон тахир дутуугаар нь дуудахад МХийн аман тус газар цохиод авах шиг болсон” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 21 дүгээр хуудас/,

• Гэрч: Х.Жана-елийн: "...2018 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдөр 22 цагийнүед гэрт аав согтуу ирээд агсам тавьсан. Тэгээд ээж утсаар М, Алмагул, Г нарыг дуудсан. Гаднаас Морж ирэхэд Мд чи муу тахир дутуу яах гэж явна гэж хэлээд дайрахад МХийг нэг удаа цохиод авах шиг болсон. Тэр үеэр аавын амнаас цус гарсан ба миний шүд унасан гэж аав хашхирч байсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 22 дугаар хуудас/,
• Холбогдогч Ж.Хийг “Гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатайхүнийг зодсон, хүсэл зоригийнх нь эсрэг тодорхой үйлдэл хийсэн” зөрчил үйлдсэн гэмт буруутайд тооцож, түүнд 30 цагийн албадан сургалтанд хамруулж, 15 хоногийн хугацаагаар баривчлах шийтгэл оногдуулсан тухай Баян-Өлгий аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 03 дугаар сарын 13-ны өдрийн 80 дугаартай шийтгэвэр /хх-ийн 67-68 дугаар хуудас/
• Шүүгдэгч А.Мы мөрдөн байцаалтанд өгсөн: "... 2018 оны 03 дугаарсарын 07-ны өдөр Хийн эхнэр Т залгаад Х агсам тавиад зодож байна гэхээр нь 21 цагийн үед Г, А, Е бид дөрөв Хийн гэрт очсон.Тэр үед би Хт чи одоо боль гэхээр нь Х надад миний эхнэрийг чи хоёр дахь эхнэр болгож ав чи муу тахир дутуу гэж хэл амаар доромжлохоор нь би нэг удаа ам тус газраар цохиод авсан. Тэр үед Хийн амнаас цус гарч байсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 32 дугаар хуудас/ болон бусад нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, шүүгдэгч нь өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч байх тул энэ хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай, үнэн зөв гэж шүүх үнэллээ.

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалтын явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй, хуульд заасан нотолбол зохих нөхцөл байдлуудыг бүрэн гүйцэд тогтоосон гэж үзлээ.

Хохирогч Ж.Хийн биед үүссэн гэмтэл нь эрүүл мэндийг түр сарниулах, гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2,4 дэх заалтыг агуулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарч байна.

Иймд шүүгдэгч А.Мы дээрх зүй бус үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байх тул энэхүү гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутай гэж шүүх үзлээ.

Уг гэмт хэргийн улмаас хохирогч Ж.Хийн эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учирсан ба мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч шүүгдэгч нар нь сайн дураараа эвлэрсэн, хохирогч Ж.Х нь ямар нэгэн гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн байх тул шүүгдэгч А.Мнь бусдад төлөх төлбөргүй байна.

Мөн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг дурдах нь зүйтэй.

2.Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай:

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч А.Мд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ үйлдсэн гэмт хэрэгт нь цээрлүүлэх, ахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор түүний хувийн байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учруулсан хохирол, хор уршгийг барагдуулсан байдал, эрүүгийн хариуцлага хүндрүүлэх нөхцөл байдалгүй, хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалтай зэргийг тус тус харгалзан түүнд Эрүүгийн хуульд заасан шударга ёсны зарчмыг баримтлан түүний үйлдсэн гэмт хэргүүд, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт нь тохирсон, хуульд заасан торгох ялыг сонгон, 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, 3 сарын дотор боломжит хэмжээгээр хэсэгчлэн төлүүлж дуусган, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр шийдвэрлэв.

Тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, учруулсан хохирлыг нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн, хохирогчийн хууль бус, зүй бус үйлдлээс шалтгаалан гэмт хэрэг үйлдсэн зэрэг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1, 1.2, 1.4 дэх хэсэгт заасан эрүүгийн хариуцлага хөнгөрүүлэх нөхцөл байдлыг, эрүүгийн хариуцлага хүндрүүлэх нөхцөл байдалгүй зэргийг тус тус харгалзан үзлээ.

Шүүгдэгч нь урьд нь гэмт хэрэг үйлдэж байгаагүй болох нь цагдаагийн байгууллагын ял шийтгэлийг шалгасан хуудсаар, хохирогчийн хууль бус үйлдлээс гэмт хэрэг гарах болсон нь шүүгдэгч, гэрч нарын мэдүүлэг, Баян-Өлгий аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 03 дугаар сарын 13ны өдрийн 80 дугаартай шийтгэврээр тус тус нотлогдож байна.

Шүүхээс тогтоосон хугацаанд шүүгдэгч нь торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулах нь зүйтэй.

Энэ гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгч А.Мнь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй болно.

Шүүгдэгч А.Мд урьд нь хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан бөгөөд түүнийг хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд саад учруулахгүй байх зорилгоор шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болж Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад хүргэх хүртэл хугацаанд хэвээр үргэлжлүүлж, хэргийн хамт ирүүлсэн шүүгдэгчийн эрүүл мэндийн даатгалын гэрчилгээ, иргэний цахим үнэмлэх зэргийг өөрт нь буцаан олгохоор шийдвэрлэв.

Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3.1 дэх хэсэг, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4, 17.5, 18.2, 36.1, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч Ж овогтой Аий Мыг “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч А.Мыг 450 “дөрвөн зуун тавь” нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450000 /дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч А.Мд оногдуулсан торгох ялыг 3 сарын дотор боломжит хэмжээгээр хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоосугай.

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч А.Мнь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй тохиолдолд хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.

5.Энэ хэрэгт шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй болохыг тус тус дурдсугай.

6. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болж Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад хүргэх хүртэл хугацаанд шүүгдэгч А.Мд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

7.Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц шүүгдэгч А.Мы эрүүл мэндийн даатгалын гэрчилгээ, иргэний үнэмлэх зэргийг өөрт нь буцаан олгосугай.

8.Шийтгэх тогтоол нь уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдний өмгөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Баян-Өлгий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                    Д.АЗЖАРГАЛ