2019.01.28                                       №18

Баян-Өлгий аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч А.Дауренбек даргалж,

Нарийн бичгийн дарга К.Еркежан

Улсын яллагч М.Фарида

Шүүгдэгч С.Ц нарыг оролцуулан шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулж, Баян-Өлгий аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн С.Цд холбогдох 1813003780003 дугаартай эрүүгийн хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Шүүгдэгч С.Ц: Монгол Улсын иргэн, яс үндэс урианхай, Уовогт Сгийн Ц, 1973 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдөр төрсөн, 45 настай, эрэгтэй, бүрэн бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, малчин, ам бүл 6, эхнэр хүүхдийн хамт Баян-Өлгий аймгийн Алтанцөгц сумын 2 дугаар багт оршин суудаг, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, хэрэг хариуцах чадвартай, РД:0.

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар:

  Шүүгдэгч С.Ц нь Т.Өийг зодож эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч С.Ц нь тус багийн иргэн Т.Өтэй малын бэлчээрийн маргаанаас хоорондоо хэрүүл маргаан үүсгэж, улмаар хоорондоо зодолдохдоо нарийн бургас мод ашиглаж түүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь

• Хохирогч Т.Өийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “..С.Цнамайг баруун гартаа барьж байсан нарийн бургас модоор нүдний доод хэсэгт нэг удаа цохиход нүднээс минь цус гарч би тонгойгоод суух үед С.Ц малынхаа хойноос яваад өгсөн. С.Ц  бид хоёр хоорондоо эвлэрсэн,  миний хохирол болох  150000 төгрөгийг төлж өгсөн, одоо надад ямар нэгэн санал, гомдол байхгүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 21-29 дугаар хуудас/
• Гэрч Ш.Т мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн “...хүү Т.Өзалгаад аав намайг Ц зодчихлоо гэхээр нь мотоциклоо асаагаад Алтанцөгц сумын 2 дугаар багийн нутаг болох "Хэрэг шийдэгч" гэх газар очиход хүүгийн минь нүдний доод талаас цус гэрчихсан малынхаа хажууд сууж байсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 35 дугаар хуудас/
• Гэрч Т.Жийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн “...миний ахТ.Ө залгаад намайг Ц зодчихлоо чи ирж малаа хариул гэхээр нь мотоциклоор очиход ахын нүүр нь цус болчихсон байсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 38-39 дугаар хуудас/
• Гэрч С.Мын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн “...гэрт амарч байхадиргэн Т.Ө аав нь болох Тйн хамт ирсэн. Тухайн үед нүүрэн хэсэг нь хавдартай, хамар нь бас хавдартай, зүүн нүдний доод хэсэг нь шалбарсан, биеийн байдлыг асуухад зүүн нүд  сайн  харж  чадахгүй, бүрэлзээд байна, толгой  өвдөж байна гэхээр нь цэвэрлэгээ хийгээд боолт хийж өгөөд явуулсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн

48 дугаар хуудас/

• Баян-Өлгий аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч эмч

К.Хайратын 2018 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 556 дугаартай шинжээчийн “...Иргэн Т.Өийн биед тархи битүү гэмтэл, доргилт, зулайн урд хэсэгт хавдартай, ар дагзанд хавдартай, баруун болон зүүн нүдний зовхинд хөх ягаан туяатай цус хуралттай, зүүн хацар хавдартай, хөх ягаан туяатай цус хуралттай, хамрын нурууны хавдартай, мурийлттай, хамрын хөндийд нөжирсөн цустай. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн 2-оос дээш удаагийн үйлчлэлээр үүссэн байна. Дээрх гэмтэл эрүүл мэндийг түр сарниулах гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4-д зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарах шинэ гэмтлүүд байна” дүгнэлт / хавтаст хэргийн 50 дугаар хуудас/

• Шүүгдэгч С.Цгийн мөрдөн байцаалтын шатанд болон шүүххуралдаанд мэдүүлэгтээ: “...2018 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдөр иргэн Т.Ө миний хонь хөөгөөд над руу орилоод ирэхэд гартаа таяг хийгээд явж байсэн модоороо цохиход нүднийхэн доод хэсэгт хүрч цус гараад дошоо тонгойгоод суухад нь малынхаа хойноос яваад өгсөн. Харин Т над дээр ирэхэд нь миний бие уул руу зугтаагаад яваад өгсөн. Хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч байна. Хуулийн хөнгөлөлт үзүүлж өгнө үү” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 59-60 дугаар хуудас/ болон бусад нотлох баримтуудаар үйлдэл нь нотлогдож байна.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, нотлох баримтуудыг үгүйсгэх нотлох баримт хэрэгт авагдаагүй бөгөөд шүүгдэгч нь өөрийнхөө гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч байгаагаар давхар нотлогдож байх тул хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэллээ.

Мөн шүүгдэгч С.Цгийн үйлдсэн гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байх тул түүнийг “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй гэж дүгнэлээ.

1. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай:

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдсан баримт болон хэрэгт авагдсан шүүгдэгчийн хувийн байдлыг тодорхойлсон баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч С.Цд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ гэмшсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, хохирол төлсөн зэргийг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, ял хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

Шүүхээс шүүгдэгч С.Цэндсүрэнд ял оногдуулахдаа гэмт хэрэг үйлдэхдээ газрын маргаанаас болж зэвсгийн чанартай буюу бургас модыг ашиглаж бусдын биед халдсаныг анхаарч үзэж, шүүгдэгчийг 600000 төгрөгөөр торгож шийтгэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Иймд шүүгдэгч К.Худакелдийн үйлдсэн гэмт хэргийн шинж, хохирол, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал, шүүгдэгчийн хувийн байдал, эд хөрөнгө болон хөдөлмөр эрхлэлтийн байдал зэргийг харгалзан түүнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан торгох ялыг сонгон, хуульд заасан хэмжээгээр торгож эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар 1 нэгж нь 1000 /нэг мянга/ төгрөгтэй тэнцэх ба 600 нэгж нь 600000 /зургаан зуун мянга/ төгрөгтэй тэнцэх юм.

Харин шүүгдэгч нь торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулах нь зүйтэй.

Энэ гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгч С.Ц нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан бургас модыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгахыг эд мөрийн баримт устгах коммист даалгаж шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч С.Цд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлж, хэргийн хамт шүүхэд ирүүлсэн түүний иргэний үнэмлэхийг өөрт нь буцаан олгож шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5 дугаар зүйлийн 1, 5, 6, 8, 9, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 3, 4, 36.6 дугаар зүйл, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь :

1. Шүүгдэгч Уовогт Сгийн Цг “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөнхохирол учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгчС.Цг 600 “зургаан зуу” нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600000 /зургаан зуун мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.
3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснааршүүгдэгч С.Ц нь торгох ялыг биелүүлээгүй тохиолдолд шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.
4. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5, Эрүүгийн хуулийн ерөнхийангийн 7.5 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан бургас модыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгахыг эд мөрийн баримт устгах коммист даалгасугай.
5. Шүүгдэгч бусдад төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэхажиллагааны зардалгүй, цагдан хоригдоогүй, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй болохыг тус тус дурдсугай.
6. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц шүүгдэгч С.Цгийн цахимүнэмлэхийг өөрт нь буцаан олгосугай.
7. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болж, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагадхүргэх хүртэл хугацаанд шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.
8. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч,тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш, эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Баян-Өлгий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.
9. Давж заалдах гомдол гаргасан эсхүл эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолынбиелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч С.Цд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

           ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                   А.ДАУРЕНБЕК