Баян-Өлгий аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн  шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч А.Дауренбек даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга К.Еркежан

Улсын яллагч А.Турдыбек

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч С.Алтай

Шүүгдэгч Х.Е нарыг оролцуулан шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулж,

Баян-Өлгий аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Х.Ет холбогдох 1913000000017 дугаартай эрүүгийн хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Шүүгдэгч Х.Е: Монгол Улсын иргэн, яс үндэс казах, Ж овогт Хийн Е, 1988 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдөр төрсөн, 31 настай, эрэгтэй, бүрэн бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 4, аав, ээж, дүү нарын хамт Баян-Өлгий аймгийн Баяннуур сумын 5 дугаар багт оршин суудаг, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, хэрэг хариуцах чадвартай, РД:0.

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар:

  Шүүгдэгч Х.Е нь Х.Нын 5 тооны ямааг хулгайлан авч нядлаад арьсыг худалдан борлуулан 500000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч Х.Е нь 2018 оны 12 дугаар сарын 20-ны өдөр тус аймгийн Баяннуур сумын 5 дугаар багт байдаг иргэн Х.Нын хашаанд байсан мал сүргээс 5 тооны ямаа хулгайлан авч нядлаад арьсыг худалдан борлуулан 500000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь

• Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзуүлэлт /хх-ийн 4-5-р хуудас/
• Хохирогч Х.Нын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...Миний хашаанд байсан 5 тооны ямаа  2018 оны 12 дугаар сарын 20-ны орой хашаанд байсан ба тэр өдөр 19 цагийн уед алга болсон байна. Хашаанаас гаргаад 100-аад метрийн зайд нядалсан байна. Х.Е миний хохирлыг барагдуулж өгсөн, надад ямар нэгэн гомдол санал байхгүй ба бид хоёр сайн дураараа эвлэрсэн болно” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 19-20 дугаар хуудас/
• Гэрч Д.Хын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн “...би өөрийн дэлгүүрт байхадманай сумын иргэн Х.Е 2018 оны 12 дугаар сарын 21-ний өдөр 1 ширхэг ямааны арьс тушаасан ба тэгээд уг арьсийг 30000 төгрөгөөр худалдан авсан болно” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 21 дүгээр хуудас/
• Гэрч Х.Ммийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн “...Х.Е надад 1 ширхэг хар зүсний ямааны арьс тушаасан ба уг арьсийг би аймагт тушаасан” гэх мэдүүлэг /ххийн 23 дугаар хуудас/
• Ямааны үнэ тогтоосон шинжээчийн 2019 оны 01 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 23 тоотшинжээчийн дүгнэлт / хавтаст хэргийн 27 дугаар хуудас/
• Хохирогч Х.Над хулгайд алдагдсан гэх 5 тооны бог малын 2 ширхэг ямааныарьсыг хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэл / хавтаст хэргийн 7 дугаар хуудас/
• Шүүгдэгч Х.Е шүүх хуралдаанд мэдүүлэгтээ: “...Би 2018 оны 12 дугаар сарын 20ны өдөр орой 19 цагийн үед манай сумын иргэн Х.Нын хашаанд хашсан байсан 2 тугал болон 20-иод ямаа байсан. Тэгээд би уг ямаанаас 5 тооны ямааг нэг нэгээр гаргаж аваад хашаанаас 100 метрийн зайд очоод нядалсан. Тэр ямаануудыг нядлаад арьсыг нь аваад ченж нарт арьсыг 30000 төгрөгөөр өгсөн. Би бусдын эд хөрөнгийг хулгайлснаа хүлээн зөвшөөрч байна” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 31 дүгээр хуудас/ болон бусад нотлох баримтуудаар үйлдэл нь нотлогдож байна.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь хэрэгт

хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, нотлох баримтуудыг үгүйсгэх нотлох баримт хэрэгт авагдаагүй бөгөөд шүүгдэгч нь өөрийнхөө гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч байгаагаар давхар нотлогдож байх тул хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэллээ.

Мөн шүүгдэгч Х.Еийн үйлдсэн гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байх тул түүнийг “Бусдын малыг хулгайлсан” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй гэж дүгнэлээ.

1. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай:

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдсан баримт болон хэрэгт авагдсан шүүгдэгчийн хувийн байдлыг тодорхойлсон баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч Х.Ет эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ гэмшсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, хохирол төлсөн зэргийг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, ял хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасны дагуу шүүгдэгч Х.Еийн гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хувийн байдлыг харгалзан түүнд оногдуулсан нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг өдөрт 4 цагаар тогтоолоо.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн  5.4 дүгээр зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Х.Е нь нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын 8 цагийн ажлыг 1 хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулах нь зүйтэй.

Шүүгдэгч Х.Ет оногдуулсан нийтэд тусдаа ажил хийлгэх ялыг эдлүүлэхдээ БаянӨлгий аймгийн Өлгий сумын Хот тохижуулах албанд хийлгэхээр тогтов.

Энэ гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгч Х.Е нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжилсэн зүйлгүй болно.

Шүүгдэгч Х.Ет авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлж, хэргийн хамт шүүхэд ирүүлсэн түүний иргэний үнэмлэх, эрүүл мэндийн даатгалын гэрчилгээ зэргийг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт шилжүүлж шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5 дугаар зүйлийн 1, 5, 6, 8, 9, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 3, 4, 36.6 дугаар зүйл, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь :

1. Шүүгдэгч Ж овогт Хийн Еийг “Бусдын малыг хулгайлах” гэмт хэрэгүйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч

Х.Еийг 250 /хоёр зуун/ цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгчХ.Ет оногдуулсан нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг өдөрт 4 цагаар тогтоосугай.
4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч Х.Етоногдуулсан нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг Баян-Өлгий аймгийн Өлгий сумын Засаг даргын Тамгын газрын Хот тохижуулах албаны харьяанд ажиллуулахаар тогтоосугай.
5. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжилсэн зүйлгүй, шүүгдэгч бусдадтөлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, цагдан хоригдоогүй болохыг тус тус дурдсугай.
6. Хэргийн хамт ирүүлсэн шүүгдэгчийн эрүүл мэндийн даатгалын гэрчилгээ, иргэний үнэмлэхийгШүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт шилжүүлсүгэй.
7. Шүүгдэгч Х.Ет урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээгшийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад хүргэх хүртэл хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.
8. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийнхууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш, эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Баян-Өлгий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.
9. Давж заалдах гомдол гаргасан эсхүл эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийгтүдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч Х.Ет авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                         А.ДАУРЕНБЕК