Баян-Өлгий аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч П.Доржбал даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга К.Еркежан,

Улсын яллагч А.Турдыбек,

Шүүгдэгч Э.Г нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар

Баян-Өлгий аймгийн Прокурорын газрын ерөнхий прокурорын орлогч А.Турдыбек Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэж хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх саналтай ирүүлсэн Ц туг овгийн Эрын Гд холбогдох эрүүгийн 1913002650173 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2019 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, яс үндэс урианхай, 1982 оны 02 дугаар сарын 13-ны өдөр Баян-Өлгий аймгийн Буянт суманд төрсөн, 37 настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, малчин,тус аймгийн Буянт сумын Хөх эрэг,  дүгээр багт оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, Ц туг овгийн Эрын Г, регистрийн дугаар 0.

Прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн агуулга:

Шүүгдэгч Э.Г нь 2019 оны 07 дугаар сарын 17-ны өдөр Баян-Өлгий аймгийн Буянт сумын 1 дүгээр багийн нутаг дэвсгэр буюу “Шар дал” хэмээх газарт иргэн С.Тийг хэрүүл маргааны улмаас зодож эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт хамаарах  гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэг. Шүүгдэгч Э.Г нь 2019 оны 07 дугаар сарын 17-ны өдөр Баян-

Өлгий аймгийн Буянт сумын 1 дүгээр багийн нутаг дэвсгэр буюу “Шар дал” хэмээх газарт иргэн С.Тийг хэрүүл маргааны улмаас зодож эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох үндэслэл:

Баян-Өлгий аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч эмч, цагдаагийн ахмад К.Хайратын 2019 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдрийн 310 дугаартай: “...Иргэн С.Тийн биед тархины битүү гэмтэл, зөөлөн эдийн бэртэл гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн 2 дээш удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Дээрх гэмтэл нь эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Дээрх тогтоогдсон гэмтлүүд нь шинэ гэмтэл байна” гэх шинжээчийн дүгнэлтээр /хавтаст хэргийн 30-31 дүгээр хуудас/ хохирогч С.Тийн эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан нь тогтоогдсон байна.

Хохирогч С.Тийн эрүүл мэндэд учирсан дээрх хөнгөн хохирлыг шүүгдэгч Э.Г учруулсан болох нь:

1. Хохирогч С.Тийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд мэдүүлсэн: “Бицагдаад гомдол гаргана гэж хэлэхэд Э.Г над руу дайрч хуц гэж хэлээд намайг зодож дагз руу цохиж газар унагаагаад толгой, нуруу руу өшиглөөд чамайг ална гээд зодоод байсан. Тэгээд миний гадуур хувцасны мөрнөөс татаж байгаад миний зүүн нүд рүү өвдгөлсөн тэгээд Б.Батан ирж салгасан” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 12-13 дугаар хуудас/,
2. Гэрч Б.Лхагвасүрэнгийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд мэдүүлсэн: “...С.Ти хэрэлдэж хэл амаар доромжлоод байхаар нь Э.Г мөрнөөс нь татаж байгаад толгойг нь доош татаад 1-2 удаа нүүрэн тус газар нь өвдгөлсөн тэгээд Б.Батан салгаад аваад явсан” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 14-15 дугаар хуудас/,
3. Насанд хүрээгүй гэрч Т.Сайлаубекийн мөрдөн шалгах ажиллагаандмэдүүлсэн: “...Аав газарт сууж байтал Э.Г ирээд аавын толгой руу 1-3 удаа өшиглөсөн юм” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 23-24 дүгээр хуудас/,
4. Шүүгдэгч Э.Ггийн мөрдөн шалгах ажиллагаа болон шүүх хуралдаандмэдүүлсэн: “...С.Ти намайг хэл амаар доромжлоод чамайг худалдаж аваад дараа жил морь уяулна гээд байхаар нь дургүй хүрээд мөрнөөс нь татаж байгаад нүүр рүү нь 1-2 удаа өвдөглөсөн маань үнэн. ...Хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч байна. Миний буруу” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 33-34 дүгээр хуудас болон шүүх хуралдааны тэмдэглэл/ зэрэг хавтаст хэрэгт авагдаж шүүх хуралдаанаао шинжлэн судалсан нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримтууд нь энэ

хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, шүүгдэгч нь өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч байх тул энэ хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай, үнэн зөв гэж шүүх үнэллээ.

Шүүгдэгч Э.Ггийн гэм буруутай үйлдэл нь гэм буруугийн санаатай хэлбэр бөгөөд, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байх тул шүүгдэгч Э.Гг гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй гэж дүгнэлээ.

Хохирогч С.Тийн эрүүл мэндэд учирсан хөнгөн хохирлын улмаас 400000 /дөрвөн зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учирсан гэх ба уг хохирлыг шүүгдэгч Э.Г сайн дураараа нөхөн төлсөн байна. Энэ нь хохирогч С.Тийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн мэдүүлэг болон шүүгдэгч Э.Ггийн шүүх хуралдаанд өгсөн мэдүүлэг зэргээр тогтоогдлоо. Иймд шүүгдэгч Э.Гг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзлээ.

Хоёр: Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

Шүүгдэгч Э.Гд холбогдох эрүүгийн хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулан хэргийг прокурорт шилжүүлсний дараа шүүгдэгч Э.Г нь хохирогч С.Титэй сайн дураараа эвлэрч, хохирлыг төлж өгсөн тул хэргийг хялбаршуулсан журмаар хэрэг хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлтээ бичгээр гаргасан байна.

Баян-Өлгий аймгийн Прокурорын газрын ерөнхий прокурорын орлогчийн 2019 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдрийн 5/65 дугаартай саналд яллагдагч Э.Гд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 450 нэгж буюу 450.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах санал гаргасныг яллагдагч Э.Г хүлээн зөвшөөрч гарын үсгээ зуржээ. /хавтаст хэргийн 57 дугаар хуудас/

Прокуророос хялбаршуулсан журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулахдаа хяналтаа хуульд заасан журмаар хэрэгжүүлсэн бөгөөд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3 дугаар зүйлд заасан журмыг зөрчөөгүй тул шүүхээс шүүгдэгч Э.Гд холбогдох эрүүгийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзсэн.

Шүүгдэгч Э.Г нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн

1.1 дэх хэсэгт заасан тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэнийг эрүүгийн хариуцлага хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцсон. Түүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байна.

Шүүгдэгч Э.Г урьд нь гэмт хэрэг үйлдэж байгаагүй болох нь “Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас”-аар /хавтаст хэргийн 36 дугаар хуудас/ нотлогдож байна.

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон нотлох баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч Э.Гд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ үйлдсэн гэмт хэрэгт нь цээрлүүлэх, ахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор түүний хувийн байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учруулсан хохирол, хор уршгийг төлсөн байдал, эрүүгийн хариуцлага хүндрүүлэх нөхцөл байдалгүй, хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалтай зэргийг тус тус харгалзан 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 төгрөгөөр торгож, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн 3 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоон эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр шийдвэрлэв.

Шүүхээс тогтоосон хугацаанд шүүгдэгч Э.Г нь торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдэх нь зүйтэй.

Энэ гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгч Э.Г нь цагдан хоригдсон хоноггүй, түүнээс гаргуулах эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, түүний хувийн баримт бичиг шүүхэд ирүүлээгүй болохыг тус тус дурдаж байна.

Шүүгдэгч Э.Гд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болж шүүхийн шийдвэрийг Баян-Өлгий аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт хүргүүлэх хүртэл хэвээр үргэлжлүүлэх нь зүйтэй.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйл, 17.5 дугаар зүйл, 36.1 дүгээр зүйл, 36.2 дугаар зүйлийн 1-4 дэх хэсэг, 36.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 36.6 дугаар зүйл, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйлийн 1, 4, 5 дахь хэсэг, 36.10 дугаар зүйл, 36.13 дугаар зүйлийн 1, 2, 4 дэх хэсэг, 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Ц туг овгийн Эрын Гг Эрүүгийн хуулийн

тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгтзааснаар шүүгдэгч Э.Гд 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ял шийтгэсүгэй.
3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгтзааснаар шүүгдэгч Э.Гд оногдуулсан торгох ялыг шүүхийн шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн 3 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоосугай.
4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгтзааснаар шүүгдэгч Э.Г нь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.
5. Энэ хэрэгт шүүгдэгч Э.Г нь цагдан хоригдсон хоноггүй, түүнээсгаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хохирогчид төлөх төлбөргүй, битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, түүний хувийн баримт бичгийг шүүхэд ирүүлээгүй болохыг тус тус дурдсугай.
6. Шүүгдэгч Э.Гд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэхарга хэмжээг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болж шүүхийн шийдвэрийг Баян-Өлгий аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт хүргүүлэх хүртэл хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.
7. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба шүүгдэгч,хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Баян-Өлгий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг тайлбарласугай.
8. Шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичигдсэнтохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

                      ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                             П.ДОРЖБАЛ