МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Төв аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хуралдааныг тус шүүхийн шүүгч Ю.Энхмаа даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ж.Эрдэнэсувд Улсын яллагчаар М.Гансувд

Шүүгдэгч О.Т нарыг оролцуулан нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Төв аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн О.Тт холбогдох эрүүгийн 1934003870383 дугаартай хэргийг 2020 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр хүлээн авч, 2020 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдөр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол улсын иргэн, 1998 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдөр Улаанбаатар хотын Баянгол дүүрэгт төрсөн, 21 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, авто засварчин мэргэжилтэй, Шивээ говь ХХК-д ХАБ-н ажилтан, ам бүл 3, ээж дүүгийн хамт амьдардаг, тоотод түр оршин суудаг, ял шийтгэл эдэлж байгаагүй, улсаас авсан гавъяа шагналгүй, бие эрүүл, хэрэг хариуцах чадвартай гэх О.Т

 

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдагдсанаар/

Яллагдагч О.Т нь 2019 оны 05 дугаар сарын 20-ноос 21-нд шилжих шөнө Төв аймгийн Заамар сумын Хайлааст 3 дугаар багийн нутагт үйл ажиллагаа явуулдаг “Эрд хул” ХХК-ний уурхай кемпэд харуул хамгаалалтын ажилтнаар ажиллаж байхдаа тус компаний эзэмшлийн 85-н генераторын зэс ороомог/стачер/, мөн уурхайн тайлбайгаас 1 тонны хэмжээтэй усны цагаан сав 1 ширхэг зэрэг хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч, бусдад 530.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүгдэгч О.Тийн хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг нь хохирогч, гэрч нарын мэдүүлэг болон бусад нотлох баримтуудаар давхар нотлогдон тогтоогдсон

тул түүний мэдүүлгийг яллах талын нотлох баримтад тооцсон.

Шүүгдэгч О.Т нь 2019 оны 05 дугаар сарын 20-ноос 21-нд шилжих шөнө Төв аймгийн Заамар сумын Хайлааст 3 дугаар багийн нутагт үйл ажиллагаа явуулдаг “Эрд хул” ХХК-ний уурхай кемпэд харуул хамгаалалтын ажилтнаар ажиллаж байхдаа тус компаний эзэмшлийн 85-н генераторын зэс ороомог/стачер/, мөн уурхайн тайлбайгаас 1 тонны хэмжээтэй усны цагаан сав 1 ширхэг зэрэг хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч, бусдад 530.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь:

• Хэргийн газар үзлэг хийсэн “Хэрэг учрал болсон гэх газар нь Төв аймгийн Заамар сумын Хайлааст 3 дугаар баг Их хэт гэх газар “Эрд хул” гэх ХХК- ний кемпэд болсон байх ба...ертөнцийн зүгээр урд талын контейнерийн урд хэсэгт овоолсон утаснууд /кабель/ байх ба зүүн урд буланд 1 тонны усны сав байсан гэх ба ямар нэгэн ул мөр байхгүй...үл хөдлөх цэгээс зүүн зүгт сайжруулсан замаар явахад 4x3 метрийн харьцаатай ертөнцийн зүгээр урагшаа харсан байрлалтай баруун урд хэсэгт 60x170 см-ийн харьцаатай модон хаалгатай дан банзаар барьсан хаалганаас зүүн тийш 2 болон 3 дахь банз байхгүй уг объектыг халуулж тавьсан байдалтай тус завсраар харахад 85-н генератор гэх 1 метрийн өндөртэй 80 см-ийн өргөнтэй 1.80 метрийн урттай баруун доод хэсэгт стачер байсан гэх ба...” гэх тэмдэглэл, үзлэгийн явцад бэхжүүлж авсан гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх- ийн 09-10 тал/
• эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай Прокурорын тогтоол /хх- ийн 56 тал/
• Эд зүйл, баримт бичиг, гомдол мэдээлэл, бусад баримтыг хүлээн авсан тухай “Ц.Ундрахаас гаргаж өгсөн Цагаан өнгийн хуванцар төмөр сараалжин хүрээтэй 1 тонны усны сав 1 ширхэг, 85-н генераторын 25 см-ын урттай стачер 1 ширхэг” зэргийг ...хүлээн авч тэмдэглэл үйлдэв” гэх тэмдэглэл /хх-ийн 73 тал/
• Эд зүйл хүлээлгэн өгсөн “1 тооны усны сав, 85-н генераторын стачер /зэс ороомог/ 1 ширхэгийг Эрд хул ХХК-ний уурхайн дарга Б.Мөнхбилэгт хүлээлгэн өгсөн тухай” гэх тэмдэглэл /хх-ийн 74 тал/
• “Арвижих Эстимейт” ХХК-ний гаргасан “хулгайд алдагдсан 1 тонны ёмкос, 85-н генераторын зэс ороомог /стачер/” зэргийг үнэлсэн үнэлгээ /хх-ийн 45 тал/
• Зарим яллагдагчид холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай Прокурорын тогтоол /хх-ийн 223 тал/
• Яллагдагчаар татах тогтоолд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай /хх-ийн 225

тал/

• Хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх тухай Прокурорын

тогтоол /хх-ийн 227 тал/

• Шүүгдэгч О.Тийн гар утасны дугаарын орсон, гарсан дуудлага, мессежний талаарх лавлагаа /хх-ийн 93-96 тал/

-Хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч Б.Мөнхбилэгийн мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “Би 2019 оны 05 дугаар сарын 30-нд “Эрд хул” уурхай дээр ирсэн. Намайг ирэхэд манай 1 тонны усны сав, 85 маркийн генераторын стачер 1 ширхэг алдагдсан байсан. 1 тонны усны сав нь 230.000, 85-н генераторын стачер нь

1. 0. төгрөгийн үнэтэй гэж үнэлгээ тогтсон...нада нэхэмжлэх зүйл байхгүй, эд зүйлээ олсон тул гомдолгүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 26 тал/
      • Гэрч Л.Арсланбаатарын мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “2019 оны 05 дугаар сарын 20-ноос 21-нд шилжих шөнө 03 цаг 04 минутанд харуул

Батсайхан надруу 89750361 дугаарын утсаар залгасан байсан...өглөө 07 цаг 40 минутанд эргүүлж залгасан, тэгсэн чинь шөнө юм алдагдсан юм шиг байна, хүрээд ирэх үү гэж асуусан. Тэгээд тэр өдрөө...уурхайруу шууд гарсан.2019 оны 05 дугаар сарын 21-ний 11 цаг 50 минутын үед шууд ирээд харуулуудыг дагуулаад эд зүйлүүдээ шалгасан. Тэр үед жижиг зэс ороомог стачер, усны сав байхгүй болсон байсан...ер нь бол О.Тийг сэжиглэж байна. Намайг явахад ямар ч мөнгөгүй байсан хүн дандаа парламент тамхи татдаг болсон.   ” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 29 тал/,

• • • Гэрч Д.Батсайханы мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “2019 оны 05 дугаар сарын 20-ноос 21-нд шилжих шөнө үүрэг гүйцэтгэхээр хүлээлцэж аваад хамт гардаг Ганхуяг ээлжийн амралт аваад би ганцаараа гарахаар болсон. Тэгээд цахилгаанчин Осор ахыг гуйж гараад хамт гарсан. Цаг тутам эргүүл хийж байсан. Тэгсэн чинь 01 цагт эргүүл хийхэд баяжуулах карьерын замаар мөр гарсан. Тэгээд мөр дагаж яваад баяжуулах руу орсон байхыг мэдээд юмаа шалгаж эхэлсэн. Буунаас эхлээд шалгасан чинь цахилгаанчны өрөө, генераторын өрөөг шалгасан чинь генераторын өрөөний 2 банз хөндийрсөн байхыг хараад Осор ахыг дуудсан. Тэгээд Осор ах ирээд дотор нь юу болсон талаар хараад нэгийг нь хучлагыг сөхөж харсан байна, нэгийнх нь стачерыг нь тайлаад аваад явсан байна гэсэн. өглөө

О.Тийг сэрээж ээлжинд гаргачихаад О.Т 1 тонны цагаан сав байхгүй байна гэж мэдэгдсэн...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 30 тал/

• • • Гэрч Б.Анхбаярын мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “2019 оны 05 дугаар сарын 17, 18-ны үед Булган аймгийн Бүрэнхангай сумаас 37-02 УБЕ улсын дугаартай пронтер машиныг банз ачаарай гээд Ундрах гэх хүүд унуулаад явуулсан. Би тэгээд өөрөө Бүрэнхангай суманд үлдсэн. 2019 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдөр Бүрэгхангай сумаас Хайлааст 3 дугаар багт ирэхэд цагдаа дуудсан...Энэ хугацаанд тухайн тээврийн хэрэгслийг Ц.Ундрах эзэмшиж байсан. ”

гэх мэдүүлэг /хх-ийн 32 тал/

• • • Гэрч Ц.Ундрахын мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “. О.Т гэх

залуу залгаад манай ажлын хүмүүс хорхог боодог хийх гээд байна, чи ахдаа 30.000 төгрөг шилжүүлээдхээч, би чамд 1 тонны сав өгье гэсэн...идэж уух юм аваачиж өгсний маргааш намайг дуудаад би энэ хамгаалагч нарын дарга нь байгаа юм, энэ сав миний сав байгаа юм харин шалганы хамгаалагчид битгий харагдаарай гэсэн. Тэгээд яваад очиход төв зам уруудаад очоод ухраад зогсож бай, ах нь өөрөө аваачаад өгнө гэсэн. Тэгсэн 1 тонны саваа өөрөө өнхрүүлээд ирсэн, тэвшин дээр тавьж өгөөд, чи дээшээ очоод зогсож бай би залгана гэсэн, очоод байж байсан чинь ах нь чамд дахиад нэг юм өгнө, чи байж гэсэн. Тэгээд хүлээгээд байж байсан чинь стачер гээд нэг төмөр зүйл надад авчирч өгсөн. 2019 оны 05 сарын 21-нээс

22-ны хавцаа О.Т надруу залгаад ах нь цагдаа дээр байцаагдаж байгаа, надруу битгий залгаарай би л чамруу залгана гэсэн...1 тонны саваа нөгөө юмтай нуугаад байж бай чи намайг танихгүй гэж хэлээрэй гэсэн...цагдаа намайг Б.Анхбаяр ахаар дуудуулаад ирээд би яг ямар асуудалд орсноо тэр үед ойлгоод юмнуудыг нь авчирч өгсөн...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 34-35 тал/

- Гэрч А.Осорын мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “Би Эрд хул ХХК-д 2016 оноос эхлэн ажиллаж байгаа. 2019 оны 05 дугаар сарын эхээр байх яг хэзээ

гэдгийг санахгүй байна. 85 генераторын стачер, 1 тонны усны сав алдагдсан. Стачер нь цоожтой модон амбаарт байсан, усны сав нь складны гадна байсан. эд

зүйлс алдагддаг өдөр би хамгаалагч Д.Батсайханы хамт шөнө кемпийг тойрч байсан чинь 85 генератор байсан амбаарын 2 ширхэг банзны хадаасыг сугалж

ороод банзыг босгож тавьсан байсан...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 40 тал/

• Гэрч Д.Батсайханы мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “...85-н генератор байсан байшин цоожтой байсан ба ээлж хүлээлцэхэд цоожийг хүлээлцдэг байсан...бүрэн бүтэн байсан бөгөөд хулгай орсон өдөр эвдэрсэн байсан...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 41 тал/
• Шүүгдэгч О.Тийн мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлсэн: “...усны савны хэргийг хүлээн зөвшөөрч байна, усны сав ав гэж хэлсэн, гаргаж өгөөгүй, генераторын талаар мэдэж байгаа зүйл байхгүй хүлээн зөвшөөрөхгүй би агуулах саванд нэвтрээгүй...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 60 тал/,
• Хоёр дахь удаагаа өгсөн: “...Ундрах руу залгаад манай ажил дээр хоол хүнс муутай байна, 1 шил архи 2 хайрцаг тамхи, нэг уут боов, хиам, талх, ундаа зэргийг аваад хүрээд ир гэсэн тэгээд Ундрах манай ажил дээр ирсэн тэгээд би Ундрахад мөнгө алга байна 1 тонны усны сав байна чи хямдхан авчих 100000 мянгаар авчих 'эсэн юм тэгээд тохироод Ундрахад усны савыг постон дээр аваачиж өгөөд,

/ндрахад чи уурхайн карьерь руу явдаг зам дээр зогсож бай гэж хэлээд кемп :үүгээ ороод генератор байгаа амар руу хаалгаар нь ороод статерыг нь тайлж зваад Ундрахын зогсож байгаа газар нь очиж статерыг аваад явчих дараа нь би -амаас авна гэж хэлээд өгөөд явуулсан...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 213-214 тал/ зэрэг болон хэрэгт цугларсан бусад бичгийн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

 

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад О.Т нь 2020 оны 3 сарын 26-ны өдөр яллагдагчаар мэдүүлэг өгөхдөө гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, хэргээ хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх тухай хүсэлтээ тус тус гаргажээ. /хх-ийн 213, 222 тал/,

 

Төв аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокурор М.Гансувд нь хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж үзэж, хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх тухай яллагдагчийн хүсэлтийг хүлээн авч 2020 оны 3 сарын 26-ны өдөр 26 дугаартай “хэргийг хялбаршуулснаар хянан шйидвэрлэх тухай” прокурорын тогтоол гаргаж, хуульд заасан хугацаанд мөрдөн байцаалт явуулж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хэргийн зүйчлэл, түүнд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын төрөл, хэмжээний тухай прокурорын саналыг /хх-227, 234 тал/ 2020 оны 3 сарын 26-ны өдөр яллагдагч, түүний өмгөөлөгчид танилцуулж, яллагдагч О.Т нь хүлээн зөвшөөрч гарын үсэг зурж баталгаажсанаар, мөн өдөр яллах дүгнэлт үйлдэн хэргийг шүүхэд шилжүүсэн байна.

 

О.Тт холбогдох хэргийг хүлээн авч танилцаад хэргийг хянан шийдвэрлэхэд боломжтой гэж шүүх үзэж, шүүх хуралдааныг зарлан явуулахад Эрүүгийн хэрэг шийдвэрлэх тусгай журам зөрчөөгүй, хэргийг хялбаршуулснаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн Прокурорын тогтоол үндэслэлтэй байна.

 

Хэрэгт авагдсан баримтаар шүүгдэгч О.Т нь гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлогдсон, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрсөн, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирол, хор уршигийг нөхөн төлсөн, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаварыг шүүгдэгч нь ойлгосон байх тул шүүгдэгч О.Тийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож,

прокурорын саналыг хүлээн хүрээнд шүүгдэгч нарын эрх зүйн байдлыг дордуулахгүйгээр эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч О.Тт холбогдох хэрэгт бичгийн баримтаар болон эд мөрийн баримт хураагдаж ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч О.Т нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болно.

 

Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 1, 31.3.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 дүгээр зүйлийн 2, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан зүйл, заалтуудыг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

 

1.    Шүүгдэгч О.Тийг бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2.     Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар тэнссүгэй.

 

3.     Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.5-д зааснаар оршин суух газар, ажил, сургуулиа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэхийг шүүгдэгч О.Тт үүрэг болгосугай.

 

4.    Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 4, 5-т зааснаар шүүгдэгч О.Төгөлдөх нь шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, тэнссэн хугацаанд санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн бол шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулахыг сануулсугай.

 

5.     Шийтгэх тогтоол хүчин О.Т болтол шүүгдэгч О.Тт авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

6.   Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн зүйлгүй, хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч О.Т нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

 

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолд ялтан, хохирогч, тэдгээрийн

өмгөөлөгч нар шийтгэх тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Төв аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

8. Шийтгэх тогтоолд гомдол эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг