2021 оны 05 сарын 25 өдөр

Дугаар 128/ШШ2021/0363

Улаанбаатар хот

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч М.Батзориг даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны 2 дугаар танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: ТС ХХК

Хариуцагч: ХХҮЕГ

Нэхэмжлэлийн шаардлага: 1. Коронавируст халдвар (КОВИД-19)-ын цар тахлаас шалтгаалан Монгол Улсын Засгийн газар, Улсын онцгой комисс, Нийслэлийн засаг дарга, Налайх дүүргийн засаг дарга зэрэг захиргааны байгууллагаас гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсний улмаас зочид буудлын үйл ажиллагааг хязгаарласан хугацааны Т ХХК-ийн K, L, L, M*******, T******* нарын нийт 5 гадаад ажилтны ажлын байрны төлбөрийг ажлын байраар хангаж, орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлэн явуулж эхэлсэн сард шилжүүлэн тооцохгүй байгаа хариуцагчийн эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоож, тус 5 гадаад ажилтны ажлын байрны төлбөрийг эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр зочид буудлын үйл ажиллагааг нээсэн буюу орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлэн явуулж эхэлсэн сард шилжүүлэн тооцохыг ХХҮЕГ-т даалгуулах,

2. Энэтхэг Улсын иргэн S*******-ийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдрөөс 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдрийг хүртэл хугацаанд төлсөн ажлын байрны төлбөрийг Т С ХХК-д буцаан олгох шийдвэр гаргахыг хариуцагч ХХХҮЕГ-т даалгуулах хүссэн шаардлагууд бүхий захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Г.Б, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Ө нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Д.Х, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.А нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

Нэхэмжлэгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Т с ХХК нь Улаанбаатар хот, Налайх дүүргийн нутаг дэвсгэр Горхи Тэрэлжийн байгалийн цогцолбор газарт Тэрэлж зочид буудлын үйл ажиллагаа эрхлэн явуулдаг. Тус компанид гадаадын болон дотоодын ажилчид ажилладаг бөгөөд Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуульд заасны дагуу нэхэмжлэлд дурдсан нэр бүхий 6 хүнийг ажиллуулж, зохих хуульд заасан төлбөрийг хугацаанд нь төлсөөр ирсэн.

Дэлхий нийтэд 2020 оны 1 сард Шинэ коронавирус халдварт (СOVID-19) өвчний тархалт үүсэж Монгол улсад энэхүү өвчлөл бүртгэгдсэнтэй холбогдуулж Улсын онцгой комиссын шийдвэрээр олон улсын нислэг, галт тэрэгний хөдөлгөөн, зочид буудлуудын үйл ажиллагааг зогсоох арга хэмжээг удаа дараа авсан. Энэ хугацаанд манай Тэрэлж зочид буудал Төрийн эрх бүхий байгууллагуудын шийдвэрийг хүндэтгэн үзэж, үйл ажиллагаа явуулахгүй байх арга хэмжээг нэн даруй авч дагаж мөрдөж ирлээ.

Энэ хугацаанд зочид буудлуудын үйл ажиллагаа үндсэндээ санхүүгийн хувьд хүнд байдалд орж, ашиглалт үйлчилгээний төлбөрөө ч төлж чадахгүйд хүрч санхүүгийн хүнд нөхцөл байдалд ороод байна.

Өнгөрсөн хугацаанд Монгол улсын Засгийн газрын 2020 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдөр 178 дугаар Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх тухай тогтоол гарч 2020 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдрийн 06:00 цагаас 2020 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн 06:00 цаг хүртэл хугацаанд байгууллагуудын үйл ажиллагааг үндсэндээ бүрэн зогсоосон.

Үүний дараагаар 2020 оны 11 дүгээр 29-ний өдөр 194 дүгээр Бэлэн байдлын зэргийг бууруулах тухай тогтоол гарч Коронавируст халдвар (КОВИД-19)-ын цар тахалтай тэмцэх хариу арга хэмжээг хэрэгжүүлэх зорилгоор Нийслэл, Архангай, Сэлэнгэ аймгийн хэмжээнд засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, иргэн, хуулийн этгээдийг 2020 оны 12 дугаар сарын 1-ний өдрийн 06:00 цагаас 2020 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн 06:00 цаг хүртэлх хугацаанд гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт хэсэгчилсэн байдлаар шилжүүлсэн. Энэ хугацаанд зочид буудлын үйл ажиллагаа мөн л нээгдээгүй.

2020 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдөр Засгийн газрын Бэлэн байдлын зэргийг бууруулах тухай 209 дүгээр тогтоол гарсан бөгөөд ингэхдээ тодорхой бүсүүдэд бэлэн байдлын зэргийг бууруулж, 2020 оны 12 дугаар 21-ний өдөр хүртэл хугацаа тогтоосон.

Үүний дараа 2020 оны 12 дугаар 21-ний өдөр 226 дугаар Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх тухай тогтоол гарч 2020 оны 12 дугаар 23-ны өдрөөс 2021 оны 01 дүгээр 06-ны өдрийг хүртэл хуулийн этгээдүүдийн үйл ажиллагааг бүрэн зогсоосон хэвээр байсан.

2020 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр 238 дугаар Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн хугацааг сунгах тухай тогтоол гарч өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэргийг 2021 оны 03 дугаар 31-ний өдрийг дуустал тогтоосон.

2021 оны 01 дүгээр 04-ний өдөр 1 дугаар Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн хугацааг сунгах тухай тогтоол гарч 2021 оны 01 дүгээр 11-ний өдөр хүртэл бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн хэвээр байсан.

Үүний дараа Засгийн газраас 2021 оны 02 дугаар 10-ны өдөр 27 дугаар Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт хэсэгчилсэн байдлаар шилжүүлэх тухай тогтоол гарч 2021 оны 02 дугаар 11-ний өдрөөс 02 дугаар 23-ны өдрийг хүртэлх хугацаанд гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт хэсэгчилсэн байдлаар шилжүүлсэн байдаг.

Дээрх Засгийн газрын тогтоолууд, мөн түүнийг дагаж гарсан Нийслэлийн Засаг даргын захирамж, Налайх дүүргийн засаг даргын захирамж зэрэг шийдвэрүүд гарсан цаг хугацаанд зочид буудлууд огт ажиллаагүй. Өөрөөр хэлбэл 2020 оны 11 дүгээр 12-ны өдрөөс 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдрийг хүртэл 103 хоног буюу 3 сар 13 хоног огт үйл ажиллагаа явуулаагүй байдаг.

Гэвч дээрх хугацаанд Тэрэлж зочид буудлын зүгээс Монгол улсад хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй хууль тогтоомжийг даган мөрдөж Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.1-д Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэн нь гадаадын иргэнийг ажлын байраар хангаж, орлого бүхий ажил. үйлчилгээ эрхлүүлсний төлөө ажлын байрны төлбөрийг энэ хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.2-т заасан хэмжээгээр төлнө гэж заасны дагуу дээрх хугацаанд гадаадын иргэдийн ажлын байраар хангаж, орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлүүлээгүй атлаа ажлын байрны төлбөрийг төлсөөр ирсэн. Энэ нь бидэнд ашиглалтын зардлаа ч төлж чадахгүй байгаа нөхцөл байдал дээр нэмж зардал үүсэж санхүүгийн хувьд нөхцөл байдал улам л хүндрэх нөхцөл байдалд хүрээд байна.

Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн дээрх зүйл заалтад гадаадын иргэнийг ажлын байраар хангаж, орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлүүлсний төлөө ажлын байрны төлбөрийг төлнө гэж заасан байна.

Гэвч Тэрэлж зочид буудал 2020 оны 11 дүгээр 12-ны өдрөөс 2021 оны 02

дугаар сарын 24-ний өдрийг хүртэл 103 хоног буюу 3 сар 13 хоног огт үйл ажиллагаа явуулаагүй, гадаад ажилчдыг ажлын байраар хангаж, орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлээгүй тул хуульд зааснаар гадаад ажилчдын ажлын байрны төлбөрийг төлөх үүрэг хуулиараа үүсэхээргүй байна.

Иймд Филиппин улсын иргэн М*******, Филиппин улсын иргэн М*******, Филиппин улсын иргэн М*******, Энэтхэг улсын иргэн Н*******, Энэтхэг улсын иргэн А*******, Пакистан улсын иргэн Н******* гэх иргэдийн гадаад 1 ажилтны төлбөрт Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшлийн гурван талт үндэсний хорооны 2018 оны 08 дугаар сарын19-ний өдрийн 05 дугаар тогтоолоор 2020 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс дагаж мөрдөхөөр батлагдсан хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 420,000 төгрөг түүнийг Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.2-т ...Ажлын байрны төлбөрийн хэмжээ нь 1 сард гадаадын иргэн бүрт Монгол Улсын Засгийн газраас тогтоосон хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 2 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцүү байна... гэж зааснаар 840,000 төгрөгийг төлсөн. Мөн үйлчилгээний хураамжид 1 ажилтанд 22,500 төгрөгийг тус тус төлдөг.

Нийт 6 ажилтны ажлын байрны төлбөрт 2020 оны 11 дүгээр 12-ны өдрөөс 2021 оны 02 дугаар 24-ний өдрийг хүртэл 3 сар 13 хоногийн хугацаанд ажлын байрны төлбөрт 18,240,000 төгрөг, үйлчилгээний хураамжид 405,000 төгрөг, нийт 18,645,000 төгрөгийг ажлын байраар хангаж, орлого бүхий ажил, үйлчилгээ явуулаагүй атлаа ажлын байрны төлбөрт төлсөн байна.

Гадаад ажилчдын төлбөрийг тогтоосон хугацаанд төлөхгүй бол ажилчдын хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл сунгагдахгүй байх нөхцөл байдал үүсэж улмаар Монгол улсаас албадан гаргадаг. Компанийн зүгээс эдгээр хүмүүсийг цаашид үргэлжлүүлэн ажиллуулах урт хугацааны гэрээтэй учраас хуульд заасан ажлын байрны төлбөрийг 1, 2 сараар байгаа санхүүгийн боломжоороо төлж ирсэн.

Иймд Компанийн зүгээс гэнэтийн болон давагдашгүй хүчин зүйлс учирсан энэ цаг хугацаанд орлого бүхий ажил үйлчилгээг 2020 оны 11 дүгээр 12-ны өдрөөс хойш 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдөр хүртэл явуулаагүй тул энэ хугацаанд гадаад ажилчдын ажлын байрны төлбөрийг төлөх ёсгүй, түүнийг орлого бүхий ажил үйлчилгээ явуулсан хугацаанд буюу үйл ажиллагаа нээсэн үед л төлж тооцох боломжтой байна гэж үзэхээр байна.

Үүнтэй холбогдуулж Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хууль, Засгийн газрын 2015 оны 41 дүгээр тогтоолоор батлагдсан Ажлын байрны төлбөр, хөнгөлөлт үзүүлэх, чөлөөлөх журам-ын хэрэгжилтийг хангаж ажилладаг Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газарт хандахад яаманд хандаж шийдвэрлүүлэх шаардлагатай гэж мэдэгдсэн тул Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яаманд 2021 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдөр гомдол гаргасан боловч гомдлыг шийдвэрлэж хуульд заасан 30 хоногийн хугацаанд хариу өгөөгүй тул Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.2-т заасныг үндэслэн энэхүү нэхэмжлэлийг гаргаж байна.

2020 онд Дэлхий нийтэд Шинэ коронавирус халдварт (Covid-19) өвчний тархалт дэгдэж Монгол улсад бүртгэгдсэнтэй холбогдуулж Засгийн газрын тогтоолоор Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэг, Өндөржүүлсэн бэлэн байдал, Бэлэн байдлын зэрэгт шилжсэн цаг хугацанд зочид буудлуудын үйл ажиллагаа зогссон.

Цар тахлын дэгдэлт эрчимтэй нэмэгдсээр байсан тул Монгол Улсын Засгийн газрын 2021 оны 04 дүгээр 08-ны өдрийн 91 дүгээр Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэг шилжүүлэх тогтоолоор, мөн 2021 оны 04 дүгээр 23-ны өдрийн 104 дүгээр Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэг шилжүүлсэн хугацааг сунгах тухай 104 дүгээр тогтоолоор Коронавируст халдвар /КОВИД-19/-ын цар тахалтай тэмцэх хариу арга хэмжээг эрчимжүүлэх, урьдчилан сэргийлэх зорилгоор улсын хэмжээнд засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, иргэн, хуулийн этгээдийг 2021 оны 4 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 06:00 цагаас 5 дугаар сарын 8-ны өдрийн 06:00 цаг хүртэлх хугацаанд гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлж, үйл ажиллагааг нь бүхэлд нь зогсоосон.

2021 оны 05 дугаар 08-ны өдөр иргэн, хуулийн этгээдийн үйл ажиллагааг нээсэн боловч манай компанийн эрхлэн үйл ажиллагаа явуулдаг Зочид буудал, зоогийн газрын үйл ажиллагааг нээгээгүй бөгөөд Засгийн газрын 2021 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн 118 дугаар тогтоол, 2021 оны 05 дугаар 05-ны өдрийн 115 дугаар Гамшгаас хамгаалах өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх тухай тогтоолоор 2021 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдрийн 06:00 цагаас 2021 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдрийг хүртэлх хугацаанд Гамшгаас хамгаалах өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлээд байна.

Үүнтэй холбогдуулж Нийслэлийн Засаг даргын, мөн Налайх дүүргийн Засаг даргын захирамжууд гарч энэ хугацаанд хориглосон байгууллагууд үйл ажиллагаа эрхлэх явуулахгүй байх үүрэг өгч, хяналтыг цагдаагийн байгууллагатай хамтран хийж ажиллаж байна.

Засгийн газар, Улсын онцгой комиссоос 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдрөөс аж ахуй нэгж байгууллагын үйл ажиллагааг хэвийн явуулах боломжтой гэж үзсэний дагуу манай компани Тэрэлж зочид буудлын үйл ажиллагаагаа нээж үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн боловч, дээр дурдсанаар дахин цар тахлын дэгдэлт нэмэгдэж Засгийн газраас 2021 оны 04 дүгээр 10-ны өдрөөс Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх арга хэмжээг авч өнөөдрийг хүртэл Зочид буудал, зоогийн газрын үйл ажиллагааг нээгээгүй.

Энэ хугацаанд гадаадаас ажиллах хүч авч ажлуулдаг манай зочид буудлын хувьд гадаад иргэдийг ажлын байраар хангаж чадаагүй, орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлүүлээгүй тул гадаад ажилчдын ажлын байрны төлбөрийг төлөх үүрэг хуулиараа байхгүй болох талаар хариуцагч байгууллага, Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын яам, Улсын онцгой комисс, Засгийн газарт тус тус гомдлыг гаргаж улмаар Нийслэл дэх захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж, хэрэг хянан шалгах ажиллагааны явцад талууд эвлэрч 2020 оны 08 дугаар 20-ны өдрийн 20/08/20 дугаар Эвлэрлийн гэрээг байгуулж Зочид буудал ажиллаагүй цаг хугацаа болох 2020 оны 02 дугаар 27-ны өдрөөс 2020 оны 04 дүгээр сарын 30-ны өдрийг хүртэл хугацаанд гадаад ажилчдын ажлын байрны төлбөрт төлсөн төлбөрийг ажил, үйлчилгээ эрхэлсэн сард шилжүүлэн тооцох зэргээр харилцаж тохиролцож Нийслэл дэх захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 08 дугаар 25-ны өдрийн 524 дүгэр захирамжаар эвлэрлийг баталж, хэрэг шийдвэрлэгдсэн байдаг.

Иймд Хариуцагч байгууллагаас ямар нэгэн захиргааны акт гараагүй бөгөөд гаргахыг хүссэн хүсэлтийг хүргүүлсэн боловч шийдвэрлэхгүй эс үйлдэхүй гаргаж байгаа тул Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106.3.4-т зааснаар эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоолгож, захиргааны акт гаргахыг даалгаж өгнө үү. гэжээ.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа: ...Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.6 дахь хэсэг, Засгийн газрын 2015 оны 41 дүгээр хавсралт, Ажлын байрны төлбөр авах, хөнгөлөлт үзүүлэх, чөлөөлөх журам-ын 2.1-д Байгууллага нь гадаадын иргэнд Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл авахдаа Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 8.1-д заасан хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага түүний эрх олгосон байгууллага цаашид /эрх бүхий байгууллага гэх/-д ажлын байрны төлбөрийг урьдчилан төлнө гэж заасан.

Ийнхүү төлөгдсөн төлбөрийг Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих санд төвлөрүүлж Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.1 дэх хэсэгт заасан зохицуулалтаар зарцуулдаг.

Өөрөөр хэлбэл гадаад улсын иргэн Монгол улсад хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл авахдаа хуулийн дагуу урьдчилан төлдөг төлбөр бөгөөд хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл хүчинтэй тохиолдолд буцаах шилжүүлэх тухай хуулийн зохицуулалт байхгүй. Гагцхүү Хөдөлмөрийн гэрээ цуцлагдсан тохиолдолд төлбөрийн зөрүүг буцаан олгох журамтай. Засгийн газрын 2015 оны 41 дүгээр хавсралт, /Ажлын байрны төлбөр авах, хөнгөлөлт үзүүлэх, чөлөөлөх журам-ын 2.3 дахь хэсэг/.

Түүнчлэн Захиргааны акт гаргахыг даалгах нэхэмжлэлийн хувьд уг актыг гаргах эрх хариуцагчид хуулиар олгогдсон байх ёстой, эс үйлдэхүй болохыг тогтоолгоход мөн адил энэ хуулийн шаардлага тавигдана. Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.6 дахь хэсэг, Засгийн газрын 2015 оны 41 дүгээр хавсралт Ажлын байрны төлбөр авах, хөнгөлөлт үзүүлэх, чөлөөлөх журам-д тус тус заасны дагуу ажлын байрны төлбөрийг шилжүүлэн тооцож чөлөөлөх эрхийг манай агентлагт өгөөгүй.

Нэхэмжлэгч талаас ажлын байрны төлбөр төлсөн гадаадын иргэдийн Хөдөлмөрийн гэрээг цуцалсан, хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл хүчингүй болсон тохиолдол байхгүй тул ажлын байрны төлбөрийг шилжүүлэн тооцох хуулиар олгогдсон эрх байхгүй юм. Иймд нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү. гэжээ.

 

ҮНДЭСЛЭЛ:

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нь шүүх хуралдаанд нэхэмжлэлийн шаардлагаа эцсийн байдлаар Коронавируст халдвар (КОВИД-19)-ын цар тахлаас шалтгаалан Монгол Улсын Засгийн газар, Улсын онцгой комисс, Нийслэлийн засаг дарга, Налайх дүүргийн засаг дарга зэрэг захиргааны байгууллагаас гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсний улмаас зочид буудлын үйл ажиллагааг хязгаарласан хугацааны Т ХХК-ийн K, L, L, M*******, T******* нарын нийт 5 гадаад ажилтны ажлын байрны төлбөрийг ажлын байраар хангаж, орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлэн явуулж эхэлсэн сард шилжүүлэн тооцохгүй байгаа хариуцагчийн эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоож, тус 5 гадаад ажилтны ажлын байрны төлбөрийг эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр зочид буудлын үйл ажиллагааг нээсэн буюу орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлэн явуулж эхэлсэн сард шилжүүлэн тооцохыг Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газарт даалгуулах, Энэтхэг Улсын иргэн S*******-ийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдрөөс 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдрийг хүртэл хугацаанд төлсөн ажлын байрны төлбөрийг Т с ХХК-д буцаан олгох шийдвэр гаргахыг хариуцагч Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газарт даалгуулах гэж тодруулсан болно.

Шүүх дараах үндэслэлээр нэхэмжлэлийн шаардлагуудыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэлээ.

Нэхэмжлэгч нь нийт 6 гадаадын иргэнийг ажиллуулсны ажлын байрны төлбөрөөс бүрэн чөлөөлөгдөх бус харин Коронавируст халдвар (КОВИД-19)-ын цар тахлаас шалтгаалан гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсний улмаас зочид буудлын үйл ажиллагааг зогсоосон хугацааны төлбөрийг дараагийн үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн сарууд руу шилжүүлэн тооцуулах үндэслэлтэй гэсэн агуулгаар маргаж байна.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2020 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх тухай 178 дугаар тогтоолоор улсын хэмжээнд Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, иргэн, хуулийн этгээдийг 2020 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдрийн 06:00 цагаас 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийн 06:00 цаг хүртэлх хугацаанд гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн байна.

Харин Засгийн газрын 11 дүгээр сарын 15-ны 181 дүгээр тогтоолоор бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн хугацааг 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн 06:00 цаг хүртэл сунгаж шийдвэрлэсэн байна.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2020 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн Бэлэн байдлын зэргийг бууруулах тухай 194 дүгээр тогтоолоор Нийслэл, Архангай, Сэлэнгэ аймгийн хэмжээнд Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, иргэн, хуулийн этгээдийг 2020 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн 06:00 цагаас 2020 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн 06:00 цаг хүртэлх хугацаанд гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт хэсэгчилсэн байдлаар шилжүүлсэн байна.

Мөн Засгийн газрын 2020 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн 209 дүгээр тогтоолоор гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт хэсэгчилсэн байдлаар шилжүүлсэн хугацааг мөн оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийг сунгаж шийдвэрлэсэн байна.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2020 оны 12 дугаар сарын 21-ний өдрийн Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх тухай 226 дугаар тогтоолоор Нийслэлийн хэмжээнд засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, иргэн, хуулийн этгээдийг 2020 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн 06 цагаас 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 06:00 цаг хүртэлх хугацаанд гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт хэсэгчилсэн байдлаар шилжүүлж, 2021 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 01 дүгээр тогтоолоор бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт хэсэгчилсэн байдлаар шилжүүлсэн хугацааг 2021 оны 01 дүгээр сарын 11-ний өдрийг хүртэл сунгаж шийдвэрлэсэн байна.

Мөн Монгол Улсын Засгийн газрын 2021 оны 02 дугаар сарын 10-ны өдрийн Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт хэсэгчилсэн байдлаар шилжүүлэх тухай 27 дугаар тогтоолоор Нийслэлийн нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, иргэн, хуулийн этгээдийг 2021 оны 02 дугаар сарын 11-ний өдрийн 06 цагаас 2021 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдрийн 06:00 хүртэлх хугацаанд гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт хэсэгчилсэн байдлаар шилжүүлсэн байна.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2021 оны 04 дүгээр 08-ны өдрийн Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх тухай 91 дүгээр тогтоолоор улсын хэмжээнд засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, иргэн, хуулийн этгээдийг 2021 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 06 цагаас 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 00:00 цаг хүртэлх хугацаанд гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн байна.

Мөн Монгол Улсын Засгийн газрын 2021 оны 04 дүгээр 23-ны өдрийн 104 дүгээр тогтоолоор бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн хугацааг 2021 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдрийг хүртэл сунгаж шийдвэрлэсэн байна.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2021 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн Гамшгаас хамгаалах өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх тухай 115 дугаар тогтоолоор улсын хэмжээнд хэмжээнд засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, иргэн, хуулийн этгээдийг 2021 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдрийн 06:00 цагаас мөн оны 06 дугаар сарын 02-ны өдрийг хүртэлх хугацаанд гамшгаас хамгаалах өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн байна.

Дээрх Засгийн газрын тогтоолуудад үндэслэн Улсын онцгой комиссын 2021 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 02 дугаар тогтоол, Нийслэлийн Засаг даргын 2021 оны 04 дүгээр сарын 09-ний өдрийн А/265 дугаар захирамж, Налайх дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 04 дүгээр сарын 09-ний өдрийн А/90 дүгээр, 2021 оны 05 дугаар сарын 07-ны өдрийн А/114 дүгээр захирамж зэрэг шийдвэрүүд гарсан байна.

Засгийн газрын дээрх тогтоолуудаас үзэхэд гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжсэний улмаас зочид буудлууд, ресторануудын үйл ажиллагааг тус Засгийн газрын тогтоолуудад заасан хугацаагаар хязгаарласан

болох нь тогтоогдож байна.

Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.1-д Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэн нь гадаадын иргэнийг ажлын байраар хангаж, орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлүүлсний төлөө ажлын байрны төлбөрийг энэ хуулийн 9.2-т заасан хэмжээгээр төлнө гэж заасан байна.

Энэхүү хуулийн зохицуулалтаас үзэхэд гадаадын иргэнээр орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлүүлснийхээ хувьд, эрхлүүлсний төлөө ажлын байрны төлбөрийг ажил олгогч төлөхөөр хуульчилсан байна.

Дээрх Засгийн газрын тогтоолуудаас үзэхэд Коронавируст халдвар (КОВИД-19)-ын цар тахлаас шалтгаалж зочид буудлууд, ресторануудын үйл ажиллагааг зогсоосон буюу хязгаарласны улмаас Т ХХК-нь орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлээгүй болох нь нотлогдож байна.

Иймд дээрх нөхцөл байдлаас шалтгаалж нь нэхэмжлэгч нэр бүхий 5 гадаадын иргэдээр орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлүүлж чадаагүй болох нь тогтоогдож байх тул Т ХХК нь гадаадын иргэдээр орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлүүлсний төлөх төлбөрийг цар тахлын улмаас зочид буудлын үйлчилгээг зогсоосон хугацаанд төлөх үндэслэлгүй байна.

Харин Энэтхэг Улсын иргэн S******* нь 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдөр өөрийн улс руу буцсан буюу Монгол Улсаас гарсан болох нь e-ticket /цахим тасалбар/-аар, тус иргэний хөдөлмөрийн гэрээг цуцалсан болох нь Т ХХК-ийн захирлын 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдрийн Хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар болгох тухай №023 дугаар тушаал, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, өмгөөлөгчийн тайлбар зэрэг баримтуудаар тогтоогдож байна.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2015 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдрийн 41 дүгээр тогтоолын хавсралтаар батлагдсан Ажлын байрны төлбөр авах, хөнгөлөлт үзүүлэх, чөлөөлөх журам-ын 2.3-д Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл авсан гадаадын иргэн тухайн байгууллагатай байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээгээ хугацаанаас нь өмнө цуцалж, буцсан тохиолдолд уг байгууллагын хүсэлт болон иргэний харьяалал, шилжилт хөдөлгөөний асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын тодорхойлолтыг үндэслэн урьдчилан төлсөн төлбөрийн зөрүүг тухайн төсвийн жилд багтаан буцаан олгоно гэж заасан байна.

Дээрх журмаас үзэхэд Энэтхэг Улсын иргэн S*******-ийн хөдөлмөрийн гэрээг Т ХХК-ийн захирлын 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдрийн Хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар болгох тухай №023 дугаар тушаалаар цуцалж, тус гадаадын иргэн нь өөрийн улс руу буцсан буюу Монгол Улсаас гарсан байх тул S*******-ийн 2020 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдрөөс 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд төлсөн ажлын байрны төлбөрийг ажил олгогч байгууллагын хүсэлт болон иргэний харьяалал, шилжилт хөдөлгөөний асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын тодорхойлолтыг үндэслэн нэхэмжлэгчид буцаан олгох шийдвэр гаргахыг хариуцагчид даалгах нь зүйтэй байна.

Дээрх үндэслэлүүдээр нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэлээ.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3.4, 106.3.12-т заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.1-д заасныг баримтлан нэхэмжлэгч Т сХХК-ийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж, Коронавируст халдвар (КОВИД-19)-ын цар тахлаас шалтгаалан Монгол Улсын Засгийн газар, Улсын онцгой комисс, Нийслэлийн засаг дарга, Налайх дүүргийн засаг дарга зэрэг захиргааны байгууллагаас гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсний улмаас зочид буудлын үйл ажиллагааг хязгаарласан хугацааны Тс ХХК-ийн K, L, L, M*******, T******* нарын нийт 5 гадаад ажилтны ажлын байрны төлбөрийг ажлын байраар хангаж, орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлэн явуулж эхэлсэн сард шилжүүлэн тооцохгүй байгаа хариуцагчийн эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоож, тус 5 гадаад ажилтны ажлын байрны төлбөрийг эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр зочид буудлын үйл ажиллагааг нээсэн буюу орлого бүхий ажил, үйлчилгээ эрхлэн явуулж эхэлсэн сард шилжүүлэн тооцохыг ХХҮЕГ-т даалгаж,

S*******-ийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдрөөс 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд төлсөн ажлын байрны төлбөрийг Т ХХК-д буцаан олгох шийдвэрийг зохих журмын дагуу гаргахыг хариуцагч ХХҮЕГ-т даалгасугай.

2. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1-д заасны дагуу нэхэмжлэгч Т с ХХК-ийн улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 70.200 /далан мянга хоёр зуу/-төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас 70.200 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгосугай.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1-д зааснаар хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шүүхийн шийдвэрийг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ М.БАТЗОРИГ