МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

******* аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх  хуралдааныг шүүгч З.Нандинцэцэг даргалж,

       нарийн бичгийн дарга                   М. Баярмэнд

       улсын яллагч                                     Н.

       шүүгдэгч                                              Д.*******

      түүний өмгөөлөгч                    В. нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулж, ******* аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Д.*******д холбогдох 2223000970133 дугаартай эрүүгийн хэргийг хянан хэлэлцэв.  

Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1979 оны 10 дугаар сарын 26-ны өдөр ******* аймгийн суманд төрсөн, 43 настай, эрэгтэй, бага боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл-3 эцэг, *******ийн хамт амьдардаг. ******* аймгийн ******* сум ******* баг тоотод оршин суух хаягтай, ******* аймаг дахь сум дундын 1 дүгээр шүүхийн 2010 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн 52 дугаар шийтг******* тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн  145.2-т зааснаар 4 сарын хугацаагаар баривчлах ялаар шийтгүүлж байсан, ******* овогтой *******ийн ******* /Регистрийн дугаар: /

Д.******* нь 2022 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдрийн 16 цаг 13 минутын орчимд ******* аймгийн ******* сумын ******* багт байх ******* жимсний дэлгүүрийн орчимд өөрийн ******* *******ийг чулуугаар цохиж, мөн ******* дэлгүүр дотор ******* *******ийг нүүрэн тус газар гараараа цохиж түүний биед хөнгөн гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт заасан “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэгт хамаарч байна. 

Шүүх хуралдаанаар хэрэгт цугларсан яллах болон цагаатгах нотлох баримтуудыг шинжлэн хэлэлцээд 

                                          ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл******* тухай хуулийн 12.1 дүгээр зүйлийн 8 дахь хэсэгт “Тухайн байгууллагын албан ёсны харилцаа холбооны  хэрэгсэл ашиглан оролцогчийг дуудаж болно” гэж  заасан журмын дагуу хохирогч *******т шүүх хуралдааны товыг мэдэгдсэн боловч шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үз******* шалтгаангүйгээр ирээгүй байна.

Хохирогч шүүх хуралдаанд оролцох талаар бичгээр хүсэлт гаргаагүй ба Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл******* тухай хуулийн 34.8 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Хохирогч ирээгүй нь шүүх хуралдааныг хойшлуулах үндэслэл болохгүй” гэж,  заасан учир хохирогчийг оролцуулахгүйгээр хэргийг хянан шийдвэрлэлээ.

1. Шүүгдэгчийг гэм буруутайд тооцох:     

Шүүгдэгч ******* *******ийн ******* нь 2022 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдрийн 16 цаг 13 минутын орчимд ******* аймгийн ******* сумын ******* багт байх “******* жимсний дэлгүүрийн” орчимд өөрийн ******* *******ийг чулуугаар цохисон, мөн ******* дэлгүүр дотор ******* *******ийг нүүрэн тус цохисон хэргийн үйл баримт нь хэрэгт авагдсан шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн дараах нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна. Тухайлбал:

Д.******* нь өөрийг нь чулуугаар цохиж, нүүрэн тус газар нь гараараа  цохисон талаар шууд тусган мэдүүлсэн хохирогч *******ийн “...2022 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдөр би гудамжинд явж байхад миний хүү Д.******* согтуу надтай таараад над руу чулуу шидээд миний мөр хэсэгт оносон юм. Тэг*******ээр нь би зугтаад ******* нэртэй дэлгүүрт орсон чинь Д.******* миний араас орж ирээд миний нүүр хэсэгт гараараа 1 удаа цохисон. Тэгээд би цагдаагийн байгууллагад хандсан. Миний нүүр бага зэрэг шалбарсан. Гар хөхөрсөн байсан. Уг гэмтлийг миний хүү Д.******* миний биед гараар болон чулуу шидэж учруулсан...” гэсэн мэдүүлгээр, /13-14 дахь тал/

Д.******* дэлгүүр дотор *******ийн нүүрэн тус газар нь гараараа цохисныг харсан талаараа шууд тусган мэдүүлсэн гэрч Б.ын “...2022 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдөр би дэлгүүрт худалдагч хийж байсан юм. Тэгсэн гаднаас гуай гүйх шахам намайг алах гээд байна гэж хэлээд ороод ирсэн. Тэгээд би та юу болов гээд асуух зуургүй араас нь хүү Д.******* орж ирээд гуайн нүүр хэсэгт гараараа нэг удаа цохисон. Тэгээд би юу болоод байна гээд уурлахад Д.******* гараад явсан. Тэгээд би гуайд өөрийнхөө утсаар цагдаа руу залгаж өгсөн. Удалгүй цагдаа нар ирээд Д.*******г аваад явсан. Тухайн үед дэлгүүрт би ганцаараа байсан...” гэсэн мэдүүлгээр,/19-20 дахь тал/ тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч Д.*******гийн үйлдлийн улмаас хохирогч *******ийн биед хөнгөн зэргийн гэмтэл учирсан болох нь ******* аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2022 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдрийн 000000316 дугаартай шинжээчийн “...Иргэн *******ийн биед гэмтэл учирсан байна. *******ийн биед зүүн гарын бугалганы гадна талд цус хуралт тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн нэг удаагийн үйлчлэлээр үүснэ. Тус гэмтэл нь цаг хугацааны хувьд зөрчил үйлдэгдсэн хугацаатай тохирч байна. Дээрх гэмтэл нь хөдөлмөрийн чадвар алдангид нөлөөлөхгүй. Иргэн *******ийн биед: Зүүн гарын бугалганы гадна талд цус хуралт гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна...” гэсэн дүгнэлтээр нотлогдсон байна. /28-29 дахь тал/

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл******* тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалтын явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл******* тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн г******* ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй байна.

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хохирогч, гэрч, яллагдагчаас мэдүүлгийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл******* тухай хуульд заасан журмын дагуу б*******жүүлж авсан, мэдүүлгийн агуулга зөрүүгүй, хохирогч, гэрчийн мэдүүлэг нь хэрэгт хамааралтай хэргийн үйл баримтыг нотолсон байна.

Шинжээчийн дүгнэлтийг хэрэгт хувийн сонирхолгүй, нарийн мэргэшсэн, гаргасан дүгнэлтийнхээ хариуцлагыг хүлэ******* чадвар бүхий шинжээч өөрийн тусгай мэдлэгийн хүрээнд гаргасан байна. Уг дүгнэлт нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл******* тухай хууль, Шүүхийн шинжилгээний тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу гарсан дүгнэлтэд эргэлзээ төрүүл*******ээр нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

Шүүгдэгч нь хохирогчийг чулуугаар цохиход хүний биед гэмтэл учирч хүн эрүүл мэндээрээ хохирч болно гэдгийг энгийн ухамсрын түвшинд бүрэн ухамсарлан ойлгох боломжтой. Ийнхүү ухамсарлаж байгаа аюулаа хүсэж хийсэн үйлдлээрээ шууд бий болгож, уг хор уршигт зориуд хүргэсэн байна.

Иймд түүний үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар  зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар санаатай гэмт хэрэг гэж үзнэ.

Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг нь бусдын эрүүл мэндийг хохирооход чиглэсэн санаатай үйлдэл хийсний улмаас хохирогчийн биед хөнгөн зэргийн гэмтэл учирсан  байдаг бөгөөд гэмт үйлдэл, хор уршиг хоёрын хооронд шалтгаант холбоо байх шинжийг заавал агуулсан байхыг шаарддаг.

Шүүгдэгч Д.******* хохирогч *******ийг чулуугаар цохиж, нүүрэн тус газар нь гараараа цохисон үйлдэл болон хохирогчийн биед учирсан гэмтлийн хооронд шалтгаант холбоо тогтоогджээ.

Шүүгдэгч Д.******* нь хохирогчийг чулуугаар цохисон үйлдэлдээ шууд санаатай хандаж, хохирогчийн биед хөнгөн зэргийн гэмтэл зориуд учруулжээ.

Шүүгдэгч Д.******* нь хохирогч *******ийн Эрүүгийн хуулиар хамгаалагдсан, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 13 дахь хэсэг, Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалын 3 дугаар зүйлд тус тус заасан “хүний халдашгүй дархан байх эрх” буюу “хүний эрүүл мэндийн халдашгүй эрх”-ийг зөрчиж түүнийг шууд санаатай чулуугаар цохисон үйлдлийн улмаас 1 хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт заасан  гэмт хэргийн обьектив шинжийг, шүүгдэгч өөрийн үйлдлийн нийгмийн аюулыг ухамсарлаж өөрийн үйлдлийн улмаас хүний эрүүл мэндэд хохирол учирч болохыг мэдсээр байж хүсэж зориуд хөнгөн хохирол учруулсан нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт заасан гэмт хэргийн субьектив шинжийг тус тус хангаж байна.

Иймд Д.*******г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт заасан “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох үндэслэлтэй байна.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан дүгнэлтдээ: ”шинжээчийн дүгнэлт эргэлзээтэй байгаа тул шүүх хуралдааныг хойшлуулж дахин дүгнэлт гаргуулж өгнө үү” гэснийг хүлээн авах боломжгүй байна.  Учир нь:

Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2 дугаар зүйлийн 2.6-д “шинжлүүлэгчийн эрүүл мэнд сарниагүй ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар тогтонги алдагдаагүй ямар нэгэн зовиур гэмтэл зүйн шинж илрээгүй шинжийг /биеийн гадаргуугийн 1 хувиас илүүгүй /зулгаралт цус хуралт, мөн цус хуралт зулгаралт үүсээгүй зөөлөн эдийн няцралын үед гэмтлийн зэрэг тогтоогдохгүй гэж заасан байна. Хохирогч *******ийн биед зүүн гарын бугалганы гадна хэсэгт 16 х 10 см хэмжээтэй цус хуралт үүссэн байсан ба хохирогч зүүн гар өвдөнө гэсэн зовиуртай байсан тул дээрх цус хуралтаас хохирогчид зовиур илрээгүй гэж үз*******гүй.

Энэ нь эрүүл мэндийг 4 долоо хоногоос доош хугацаагаар сарниулсан байх боломжтой тул шинжээчийн дүгнэлтийг эргэлзээтэй гэж үз******* үндэслэл тогтоогдохгүй байна. Иймд өмгөөлөгчийн шинжээчийн дүгнэлтийг дахин гаргуулах тухай хүсэлт нь дүгнэлтийг үндэслэлгүй гэж үзлээ.

Шүүгдэгч хохирогчид төлөх төлбөргүй болох нь хохирогч *******ийн хохирол төлбөр н*******эмжл*******гүй, гомдол, санал байхгүй...” гэсэн хүсэлтээр нотлогдож байна.

Иймд шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзлээ.

2. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлг******* талаар

Шүүгдэгч Д.*******г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсон тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1 д******* хэсэгт “Энэ хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж заасныг баримтлан түүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлг******* нь зүйтэй. 

Шүүгдэгчид  эрүүгийн хариуцлага хүлээлг*******дээ Эрүүгийн хуулийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 д******* хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж, мөн зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлг*******эд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүл*******, хүндрүүл******* нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ“  гэж тус  тус  заасныг үндэслэв.

Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлг*******эд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан харгалзан үз******* хүндрүүл******* нөхцөл байдал, Эрүүгийн хуулийн 6.5 дугаар зүйлд заасан харгалзан үз******* хөнгөрүүл******* нөхцөл байдал  тогтоогдохгүй байна.

Шүүгдэгчид Эрүүгийн хариуцлага хүлээлг*******дээ хохирогч гомдол саналгүй, н*******эмжл******* зүйлгүй гэж байгааг харгалзан үзэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт зааснаар 500 нэгжтэй тэнц******* хэмжээний төгрөгөөр буюу 500.000 төгрөгөөр торгох ял  оногдуулах нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.3 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт заасан “ Эрүүгийн хариуцлага нь тухайн хүн хуулийн этгээдийн үйлдсэн гэмт хэрэг гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар хэр хэмжээ гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байна” гэсэн шударга ёсны зарчимд, Эрүүгийн хуулийн  5.1 дүгээр зүйлийн 1 д******* хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлагын  зорилго нь гэмт хэрэг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийг цээрлүүл*******, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргэ*******, хохирлыг нөхөн төлүүл*******, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийл*******, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг нийгэмшүүл*******эд оршино” гэсэн  зорилготой нийцнэ гэж үзлээ.

Шүүгдэгч нь тогтоол гарахын өмнө цагдан хоригдоогүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрл******* ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгчийн эд хөрөнгийг битүүмжлээгүй, шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй  хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй болохыг дурдах нь зүйтэй гэж үзээд

Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл******* тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсгийн 1.1, 1.2, 1.5, 1.6, 36.8 дугаар зүйлийн  4, 5 дахь хэсэгт 36.10  дугаар зүйлийг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч ******* овогт *******ийн *******г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт заасан “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.*******г 500 нэгжтэй тэнц******* хэмжээний төгрөгөөр буюу 500,000 /таван зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 д******* хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.*******д оногдуулсан 500 нэгжтэй тэнц******* хэмжээний төгрөгөөр буюу 500,000 /таван зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялыг шийтг******* тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болсноос хойш 5 сарын хугацаанд хэсэгчлэн сар бүр тэнцүү хэмжээгээр төлөхөөр тогтоосугай.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.******* нь 500 нэгжтэй тэнц******* хэмжээний төгрөгөөр буюу 500,000 /таван зуун тавин мянган/ төгрөгөөр торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнц******* хэмжээний төгрөгийг 1 хоногоор тооцож хорих ялаар солих журамтай болохыг анхааруулсугай.

5. Д.*******д өмнө авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийл******* арга хэмжээг шийтг******* тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

6. Шүүгдэгч  нь тогтоол гарахын өмнө цагдан хоригдоогүй, шүүгдэгчийн эд хөрөнгийг битүүмжлээгүй, түүнээс гаргуулах эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл******* ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчийн иргэний үнэмл*******ийг шүүхэд ирүүлээгүй, иргэний үнэмл*******ийн лавлагаа хэрэгт хавсаргагдсан болохыг тус тус дурдсугай.

7. Шийтг******* тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай.

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл******* тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 д******* хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 д******* хэсэгт тус тус зааснаар шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч, улсын яллагч, түүний дээд шатны прокурор нар шийтг******* тогтоолыг гардан авснаас эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор ******* аймгийн Эрүү иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч түүний дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг тус тус дурдсугай.

 

    

           

                ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                   З.НАНДИНЦЭЦЭГ