2021        12           28                                   55     

 

 

 

 

     ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí Ýð¿¿ãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí Åðºíõèé ø¿¿ã÷ Í.Îäîíòóóë äàðãàëæ,

ø¿¿õ õóðàëäààíû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.Сарантуяа,

óëñûí ÿëëàã÷ Б.Батцэцэг,

ø¿¿ãäýã÷ Т.Э íàðûã îðîëöóóëàí òóñ ø¿¿õèéí õóðàëäààíû “Ж” òàíõèìä íýýëòòýé õèéñýí ýð¿¿ãèéí õýðãèéí ø¿¿õ õóðàëäààíààð:

 

Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí Ïðîêóðîðûí ãàçðààñ Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 11.6 äугааð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí ãýìò õýðýãò холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр èð¿¿ëñýí Т.Эт холбогдох ýð¿¿ãèéí 2106 00000 2638 дугаартай хэргийг 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр хүлээн ав÷ õÿíàí õýëýëöýâ.

 

Ø¿¿ãäýã÷èéí áèåèéí áàéöààëò:

 

Монгол Улсын иргэн, Т.Э, 19** оны ** дугаар сарын **-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, ** настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, * мэргэжилтэй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл *, эхнэр, хүүхдийн хамт Баянгол дүүргийн * дугаар хороо, *оршин суух бүртгэлтэй, одоо Сонгинохайрхан дүүргийн * дүгээр хороо* дүгээр Цэргийн ангийн * дүгээр гудамжны * тоотод оршин суух, регистрийн ************ дугаартай.

 

Õîëáîãäñîí õýðãèéí òàëààð:

 

           Шүүгдэгч Т.Э нь согтуурсан үедээ 2021 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 19 цагийн орчим Баянзүрх дүүргийн * дугаар хорооны **** гудамжинд байх иргэн З.Дгэрт үл ялих зүйлээр шалтаглан хохирогч З.Б-ийн биед халдаж зодон, эрүүл мэндэд нь “хамар ясны зүүн хажуу ханын хугарал, баруун шуунд шарх, хамрын хянганд зулгаралт гэмтэл” бүхий эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан ãýìò õýðýãò хоëáîãäæýý.

 

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

           Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí Ïðîêóðîðûí ãàçðààñ ø¿¿ãäýã÷ Т.Э-ыг Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 11.6 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ хэсэгт заасан ãýìò õýðýãò õîëáîãäóóëàí ÿëëàõ ä¿ãíýëò ¿éëäýæ, хýðãèéã õялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр èð¿¿ëñэíèéã ø¿¿õ хүлээн авч õÿíàí øèéдâýðëýõ áîëîìæòîé ãýæ ¿çýâ.

 

Ø¿¿ãäýã÷ Т.Э ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ºãñºí мэдүүлэгтээ: “Мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд бүгдийг үнэн зөв мэдүүлсэн. Нэмж мэдүүлэх зүйлгүй.” гэв.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын хүсэлтээр хавтаст хэрэгт хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цугларсан дараах нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн, бодитой шинжлэн судлав. Үүнд:

 

Хохирогч З.Б-ийн мөрдөн байцаалтад өгсөн: “2021 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр 18 цагийн үед Баянзүрх дүүргийн * дугаар хороо Монелд байдаг төрсөн эгч З.Д-ийнд очсон,  очихдоо би ганцаараа 1 шил Хараа 0.5 литрийн архитай очсон. Тэр архиа эгч болон түүний нөхөр Т хамт уусан. Архи дуусах үед эгчийн хүү болох Э ирсэн, ...Э намайг заамдаж авсан, би гэхдээ тухайн үед юу болсныг санахгүй байгаа. Э-ыг би “ахыгаа тавь, юунаас болсон юм бэ, чи бид хоёр нэг их муудаад байдаг хүмүүс биш шүү дээ...” гэж хэлэхэд, Э- миний зүүн нүд рүү нэг удаа цохисон.” гэх мэдүүлэг,

 /хх-ийн 10 дугаар тал/

 

Шүүхийн Шинжилгээний Үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 11421 дүгээр: “1. З.Б-ийн биед хамар ясны зүүн хажуу ханын хугарал, баруун шуунд шарх, хамрын хянганд зулгаралт гэмтэл тогтоогдлоо. 4. Дээрх гэмтэл нь эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. 5. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй. 6. З.Б-ийн2 нүдний хараагүйжил нь гэмтэлтэй шалтгаант холбоогүй байна” гэх дүгнэлт,

/хх-ийн 14-15 дугаар тал/

 

Шүүгдэгч Т.Э-ын мөрдөн байцаалтад өгсөн: “...би уурандаа З.Бахын нүүр хэсэг рүү нь гараа атгаж байгаад нэг удаа цохисон. ...тухайн гэмтлийг З.Бгэх хүнд би учруулсан” гэх мэдүүлэг  /хх-ийн 44-45 дугаар тал/ зэрэг болно.

 

           Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò øèíæèëñýí äýýðõè íîòëîõ áàðèìòóóä íü ýíý õýðýãò õàìààðàëòàé, Ýð¿¿ãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëüä çààñíû äàãóó öóãëóóëæ, áýõæ¿¿ëñýí, ýíý õýðãèéã õÿíàí øèéäâýðëýõýä õàíãàëòòàé ãýæ ø¿¿õ  ¿íýëýâ.

 

           Íýã: Ø¿¿ãäýã÷èéí ãýì áóðóóãèéí òàëààð:

 

           Шүүгдэгч Т.Э нь согтуурсан үедээ 2021 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 19 цагийн орчим Баянзүрх дүүргийн * дугаар хороо, Монелийн ***** тоот өөрийн эцэг Ш.Т-ийн гэрт “өөрийн эх З.Д-ийн лүү хараалын үг хэлж дайрсан” гэх шалтгаанаар нагац ах З.Б-ийн нүүрэн тус газар цохиж, түүний эрүүл мэндэд “хамар ясны зүүн хажуу ханын хугарал, баруун шуунд шарх, хамрын хянганд зулгаралт” гэмтэл учруулан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” ãýìò õýðýã ¿éëäñýí ãýì áóðóóòàé áîëîõ íü:

Хохирогч З.Б-ийн мөрдөн байцаалтад өгсөн “2021 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр 18 цагийн үед Баянзүрх дүүргийн * дугаар хороо Монелд байдаг төрсөн эгч З.Д-ийнд очсон. Очихдоо би ганцаараа 1 шил Хараа 0.5 литрийн архитай очсон. Тэр архиа эгч болон түүний нөхөр  хамт уусан. Архи дуусах үед эгчийн хүү болох Э ирсэн, ирээд “Тайга” гэх нэртэй 1 шил архи авч өгсөн. Тэр архийг уугаад дуусах үед эгчийн хүү Э намайг заамдаж авсан, би гэхдээ тухайн үед юу болсныг санахгүй байгаа. Э-ыг би “...ахыгаа тавь, юунаас болсон юм бэ, чи бид хоёр нэг их муудаад байдаг хүмүүс биш шүү дээ...” гэж хэлэхэд Э миний зүүн нүд рүү нэг удаа цохисон.” гэх /хх 10-11/,

Шүүгдэгч Т.Э-ын мөрдөн байцаалтад өгсөн “2021 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр 20 цагийн орчимд гадуур явж байгаад Баянзүрх дүүргийн * дугаар хороо Монелын ***** тоот хаягт оршин суудаг аав, ээжийнхээ гэрт очсон. Би аав Т-ийн гэрт очихдоо архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн байсан. Намайг гэрт ороход аав, ээж, нагац ах З.Б гурав сууж байсан. Аав,  ах хоёр 0,5 литрийн Хараа нэртэй архи ууж байсан. З.Б ах архиа уучихаад ээж Д рүү хараалын үг хэлээд дайраад байсан. Ээжтэй барьцалдаж авахаар нь би “больцгоо” гээд салгасан. Ингээд би уурандаа З.Б ахын нүүр хэсэг рүү нь гараа атгаж байгаад нэг удаа цохисон. ...Намайг З.Б ах зүүн булчин руу гараараа нэг удаа цохисон. ...тухайн гэмтлийг З.Б гэх хүнд би учруулсан.” гэх /хх 44-45/,

Гэрч Ш.Т-ийнмөрдөн байцаалтад өгсөн “2021 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр 18 цагийн орчимд Баянзүрх дүүргийн * дугаар хороо, Монелын **** тоот гэрт байхад манай эхнэр Д гийн төрсөн дүү Б манай гэрт ирсэн. Тухайн үед манай эхнэр З.Д-ийнд бид 2 байсан. З.Б манайд орж ирэхдээ 0.5 литрийн Хараа нэртэй архи авч орж ирсэн ба Б бид 2 архийг хувааж уусан. Удалгүй манай хүү Т.Э гаднаас орж ирсэн ба орж ирэхдээ халамцуу орж ирсэн. Тэгтэл З.Б манай хүүтэй маргалдсан. З.Б агсам тавиад байхаар нь манай хүү нүүр лүү нь гараа атгаж байгаад нэг удаа цохиод гэрээс түлхээд гаргасан.” гэх /хх 34-35/,

Гэрч З.Д мөрдөн байцаалтад өгсөн “2021 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр 18 цагийн орчим Баянзүрх дүүргийн * дугаар хороо, Монелын **** тоотод нөхөр Ш.Т-ийнхамт байсан. Тэгтэл гаднаас манай төрсөн дүү З.Б архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэчихсэн орж ирсэн. Орж ирэхдээ 0.5 литрийн Хараа нэртэй архи авч орж ирээд манай нөхөр Ш.Т-тай хамт хувааж уусан. Удалгүй манай хүү Т.Э гаднаас орж ирсэн. Манай дүү З.Б намайг хэл амаар доромжлоод байсан чинь манай хүү намайг өмөөрөөд барьцалдаад авсан. Тэгээд хоорондоо зодолдсон ба би нэг нэгнийхээ хаана цохисныг нь хараагүй.” гэх мэдүүлэг /хх 37-38/-үүд,

Шүүхийн Шинжилгээний Үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 11421 дүгээр: 1. З.Б-ийн биед хамар ясны зүүн хажуу ханын хугарал, баруун шуунд шарх, хамрын хянганд зулгаралт гэмтэл тогтоогдлоо. 2. Дээрх гэмтэл нь мохоо болон өндөр хэмийн үйлчлэлээр үүсгэгдсэн гэмтэл байна. 3. Дээрх гэмтэл нь хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой.

4. Дээрх гэмтэл нь эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.

5. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй.

6. З.Б-ийн 2 нүдний хараагүйжил нь гэмтэлтэй шалтгаант холбоогүй байна.” гэх дүгнэлт /хх 14-15/ зэрэг нотлох баримтаар хангалттай нотлогдон тогтоогдож áàéõ áºãººä ø¿¿ãäýã÷ Т.Э íü ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ãýìò õýðýã ¿éëäñýí ãýì áóðóóãаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрсөн áîëíî.

 

Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí Пðîêóðîðûí ãàçðаас ø¿¿ãäýã÷ Т.Э-ын үйлдэлд Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 11.6 äугааð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñíаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл òîõèðñîí áàéíà.

 

Иймд шүүгдэгч Т.Э-ыг “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн ãýì áóðóóòàéä òîîöîх ¿íäýñëýëòýé áàéíà ãýæ ø¿¿õ ä¿ãíýâ.

 

Хохирогч З.Б ìºðäºí шалгах ажиллагаанд хавтаст хэргийн материалтай танилцаад гаргасан хүсэлтдээ “Гомдол, саналгүй, хуралд суухгүй” гэж /хх 50/, мөн Баянзүрх дүүргийн Прокурорын газарт гаргасан хүсэлтдээ “З овогтой Б миний бие уг хэрэгтээ холбоотой гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй. Иймд Т.Э-т холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдэж өгнө үү.” гэж /хх-52/ тус тус бичсэн бөгөөд мөрдөн шалгах болон хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд шүүгдэгчээс гэм хорын хохирол нэхэмжилж, баримтыг гарган өгөөгүй байх тул шүүгдэгчийг энэ шийтгэх тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзэв.

 

Түүнчлэн хохирогчид шүүх хуралдааны товыг мэдэгдэхэд “Би өмнөх замаа ч сайн харж чадахгүй байгаа, шүүх хуралдаанд орох боломжгүй гэдгээ мөрдөн шалгах ажиллагаанд бичгээр гаргасан. Надад гомдол, санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй.” гэж /хх-70/ тайлбар гаргасан бөгөөд түүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан тул хохирогч нь өөрт учирсан гэм хорын хохиролд гарсан зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлэн гэм буруутай этгээд болох Т.Э-аас иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар жич нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээх нь зүйтэй байна.

 

Õî¸ð: Ø¿¿ãäýã÷èä ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ òàëààð:

 

Прокуророос шүүгдэгч Т.Э-т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснààð 450.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах санал гаргасан ба уг сонсгосон ялыг Т.Э хүлээн зөвшөөрсөн байна.

 

Ш¿¿õ ø¿¿ãäýã÷ Т.Э-ын ãýìò õýðýã ¿éëäñýí íºõöºë áàéäàë, ó÷èðñàí õîõèðîë, õîð óðøãèéí øèíæ ÷àíàð, õóâèéí áàéäаë, ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãûã õºíãºð¿¿ëýõ íºõöºë áàéäëûã õàðãàëçàí прокурорын саналын хүрээнд түүнд 450.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулахаар шийдвэрлэв.

 

Эрүүгийн хуулийн åðºíõèé ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д çààñíààð Т.Э-нь хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, орлого олох боломжтой байх тул түүнд  оíîãäóóëñàí òîðãîõ ÿëûã ãóðâàí æèë õ¿ðòýë õóãàöààíä õýñýã÷ëýí òºëºõººð òîãòîîõ øààðäëàãàã¿é áàéх ба òîðãîõ ÿëûã ø¿¿ãäýã÷ Т.Э íü шийтгэх тогтоол õóóëèéí хүчин төгөлдөр болсноос хойш 90 хоногийн дотор áèåë¿¿ëýýã¿é áîë ø¿¿õ áèåëýãäýýã¿é òîðãîõ ÿëûí àðâàí òàâàí íýãæòýé òýíöýõ õýìæýýíèé òºãðºãèéã íýã õîíîãîîð òîîöîæ õîðèõ ÿëààð ñîëèõûã ìýäýãäýõ íü ç¿éòýé ãýæ ¿çëýý.

 

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч Т.Э нь бусдад төлөх төлбөргүй, цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурьдах нь зүйтэй.

 

Шүүгдэгч Т.Эт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлэхээр шийдвэрлэв.

                                                                                                

           Ìîíãîë Óëñûí Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 17.4 дүгээр зүйлийн 1, 4, 5 дахь хэсэг, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 37.1, 38.1 дүгээр ç¿éë¿¿äýä òóñ òóñ çààñíûã óäèðäëàãà áîëãîí ÒÎÃÒÎÎÕ íü:

 

1. Шүүгдэгч Т.Э-ыг “Õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíäýä õºíãºí õîõèðîë санаатай ó÷ðóóëàõ” ãýмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Т.Эт 450 íýãæòýé òýíöýõ õýìæýýíèé òºãðºãººð áóþó 450.000 тºãðºãººð òîðãîõ ял шийòгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн åðºíõèé ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дàхü хэсэгт зааснаар Т.Эíü øèéòãýõ òîãòîîë õóóëèéí õ¿÷èí òºãºëäºð áîëсноос хойш 90 хоногийн дотор òîðãîõ ÿëûã áèåë¿¿ëýýã¿é áîë ø¿¿õ áèåëýãäýýã¿é òîðãîõ ÿëûí àðâàí òàâàí íýãæòýé òýíöýõ õýìæýýíèé òºãðºãèéã íýã õîíîãîîð òîîöîæ õîðèõ ÿëààð ñîëèõûã ìýäýãäñ¿ãýé.

 

4. Ýíý õýðýãò ýä ìºðèéí áàðèìòààð õóðààãäàí ирсэн ç¿éëã¿é, áèò¿¿ìæëýãäñýí õºðºíãºã¿é, Т.Э-нь бусдад төлөх төлбөргүй, öàãäàí õîðèãäñîí õîíîãã¿é, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй áîëîõûã тус тус äóðüäñóãàé.  

 

5. Хохирогч З.Б-нь гэм хорын хохиролд гарсан зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасны дагуу гэм буруутай этгээд болох Т.Э-аас жич нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

6. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор нар àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí øèéäâýðèéã ãàðäàí àâñíààñ õîéø, ýñõ¿ë Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 11.9 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñíû äàãóó õ¿ðã¿¿ëñíýýñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Íèéñëýëèéí Ýð¿¿ãèéí õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàõ, ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõòýé болохыг дурьдсугай.

 

7. Øèéòãýõ òîãòîîëä äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàñàí, ýñýðã¿¿öýë áè÷ñýí áîë ø¿¿õèéí øèéäâýðèéí áèåëýëòèéã ò¿äãýëç¿¿ëæ, шийтгэх òîãòîîë хуулийн õ¿÷èí òºãºëäºð áîëîõ õ¿ðòýë Т.Э-т урьд авсан õóâèéí áàòàëãàà ãàðãàõ òàñëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.                                                                                       

 

 

 

                            ДАРГАЛАГЧ,

ÅЪÍÕÈÉ ШҮҮГЧ                      Н.ОДОНТУУЛ

 

11