МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Налайх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Э.Энхжаргал даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Цагаанцоож,

улсын яллагч Ц.Цэрэнбалжир,

шүүгдэгч С.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

 

Налайх, Багахангай дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Ц.Цэрэнбалжирын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн******* овогт ******* *******д холбогдох эрүүгийн ******* дугаартай хэргийг 2022 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, ******* оны ******* өдөр ******* аймаг, ******* суманд төрсөн, , , боловсролтой, мэргэжилгүй, , ам бүл 3, эхнэр, хүүхдийн хамт ,, тоотод оршин суух,

урьд ******* аймаг дахь сум дундын шүүхийн 2006 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн 89 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 181 дүгээр зүйлийн 181.2.1-д зааснаар 3 жил 3 cap хорих ялаар шийтгүүлж, оногдуулсан ялыг тэнсэж, 3 жилийн хугацаагаар хянан харгалзсан,  

Ирхэд овогт ******* ******* /РД: /.

 

            Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч С.******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2022 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдөр Налайх дүүргийнны нутаг дэвсгэр таксины буудал дээр С. хүргэж өгсөнгүй гэх шалтгааны улмаас маргалдаж биед нь зүүн 5, 6 дугаар хавирганы зөрүүтэй хугарал, баруун мөр, баруун зүүн тохой, баруун зүүн бугуйн үе, цээж, зүүн дал, зүүн өвдгөнд зулгаралт, нуруунд цус хуралт гэмтэл бүхий эрүүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулж, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

 

           Шүүгдэгч С.******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: “Өмнө өгсөн мэдүүлэг үнэн зөв учраас шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэг өгөхгүй” гэв.

            Улсын яллагч шүүх хуралдаанд шүүгдэгч С.******* хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайг нотлох байр сууринаас оролцож дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

1. Хохирогч Л.ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 12-13 дахь тал),
2. Гэрч С.ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 23 дахь тал),
3. Нийслэлийн Шүүх шинжилгээний газрын Налайх дүүргийн шүүхийн шинжилгээний тасгийн шинжээчийн 2022 оны 04 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 192  дугаар дүгнэлт (хавтаст хэргийн 28-29 дэх тал),
4. Шүүгдэгч С.*******гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг  (хавтаст хэргийн 42 дахь тал) зэргийг шинжлэн судлав.

           

Харин шүүгдэгч С.******* хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаас  нотлох баримт шинжлүүлээгүй болно.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн, хэрэг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай байна гэж шүүх үнэлэв.

 

Шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугийн талаар:

 

Шүүх прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд, шүүгдэгчийн холбогдсон хэрэгт гэм буруу, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ шүүхийн хэлэлцүүлэгт тогтоогдсон үйл баримт, шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг үндэслэн дүгнэвэл:

 

Шүүгдэгч С.******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2022 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдөр Налайх дүүргийнны нутаг дэвсгэр “” таксины буудал дээр С. “хүргэж өгсөнгүй” гэх шалтгааны улмаас маргалдаж биед нь зүүн 5, 6 дугаар хавирганы зөрүүтэй хугарал, баруун мөр, баруун зүүн тохой, баруун зүүн бугуйн үе, цээж, зүүн дал, зүүн өвдгөнд зулгаралт, нуруунд цус хуралт гэмтэл бүхий эрүүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан үйл баримт нь:

 

• Хохирогч Л.ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн мэдүүлэг өгсөн: “...Тэгтэл 16 цагийн орчимд таксинд явдаг 2 залуу болох С.*******, С. 2 согтууруулах ундаа хэрэглэсэн байдалтай нэлээн архи үнэртүүлсэн миний машинд орж ирж суугаад Шинэ Налайх руу хүргээд өг гэхээр нь би завгүй явж байгаагаа тайлбарлаад хэлтэл “хүргээд өг” гэж байна гээд уурлаад намайг хараагаад эхэлсэн. Тэгээд тай маргалдаад машинаас буусан. миний араас бууж ирэх үед нь би ыг хартал нэлээн согтуу байгаа шинжтэй харагдахаар нь согтуу хүнтэй юу ярих вэ гэж бодоод ыг над дээр хүрээд ирэхээр нь үргэлжлүүлж муудалцаагүй, хүргэж өгөхгүй ажилтай явж байгаагаа тайлбарлаад хэлтэл миний хувцаснаас зууралдаж зогсож байгаад тайвшраад буцаад ороод суусан. Тэгээд машиндаа ороод суутал араас ******* надруу уурлаад салаавч гаргаад дайраад эхэлсэн. Тэгэхээр нь би *******гийн салаавч гаргасан гарлуу түлхтэл ******* барьж байсан архины шилээрээ миний толгой руу цохисон. Тэгэхдээ зөөлхөн цохисон болохоор ямар нэгэн гэмтэл шарх сорви учраагүй. Би цохиулчхаад уур хүрээд машинаас буух гэтэл буулгахгүй гээд миний цамцнаас татаад байхаар нь цамцаа тайлаад буусан. Тэгээд арын хаалган дээр очоод *******г буулгах гэтэл шууд ирээд миний 2 хөлөөс тэврээд газарт унагаах гэхээр нь би *******гаас зууралдаад унаагүй буцаад босоод иртэл дахин миний хоёр хөлөөс барьж байгаад өргөөд намайг газарт унагаасан. ******* ч миний дээрээс хамт унасан. Тэгтэл гарч ирээд *******г цааш болгочхоод, намайг татаж босгож холдуулах гээд таттал ******* хүрч ирээд миний цээж рүү 2-3 удаа өшиглөсөн. Тэгтэл ******* бид хоёрыг салгаад аваад явсан...” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 12-13 дахь тал),
• Гэрч С.ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “... бид 3 хэсэг ярьж сууж байгаад ******* т хандаж хөгшөөн бид хоёрыг Шинэ Налайх хороолол руу хүргээд өгөөч гэтэл чадахгүй өөрийн машинаар явахгүй юу гэж хэлсэн. Тэгээд бид 2 маргалдаж байгаад ийг машинаас буухаар нь би дагаад буугаад бид хоёр хэсэг маргалдаж байгаад бид 2 бие биенийхээ цамцнаас нэг барьж аваад буцаад эвлэрээд суусан. руу ******* адилхан таксинд явдаг байж гэсэн зүйлс ярьж байгаад хоорондоо дахиад хэрэлдээд эхэлсэн. Тэгээд машин дотор нэг нэгэн рүүгээ дайраад байхаар нь би болиулаад байж байтал машинаас буух гэхээр нь цамцнаас нь татаад үлдээх гэтэл цамцаа тайлаад буусан. арын хаалган дээрээ очоод хаалгаа онгойлготол ******* машинаас буугаад өөдөөс нь тонгойж, хөл рүү нь орж унагаад, тэр 2 газар ноцолдоод байхаар нь би тэр хоёрыг очоод салгасан чинь над руу үргэлжлүүлж дайраад бид 2 энгэр энгэрээсээ зууралдаж аваад салсан. Тэгээд *******г дагуулаад яваад өгсөн. Бид 2 заамдалцаж аваад салсан. Бид 2 нэг нэгнийхээ биед огт гар хүрч цохиогүй...” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 23 дахь тал),
• Налайх дүүргийн шүүхийн шинжилгээний тасгийн шинжээчийн 2022 оны 04 дүгээр сарын 13-ны өдрийн №08ШЭ/192 дугаартай “1. ийн биед зүүн 5, 6 дугаар хавирганы зөрүүтэй хугарал, баруун мөр, баруун зүүн тохой, баруун зүүн бугуйн үе, цээж, зүүн дал, зүүн өвдгөнд зулгаралт, нуруунд цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо. 2. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн олон удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. 3. Дээрх гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-д зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна. 4. Цаашид хөдөлмөрийн ерөнхий чадварт нөлөөлөхгүй. 5. Дээрх гэмтэл нь тогтоолд дурдсан хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой” гэх дүгнэлт (хавтаст хэргийн 28-29 дэх тал),
• Шүүгдэгч С.*******гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагчаар өгсөн: “...Тэгээд бид хоёр Налайхын төвөөр явж байгаад 16 цагийн орчимд Налайх дүүргийнны нутаг дэвсгэрт байх таксины зогсоол дээр зогсож байсан ийн мөнгөлөг өнгийн Тоёота приус маркийн тээврийн хэрэгсэлд бид 2 суугаад ойр зуурын хэсэг юм ярьж байгаад би т хандаж хөгшөөн бид хоёрыг Шинэ Налайх хороолол руу хүргээд өгөөч гээд хэлтэл үгүй гэж хэлээд бид 2 маргалдаж эхэлсэн. Тэгэхээр нь би машинаас буугаад явах гэтэл араас машинаас бууж ирээд над руу дайраад эхэлсэн. Энэ үед ийг болиулах гээд цамцнаас нь таттал цамцаа тайлж, аас мултраад над руу дайраад хүрээд ирсэн. Тэгэхээр нь би 2 хөлөөс нь зэрэг өргөөд газар унагааж, өөрөө дээрээс нь дараад уначихсан...” гэх мэдүүлэг, яаралтай тусламжийн хуудас зэрэг бичгийн нотлох баримтуудаар болон шүүгдэгчийн шүүхийн хэлэлцүүлэгт гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээсэн мэдүүлэг зэргээр нотлогдон тогтоогдож байна.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, хоорондоо агуулгын зөрүүгүй, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн байх тул хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай, үнэн зөв гэж үнэлж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгов.

 

Шүүгдэгч С.******* нь боловсролтой, монгол хэл, бичиг мэддэг бөгөөд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар өөрийгөө өмгөөлөх хүсэлтийг шүүхэд бичгээр гаргасан тул шүүх хуралдааныг өмгөөлөгчгүйгээр явуулж, шүүгдэгчийн өөрийгөө өмгөөлөх эрхийг хангасан болохыг тэмдэглэв.

           

            Хууль зүйн хувьд шүүгдэгч С.*******гийн үйлдэл нь идэвхтэй, ухамсартай үйлдэл бөгөөд хохирогч Л.ийн эрх чөлөөнд халдаж, хүндэвтэр зэргийн гэмтэл учруулж, хор уршигт зориуд хүргэсэн байх тул түүнийг гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр хүний эрүүл мэндэд хохирол учруулсанд тооцно.

 

            Мөн шүүгдэгч С.*******гийн үйлдлийн улмаас хохирогчийн биед эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах хүндэвтэр гэмтэл учирсан нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон байх тул хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учирсан гэж үзнэ.

 

            Шүүхээс тогтоосон хэргийн үйл баримтаас дүгнэхэд шүүгдэгч С.******* нь хохирогч Л. “хүргэж өгсөнгүй” гэх шалтгааны улмаас маргалдаж түүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийн шинжийг хангаж байх тул улсын яллагчийн дүгнэлтийг хүлээн авч, шүүгдэгч С.*******г дээрх зүйл, хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцох хууль зүйн үндэслэлтэй гэж шүүх үзэв.

 

            Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн талаар:

 

            Гэмт хэргийн улмаас хохирогч Л.ийн биед хүндэвтэр хохирол учирсан бөгөөд баримтаар нэхэмжилсэн зүйлгүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад “Гомдол санал байхгүй. С.******* надад тухайн үед ажиллаж байсан ажилдаа явж чадаагүй, дээрээс нь эмчилгээ хийлгээрэй гэж 2.000.000 төгрөгийг данс руу шилжүүлж өгсөн. Одоо ямар ч нэхэмжлэх зүйл байхгүй” гэж мэдүүлсэн байх тул шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзэв.

 

            Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

 

Шүүх хуралдаанд улсын яллагч “Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх зааснаар шүүгдэгч С.*******д 700 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 700.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, торгох ялыг 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэх” гэсэн дүгнэлт гаргасан бөгөөд уг ялын дүгнэлттэй холбогдуулан шүүгдэгч санал, тайлбар гаргаагүй болно.

 

Шүүгдэгч С.******* нь урьд эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудсаар Цагдаагийн ерөнхий газрын бүртгэлийн санд 1 удаа ял шийтгэгдэж, энэхүү ял биелэгдэж, дуусгавар болсон байх тул түүнд нэмж нэгтгэх ялгүй байх ба түүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2-т заасан “гэмт хэрэг үйлдсэний дараа хохирогчид учруулсан хохирлыг төлсөн”-ийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй.

 

Шүүх шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал /согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн байсан/, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар /хохирогчийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учирсан, хохиролд 2.000.000 төгрөг төлсөн, хохирогч гомдол саналгүй/, хувийн байдал /гэм буруугаа хүлээж, гэмшиж байгаа байдал, / зэргийг харгалзан прокурорын гаргасан саналын хүрээнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч С.*******д 700 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 700.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, тухайн ялыг 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч нь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулж, урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч С.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1, 4, 36.6, 36.7, 36.8, 37.1 дүгээр зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

1. Ирхэд овогт ******* *******г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч С.*******г 700 (долоон зуу) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 700.000 (долоон зуун мянга) төгрөгөөр торгох ял шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч С.*******д оногдуулсан 700 (долоон зуу) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 700.000 (долоон зуун мянга) төгрөгөөр торгох ялыг 4 (дөрөв) сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, уг хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 (арван тав) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг 1 (нэг) хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

4. Шүүгдэгч С.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

5. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.5-д зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч С.*******д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай.

 

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл прокурор, дээд шатны прокурор, оролцогч шийтгэх тогтоол гардан авсан буюу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                               Э.ЭНХЖАРГАЛ