Завхан аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч З.Нандинцэцэг даргалж, шүүгч Б.Уртнасан, Н.Дэлгэрмаа нарын бүрэлдэхүүнтэй, Нарийн бичгийн дарга Н.Дэлгэрцэцэг, Улсын яллагч Э.*******, Шүүгдэгч Б.*******, Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч В*******, Ж.*******, Хохирогч Б.*******, Гэрч М.******* Т.*******, Иргэдийн төлөөлөгч Ж.******* нарыг оролцуулан шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулж Завхан аймгийн Прокурорын газраас Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн 96 дугаар зүйлийн 96.1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.*******д холбогдох 201613000101 дугаартай эрүүгийн хэргийн хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч: Монгол Улсын харьяат, 1992 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдөр Завхан аймгийн суманд төрсөн, 24 настай, эрэгтэй, ам бүл-5, бүрэн дунд боловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, Завхан аймгийн сумын баг ийн хэсэг тоотод оршин суудаг хаягтай, улсаас авсан гавъяа шагнал үгүй, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай. овогт ын ******* РД: // 

Шүүгдэгч Б.******* нь Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 96 дугаар зүйлийн 96.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогджээ. 

Шүүх хуралдаанаар хэрэгт цугларсан яллах болон цагаатгах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад 

ТОДОРХОЙЛОХ нь: 

Шүүгдэгч овогт ын ******* нь 2016 оны 06 дугаар сарын 19-ний оройн 18 цагийн орчимд Завхан аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг Баруун бүсийн худалдааны төвийн  гарах хаалган дээр Б.*******ийг машины урдаас холдсонгүй, урдаас хэл амаар доромжилж салаавч гаргалаа гэсэн шалтгаанаар түүний цээжин тус газарт өшиглөсөн үйлдлийн улмаас хохирогч Б.*******  хойш савж хатуу хучилттай зам дээр толгойгоороо унасан хэргийн үйл баримт нь хохирогч Б.*******ийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн “...Би тэр өдөр Баруун бүсийн худалдааны төвийн хашаан дотор явж байсан чинь УАЗ- маркийн автомашинтай залуу намайг сигналдаад хөөе ах холдооч гэхээр нь би тэр жолоочийн урдаас салаавч гаргаад, чадахгүй пизда минь гээд зогсож байсан чинь тэр машины жолооч залуу машинаасаа бууж ирээд миний цээж рүү нэг удаа тийрсэн. Тэр үед би хойшоо саваад цементэн талбай дээр толгойгоороо унасан. Тэр үед миний толгой өвдөөд босч ирж чадахгүй байсан. Тэгээд эмнэлэг дээр очоод эмнэлэгт хэвтээд  хагалгаанд орсон...” гэсэн, хэрэг гарах үед Б.*******тэй хамт явж байсан үйл явдлыг харсан талаараа мэдүүлсэн гэрч Я.ын “...Тэр өдөр *******, бид 3 Завхан аймгийн сумын багт байх Баруун бүсийн худалдааны төвийн автомашин гарч, ордог хаалгаар орж явсан юм. Тэр үед бид нарын хажуугаар саарал өнгөтэй УАЗ- маркийн автомашин зөрөөд өнгөрсөн юм. Тухайн машинд ******* саад болсон юм байлгүй, ******* нөгөө машины жолоочтой маргалдаад урдаас нь салаавч өгөөд зогсож байсан тэр үед машины жолооч залуу машинаасаа бууж ирээд *******ийн цээж рүү өшиглөсөн. Тэр үед ******* ар дагзаараа цементэн талбай дээр унаад ухаан алдсан. Тухайн машины жолооч машинаа асаагаад яваад өгсөн. Тэгээд би түргэн дуудаад цагдаа дуудсан..” гэсэн мэдүүлгээр, мөн түүний мэдүүлгийг баталж мэдүүлсэн гэрч Ч.гийн “...Тэр өдөр *******, бид 3 Завхан аймгийн сумын багт байх Баруун бүсийн худалдааны төвийн автомашин гарч, ордог хаалгаар орж явсан юм. Тэр үед бид нарын хажуугаар цагаан саарал өнгөтэй УАЗ- маркийн автомашин зөрөөд өнгөрсөн юм. Тэр үед бид 2-н ард ******* явж байсан. Тэгсэн чинь ******* нөгөө машины жолоочтой маргалдаад урдаас нь салаавч өгөөд пизда минь гээд хараагаад байсан. Тэр үед машины жолооч залуу машинаасаа буугаад гүйж ирээд *******ийн цээж рүү тийрсэн. Тэр үед ******* ар дагзаараа цементэн талбай дээр унасан юм. Тэгээд би гүйж очоод *******ийн толгойг нь өвдөг дээрээ тавиад хөөе яасан бэ зүгээр үү гэсэн чинь дуугарахгүй ухаан алдчихсан байсан. Тэгээд цагдаа дуудаад, бас түргэн дуудсан. Удалгүй түргэн ирээд *******ийг аваад эмнэлэг рүү явсан. Тэгээд хагалгаанд орсон гэсэн. Ийм л асуудал болсон..." гэсэн мэдүүлгээр нотлогдож байна.
Шүүгдэгч Б.******* хохирогчийн цээжин тус газар өшиглөж хатуу хучилттай зам дээр толгойгоор нь унагаасан үйлдлийн улмаас түүний биед хүнд зэргийн гэмтэл учирсан нь  Завхан аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2016 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдрийн 2016202223 дугаартай 
“...1. Иргэн Б.*******ийн баруун чамархай хэсэгт хатуу хальсан дээр цус хуралт, тархи дарагдал, баруун чамархай ясны шугаман хугарал гэмтэл тогтоогдлоо.
2. Учирсан гэмтэл нь цаашид хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөх эсэх нь эмчилгээ эдгэрэлтээс хамаарна.
3. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн 1 удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэж болно.
4. Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 3.1.2, 3.1.3-д заасны дагуу гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна....” гэсэн шинжээчийн дүгнэлт, дээрх дүгнэлтийг үндэслэлтэй зөв гаргасан гэж дүгнэсэн Завхан аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны  2016 оны 08 дугаар сарын 12-ны өдрийн 201620262 дугаартай давтан шинжилгээний дүгнэлтээр тогтоогдож байна. 

Б.******* нь Б.*******гийн жолоодож явсан машины урдаас холдохгүй түүнийг хөдөлгөөнөө үргэлжлүүлэхэд саад болсон учир Б.******* нь Б.*******д “машины урдаас холд” гэж хууль ёсны шаардлага тавихад хохирогч урдаас нь хэл амаар доромжилж, салаавч гарган нулимж ёс суртахуунгүй үйлдэл гаргасныг эсэргүүцэж шүүгдэгч машинаасаа буун хохирогчийн цээжин тус газар өшиглөсөн бөгөөд хэргийн энэ нөхцөл байдлаас дүгнэхэд хохирогч шүүгдэгчийн хооронд хувийн тааламжгүй харилцаа үүссэн гэж үзэх үндэстэй байна. 
Дээрх нотлох баримтууд нь өөр хоорондоо зөрүүгүй, энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуульд заасан журам үндэслэлээр авагдсан байх тул шүүх үнэн зөв гэж үнэллээ.
Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч нар “...хохирогчид учирсан хүнд гэмтэл нь шүүгдэгчийн үйлдлээс шалтгаалаагүй, хохирогч эмнэлгийн байгууллагад байх хугацаандаа орноос унах, сандлаас савж унах зэрэг өөрийнх нь үйлдлээс үүссэн байх боломжтой...” гэж мэтгэлцэж байна. Гэвч хохирогч нь шүүгдэгчид өшиглүүлж, хатуу хучилттай замд савж унасны дараа орчинтойгоо харьцах чадваргүй болсон байдлыг нотолсон гэрч Ч., Я. нарын мэдүүлэг болон эмнэлэгт байгууллагад хүргүүлэхдээ орчинтойгоо харьцах чадваргүй ирсэн гэж мэдүүлсэн гэрч М.*******, Т.******* нарын мэдүүлгээр өмгөөлөгч нарын гаргаж байгаа дээрх үндэслэл няцаагдаж байна. 

Шүүгдэгч нь бусдыг өшиглөх  үйлдлийн улмаас бусдад гэмтэл учрах боломжтойг мэдсээр атлаа хохирогчийн цээжин тус газар өшиглөж хатуу хучилттай зам дээр унагаасан үйлдэл, хохирогчид учирсан гэмтэл хоорондоо шалтгаант холбоотой байх тул түүнийг хохирогч Б.*******ийн бие махбодид хүнд гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож Монгол улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 96 дугаар зүйлийн 96.1 дэх хэсэгт зааснаар ял шийтгэх үндэстэй байна. 

Шүүгдэгч Б.******* нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудсаар, хохирлоо нөхөн төлсөн нь хохирогчийн шүүх хуралдаанд өгсөн “ хохирол төлөгдсөн нэхэмжлэх зүйл байхгүй” гэсэн мэдүүлгээр болон мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн “хохиролд 700000 төгрөг авсан..” гэсэн мэдүүлгээр тогтоогдож байна.
Шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахдаа  Эрүүгийн хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.1.3, 55.1.5 дахь хэсэгт зааснаар хохирогчид учирсан бодит хохирлыг сайн дураар нөхөн төлсөн, хохирогчийн буруутай үйл ажиллагаа гэмт хэрэг үйлдэхэд  нөлөөлснийг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд харгалзан үзлээ.
Харин шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахад харгалзан үзэх хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байна.
Шүүгдэгч нь хохирогчид хохирлоо нөхөн төлсөн учир түүний эд хөрөнгийг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг хүчингүй болгох үндэстэй байна.
Шүүгдэгч  Б.******* нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, хохирогчид төлөх төлбөргүй зэрэг байдлыг харгалзан үзэж түүнд Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн 551 дугаар зүйлийн 551.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн 96 дугаар зүйлийн 96.1 дэх хэсэгт зааснаас доогуур хорих ял оногдуулж, хорих ял эдлүүлэх дэглэмийг хөнгөрүүлэн өөрчилж, жирийн дэглэмтэй хорих ангид эдлүүлэх нь зүйтэй байна
Монгол Улсын Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 283 дугаар зүйл, 286 дугаар зүйлийн 286.1, 297 дугаар зүйлийн 297.1, 298 дугаар зүйлийн 298.1, 299 дүгээр зүйлийн 299.3 дахь хэсгүүдэд заасныг удирдлага болгон 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч   овогт ын *******г бусдын бие махбодид хүнд гэмтэл санаатай учруулах  гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
2. Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 551 дугаар зүйлийн 551.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан  Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 96 дугаар зүйлийн 96.1 дэх хэсэгт  зааснаар шүүгдэгч Б.*******г 3 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ялаар шийтгэсүгэй. 
3. Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.10, 52.5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.*******д оногдуулсан 3 жил 6 сарын хорих ялыг жирийн дэглэмтэй эрэгтэйчүүдийн хорих ангид эдлүүлсүгэй. 
4. Шүүгдэгч Б.*******д өмнө авсан бусдын батлан даалтанд өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж энэ өдрөөс эхлэн цагдан хорьсугай.
5. Монгол Улсын Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 134 дүгээр зүйлийн 134.10 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.*******гийн эзэмшлийн 1051м2 хэмжээтэй хашааг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн 2016 оны 08 дугаар сарын 12-ны өдрийн тогтоолыг хүчингүй болгосугай.
6. Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах байцаан шийтгэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч нь хохирогчид төлөх төлбөргүй, тогтоол гарахын өмнө цагдан хоригдоогүй болохыг тус тус дурьдсугай.
7. Шийтгэх тогтоол танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болно.
8. Шийтгэх тогтоолыг ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Завхан аймгийн Эрүү иргэний хэргийн давж заалдах шатны  шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч болон дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй.

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ З.НАНДИНЦЭЦЭГ  

ШҮҮГЧИД Н.ДЭЛГЭРМАА

Б.УРТНАСАН