2022        05           02                                     2022/ШЦТ/334

 

 

 

 МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Б.Батболор даргалж, шүүгч С.Базарханд, шүүгч И.Ганбат нарын бүрэлдэхүүнтэй,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ц.Баасанцэрэн,

иргэдийн төлөөлөгч Г.М,   

улсын яллагч Г.Цогтмагнай,   

шүүгдэгч Б.С, , түүний өмгөөлөгч Б.Тэнгис, Я.О,нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны “В” танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Сүхбаатар дүүргийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад заасан гэмт хэрэгт Б овогт Б- С-д холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн 2109000001033 дугаартай хэргийг 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.  

 

   Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:   

   Монгол Улсын иргэн, 00 оны 00 дүгээр сарын 00-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 00 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 0, эхийн хамт Баянзүрх дүүргийн 00 дүгээр хороо, 00-00 тоотод оршин суух хаягтай, урьд

-Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 00 дугаар сарын 00-ний өдрийн 00 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 6 сарын хугацаагаар, 11.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4 дэх заалтад зааснаар 5 жилийн хугацаагаар, 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 6 сарын хугацаагаар, 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 240 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын 8 цагийг 1 хоногоор дүйцүүлэн 30 хоногийн хорих ялаар тус тус шийтгүүлж, нэмж нэгтэн нийт биечлэн эдлэх хорих ялыг 06 жил 01 сарын хугацаагаар тогтоож, Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 7 дугаар сарын 28-ны өдрийн 947 дугаартай магадлалаар 03 жил 15 хоногийн хугацаагаар тогтоож өөрчилсөн, улмаар Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгчийн 2021 оны 4 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 40 дугаартай захирамжаар уг ялаас эдлээгүй үлдсэн 01 жил 02 сар 29 хоногийн хорих ялаас хугацааны өмнө тэнсэн суллаж, мөн хугацаагаар хяналт тогтоолгож байсан, Б овогт Б С.

 

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч Б.С,  нь ганцаараа үргэлжилсэн үйлдлээр 000 оны 00 дугаар сарын 00-ны өдөр Чингэлтэй дүүргийн 00 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Т”-н автобусны буудлаас насанд хүрээгүй хохирогч М.С “чи манай дүүг зодсон хүүхэд мөн байх шиг байна. Намайг дагаад яв. Дүүдээ чамайг харуулна”, “Би доошоо буугаад гэрээсээ дүүгээ дагуулаад гараад ирье. Чи барьцаанд нь надад гар утсаа үлдээ” гэж хэлэн Чингэлтэй дүүргийн00 дугаар хороонд байрлах 00 дугаар байрны 00 дүгээр давхарт дагуулан гарч түүний ай фон 6) загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 160.000 төгрөгийн,

2021 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдөр Чингэлтэй дүүргийн 06 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 39а байрны 1 дүгээр орцны 10 давхарт насанд хүрээгүй хохирогч Х.С-ыг дагуулан гарч “чи манай дүүг зодсон байна. Намайг гэртээ ороод гараад иртэл гар утсаа надад өг” гэж хэлэн түүний “Самсунг эс 9 плас загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 280.000 төгрөгийн,

2021 оны 08 дугаар сарын 15-ны өдөр Чингэлтэй дүүргийн 5 дугаар ;ороо, 2а байрны урд талд Н.Цээс “гар утсаа өгч бай, би дүү рүүгээ залгаад дуудаадахъя” гэж хэлэн түүний ай фоне 8 (iрhоnе 8) загварын гар утсыг дээрэмдэн авч зугтаан 550.000 төгрөгийн,

2021 оны 09 дүгээр сарын 24-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 02 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах Хан-Уул цогцолбор хотхоны гадна насанд ‘үрээгүй хохирогч Э.Г, Б.А нарт “... манай дүүг зодсон хүн байна лүүгээ очиж харуулна... би дүүгээ аваад гараад ирье та явчхаж магадгүй надад ‘эрэгтэй юмаа үлдээ...” гэж хэлэн Б.А-ын Р8, Э.Гн айфон икс ар загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч Б.Ад 330.000, Э.Г- 1.000.000 төгрөгийн,

2021 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 2 дугаар хороо “Н”-ийн 00 байрны 00 давхарт насанд хүрээгүй хохирогч Б.Мыг

дагуулан гарч “... манай дүүг зодсон, чиний зургийг дүүдээ үзүүлнэ...” гэж хэлэн түүний Самсунг Эс 9 плас загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 400.000 төгрөгийн,

2021 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 52 дугаар байрны 10 давхарт насанд хүрээгүй хохирогч Э.Тдагуулан гарч "... чи манай дүүг зодсон хүн байна. Манай дүүтэй хамт очиж уулзана... чи утсаа өгчих зургийг чинь харуулчхаад аваад ирье...” гэж хэлэн түүний ай фон икс эс загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 870.000 төгрөгийн,

2021 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 02 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “19”-н автобусны буудлаас насанд хүрээгүй хохирогч Л.Тийг “... манай дүүг зодсон хүн байна. Манай дүүтэй хамт очиж уулзана... чи утсаа өгчих зургийг чинь харуулчхаад аваад ирье...” гэж хэлэн Хан-Уул дүүргийн 02 дугаар хороонд байрлах 12а дугаар байрны 10 давхарт дагуулан гарч түүний ай фон икс эс загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 870.000 төгрөгийн,

2021 оны 08 дугаар сарын 19-ний өдөр Сүхбаатар дүүргийн 1 дүгээр хороонд байх “Монгол Улсын их сургуул”-ийн автобусны буудлаас насанд хүрээгүй хохирогч Х.Т-ийг "... Чи манай дүүг зодсон хүүхэд байна. Манай дүүтэй очоод нүүрэлдчих” гэж хэлэн дагуулан Сүхбаатар дүүргийн 8 дугаар хороонд байрлах 24 дүгээр байрны 12 дугаар давхарт гарч “Одоо гар утсаа өг. Би чиний зургийг дараадахъя. Чи кодоо хэлчих” гэж хэлэн түүний айфон 6 эс плас загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 269.800 төгрөгийн,

2021 оны 08 дугаар сарын 13-ны өдөр Сүхбаатар дүүргийн 1 дүгээр хороонд байх “Монгол Улсын их сургуул”-ийн автобусны буудлаас насанд хүрээгүй хохирогч Б.Б “Чи манай дүүг зодсон хүүхэдтэй адилхан харагдаад байна. Би чамайг дүүтэйгээ нүүрэлдүүлээдэхье. Чи зугтчихаж магадгүй учир чамаас барьцаа болгож гар утсыг чинь түр авна” гэж хэлэн түүний Самсунг 51 загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 504.700 төгрөгийн,

2021 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдөр Сүхбаатар дүүргийн 1 дүгээр = ороонд байх “Монгол Улсын их сургуул”-ийн автобусны буудлаас -асанд хүрээгүй хохирогч М.Эыг “... Чи сая хүүхэдтэй муудалцаж зодолдсон уу, чи ямар цүнхтэй яваа юм, сая манай дүүг ийм цүнхтэй хүүхэд зодоод явсан” гэж хэлэн дагуулан Сүхбаатар дүүргийн 0 дугаар хороонд байрлах 00 дугаар байрны0 дүгээр давхарт гарч “Чи эндээ байж бай. Би дүүгээ дагуулаад ороод ирье. Барьцаа болгоод гар утсаа өгчих” гэж хэлэн түүний Р 8 загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 415.000 төгрөгийн нийт бусдад 5.649.500 төгрөгийн хохирол учруулж, дээрэмдэх гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэгт холбогджээ..

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт улсын яллагч, оролцогч нарын зүгээс дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

1. Шүүгдэгч Б.С, ын шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: “Би өөрийн дээрэмдсэн гэх үйлдэл дээр маргаж байгаа мөн амьдралын эх үүсвэр болгоогүй.” гэсэн мэдүүлэг (шүүх хуралдааны тэмдэглэл)
2. Насанд хүрээгүй хохирогч М.Сн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Миний бие 2021 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдөр Н.Аы төрсөн өдөрт очихоор Чингэлтэй дүүргийн 5 дугаар хороо, “Тэнгис” кино театрын автобусны буудал дээр буугаад тухайн автобусны буудлын ертөнцийн зүгээр хойд талд үйл ажиллагаа явуулдаг “c К” нэртэй дэлгүүр лүү ороод чипс аваад гарах гэтэл үүдэн дээр нь хар өнгийн савхин хүрэмтэй, дотуураа хар өнгийн малгайтай цамцтай, цайвар цэнхэр өнгийн жийнсэн өмдтэй, амны хаалт зүүсэн гартаа шүхэр барьсан 20 орчим настай эрэгтэй хүн зогсож байсан ба тухайн хүн намайг дуудаад “...Чи манай дүүг зодсон хүүхэд мөн байх шиг байна.Чамтай адилхан хүүхэд манай дүүг зодсон. Намайг дагаад яв. Дүүдээ чамайг харуулна.” гэж хэлээд намайг “Тэнгис” кино театрын хойшоо дагуулж яваад 00 дугаар байрны орц руу оруулсан. Бид хоёр тухайн байрны хамгийн дээд давхарт нь гарсан ба тэр хүн надад хандан “...Би доошоо буугаад гэрээсээ дүүгээ дагуулаад гараад ирье. Чи барьцаанд нь надад гар утсаа үлдээ.” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би өөрийнхөө Ай фоне 6 маркийн гар утсаа гаргаж өгсөн бөгөөд тухайн эрэгтэй хүн миний гар утсыг халаасандаа хийгээд “...Наанаа зогсож байгаарай.” гэж хэлээд доод давхар луу буугаад буцаж гарч ирээгүй. Тэгэхээр нь би 20 орчим минут хүлээж зогсож байгаад доошоо буугаад тухайн хүнийг байгаа эсэхийг харж үзэхэд алга болчихсон байсан. Би дээрх хүнтэй ярилцаж зогссон болохоор одоо харвал танина... 1 орчим жилийн өмнө Мобиком худалдааны төвөөс 380.000 /гурван зуун наян мянга/ төгрөгөөр худалдаж авч байсан юм. Миний алдсан гэх гар утас саарал өнгөтэй 00ӨВ багтаамжтай Ай фон 6 маркийн гар утас... Би гар утсаа олж авмаар байна.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 13-14 дэх тал)
3. Дүрс бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургууд (1 дүгээр хавтаст хэргийн 17-21 дэх тал)
4. Таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургууд (1 дүгээр хавтаст хэргийн 22-27 дахь тал)
5. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Дамно ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдрийн ЧД1-21-655 дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (1 дүгээр хавтаст хэргийн 30-31 дэх тал)
6. Шүүгдэгч Б.С, ын яллагдагчаар өгсөн: “Би 2021 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдөр Чингэлтэй дүүргийн 0 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Тэнгис” кино театрын орчимд байрлалтай танил болох Мийн гэрт нь хоночхоод тус өдрийн 10 цаг өнгөрч байхад Тэнгис кино театрын буудал дээр зогсож байтал цэнхэр өнгийн үл таних 14-15 орчим насны хүүхэд “c К” сүлжээ дэлгүүр лүү орж байсан. Тэгэхээр нь тэр хүүхэд дэлгүүрээс гараад ирэхээр нь “Чи манай дүүг зодоон хүүхэд мөн байна. Намайг дагаад яв. Дүүдээ очиж царайг чинь харуулна” гэж хэлээд “Тэнгис” кино театрын ард талд байрлалтай байр луу дагуулж явсан. Ингээд дээрх байрны хамгийн дээд давхарт нь гаргаад “Чи эндээ хүлээгээд байж бай. Барьцаанд нь гар утсаа надад өгчих. Би дүүгээ дагуулаад гараад ирье” гэж хэлээд гараад явчихсан. Тухайн гар утас нь Айфоне 6 маркийн гар утас байсан бөгөөд “Сансар” хороололд байрлалтай нэрийг нь сайн мэдэхгүй ломбардад 80000 төгрөгөөр барьцаалсан. Би тухайн өдөр найзуудтайгаа цахим тоглоом тоглох гээд мөнгөгүй болчихсон байсан учраас үйлдсэн. Тэгээд би 80000 төгрөгөөр нь цахим тоглоомын газар тоглоод дууссан.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 36-37 дахь тал)
7. Насанд хүрээгүй хохирогч Х.Сын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “2021 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдөр тухайн болсон цагийг одоо сайн санахгүй байна. Би найз н.Э уулзах гээд Улаанбаатар хотын Чингэлтэй дүүргийн цагдаагийн газрын урд талд явган хүний замаар явж байгаад би гарцаар зам гарах гээд зогсож байхад нэг хүн ирсэн. Тэгээд над руу шууд “Чи хүүхэд зодсон уу” гэж асуусан. Би "Ямар нэгэн хүн зодоогүй" гэж хэлэхэд тухайн хүн над руу “Манай дүүг хар хувцастай хүн зодсон гэж байна. Энэ хавьд чамаас өөр хар хувцастай хүн байхгүй байна” гэхээр нь би “Тэгвэл би нүүрэлдчихье” гэсэн. Тэгтэл намайг дагуулаад 39 дүгээр байрны орц руу дагуулж орсон. Тэгээд тэр ах “Манайх 7 давхарт байдаг. Манай аав цагдаа. Найзуудтайгаа архи ууж байгаа. Намайг дүүгээ дагуулаад гарчхаад ир гэсэн. Тэгээд надтай хамт манай дүү гарахад Тэнгисийн урд чи манай дүүг зодсон байна” гэсэн. Тэгээд намайг сэжиглээд байгаа юм шиг юм яриад байсан... Намайг дагуулаад 10 давхар луу гарсан. Тэгээд манай аав “Хэрвээ мэдвэл чамайг аймар болтол зодох байх юу ч байсан чи энд хүлээж бай. Би дүүгээ дагуулаад гараад ирье" гэж хэлээд надаас гар утсыг минь аваад 10 минутын дараа гэрээсээ гараад ирье. Чи эндээ байж бай” гэсэн. Тэгээд би тэндээ 1 цаг гаруй хүлээсэн. Тэр хүн эргэж ирээгүй. Тэгээд би найзын хамтаар цагдаагийн газарт дуудлага өгсөн. Тухайн хүн надаас “Гар утсыг чинь гэртээ авч орчхоод гараад ирье” гэсэн тэгэхээр нь би итгээд өгсөн... алдагдсан эд зүйлсээ олж авмаар байна.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 75-76 дахь тал)
8. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Д ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн ЧД0-00-00 дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (1 дүгээр хавтаст хэргийн 87-88 дахь тал)
9. Хяналтын камерын бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл (1 дүгээр хавтаст хэргийн 69-70 дахь тал)
10. Насанд хүрээгүй хохирогч Н.Ций мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: "... Чингэлтэй дүүргийн 0 дугаар хороо, “Т" кино театрын автобусны буудал дээр буугаад найз н.Энхтөрийг байрных нь гадаа хүлээгээд зогсож байтал хар өнгийн савхин хүрэмтэй, цайвар өнгийн жинсэн өмдтэй, хар өнгийн пүүзтэй, 00 орчим настай үл таних эрэгтэй хүн над дээр хүрч ирээд “...Гар утсаараа нэг яриулаач” гэж хэлэхээр нь өөрийнхөө 00 маркийн гар утсаа гаргаж өгсөн. Тэгээд тэр эрэгтэй хүн миний гар утсаар нэг хүнтэй ярьчхаад халаасандаа гар утсыг нь маань хийчихсэн бөгөөд надтай цуг 0а дугаар байр луу хамтдаа алхаад хүүхдийн тоглоомын талбайн сандал дээр суусан. Дараа нь тэр хүн надад хандан “...Чи тэр харагдаж байгаа хүнсний дэлгүүр лүү ороод ундаа авчхаад гараад ир” гэж хэлэхээр нь “Долоон бурхан" гэх нэртэй дэлгүүр лүү ороод жижиг ундаа аваад гарч ирэхэд тухайн хүн байхгүй болчихсон байсан. Би дээрх хүнтэй ярилцаж зогссон болохоор одоо харвал танина... Би гар утсаа олж авмаар байна.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 126-127 дахь тал)
11. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Д ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 27-ны өдрийн ЧД дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (1 дүгээр хавтаст хэргийн 134-135 дахь тал)
12. Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд (1 дүгээр хавтаст хэргийн 119-121 дэх тал)
13. Таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд (1 дүгээр хавтаст хэргийн 136-141 дэх тал)
14. Насанд хүрээгүй хохирогч Б.Аын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Би 2021 оны 09 дүгээр сарын 24-ны өдөр найз Э.Гын хамт гэр лүү нь явж байсан. Бид 2 Хан-Уул дүүрэг “00”-ын автобусны буудлын гүүрэн дээгүүр явж байгаад гүүрнээс буугаад явж байтал үл таних нэг ах "... манай дүүг 2 хүүхэд зодсон байна. Та хоёрыг дүүдээ очиж харуулна. Дагаад яв” гэж хэлсэн. Тэгээд “Хан-Уул цогцолбор” хотхоныг “Манай гэр” гэж хэлсэн. “Дүүг зодуулчихсан байвал манай аав намайг зодно. Би дүүгээ аваад гараад ирье” гэж хэлсэн. Та хоёр харин явчхаж магадгүй. Надад хэрэгтэй юмаа үлдээ.” гэж хэлээд бид хоёрын гар утсыг аваад орсон. Тэгээд 10 минут орчим болоод ерөөсөө гарч ирэхгүй байхаар нь орц луу ортол байхгүй байсан. Тэгээд ерөөсөө гарч ирээгүй олдоогүй. Р8 маркийн гар утас. “Т” төвөөс 485.000 төгрөгөөр авч байсан. Ай фон Х-ар хар өнгөтэй утас байсан... танина. Надад зургийг нь үзүүлсэн тэр мөн байсан. Гар утсаа тухайн хүнээс авч хуулийн дагуу шийдүүлмээр байна.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 206 дахь тал)
15. Насанд хүрээгүй хохирогч Э.Гын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Би 2021 оны 09 дүгээр сарын 24-ны өдөр найз Б.Аын хамт гэр лүүгээ явж байсан. Бид 2 Хан-Уул дүүрэг “19”-ийн автобусны буудлын гүүрэн дээгүүр явж байгаад гүүрнээс буугаад явж байтал үл таних нэг ах “Та 2 манай дүүг зодсон байна. Та хоёрыг дүүдээ очиж харуулна. Дагаад яв” гэж хэлсэн. Тэгээд “Хан-Уул цогцолбор хотхон”-ыг “Манай гэр” гэж хэлсэн. “Дүүг зодуулчихсаныг манай аав мэдвэл намайг зодно. Би дүүгээ аваад гараад ирье” гэж хэлсэн. Та хоёр харин явчхаж магадгүй. Надад хэрэгтэй юмаа үлдээ” гэж хэлээд бид хоёрын гар утсыг аваад орсон. Тэгээд 10 минут орчим болоод ерөөсөө гарч ирэхгүй байхаар нь орц луу ортол байхгүй байсан. Тэгээд ерөөсөө гарч ирээгүй олдоогүй. Миний гар утас ай фоне Х-ар гэсэн утас байгаа. “Т” төвөөс 1.300.000 төгрөгөөр авч байсан... танина. Надад зургийг нь үзүүлсэн тэр мөн байсан. Гар утсаа тухайн хүнээс авч хуулийн дагуу шийдүүлмээр байна.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 212 дахь тал)
16. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Д  ХХК-ийн 2021 оны 10 дугаар сарын 04-ны өдрийн ХУ, 2021 оны 10 дугаар сарын Об-ны өдрийн ХУ дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (1 дүгээр хавтаст хэргийн 223-224, 227-228 дахь тал)
17. Насанд хүрээгүй хохирогч Б.Мын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Би хичээлээ тарчхаад дэлгүүр орчхоод гэр лүү харих гээд явж байтал нэг үл таних 20 гаран насны ах “Чи наанаа зогсож бай” гэж хэлсэн. Тэгээд би зогсож байсан чинь “Чи манай дүүг зодсон хүн байна тээ” гэж хэлсэн. Тэгээд би “Хүн зодоогүй” гэж хэлсэн чинь “Намайг дагаад яв. Би чамайг дүүдээ харуулна” гэж хэлсэн. Тэгээд дагаад улаан гүүрэн дээгүүр гараад “00”-н автобусны буудал дээр ирсэн. Тэгээд ахиад 00байрны хажуугаа яваад “00” дүгээр хорооллын баригдаж байгаа 0 дүгээр байрны урд очоод “Энд байхгүй юм байна гээд буцаад Хан-Уул дүүргийн 0 дүгээр хороо 00 дүгээр хорооллын 00 байр луу намайг дагуулж орсон. Тэгээд лифтээр дагуулж яваад 10 давхарт гарсан. Тэгээд дараа нь “9 давхар луу буучхаад ирье” гээд намайг үлдээгээд явсан. Тэгээд буцаж ирээд намайг дагуулаад 12 давхар луу гарсан. Тэгээд миний гар утсыг өгч байгаач гээд миний зургийг миний гар утсаар дараад “Дүүдээ зургийг чинь үзүүлнэ” гэж хэлээд аваад доошоо шатаар буугаад явсан.” гэсэн мэдүүлэг (2 дугаар хавтаст хэргийн 10-11 дэх тал)
18. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Д ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдрийн ХУугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (2 дугаар хавтаст хэргийн 16-17 дахь тал)
19. Хяналтын камерын бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд (2 дугаар хавтаст хэргийн 01-03 дахь тал)
20. Насанд хүрээгүй хохирогч Э.Т мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “2021 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 00 дугаар хороо “00-н автобусны буудал орчимд явж байхад намайг араас нэг үл таних эрэгтэй хүн “Хөөе” гээд дуудсан. Тэгэхээр нь эргээд хартал “Чи манай дүүг зодсон хүн байна. Манай дүүтэй хамт очиж уулзана” гэхээр нь би “Үгүй” гэхэд “Чам шиг шилтэй хүн явсан гэсэн. Хоёулаа манай дүүтэй очиж уулзана” гэхээр нь би “Үгүй” гэхэд миний гарын ханцуйнаас татаад аваад явсан. Тэгээд дагаад явтал “Манай байр энд” гээд 52 дугаар байр руу дагуулж орсон. Тэгээд 10 давхарт гарсан. Тэгээд “Манай гэр 8 давхарт. Би гэртээ ороод дүүгээ аваад гараад ирье. Дүүгээ авч гараад ирж чадахгүй байж магадгүй” гээд “Чиний зураг байна уу. Утсаа өгчих. Чиний зургийг харуулчхаад аваад ирье. Би утсыг чинь авах байсан бол одоо чамайг зодоод авчхаж чадна. Чи зүгээр өгөөдөх” гэхээр нь би гар утсаа өгсөн. Тэгээд “Энийг аваад үлдчих” гээд надад нэг бугуйн цаг үлдээсэн. Тэгээд “Би 8 давхар руу буучхаад ирье. Чи эндээ байж бай” гээд доошоо буугаад явсан. Тэгээд лифтийг нь харж байсан чинь 8 давхарт зогсоод шууд доошоо 1 давхар руу буухаар нь араас гартал алга болсон байсан. Тэгээд би цагдаагийн байгууллагад дуудлага өгсөн. Тэгээд гадаа байсан хүний утсыг гуйгаад өөрийнхөө утас руу залгахад 2 удаа аваагүй. 3 дахиа залгахад утсаа аваад “Кодоо хэлчих” гэхээр нь би “Юу гэж кодоо хэлдэг юм бэ. Та хаана байгаа юм” гэхэд “Би гэртээ байна. 8 давхарт байна” гэх мэтээр яриад байхаар нь би цагдаагийн байгууллага дээр ирсэн. Миний утас АНУ-с 1.200.000 төгрөгөөр захиалж авч байсан ай фоне икс гар утас байсан. 20-25 орчим насны дундаж өндөртэй өтгөн хөмсөгтэй бор царайтай зүүн нүднийхээ доор хөхөрсөн дээгүүрээ саарал ногоондуу өнгөтэй юүдэнтэй цамцтай хар саарал бэлтгэлийн өмдтэй цагаан алаг пүүзтэй халимаг үстэй хүн байсан. Энэ хүн яг мөн байна.Би алдсан гар утсаа одоо 1.000.000 төгрөгөөр үнэлж байна.” гэсэн мэдүүлэг (2 дугаар хавтаст хэргийн 60 дахь тал)
21. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын “Д” ХХК-ийн 2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдрийн ХУ дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (2 дугаар хавтаст хэргийн 65-66 дахь тал)
22. Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд (2 дугаар хавтаст хэргийн 53-56 дахь тал)
23. Эд зүйл /Эд мөрийн баримт/-ийг хураан авсан тэмдэглэл (2 дугаар хавтаст хэргийн 78-79 дэх тал)
24. Таньж олуулах ажиллагаа хийсэн тухай тэмдэглэл, гэрэл зургууд (2 дугаар хавтаст хэргийн 82-85 дахь тал)
25. Насанд хүрээгүй хохирогч Л.Тн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “2021 оны 09 сарын 07-ны өдөр 15 цаг 10 минутын үед Хан-Уул дүүргийн 2 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “00”-н автобусны буудал дээр ангийнхаа 2 хүүхэдтэй хичээлээ тараад гэр лүүгээ явахаар зогсож байхад 175 см өндөр цэнхэр жийнсэн яак, цэнхэр жийнсэн өмд халимаг үстэй, ягаан өнгийн амны хаалттай, бордуу царайтай 20-25 орчим насны эрэгтэй хүн хүрч ирээд “Манай дүүг хүн зодсон байна. Та 3 манай дүүг зодсон уу” гэж асуухаар нь “Үгүй. Бид нар зодоогүй” гэж хэлсэн чинь тэр ах “Та 3-г харахад хүн зодохоор биш байна даа. Гурвуулаа нүдний шилтэй” гэж хэлсэн. Тэгээд “Та гурвыг дүүтэйгээ нүүрэлдүүлье” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь “Тэгье нүүрэлдье” гэж хэлээд автобусны буудал дээр нэлээн удаан дүүг нь ирэхийг хүлээж зогссон. Тэгсэн дүү нь ирээгүй. Тэгтэл тэр ах “Гэр лүүгээ орсон юм шиг байна. Та 3 араас дагаад явчих. Хүндрэл учруулж байгаад уучлаарай" гэж хэлээд дагуулаад тэгээд тэр ахад бид нар “Явмаар байна” гэж хэлсэн чинь “Манай аав цагдаа юм. Өнөөдөр найзуудтайгаа архи ууж байгаа. Намайг дүүгээ сургуульд нь хүргээд өг гэхээр нь дүүгээ дагуулж явж байгаад үлдээгээд яваад ирэхэд хүнд зодуулсан байна. Тийм учраас та 3 манай дүүтэй нүүрэлдчих. Би аавдаа алуулах гээд байна” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь угаасаа зодоогүй юм чинь удахгүй байх гээд араас нь дагаж яваад 12а гэх байрны 10 давхарт авч гарсан. Тэгснээ “Манайх 5 давхарт байдаг юм. Манай аав согтуу байгаа та нарыг харвал зодно. Өмнө нь манай дүү хүүхдэд бөмбөгөө булаалгуулаад булаасан хүүхдийг нь би дагуулаад ирсэн чинь аав зодчихсон юм” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь “Одоо яах уу. Бид нар явмаар байна” гэсэн чинь “Та нарт хүндрэл учруулж байгаагаа мэдэж байна. Гэхдээ зодсон хүүхдүүд нь та нар бол яах юм” гэж хэлхээр нь “Та бид гурвын зургийг утсан дээрээ аваад дүүдээ үзүүлчхээч” гэж хэлсэн. “Ах нь утсаа ажил дээрээ орхисон байна” гэж хэлээд “Та гурвын нэгний утсан дээр зургийг чинь аваад орж үзүүлчхээд гараад ирмээр байна” гэж хэлсэн. Тэр үед манай нөгөө 2 найз нэг нь утсаараа оролдоод нэг нь утсаа барьсан би бас утсаа барьсан байж байсан чинь “Чи утсаа өгчих. Чиний утсаар зургийг чинь авч үзүүлээд ирье" гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би “Хүнд утсаа өгмөөргүй байна. Явмаар байна” гэж хэлсэн чинь “За хурдлаа. Гялс өг” гээд дээрэнгүй харьцсан. Тэгээд би өөрийн “Ай фоне ХЗ" маркийн гар утсан дээрээ зургаа дараад өгсөн. Тэгсэн тэр ах лифт рүү ордог хаалгаар гарсан. Тэр үед дээрээс жижүүр эгч бууж ирээд “Та 3 энд яагаад шуугилдаад байгаа юм бэ” гэж асуухаар нь “Хүнд утсаа өгчхөөд хүлээж байна” гэж хэлсэн чинь “Таньдаг хүн юм уу, таньдаггүй хүн юм уу” гэж асуусан. Тэгэхээр нь “Таньдаггүй хүн” гэж хэлсэн чинь “Энүүгээр ийм залилан болоод байгаа ш дээ” гэж хэлхээр нь тэр хүний араас шатаар буусан чинь байхгүй болсон байсан. Тэгээд утас руу залгасан чинь дуудаж байгаад унтарсан ийм л зүйл болсон...” гэсэн мэдүүлэг хавтаст хэргийн (2 дугаар хавтаст хэргийн 108 дахь тал)
26. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Дамно ХХК-ийн 2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдрийн ХУдугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (2 дугаар хавтаст хэргийн 114-115 дахь тал)
27. Таньж олуулах ажиллагаа хийсэн тухай тэмдэглэл, гэрэл зургууд (2 дугаар хавтаст хэргийн 128-133 дахь тал)
28. Насанд хүрээгүй хохирогч Х.Тйн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Миний бие 2021 оны 08 дугаар сарын 19-ний өдөр Сүхбаатар дүүргийн 8 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Төгөлдөр” төвийн ойролцоо АТМ орох гээд ганцаараа явж байтал үл таних залуу гарч ирээд надад хандан “Манай дүүг үл таних хүн зодсон байна. Чамайг байж магадгүй гэж бодож байна” гэж хэлээд “Дүүтэйгээ чамайг нүүрэлдүүлнэ” гэж хэлээд “Х” сургуулийн ойролцоо байрлах байр руу дагуулж ороод “Чи явчхаж магадгүй. Би чиний утсыг барьцаа болгож авна" гэж хэлээд миний Айфон 6 эс плас загварын гар утсыг авч цааш явсан. Би хэсэг хүлээсэн бөгөөд алга болчихоор нь араас нь хайтал олдоогүй бөгөөд би хүний утаснаас эмээ рүүгээ залгаж энэ талаар хэлсэн. Одоо хараад сайн танина. Айфон 6 эс плас загварын гар утсыг 2020 онд Тэди төвөөс 700.000 төгрөгөөр авч байсан. Сэв зураасгүй шинэ утас байсан. Гар утсыг минь надаас авч байхад зөвхөн бид хоёр л байсан” гэсэн мэдүүлэг (2 дугаар хавтаст хэргийн 158-159 дэх тал)
29. Гэрэл зураг таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт (2 дугаар хавтаст хэргийн 160-162 дахь тал)
30. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Дамно ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдрийн СБ дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (2 дугаар хавтаст хэргийн 168-169 дэх тал)
31. Насанд хүрээгүй хохирогч Б.Баатархүүгийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Миний бие 2021 оны 08 дугаар сарын 13-ны өдөр ...миний гар утсыг аваад явсан. Намайг “ минутын дараа гарч ирээрэй” гээд явсан. Тэгээд би ээжийгээ хүнээр дуудуулсан. Тэр хүн 20 орчим насны эрэгтэй, саарал өнгийн юүдэн малгайтай богино даавуун материалтай гадуур хувцас маягийн углаж өмсдөг, цахилгаан болон товч байхгүй цамцархуу зүйл өмссөн, хар өнгийн жийнсэн өмдтэй, хар өнгийн пүүз өмссөн байсан. Цагаан өнгийн масктай, давхраатай нүдтэй, боровтор царайтай, үсээ хойшоо самнасан байсан. Надаас тохой хэрийн өндөртэй. Миний гар утас те-8 маркийн чернилийн ягаан өнгөтэй, гэргүй, 2020 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдөр “Т”-ээс 450.000 авч байсан... Би урьд өмнө гэрчээр мэдүүлэг өгөхдөө болсон явдлын талаар дэлгэрэнгүй мэдүүлсэн. Одоо нэмж мэдүүлэх зүйл гэвэл тухайн залуугийн баруун гарын чигчий хурууны хумс нь их сонин ургасан байсан. Шарласан байсан. Миний хохирлыг барагдуулж өгнө үү.” гэсэн мэдүүлэг (2 дугаар хавтаст хэргийн 229-233 дахь тал)
32. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Дамно ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн СБдугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (2 дугаар хавтаст хэргийн 241-242 дахь тал)
33. Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургууд (2 дугаар хавтаст хэргийн 220-223 дахь тал)
34. Шүүгдэгч Б.С, ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагчаар өгсөн: “Тогтоолтой уншиж танилцлаа. Тогтоолд дурдсан 17.2 дугаар зүйлд заасан Дээрмийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэх зүйл ангитай санал нийлэхгүй байна. Миний бие 2021 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдөр Сүхбаатар дүүргийн 0 дүгээр хороо “Монгол Улсын их сургуул”-ийн автобусны буудал дээр үл таних хүүхэдтэй уулзаж “Манай дүүг хүүхэд зодсон байна. Манай дүү одоо гэртээ байгаа. Чамайг дүүтэйгээ нүүрэлдүүлнэ” гэж худал зүйл зохиож хэлээд ойролцоо байх 58 дугаар байр руу дагуулж ороод “Би дүүгээ дуудаад гаргаад ирье. Чи зугтаад явчхаж магадгүй. Тийм учраас чиний гар утсыг барьцаа болгож авч орно” гэж хэлээд Рэдми Нөүт 8 загварын гар утсыг нь худал хэлж аваад явчихсан. Дараа нь авсан утсаа үл таних хүнд зарчихсан... Сансарт байдаг нэг худалдааны төвийн үүдэнд байсан хүнд 200.000 төгрөгөөр зарсан.... Айфон 6 эс пласыг таксины жолоочид зарсан. Самсунг А51 гар утас болон Рэдми Нөүт 8 загварын гар утсыг гар утасны гадаа зогсдог ченжүүдэд өгчихсөн.Мөнгөний хэрэг гараад авчихсан юм.Интернэт тоглоом газар тоглоод дуусгасан. Барагдуулах хүсэлтэй байгаа.” гэсэн мэдүүлэг (2 дугаар хавтаст хэргийн 247, 3 дугаар хавтаст хэргийн 53, 39, 40 дэх талууд).

            Хавтаст хэрэгт авагдсан шүүгдэгчийн хувийн байдалтай холбоотой болон бусад нотлох баримтууд:

            Шүүгдэгчийн эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас (3 дугаар хавтаст хэргийн 18 дахь тал), төрсний бүртгэлийн лавлагаа (3 дугаар хавтаст хэргийн 20 дахь тал)шийтгэх тогтоол, магадлалын хуулбарууд (3 дугаар хавтаст хэргийн 63-76 дахь тал), хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоосон шүүгчийн захирамж (3 дугаар хавтаст хэргийн 77-78 дахь тал) зэрэг болно.

 

1. Гэм буруугийн талаар:

 

            Шүүхээс тогтоосон хэргийн үйл баримт:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.С,  нь ганцаараа 2021 оны 08 дугаар сарын 13-ны өдрөөс 2021 оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдрийг хүртэл 42 хоногийн хугацаанд үргэлжилсэн үйлдлээр насанд хүрээгүй нийт 11 хохирогчийн эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар авч, эд хөрөнгүүдийг буцааж өгөлгүй нийт 5.649.500 төгрөгийн хохирол учруулсан үйл баримт тогтоогдлоо.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “дээрэмдэх” гэмт хэргийн шинж нь бусдын эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар авсан идэвхитэй үйлдэл байх бөгөөд уг гэмт хэргийн улмаас хохирол учирсан байхыг шаардахгүй, үйлдэл хийснээр төгсдөг хэлбэрийн бүрэлдэхүүнтэй гэмт хэрэг юм.

Өөрөөр хэлбэл бусдын эд хөрөнгийг хууль ёсны өмчлөгч, эзэмшигч, итгэмжлэн хариуцсан, хамгаалах үүрэг бүхий хүнээс өөртөө шилжүүлэн авснаар төгсдөг онцлогтой.

Уг гэмт хэргийг “байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон” нь тухайн гэмт хэргийн хүндрүүлэх бүрэлдэхүүн болохоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зохицуулсан.

“байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон” гэх хүндрүүлэх шинж нь нэг төрлийн гэмт хэргийг харьцангуй удаан хугацаанд, гурав буюу түүнээс дээш удаа үйлдэж, уг гэмт хэргийг үйлдэж олсон ашиг орлогыг өөрийн болон гэр бүл, хамаарал бүхий хүмүүсийнхээ амьжиргааг залгуулах гол эх сурвалж, эсхүл бусад үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээ зэрэг ашиг олох зорилготой үйл ажиллагааныхаа үндэс суурь, эх үүсвэр болгож тогтвортой ашигласан байхыг хамааруулсан хууль зүйн ойлголт юм.

Харин дээрх гэмт хэргийн объектив шинжид хамаарах илээр авсан гэдэгт бусдын эд хөрөнгийг өмчлөгч, эзэмшигч болон бусад хүмүүст мэдэгдэж, илээр тэдний нүдэн дээр авсныг,

Хүч хэрэглэхгүйгээр авсан гэдэгт бусдын амь нас, эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд ямар нэгэн хохирол учруулж, халдаагүй үйлдсэнийг,

Хууль бусаар авсан гэдэгт бусдын эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр авч, үнэ төлбөргүйгээр өөртөө болон бусдын өмчлөлд бүр мөсөн авсныг тус тус ойлгоно.

Хавтаст хэрэгт авагдсан, шүүх хуралдаанаар шинжлэн судалсан болон хэргийн үйл баримтад хууль зүйн дүгнэлт хийвэл шүүгдэгч Б.С,  нь нэр бүхий 11 насанд хүрээгүй хохирогч нарын өмчлөл, эзэмшлийн эд хөрөнгө болох 11 ширхэг гар утсыг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар авсан болох нь насанд хүрээгүй хохирогч нарын мэдүүлэг болон камерын бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, таньж олуулах ажиллагаа хийсэн тэмдэглэл зэрэг баримтуудаар хангалттай нотлогдон тогтоогдож байна.

Өөрөөр хэлбэл шүүгдэгч Б.С, ыг дээрэмдэх гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх бүрэн үндэслэлтэй.

Хэдийгээр шүүгдэгч нь насанд хүрээгүй хохирогч нарыг “миний дүүг зодсон хүүхэд мөн байх шиг байна. ...дүүдээ харуулна. ...утсаа барьцаанд өг ...дүүгээ дагуулж ирээд чамайг харуулчихаад утсыг чинь өгнө” гэж хуурах аргаар эд хөрөнгийг нь шилжүүлэн авсан буюу дээрх үйлдэл нь залилах гэмт хэргийн шинжтэй мэт харагдах боловч дээрэмдэх гэмт хэрэг нь залилах гэмт хэргээс үйлдлийн аргаараа ялгагдана.

Тодруулбал, залилах гэмт хэргийн хувьд хохирогч эд хөрөнгө, түүний өмчлөх эрхээ гэмт этгээдэд сайн дураараа бүр мөсөн шилжүүлэн өгдөг бол дээрэмдэх гэмт хэргийн үндсэн шинжийн тухайд ийм шинж байдаггүй.

Харин хавтаст хэрэгт авагдсан насанд хүрээгүй хохирогч нарын мэдүүлгээс дүгнэхэд шүүгдэгчийн хуурамч үгэнд итгэсэн хэдий ч өөрийн өмчлөлийн эд зүйлийг бүр мөсөн шилжүүлэх субъектив санаа байгаагүй, түр хугацаанд барьцаа болгон өгч явуулах гэсэн санаа зорилготой байдаг.

Нөгөө талаас насанд хүрээгүй хүнийг залилах гэдэг нь өөрөө хууль зүйн хувьд боломжгүй ойлголт бөгөөд насанд хүрээгүй хүний сэтгэн бодох чадвар, аливаа үйлдэл хийсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг төдийлөн ухамсарлаж ойлгох чадамжгүй байдаг тул шүүгдэгчийн үйлдлийг залилах гэмт хэрэг гэж үзэн зүйлчлэх боломжгүй ба шүүгдэгч нь насанд хүрээгүй хохирогч нарыг “...дагаад яв, хүрээд ир, чи манай дүүг зодсон хүүхэд мөн байна” гэх зэргээр айлган сүрдүүлж эд хөрөнгийг нь авсан үйлдлийг дээрэмдэх гэмт хэрэг гэж үзнэ.

Прокуророос дээрх гэмт хэргийг зүйлчлэхдээ шүүгдэгч Б.С, ыг дээрэмдэх гэмт хэргийг хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар үйлдсэн буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зааснаар амьдралын эх үүсвэр болгосон гэж үзэн яллах дүгнэлт үйлдэж шүүхэд шилжүүлсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

Учир нь “байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон” гэх хүндрүүлэх шинж нь нэг төрлийн гэмт хэргийг харьцангуй удаан хугацаанд, гурав буюу түүнээс дээш удаа үйлдэж, уг гэмт хэргийг үйлдэж олсон ашиг орлогыг өөрийн болон гэр бүл, хамаарал бүхий хүмүүсийнхээ амьжиргааг залгуулах гол эх сурвалж, эсхүл бусад үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээ зэрэг ашиг олох зорилготой үйл ажиллагааныхаа үндэс суурь, эх үүсвэр болгож тогтвортой ашигласан байхыг хамааруулсан хууль зүйн ойлголт юм.

Гэтэл хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаас үзэхэд шүүгдэгчийн дээрэмдэх гэмт хэргийг үйлдсэн хугацаа нь 2021 оны 08 дугаар сарын 13-ны өдрөөс 2021 оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдрийг хүртэл буюу нийт 42 хоногийн хугацаанд үргэлжилсэн, мөн нийт хохирлын хэмжээ нь 5.649.500 төгрөг байна.

Өөрөөр хэлбэл дээрэмдэх гэмт хэргийг харьцангуй удаан хугацаанд үйлдсэн гэж үзэх боломжгүй бөгөөд хохирлын хэмжээг харахад шүүгдэгч дээрх мөнгөөр амьдралын эх үүсвэр болгосон гэх үндэслэл тогтоогдохгүй байна.

Иймд прокуророос шүүгдэгч Б.С, од холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хөнгөрүүлэн зүйлчлэх үндэслэлтэй.

Хууль зүйн хувьд шүүгдэгчийн үйлдэл нь идэвхтэй, ухамсартай үйлдэл бөгөөд насанд хүрээгүй хохирогч нарын эд хөрөнгийг авч зугтаан хохирол хор уршигт зориуд хүргэсэн байх тул түүнийг гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр дээрх гэмт хэргийг үйлдсэнд тооцох үндэслэлтэй.

Иймд шүүгдэгч Б.С, ыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан бусдын эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар авсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэв.

Шүүгдэгчийн гэм буруутайг нотолсон дээрх баримтууд нь хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоосон, нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлэх талаарх журам шаардлагыг зөрчсөн, хэргийн оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул хууль ёсны, үнэн зөв баримтууд гэж үнэлж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон бөгөөд шүүх хуралдаанд иргэдийн төлөөлөгч шүүгдэгчийг гэм буруутай гэж дүгнэсэн болно.

 

Хохирол, хор уршгийн тухай:

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлд “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, аюулгүй байдалд шууд учирсан үр дагаврыг гэмт хэргийн хохирол гэж, ...гэмт хэрэг үйлдэж хохирол учруулсны улмаас үүссэн үр дагаврыг гэмт хэргийн хор уршиг гэж тодорхойлсон бөгөөд Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1 дэх хэсэг, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт “бусдын эрх, ...эд хөрөнгөд хууль бусаар санаатай буюу болгоомжгүй үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ээр гэм хор учруулсан этгээд уг хорыг хариуцан арилгах, ...гэм хор учруулсан этгээд уг гэм хорыг хариуцан арилгахдаа гэм хор учруулахаас өмнө байсан байдалд нь сэргээх /адил нэр, төрөл, чанарын эд хөрөнгө өгөх, гэмтсэн эд хөрөнгийг засах зэргээр/ буюу учирсан хохирлыг мөнгөөр нөхөн төлөх” хуулийн зохицуулалттай.

            Энэ гэмт хэргийн улмаас насанд хүрээгүй хохирогч Х.Тт 269.800 төгрөгийн, М_д 504.700 төгрөгийн, М.Э 415.000 төгрөгийн, Б.Ад 330.000 төгрөгийн, Э.Гд 1.000.000 төгрөгийн, Б.Мт 400.000 төгрөгийн, Э.Тд 870.000 төгрөгийн, Л.Тт 870.000 төгрөгийн, М.Ст 160.000 төгрөгийн, Х.Сд 280.000 төгрөгийн, Н.Цд 550.000 төгрөгийн хохирол тус тус учирсан болох нь хэрэгт авагдсан хөрөнгийн үнэлгээний тайлан /1 дүгээр хавтаст хэргийн 30-31, 87-88, 134-135, 223-224, 227-228, 2 дугаар хавтаст хэргийн 16-17, 65-66, 114-115, 168-169, 199-200, 241-242/-уудаар тогтоогдож байх бөгөөд шүүх хуралдаанд шүүгдэгч нь насанд хүрээгүй хохирогч Н.Цй хууль ёсны төлөөлөгч С.Н 550.000 төгрөгийг, М.Сын хууль ёсны  төлөөлөгч Б.Мөнхбаатарт 160.000 төгрөгийг, Б.Мын хууль ёсны төлөөлөгч А.Ад 220.000 төгрөгийн хохирлыг тус тус төлж барагдуулсан болох нь дансны шилжүүлгийн баримтаар тогтоогдож байна.

            Иймд дээрх хохирлыг хасаж тооцон Х.Сын хууль ёсны төлөөлөгч Л.Э 280.000 төгрөгийг, Х.Тн хууль ёсны төлөөлөгч Ц.Х 269.800 төгрөгийг, Б.Б хууль ёсны төлөөлөгч Ц.А 504.700 төгрөгийг, М.Эн хууль ёсны төлөөлөгч Б.Б 415.000 төгрөгийг, Л.Тийн хууль ёсны төлөөлөгч Ч.Цд 870.000 төгрөгийг, Б.А хууль ёсны төлөөлөгч Б.Бнд 330.000 төгрөгийг, Э.Гын хууль ёсны төлөөлөгч Г.Н 1.000.000 төгрөгийг, Б.М хууль ёсны төлөөлөгч Ч.Ад 180.000 төгрөгийг, Э.Тн хууль ёсны төлөөлөгч Э.Эд 870.000 төгрөгийг тус тус олгож шийдвэрлэх үндэслэлтэй.

 

II.  Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

 

     Шүүхээс ял оногдуулахдаа Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж, мөн зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг тус тус баримтлан шүүгдэгч Б.С,  нь гэм буруугаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрсөн, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг сайн дураараа нөхөн төлсөн буюу үлдэх хохирлыг нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн, шүүгдэгчийн хувийн байдал /...0 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 2, эхийн хамт амьдардаг.../, шүүгдэгчийн төрсөн эхийн эрүүл мэндийн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар  зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 03 /гурав/ жил 06 /зургаа/ сарын хугацаагаар хорих ял оногдуулж, уг ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх нь зохимжтой гэж үзлээ. 

Мөн шүүгдэгч Б.С,  нь урьд Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 5 дугаар сарын 11-ний өдрийн 877 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 6 сарын хугацаагаар, 11.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4 дэх заалтад зааснаар 5 жилийн хугацаагаар, 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 6 сарын хугацаагаар, 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 240 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын 8 цагийг 1 хоногоор дүйцүүлэн 30 хоногийн хорих ялаар тус тус шийтгүүлж, нэмж нэгтэн нийт биечлэн эдлэх хорих ялыг 06 жил 01 сарын хугацаагаар тогтоож, Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 7 дугаар сарын 28-ны өдрийн 947 дугаартай магадлалаар 03 жил 15 хоногийн хугацаагаар тогтоож өөрчилсөн, улмаар Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгчийн 2021 оны 4 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 40 дугаар захирамжаар уг ялаас эдлээгүй үлдсэн 01 жил 02 сар 29 хоногийн хорих ялаас хугацааны өмнө тэнсэн суллагдсан болох нь хэрэгт авагдсан захирамжийн хуулбар /3 дугаар хавтаст хэргийн 73-74 дэх тал/-аар тогтоогдлоо.

2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.3 дахь хэсэгт “... 2015 оны 12 дугаар сарын 3-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуулийн 6.12 дугаар зүйлд заасан хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоосон хугацаа, 7.3, 7.6, 8.6 дугаар зүйлд заасан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулах болон 8.7 дугаар зүйлд заасан хүмүүжлийн чанартай албадлагын арга хэмжээний хугацааг өршөөн хэрэгсэхгүй болгоно” гэж заасан байх тул шүүгдэгчийн хугацаанаас өмнө тэнссэн суллагдсан 01 жил 02 сар 29 хоногийг өршөөн хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй байна.

Харин шүүгдэгч Б.С, ын үйлдэлд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

III. Бусад асуудлаар:

 

Шүүгдэгч Б.С,  нь энэ хэрэгт 2021 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрөөс 2022 оны 5 дугаар сарын 01-ний өдрийг хүртэл цагдан хоригдсон 167 /нэг зуун жаран долоо/ хоног цагдан хоригдсон бөгөөд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар дээрх цагдан хоригдсон хугацааг түүний эдлэх ялд оруулан тооцох үндэслэлтэй.

Харин түүнд холбогдох иргэний баримт бичиг шүүхэд шилжиж ирээгүй, гаргуулбал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдъя.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 2, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүд, 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.12 дахь хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

           

1. Сүхбаатар дүүргийн прокурорын газраас Б овогт Бн Сод холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хөнгөрүүлэн зүйлчилсүгэй.
2. Шүүгдэгч Б овогт Бн Сод Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан бусдын эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар авсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар Б овогт Бн Сод 03 /гурав/ жил 06 /зургаа/ сарын хугацаагаар хорих ял шийтгэсүгэй.
4. 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.3 дахь хэсэгт зааснаар Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгчийн 2021 оны 4 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 40 дугаар захирамжаар хугацаанаас өмнө тэнсэн сулласан 01 жил 02 сар 29 хоногийн хугацааг өршөөн хэрэгсэхгүй болгосугай.
5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 3, 4 дэх хэсэгт заасныг журамлан Б.С, ын биечлэн эдлэх 03 жил 06 сарын хугацаатай хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлсүгэй.
6. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Б.С, ын цагдан хоригдсон 167 /нэг зуун жаран долоо/ хоногийг түүний биечлэн эдлэх ялын хугацаанд оруулан тооцсугай.
7. Б.С, од холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, гаргуулбал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал төлбөргүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдсугай.
8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дугаар зүйлийн 6 дахь хэсэгт зааснаар энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн шаргал өнгийн “dynex” гэсэн бичигтэй бичлэг бүхий DVD-г хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсаргаж, хар өнгийн “sport watch” гэсэн бичигтэй резинэн оосортой цагийг хууль ёсны эзэмшигч, өмчлөгчид шилүүлсүгэй.
9. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар дагуу шүүгдэгч Б.С, оос насанд хүрээгүй хохирогч Н.Цй хууль ёсны төлөөлөгч Б.Нд 550.000 төгрөгийг, М.Сын хууль ёсны төлөөлөгч Б.Мөнхбаатарт 160.000 төгрөгийг, Б.Мн хууль ёсны төлөөлөгч А.Ад 220.000 төгрөгийг тус тус нөхөн төлснийг дурдаж, нийт 4./дөрвөн сая долоон зуун арван есөн мянга таван зуу/ төгрөгийг гаргуулж, насанд хүрээгүй хохирогч

            Х.С хууль ёсны төлөөлөгч Л.д 280.000 /хоёр зуун наян мянга/ төгрөгийг,

            Х.Трийн хууль ёсны төлөөлөгч Ц.Хт 269.800 /хоёр зуун жаран есөн мянга найман зуу/ төгрөгийг,

            Б.Бийн хууль ёсны төлөөлөгч Ц.Ат 504.700 /таван зуун дөрвөн мянга долоон зуу/ төгрөгийг,

            М.Эын хууль ёсны төлөөлөгч Б.Бд 415.000 /дөрвөн зуун арван таван мянга/ төгрөгийг,

            Л.Тийн хууль ёсны төлөөлөгч Ч.Цд 870.000 /найман зуун далан мянга/ төгрөгийг,

            Б.Аын хууль ёсны төлөөлөгч Б.Бд 330.000 /гурван зуун гучин мянга/ төгрөгийг,

            Э.Г хууль ёсны төлөөлөгч Г.Н 1.000.000 /нэг сая/ төгрөгийг,

            Б.Мын хууль ёсны төлөөлөгч Ч. 180.000 /нэг зуун наян мянга/ төгрөгийг,

            Э.Тийн хууль ёсны төлөөлөгч Э.Эөд 870.000 /найман зуун далан мянга/ төгрөгийг тус тус олгосугай.

10. Шийтгэх тогтоол нь уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд Б.С, од авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж, түүний биечлэн эдлэх хорих ялыг 2022 оны 5 дугаар сарын 02-ны өдрөөс эхлэн тоолсугай.

11. Шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл өөрөө гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах журмаар Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, улсын яллагч, түүний дээд шатны прокурор мөн хугацаанд эсэргүүцэл бичих эрхтэйг танилцуулсугай.

12. Эрх бүхий этгээд давж заалдах журмаар гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэлх хугацаанд Б.С, од авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

           

 

 

                                              ДАРГАЛАГЧ

                                                ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                     Б.БАТБОЛОР

 

 

                                                ШҮҮГЧ                                                       С.БАЗАРХАНД

 

 

                                           ШҮҮГЧ                                                       И.ГАНБАТ

 

 

 

 

 

 

 

    2022        05           02                                     2022/ШЦТ/334

 

 

 

 МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Б.Батболор даргалж, шүүгч С.Базарханд, шүүгч И.Ганбат нарын бүрэлдэхүүнтэй,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ц.Баасанцэрэн,

иргэдийн төлөөлөгч Г.М,   

улсын яллагч Г.Цогтмагнай,   

шүүгдэгч Б.С, , түүний өмгөөлөгч Б.Тэнгис, Я.О,нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны “В” танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Сүхбаатар дүүргийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад заасан гэмт хэрэгт Б овогт Б- С-д холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн 2109000001033 дугаартай хэргийг 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.  

 

   Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:   

   Монгол Улсын иргэн, 00 оны 00 дүгээр сарын 00-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 00 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 0, эхийн хамт Баянзүрх дүүргийн 00 дүгээр хороо, 00-00 тоотод оршин суух хаягтай, урьд

-Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 00 дугаар сарын 00-ний өдрийн 00 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 6 сарын хугацаагаар, 11.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4 дэх заалтад зааснаар 5 жилийн хугацаагаар, 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 6 сарын хугацаагаар, 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 240 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын 8 цагийг 1 хоногоор дүйцүүлэн 30 хоногийн хорих ялаар тус тус шийтгүүлж, нэмж нэгтэн нийт биечлэн эдлэх хорих ялыг 06 жил 01 сарын хугацаагаар тогтоож, Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 7 дугаар сарын 28-ны өдрийн 947 дугаартай магадлалаар 03 жил 15 хоногийн хугацаагаар тогтоож өөрчилсөн, улмаар Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгчийн 2021 оны 4 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 40 дугаартай захирамжаар уг ялаас эдлээгүй үлдсэн 01 жил 02 сар 29 хоногийн хорих ялаас хугацааны өмнө тэнсэн суллаж, мөн хугацаагаар хяналт тогтоолгож байсан, Б овогт Б С.

 

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч Б.С,  нь ганцаараа үргэлжилсэн үйлдлээр 000 оны 00 дугаар сарын 00-ны өдөр Чингэлтэй дүүргийн 00 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Т”-н автобусны буудлаас насанд хүрээгүй хохирогч М.С “чи манай дүүг зодсон хүүхэд мөн байх шиг байна. Намайг дагаад яв. Дүүдээ чамайг харуулна”, “Би доошоо буугаад гэрээсээ дүүгээ дагуулаад гараад ирье. Чи барьцаанд нь надад гар утсаа үлдээ” гэж хэлэн Чингэлтэй дүүргийн00 дугаар хороонд байрлах 00 дугаар байрны 00 дүгээр давхарт дагуулан гарч түүний ай фон 6) загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 160.000 төгрөгийн,

2021 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдөр Чингэлтэй дүүргийн 06 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 39а байрны 1 дүгээр орцны 10 давхарт насанд хүрээгүй хохирогч Х.С-ыг дагуулан гарч “чи манай дүүг зодсон байна. Намайг гэртээ ороод гараад иртэл гар утсаа надад өг” гэж хэлэн түүний “Самсунг эс 9 плас загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 280.000 төгрөгийн,

2021 оны 08 дугаар сарын 15-ны өдөр Чингэлтэй дүүргийн 5 дугаар ;ороо, 2а байрны урд талд Н.Цээс “гар утсаа өгч бай, би дүү рүүгээ залгаад дуудаадахъя” гэж хэлэн түүний ай фоне 8 (iрhоnе 8) загварын гар утсыг дээрэмдэн авч зугтаан 550.000 төгрөгийн,

2021 оны 09 дүгээр сарын 24-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 02 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах Хан-Уул цогцолбор хотхоны гадна насанд ‘үрээгүй хохирогч Э.Г, Б.А нарт “... манай дүүг зодсон хүн байна лүүгээ очиж харуулна... би дүүгээ аваад гараад ирье та явчхаж магадгүй надад ‘эрэгтэй юмаа үлдээ...” гэж хэлэн Б.А-ын Р8, Э.Гн айфон икс ар загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч Б.Ад 330.000, Э.Г- 1.000.000 төгрөгийн,

2021 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 2 дугаар хороо “Н”-ийн 00 байрны 00 давхарт насанд хүрээгүй хохирогч Б.Мыг

дагуулан гарч “... манай дүүг зодсон, чиний зургийг дүүдээ үзүүлнэ...” гэж хэлэн түүний Самсунг Эс 9 плас загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 400.000 төгрөгийн,

2021 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 52 дугаар байрны 10 давхарт насанд хүрээгүй хохирогч Э.Тдагуулан гарч "... чи манай дүүг зодсон хүн байна. Манай дүүтэй хамт очиж уулзана... чи утсаа өгчих зургийг чинь харуулчхаад аваад ирье...” гэж хэлэн түүний ай фон икс эс загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 870.000 төгрөгийн,

2021 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 02 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “19”-н автобусны буудлаас насанд хүрээгүй хохирогч Л.Тийг “... манай дүүг зодсон хүн байна. Манай дүүтэй хамт очиж уулзана... чи утсаа өгчих зургийг чинь харуулчхаад аваад ирье...” гэж хэлэн Хан-Уул дүүргийн 02 дугаар хороонд байрлах 12а дугаар байрны 10 давхарт дагуулан гарч түүний ай фон икс эс загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 870.000 төгрөгийн,

2021 оны 08 дугаар сарын 19-ний өдөр Сүхбаатар дүүргийн 1 дүгээр хороонд байх “Монгол Улсын их сургуул”-ийн автобусны буудлаас насанд хүрээгүй хохирогч Х.Т-ийг "... Чи манай дүүг зодсон хүүхэд байна. Манай дүүтэй очоод нүүрэлдчих” гэж хэлэн дагуулан Сүхбаатар дүүргийн 8 дугаар хороонд байрлах 24 дүгээр байрны 12 дугаар давхарт гарч “Одоо гар утсаа өг. Би чиний зургийг дараадахъя. Чи кодоо хэлчих” гэж хэлэн түүний айфон 6 эс плас загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 269.800 төгрөгийн,

2021 оны 08 дугаар сарын 13-ны өдөр Сүхбаатар дүүргийн 1 дүгээр хороонд байх “Монгол Улсын их сургуул”-ийн автобусны буудлаас насанд хүрээгүй хохирогч Б.Б “Чи манай дүүг зодсон хүүхэдтэй адилхан харагдаад байна. Би чамайг дүүтэйгээ нүүрэлдүүлээдэхье. Чи зугтчихаж магадгүй учир чамаас барьцаа болгож гар утсыг чинь түр авна” гэж хэлэн түүний Самсунг 51 загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 504.700 төгрөгийн,

2021 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдөр Сүхбаатар дүүргийн 1 дүгээр = ороонд байх “Монгол Улсын их сургуул”-ийн автобусны буудлаас -асанд хүрээгүй хохирогч М.Эыг “... Чи сая хүүхэдтэй муудалцаж зодолдсон уу, чи ямар цүнхтэй яваа юм, сая манай дүүг ийм цүнхтэй хүүхэд зодоод явсан” гэж хэлэн дагуулан Сүхбаатар дүүргийн 0 дугаар хороонд байрлах 00 дугаар байрны0 дүгээр давхарт гарч “Чи эндээ байж бай. Би дүүгээ дагуулаад ороод ирье. Барьцаа болгоод гар утсаа өгчих” гэж хэлэн түүний Р 8 загварын гар утас болох эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар дээрэмдэн авч 415.000 төгрөгийн нийт бусдад 5.649.500 төгрөгийн хохирол учруулж, дээрэмдэх гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэгт холбогджээ..

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт улсын яллагч, оролцогч нарын зүгээс дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

1. Шүүгдэгч Б.С, ын шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: “Би өөрийн дээрэмдсэн гэх үйлдэл дээр маргаж байгаа мөн амьдралын эх үүсвэр болгоогүй.” гэсэн мэдүүлэг (шүүх хуралдааны тэмдэглэл)
2. Насанд хүрээгүй хохирогч М.Сн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Миний бие 2021 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдөр Н.Аы төрсөн өдөрт очихоор Чингэлтэй дүүргийн 5 дугаар хороо, “Тэнгис” кино театрын автобусны буудал дээр буугаад тухайн автобусны буудлын ертөнцийн зүгээр хойд талд үйл ажиллагаа явуулдаг “c К” нэртэй дэлгүүр лүү ороод чипс аваад гарах гэтэл үүдэн дээр нь хар өнгийн савхин хүрэмтэй, дотуураа хар өнгийн малгайтай цамцтай, цайвар цэнхэр өнгийн жийнсэн өмдтэй, амны хаалт зүүсэн гартаа шүхэр барьсан 20 орчим настай эрэгтэй хүн зогсож байсан ба тухайн хүн намайг дуудаад “...Чи манай дүүг зодсон хүүхэд мөн байх шиг байна.Чамтай адилхан хүүхэд манай дүүг зодсон. Намайг дагаад яв. Дүүдээ чамайг харуулна.” гэж хэлээд намайг “Тэнгис” кино театрын хойшоо дагуулж яваад 00 дугаар байрны орц руу оруулсан. Бид хоёр тухайн байрны хамгийн дээд давхарт нь гарсан ба тэр хүн надад хандан “...Би доошоо буугаад гэрээсээ дүүгээ дагуулаад гараад ирье. Чи барьцаанд нь надад гар утсаа үлдээ.” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би өөрийнхөө Ай фоне 6 маркийн гар утсаа гаргаж өгсөн бөгөөд тухайн эрэгтэй хүн миний гар утсыг халаасандаа хийгээд “...Наанаа зогсож байгаарай.” гэж хэлээд доод давхар луу буугаад буцаж гарч ирээгүй. Тэгэхээр нь би 20 орчим минут хүлээж зогсож байгаад доошоо буугаад тухайн хүнийг байгаа эсэхийг харж үзэхэд алга болчихсон байсан. Би дээрх хүнтэй ярилцаж зогссон болохоор одоо харвал танина... 1 орчим жилийн өмнө Мобиком худалдааны төвөөс 380.000 /гурван зуун наян мянга/ төгрөгөөр худалдаж авч байсан юм. Миний алдсан гэх гар утас саарал өнгөтэй 00ӨВ багтаамжтай Ай фон 6 маркийн гар утас... Би гар утсаа олж авмаар байна.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 13-14 дэх тал)
3. Дүрс бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургууд (1 дүгээр хавтаст хэргийн 17-21 дэх тал)
4. Таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургууд (1 дүгээр хавтаст хэргийн 22-27 дахь тал)
5. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Дамно ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдрийн ЧД1-21-655 дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (1 дүгээр хавтаст хэргийн 30-31 дэх тал)
6. Шүүгдэгч Б.С, ын яллагдагчаар өгсөн: “Би 2021 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдөр Чингэлтэй дүүргийн 0 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Тэнгис” кино театрын орчимд байрлалтай танил болох Мийн гэрт нь хоночхоод тус өдрийн 10 цаг өнгөрч байхад Тэнгис кино театрын буудал дээр зогсож байтал цэнхэр өнгийн үл таних 14-15 орчим насны хүүхэд “c К” сүлжээ дэлгүүр лүү орж байсан. Тэгэхээр нь тэр хүүхэд дэлгүүрээс гараад ирэхээр нь “Чи манай дүүг зодоон хүүхэд мөн байна. Намайг дагаад яв. Дүүдээ очиж царайг чинь харуулна” гэж хэлээд “Тэнгис” кино театрын ард талд байрлалтай байр луу дагуулж явсан. Ингээд дээрх байрны хамгийн дээд давхарт нь гаргаад “Чи эндээ хүлээгээд байж бай. Барьцаанд нь гар утсаа надад өгчих. Би дүүгээ дагуулаад гараад ирье” гэж хэлээд гараад явчихсан. Тухайн гар утас нь Айфоне 6 маркийн гар утас байсан бөгөөд “Сансар” хороололд байрлалтай нэрийг нь сайн мэдэхгүй ломбардад 80000 төгрөгөөр барьцаалсан. Би тухайн өдөр найзуудтайгаа цахим тоглоом тоглох гээд мөнгөгүй болчихсон байсан учраас үйлдсэн. Тэгээд би 80000 төгрөгөөр нь цахим тоглоомын газар тоглоод дууссан.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 36-37 дахь тал)
7. Насанд хүрээгүй хохирогч Х.Сын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “2021 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдөр тухайн болсон цагийг одоо сайн санахгүй байна. Би найз н.Э уулзах гээд Улаанбаатар хотын Чингэлтэй дүүргийн цагдаагийн газрын урд талд явган хүний замаар явж байгаад би гарцаар зам гарах гээд зогсож байхад нэг хүн ирсэн. Тэгээд над руу шууд “Чи хүүхэд зодсон уу” гэж асуусан. Би "Ямар нэгэн хүн зодоогүй" гэж хэлэхэд тухайн хүн над руу “Манай дүүг хар хувцастай хүн зодсон гэж байна. Энэ хавьд чамаас өөр хар хувцастай хүн байхгүй байна” гэхээр нь би “Тэгвэл би нүүрэлдчихье” гэсэн. Тэгтэл намайг дагуулаад 39 дүгээр байрны орц руу дагуулж орсон. Тэгээд тэр ах “Манайх 7 давхарт байдаг. Манай аав цагдаа. Найзуудтайгаа архи ууж байгаа. Намайг дүүгээ дагуулаад гарчхаад ир гэсэн. Тэгээд надтай хамт манай дүү гарахад Тэнгисийн урд чи манай дүүг зодсон байна” гэсэн. Тэгээд намайг сэжиглээд байгаа юм шиг юм яриад байсан... Намайг дагуулаад 10 давхар луу гарсан. Тэгээд манай аав “Хэрвээ мэдвэл чамайг аймар болтол зодох байх юу ч байсан чи энд хүлээж бай. Би дүүгээ дагуулаад гараад ирье" гэж хэлээд надаас гар утсыг минь аваад 10 минутын дараа гэрээсээ гараад ирье. Чи эндээ байж бай” гэсэн. Тэгээд би тэндээ 1 цаг гаруй хүлээсэн. Тэр хүн эргэж ирээгүй. Тэгээд би найзын хамтаар цагдаагийн газарт дуудлага өгсөн. Тухайн хүн надаас “Гар утсыг чинь гэртээ авч орчхоод гараад ирье” гэсэн тэгэхээр нь би итгээд өгсөн... алдагдсан эд зүйлсээ олж авмаар байна.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 75-76 дахь тал)
8. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Д ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн ЧД0-00-00 дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (1 дүгээр хавтаст хэргийн 87-88 дахь тал)
9. Хяналтын камерын бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл (1 дүгээр хавтаст хэргийн 69-70 дахь тал)
10. Насанд хүрээгүй хохирогч Н.Ций мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: "... Чингэлтэй дүүргийн 0 дугаар хороо, “Т" кино театрын автобусны буудал дээр буугаад найз н.Энхтөрийг байрных нь гадаа хүлээгээд зогсож байтал хар өнгийн савхин хүрэмтэй, цайвар өнгийн жинсэн өмдтэй, хар өнгийн пүүзтэй, 00 орчим настай үл таних эрэгтэй хүн над дээр хүрч ирээд “...Гар утсаараа нэг яриулаач” гэж хэлэхээр нь өөрийнхөө 00 маркийн гар утсаа гаргаж өгсөн. Тэгээд тэр эрэгтэй хүн миний гар утсаар нэг хүнтэй ярьчхаад халаасандаа гар утсыг нь маань хийчихсэн бөгөөд надтай цуг 0а дугаар байр луу хамтдаа алхаад хүүхдийн тоглоомын талбайн сандал дээр суусан. Дараа нь тэр хүн надад хандан “...Чи тэр харагдаж байгаа хүнсний дэлгүүр лүү ороод ундаа авчхаад гараад ир” гэж хэлэхээр нь “Долоон бурхан" гэх нэртэй дэлгүүр лүү ороод жижиг ундаа аваад гарч ирэхэд тухайн хүн байхгүй болчихсон байсан. Би дээрх хүнтэй ярилцаж зогссон болохоор одоо харвал танина... Би гар утсаа олж авмаар байна.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 126-127 дахь тал)
11. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Д ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 27-ны өдрийн ЧД дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (1 дүгээр хавтаст хэргийн 134-135 дахь тал)
12. Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд (1 дүгээр хавтаст хэргийн 119-121 дэх тал)
13. Таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд (1 дүгээр хавтаст хэргийн 136-141 дэх тал)
14. Насанд хүрээгүй хохирогч Б.Аын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Би 2021 оны 09 дүгээр сарын 24-ны өдөр найз Э.Гын хамт гэр лүү нь явж байсан. Бид 2 Хан-Уул дүүрэг “00”-ын автобусны буудлын гүүрэн дээгүүр явж байгаад гүүрнээс буугаад явж байтал үл таних нэг ах "... манай дүүг 2 хүүхэд зодсон байна. Та хоёрыг дүүдээ очиж харуулна. Дагаад яв” гэж хэлсэн. Тэгээд “Хан-Уул цогцолбор” хотхоныг “Манай гэр” гэж хэлсэн. “Дүүг зодуулчихсан байвал манай аав намайг зодно. Би дүүгээ аваад гараад ирье” гэж хэлсэн. Та хоёр харин явчхаж магадгүй. Надад хэрэгтэй юмаа үлдээ.” гэж хэлээд бид хоёрын гар утсыг аваад орсон. Тэгээд 10 минут орчим болоод ерөөсөө гарч ирэхгүй байхаар нь орц луу ортол байхгүй байсан. Тэгээд ерөөсөө гарч ирээгүй олдоогүй. Р8 маркийн гар утас. “Т” төвөөс 485.000 төгрөгөөр авч байсан. Ай фон Х-ар хар өнгөтэй утас байсан... танина. Надад зургийг нь үзүүлсэн тэр мөн байсан. Гар утсаа тухайн хүнээс авч хуулийн дагуу шийдүүлмээр байна.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 206 дахь тал)
15. Насанд хүрээгүй хохирогч Э.Гын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Би 2021 оны 09 дүгээр сарын 24-ны өдөр найз Б.Аын хамт гэр лүүгээ явж байсан. Бид 2 Хан-Уул дүүрэг “19”-ийн автобусны буудлын гүүрэн дээгүүр явж байгаад гүүрнээс буугаад явж байтал үл таних нэг ах “Та 2 манай дүүг зодсон байна. Та хоёрыг дүүдээ очиж харуулна. Дагаад яв” гэж хэлсэн. Тэгээд “Хан-Уул цогцолбор хотхон”-ыг “Манай гэр” гэж хэлсэн. “Дүүг зодуулчихсаныг манай аав мэдвэл намайг зодно. Би дүүгээ аваад гараад ирье” гэж хэлсэн. Та хоёр харин явчхаж магадгүй. Надад хэрэгтэй юмаа үлдээ” гэж хэлээд бид хоёрын гар утсыг аваад орсон. Тэгээд 10 минут орчим болоод ерөөсөө гарч ирэхгүй байхаар нь орц луу ортол байхгүй байсан. Тэгээд ерөөсөө гарч ирээгүй олдоогүй. Миний гар утас ай фоне Х-ар гэсэн утас байгаа. “Т” төвөөс 1.300.000 төгрөгөөр авч байсан... танина. Надад зургийг нь үзүүлсэн тэр мөн байсан. Гар утсаа тухайн хүнээс авч хуулийн дагуу шийдүүлмээр байна.” гэсэн мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 212 дахь тал)
16. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Д  ХХК-ийн 2021 оны 10 дугаар сарын 04-ны өдрийн ХУ, 2021 оны 10 дугаар сарын Об-ны өдрийн ХУ дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (1 дүгээр хавтаст хэргийн 223-224, 227-228 дахь тал)
17. Насанд хүрээгүй хохирогч Б.Мын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Би хичээлээ тарчхаад дэлгүүр орчхоод гэр лүү харих гээд явж байтал нэг үл таних 20 гаран насны ах “Чи наанаа зогсож бай” гэж хэлсэн. Тэгээд би зогсож байсан чинь “Чи манай дүүг зодсон хүн байна тээ” гэж хэлсэн. Тэгээд би “Хүн зодоогүй” гэж хэлсэн чинь “Намайг дагаад яв. Би чамайг дүүдээ харуулна” гэж хэлсэн. Тэгээд дагаад улаан гүүрэн дээгүүр гараад “00”-н автобусны буудал дээр ирсэн. Тэгээд ахиад 00байрны хажуугаа яваад “00” дүгээр хорооллын баригдаж байгаа 0 дүгээр байрны урд очоод “Энд байхгүй юм байна гээд буцаад Хан-Уул дүүргийн 0 дүгээр хороо 00 дүгээр хорооллын 00 байр луу намайг дагуулж орсон. Тэгээд лифтээр дагуулж яваад 10 давхарт гарсан. Тэгээд дараа нь “9 давхар луу буучхаад ирье” гээд намайг үлдээгээд явсан. Тэгээд буцаж ирээд намайг дагуулаад 12 давхар луу гарсан. Тэгээд миний гар утсыг өгч байгаач гээд миний зургийг миний гар утсаар дараад “Дүүдээ зургийг чинь үзүүлнэ” гэж хэлээд аваад доошоо шатаар буугаад явсан.” гэсэн мэдүүлэг (2 дугаар хавтаст хэргийн 10-11 дэх тал)
18. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Д ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдрийн ХУугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (2 дугаар хавтаст хэргийн 16-17 дахь тал)
19. Хяналтын камерын бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд (2 дугаар хавтаст хэргийн 01-03 дахь тал)
20. Насанд хүрээгүй хохирогч Э.Т мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “2021 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 00 дугаар хороо “00-н автобусны буудал орчимд явж байхад намайг араас нэг үл таних эрэгтэй хүн “Хөөе” гээд дуудсан. Тэгэхээр нь эргээд хартал “Чи манай дүүг зодсон хүн байна. Манай дүүтэй хамт очиж уулзана” гэхээр нь би “Үгүй” гэхэд “Чам шиг шилтэй хүн явсан гэсэн. Хоёулаа манай дүүтэй очиж уулзана” гэхээр нь би “Үгүй” гэхэд миний гарын ханцуйнаас татаад аваад явсан. Тэгээд дагаад явтал “Манай байр энд” гээд 52 дугаар байр руу дагуулж орсон. Тэгээд 10 давхарт гарсан. Тэгээд “Манай гэр 8 давхарт. Би гэртээ ороод дүүгээ аваад гараад ирье. Дүүгээ авч гараад ирж чадахгүй байж магадгүй” гээд “Чиний зураг байна уу. Утсаа өгчих. Чиний зургийг харуулчхаад аваад ирье. Би утсыг чинь авах байсан бол одоо чамайг зодоод авчхаж чадна. Чи зүгээр өгөөдөх” гэхээр нь би гар утсаа өгсөн. Тэгээд “Энийг аваад үлдчих” гээд надад нэг бугуйн цаг үлдээсэн. Тэгээд “Би 8 давхар руу буучхаад ирье. Чи эндээ байж бай” гээд доошоо буугаад явсан. Тэгээд лифтийг нь харж байсан чинь 8 давхарт зогсоод шууд доошоо 1 давхар руу буухаар нь араас гартал алга болсон байсан. Тэгээд би цагдаагийн байгууллагад дуудлага өгсөн. Тэгээд гадаа байсан хүний утсыг гуйгаад өөрийнхөө утас руу залгахад 2 удаа аваагүй. 3 дахиа залгахад утсаа аваад “Кодоо хэлчих” гэхээр нь би “Юу гэж кодоо хэлдэг юм бэ. Та хаана байгаа юм” гэхэд “Би гэртээ байна. 8 давхарт байна” гэх мэтээр яриад байхаар нь би цагдаагийн байгууллага дээр ирсэн. Миний утас АНУ-с 1.200.000 төгрөгөөр захиалж авч байсан ай фоне икс гар утас байсан. 20-25 орчим насны дундаж өндөртэй өтгөн хөмсөгтэй бор царайтай зүүн нүднийхээ доор хөхөрсөн дээгүүрээ саарал ногоондуу өнгөтэй юүдэнтэй цамцтай хар саарал бэлтгэлийн өмдтэй цагаан алаг пүүзтэй халимаг үстэй хүн байсан. Энэ хүн яг мөн байна.Би алдсан гар утсаа одоо 1.000.000 төгрөгөөр үнэлж байна.” гэсэн мэдүүлэг (2 дугаар хавтаст хэргийн 60 дахь тал)
21. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын “Д” ХХК-ийн 2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдрийн ХУ дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (2 дугаар хавтаст хэргийн 65-66 дахь тал)
22. Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд (2 дугаар хавтаст хэргийн 53-56 дахь тал)
23. Эд зүйл /Эд мөрийн баримт/-ийг хураан авсан тэмдэглэл (2 дугаар хавтаст хэргийн 78-79 дэх тал)
24. Таньж олуулах ажиллагаа хийсэн тухай тэмдэглэл, гэрэл зургууд (2 дугаар хавтаст хэргийн 82-85 дахь тал)
25. Насанд хүрээгүй хохирогч Л.Тн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “2021 оны 09 сарын 07-ны өдөр 15 цаг 10 минутын үед Хан-Уул дүүргийн 2 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “00”-н автобусны буудал дээр ангийнхаа 2 хүүхэдтэй хичээлээ тараад гэр лүүгээ явахаар зогсож байхад 175 см өндөр цэнхэр жийнсэн яак, цэнхэр жийнсэн өмд халимаг үстэй, ягаан өнгийн амны хаалттай, бордуу царайтай 20-25 орчим насны эрэгтэй хүн хүрч ирээд “Манай дүүг хүн зодсон байна. Та 3 манай дүүг зодсон уу” гэж асуухаар нь “Үгүй. Бид нар зодоогүй” гэж хэлсэн чинь тэр ах “Та 3-г харахад хүн зодохоор биш байна даа. Гурвуулаа нүдний шилтэй” гэж хэлсэн. Тэгээд “Та гурвыг дүүтэйгээ нүүрэлдүүлье” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь “Тэгье нүүрэлдье” гэж хэлээд автобусны буудал дээр нэлээн удаан дүүг нь ирэхийг хүлээж зогссон. Тэгсэн дүү нь ирээгүй. Тэгтэл тэр ах “Гэр лүүгээ орсон юм шиг байна. Та 3 араас дагаад явчих. Хүндрэл учруулж байгаад уучлаарай" гэж хэлээд дагуулаад тэгээд тэр ахад бид нар “Явмаар байна” гэж хэлсэн чинь “Манай аав цагдаа юм. Өнөөдөр найзуудтайгаа архи ууж байгаа. Намайг дүүгээ сургуульд нь хүргээд өг гэхээр нь дүүгээ дагуулж явж байгаад үлдээгээд яваад ирэхэд хүнд зодуулсан байна. Тийм учраас та 3 манай дүүтэй нүүрэлдчих. Би аавдаа алуулах гээд байна” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь угаасаа зодоогүй юм чинь удахгүй байх гээд араас нь дагаж яваад 12а гэх байрны 10 давхарт авч гарсан. Тэгснээ “Манайх 5 давхарт байдаг юм. Манай аав согтуу байгаа та нарыг харвал зодно. Өмнө нь манай дүү хүүхдэд бөмбөгөө булаалгуулаад булаасан хүүхдийг нь би дагуулаад ирсэн чинь аав зодчихсон юм” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь “Одоо яах уу. Бид нар явмаар байна” гэсэн чинь “Та нарт хүндрэл учруулж байгаагаа мэдэж байна. Гэхдээ зодсон хүүхдүүд нь та нар бол яах юм” гэж хэлхээр нь “Та бид гурвын зургийг утсан дээрээ аваад дүүдээ үзүүлчхээч” гэж хэлсэн. “Ах нь утсаа ажил дээрээ орхисон байна” гэж хэлээд “Та гурвын нэгний утсан дээр зургийг чинь аваад орж үзүүлчхээд гараад ирмээр байна” гэж хэлсэн. Тэр үед манай нөгөө 2 найз нэг нь утсаараа оролдоод нэг нь утсаа барьсан би бас утсаа барьсан байж байсан чинь “Чи утсаа өгчих. Чиний утсаар зургийг чинь авч үзүүлээд ирье" гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би “Хүнд утсаа өгмөөргүй байна. Явмаар байна” гэж хэлсэн чинь “За хурдлаа. Гялс өг” гээд дээрэнгүй харьцсан. Тэгээд би өөрийн “Ай фоне ХЗ" маркийн гар утсан дээрээ зургаа дараад өгсөн. Тэгсэн тэр ах лифт рүү ордог хаалгаар гарсан. Тэр үед дээрээс жижүүр эгч бууж ирээд “Та 3 энд яагаад шуугилдаад байгаа юм бэ” гэж асуухаар нь “Хүнд утсаа өгчхөөд хүлээж байна” гэж хэлсэн чинь “Таньдаг хүн юм уу, таньдаггүй хүн юм уу” гэж асуусан. Тэгэхээр нь “Таньдаггүй хүн” гэж хэлсэн чинь “Энүүгээр ийм залилан болоод байгаа ш дээ” гэж хэлхээр нь тэр хүний араас шатаар буусан чинь байхгүй болсон байсан. Тэгээд утас руу залгасан чинь дуудаж байгаад унтарсан ийм л зүйл болсон...” гэсэн мэдүүлэг хавтаст хэргийн (2 дугаар хавтаст хэргийн 108 дахь тал)
26. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Дамно ХХК-ийн 2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдрийн ХУдугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (2 дугаар хавтаст хэргийн 114-115 дахь тал)
27. Таньж олуулах ажиллагаа хийсэн тухай тэмдэглэл, гэрэл зургууд (2 дугаар хавтаст хэргийн 128-133 дахь тал)
28. Насанд хүрээгүй хохирогч Х.Тйн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Миний бие 2021 оны 08 дугаар сарын 19-ний өдөр Сүхбаатар дүүргийн 8 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Төгөлдөр” төвийн ойролцоо АТМ орох гээд ганцаараа явж байтал үл таних залуу гарч ирээд надад хандан “Манай дүүг үл таних хүн зодсон байна. Чамайг байж магадгүй гэж бодож байна” гэж хэлээд “Дүүтэйгээ чамайг нүүрэлдүүлнэ” гэж хэлээд “Х” сургуулийн ойролцоо байрлах байр руу дагуулж ороод “Чи явчхаж магадгүй. Би чиний утсыг барьцаа болгож авна" гэж хэлээд миний Айфон 6 эс плас загварын гар утсыг авч цааш явсан. Би хэсэг хүлээсэн бөгөөд алга болчихоор нь араас нь хайтал олдоогүй бөгөөд би хүний утаснаас эмээ рүүгээ залгаж энэ талаар хэлсэн. Одоо хараад сайн танина. Айфон 6 эс плас загварын гар утсыг 2020 онд Тэди төвөөс 700.000 төгрөгөөр авч байсан. Сэв зураасгүй шинэ утас байсан. Гар утсыг минь надаас авч байхад зөвхөн бид хоёр л байсан” гэсэн мэдүүлэг (2 дугаар хавтаст хэргийн 158-159 дэх тал)
29. Гэрэл зураг таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт (2 дугаар хавтаст хэргийн 160-162 дахь тал)
30. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Дамно ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдрийн СБ дугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (2 дугаар хавтаст хэргийн 168-169 дэх тал)
31. Насанд хүрээгүй хохирогч Б.Баатархүүгийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Миний бие 2021 оны 08 дугаар сарын 13-ны өдөр ...миний гар утсыг аваад явсан. Намайг “ минутын дараа гарч ирээрэй” гээд явсан. Тэгээд би ээжийгээ хүнээр дуудуулсан. Тэр хүн 20 орчим насны эрэгтэй, саарал өнгийн юүдэн малгайтай богино даавуун материалтай гадуур хувцас маягийн углаж өмсдөг, цахилгаан болон товч байхгүй цамцархуу зүйл өмссөн, хар өнгийн жийнсэн өмдтэй, хар өнгийн пүүз өмссөн байсан. Цагаан өнгийн масктай, давхраатай нүдтэй, боровтор царайтай, үсээ хойшоо самнасан байсан. Надаас тохой хэрийн өндөртэй. Миний гар утас те-8 маркийн чернилийн ягаан өнгөтэй, гэргүй, 2020 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдөр “Т”-ээс 450.000 авч байсан... Би урьд өмнө гэрчээр мэдүүлэг өгөхдөө болсон явдлын талаар дэлгэрэнгүй мэдүүлсэн. Одоо нэмж мэдүүлэх зүйл гэвэл тухайн залуугийн баруун гарын чигчий хурууны хумс нь их сонин ургасан байсан. Шарласан байсан. Миний хохирлыг барагдуулж өгнө үү.” гэсэн мэдүүлэг (2 дугаар хавтаст хэргийн 229-233 дахь тал)
32. Хөрөнгийн үнэлгээ зуучлалын Дамно ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн СБдугаар хөрөнгийн үнэлгээний тайлан (2 дугаар хавтаст хэргийн 241-242 дахь тал)
33. Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургууд (2 дугаар хавтаст хэргийн 220-223 дахь тал)
34. Шүүгдэгч Б.С, ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагчаар өгсөн: “Тогтоолтой уншиж танилцлаа. Тогтоолд дурдсан 17.2 дугаар зүйлд заасан Дээрмийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэх зүйл ангитай санал нийлэхгүй байна. Миний бие 2021 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдөр Сүхбаатар дүүргийн 0 дүгээр хороо “Монгол Улсын их сургуул”-ийн автобусны буудал дээр үл таних хүүхэдтэй уулзаж “Манай дүүг хүүхэд зодсон байна. Манай дүү одоо гэртээ байгаа. Чамайг дүүтэйгээ нүүрэлдүүлнэ” гэж худал зүйл зохиож хэлээд ойролцоо байх 58 дугаар байр руу дагуулж ороод “Би дүүгээ дуудаад гаргаад ирье. Чи зугтаад явчхаж магадгүй. Тийм учраас чиний гар утсыг барьцаа болгож авч орно” гэж хэлээд Рэдми Нөүт 8 загварын гар утсыг нь худал хэлж аваад явчихсан. Дараа нь авсан утсаа үл таних хүнд зарчихсан... Сансарт байдаг нэг худалдааны төвийн үүдэнд байсан хүнд 200.000 төгрөгөөр зарсан.... Айфон 6 эс пласыг таксины жолоочид зарсан. Самсунг А51 гар утас болон Рэдми Нөүт 8 загварын гар утсыг гар утасны гадаа зогсдог ченжүүдэд өгчихсөн.Мөнгөний хэрэг гараад авчихсан юм.Интернэт тоглоом газар тоглоод дуусгасан. Барагдуулах хүсэлтэй байгаа.” гэсэн мэдүүлэг (2 дугаар хавтаст хэргийн 247, 3 дугаар хавтаст хэргийн 53, 39, 40 дэх талууд).

            Хавтаст хэрэгт авагдсан шүүгдэгчийн хувийн байдалтай холбоотой болон бусад нотлох баримтууд:

            Шүүгдэгчийн эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас (3 дугаар хавтаст хэргийн 18 дахь тал), төрсний бүртгэлийн лавлагаа (3 дугаар хавтаст хэргийн 20 дахь тал)шийтгэх тогтоол, магадлалын хуулбарууд (3 дугаар хавтаст хэргийн 63-76 дахь тал), хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоосон шүүгчийн захирамж (3 дугаар хавтаст хэргийн 77-78 дахь тал) зэрэг болно.

 

1. Гэм буруугийн талаар:

 

            Шүүхээс тогтоосон хэргийн үйл баримт:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.С,  нь ганцаараа 2021 оны 08 дугаар сарын 13-ны өдрөөс 2021 оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдрийг хүртэл 42 хоногийн хугацаанд үргэлжилсэн үйлдлээр насанд хүрээгүй нийт 11 хохирогчийн эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар авч, эд хөрөнгүүдийг буцааж өгөлгүй нийт 5.649.500 төгрөгийн хохирол учруулсан үйл баримт тогтоогдлоо.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “дээрэмдэх” гэмт хэргийн шинж нь бусдын эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар авсан идэвхитэй үйлдэл байх бөгөөд уг гэмт хэргийн улмаас хохирол учирсан байхыг шаардахгүй, үйлдэл хийснээр төгсдөг хэлбэрийн бүрэлдэхүүнтэй гэмт хэрэг юм.

Өөрөөр хэлбэл бусдын эд хөрөнгийг хууль ёсны өмчлөгч, эзэмшигч, итгэмжлэн хариуцсан, хамгаалах үүрэг бүхий хүнээс өөртөө шилжүүлэн авснаар төгсдөг онцлогтой.

Уг гэмт хэргийг “байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон” нь тухайн гэмт хэргийн хүндрүүлэх бүрэлдэхүүн болохоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зохицуулсан.

“байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон” гэх хүндрүүлэх шинж нь нэг төрлийн гэмт хэргийг харьцангуй удаан хугацаанд, гурав буюу түүнээс дээш удаа үйлдэж, уг гэмт хэргийг үйлдэж олсон ашиг орлогыг өөрийн болон гэр бүл, хамаарал бүхий хүмүүсийнхээ амьжиргааг залгуулах гол эх сурвалж, эсхүл бусад үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээ зэрэг ашиг олох зорилготой үйл ажиллагааныхаа үндэс суурь, эх үүсвэр болгож тогтвортой ашигласан байхыг хамааруулсан хууль зүйн ойлголт юм.

Харин дээрх гэмт хэргийн объектив шинжид хамаарах илээр авсан гэдэгт бусдын эд хөрөнгийг өмчлөгч, эзэмшигч болон бусад хүмүүст мэдэгдэж, илээр тэдний нүдэн дээр авсныг,

Хүч хэрэглэхгүйгээр авсан гэдэгт бусдын амь нас, эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд ямар нэгэн хохирол учруулж, халдаагүй үйлдсэнийг,

Хууль бусаар авсан гэдэгт бусдын эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр авч, үнэ төлбөргүйгээр өөртөө болон бусдын өмчлөлд бүр мөсөн авсныг тус тус ойлгоно.

Хавтаст хэрэгт авагдсан, шүүх хуралдаанаар шинжлэн судалсан болон хэргийн үйл баримтад хууль зүйн дүгнэлт хийвэл шүүгдэгч Б.С,  нь нэр бүхий 11 насанд хүрээгүй хохирогч нарын өмчлөл, эзэмшлийн эд хөрөнгө болох 11 ширхэг гар утсыг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар авсан болох нь насанд хүрээгүй хохирогч нарын мэдүүлэг болон камерын бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, таньж олуулах ажиллагаа хийсэн тэмдэглэл зэрэг баримтуудаар хангалттай нотлогдон тогтоогдож байна.

Өөрөөр хэлбэл шүүгдэгч Б.С, ыг дээрэмдэх гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх бүрэн үндэслэлтэй.

Хэдийгээр шүүгдэгч нь насанд хүрээгүй хохирогч нарыг “миний дүүг зодсон хүүхэд мөн байх шиг байна. ...дүүдээ харуулна. ...утсаа барьцаанд өг ...дүүгээ дагуулж ирээд чамайг харуулчихаад утсыг чинь өгнө” гэж хуурах аргаар эд хөрөнгийг нь шилжүүлэн авсан буюу дээрх үйлдэл нь залилах гэмт хэргийн шинжтэй мэт харагдах боловч дээрэмдэх гэмт хэрэг нь залилах гэмт хэргээс үйлдлийн аргаараа ялгагдана.

Тодруулбал, залилах гэмт хэргийн хувьд хохирогч эд хөрөнгө, түүний өмчлөх эрхээ гэмт этгээдэд сайн дураараа бүр мөсөн шилжүүлэн өгдөг бол дээрэмдэх гэмт хэргийн үндсэн шинжийн тухайд ийм шинж байдаггүй.

Харин хавтаст хэрэгт авагдсан насанд хүрээгүй хохирогч нарын мэдүүлгээс дүгнэхэд шүүгдэгчийн хуурамч үгэнд итгэсэн хэдий ч өөрийн өмчлөлийн эд зүйлийг бүр мөсөн шилжүүлэх субъектив санаа байгаагүй, түр хугацаанд барьцаа болгон өгч явуулах гэсэн санаа зорилготой байдаг.

Нөгөө талаас насанд хүрээгүй хүнийг залилах гэдэг нь өөрөө хууль зүйн хувьд боломжгүй ойлголт бөгөөд насанд хүрээгүй хүний сэтгэн бодох чадвар, аливаа үйлдэл хийсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг төдийлөн ухамсарлаж ойлгох чадамжгүй байдаг тул шүүгдэгчийн үйлдлийг залилах гэмт хэрэг гэж үзэн зүйлчлэх боломжгүй ба шүүгдэгч нь насанд хүрээгүй хохирогч нарыг “...дагаад яв, хүрээд ир, чи манай дүүг зодсон хүүхэд мөн байна” гэх зэргээр айлган сүрдүүлж эд хөрөнгийг нь авсан үйлдлийг дээрэмдэх гэмт хэрэг гэж үзнэ.

Прокуророос дээрх гэмт хэргийг зүйлчлэхдээ шүүгдэгч Б.С, ыг дээрэмдэх гэмт хэргийг хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар үйлдсэн буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зааснаар амьдралын эх үүсвэр болгосон гэж үзэн яллах дүгнэлт үйлдэж шүүхэд шилжүүлсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

Учир нь “байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон” гэх хүндрүүлэх шинж нь нэг төрлийн гэмт хэргийг харьцангуй удаан хугацаанд, гурав буюу түүнээс дээш удаа үйлдэж, уг гэмт хэргийг үйлдэж олсон ашиг орлогыг өөрийн болон гэр бүл, хамаарал бүхий хүмүүсийнхээ амьжиргааг залгуулах гол эх сурвалж, эсхүл бусад үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээ зэрэг ашиг олох зорилготой үйл ажиллагааныхаа үндэс суурь, эх үүсвэр болгож тогтвортой ашигласан байхыг хамааруулсан хууль зүйн ойлголт юм.

Гэтэл хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаас үзэхэд шүүгдэгчийн дээрэмдэх гэмт хэргийг үйлдсэн хугацаа нь 2021 оны 08 дугаар сарын 13-ны өдрөөс 2021 оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдрийг хүртэл буюу нийт 42 хоногийн хугацаанд үргэлжилсэн, мөн нийт хохирлын хэмжээ нь 5.649.500 төгрөг байна.

Өөрөөр хэлбэл дээрэмдэх гэмт хэргийг харьцангуй удаан хугацаанд үйлдсэн гэж үзэх боломжгүй бөгөөд хохирлын хэмжээг харахад шүүгдэгч дээрх мөнгөөр амьдралын эх үүсвэр болгосон гэх үндэслэл тогтоогдохгүй байна.

Иймд прокуророос шүүгдэгч Б.С, од холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хөнгөрүүлэн зүйлчлэх үндэслэлтэй.

Хууль зүйн хувьд шүүгдэгчийн үйлдэл нь идэвхтэй, ухамсартай үйлдэл бөгөөд насанд хүрээгүй хохирогч нарын эд хөрөнгийг авч зугтаан хохирол хор уршигт зориуд хүргэсэн байх тул түүнийг гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр дээрх гэмт хэргийг үйлдсэнд тооцох үндэслэлтэй.

Иймд шүүгдэгч Б.С, ыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан бусдын эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар авсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэв.

Шүүгдэгчийн гэм буруутайг нотолсон дээрх баримтууд нь хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоосон, нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлэх талаарх журам шаардлагыг зөрчсөн, хэргийн оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул хууль ёсны, үнэн зөв баримтууд гэж үнэлж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон бөгөөд шүүх хуралдаанд иргэдийн төлөөлөгч шүүгдэгчийг гэм буруутай гэж дүгнэсэн болно.

 

Хохирол, хор уршгийн тухай:

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлд “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, аюулгүй байдалд шууд учирсан үр дагаврыг гэмт хэргийн хохирол гэж, ...гэмт хэрэг үйлдэж хохирол учруулсны улмаас үүссэн үр дагаврыг гэмт хэргийн хор уршиг гэж тодорхойлсон бөгөөд Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1 дэх хэсэг, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт “бусдын эрх, ...эд хөрөнгөд хууль бусаар санаатай буюу болгоомжгүй үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ээр гэм хор учруулсан этгээд уг хорыг хариуцан арилгах, ...гэм хор учруулсан этгээд уг гэм хорыг хариуцан арилгахдаа гэм хор учруулахаас өмнө байсан байдалд нь сэргээх /адил нэр, төрөл, чанарын эд хөрөнгө өгөх, гэмтсэн эд хөрөнгийг засах зэргээр/ буюу учирсан хохирлыг мөнгөөр нөхөн төлөх” хуулийн зохицуулалттай.

            Энэ гэмт хэргийн улмаас насанд хүрээгүй хохирогч Х.Тт 269.800 төгрөгийн, М_д 504.700 төгрөгийн, М.Э 415.000 төгрөгийн, Б.Ад 330.000 төгрөгийн, Э.Гд 1.000.000 төгрөгийн, Б.Мт 400.000 төгрөгийн, Э.Тд 870.000 төгрөгийн, Л.Тт 870.000 төгрөгийн, М.Ст 160.000 төгрөгийн, Х.Сд 280.000 төгрөгийн, Н.Цд 550.000 төгрөгийн хохирол тус тус учирсан болох нь хэрэгт авагдсан хөрөнгийн үнэлгээний тайлан /1 дүгээр хавтаст хэргийн 30-31, 87-88, 134-135, 223-224, 227-228, 2 дугаар хавтаст хэргийн 16-17, 65-66, 114-115, 168-169, 199-200, 241-242/-уудаар тогтоогдож байх бөгөөд шүүх хуралдаанд шүүгдэгч нь насанд хүрээгүй хохирогч Н.Цй хууль ёсны төлөөлөгч С.Н 550.000 төгрөгийг, М.Сын хууль ёсны  төлөөлөгч Б.Мөнхбаатарт 160.000 төгрөгийг, Б.Мын хууль ёсны төлөөлөгч А.Ад 220.000 төгрөгийн хохирлыг тус тус төлж барагдуулсан болох нь дансны шилжүүлгийн баримтаар тогтоогдож байна.

            Иймд дээрх хохирлыг хасаж тооцон Х.Сын хууль ёсны төлөөлөгч Л.Э 280.000 төгрөгийг, Х.Тн хууль ёсны төлөөлөгч Ц.Х 269.800 төгрөгийг, Б.Б хууль ёсны төлөөлөгч Ц.А 504.700 төгрөгийг, М.Эн хууль ёсны төлөөлөгч Б.Б 415.000 төгрөгийг, Л.Тийн хууль ёсны төлөөлөгч Ч.Цд 870.000 төгрөгийг, Б.А хууль ёсны төлөөлөгч Б.Бнд 330.000 төгрөгийг, Э.Гын хууль ёсны төлөөлөгч Г.Н 1.000.000 төгрөгийг, Б.М хууль ёсны төлөөлөгч Ч.Ад 180.000 төгрөгийг, Э.Тн хууль ёсны төлөөлөгч Э.Эд 870.000 төгрөгийг тус тус олгож шийдвэрлэх үндэслэлтэй.

 

II.  Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

 

     Шүүхээс ял оногдуулахдаа Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж, мөн зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг тус тус баримтлан шүүгдэгч Б.С,  нь гэм буруугаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрсөн, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг сайн дураараа нөхөн төлсөн буюу үлдэх хохирлыг нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн, шүүгдэгчийн хувийн байдал /...0 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 2, эхийн хамт амьдардаг.../, шүүгдэгчийн төрсөн эхийн эрүүл мэндийн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар  зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 03 /гурав/ жил 06 /зургаа/ сарын хугацаагаар хорих ял оногдуулж, уг ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх нь зохимжтой гэж үзлээ. 

Мөн шүүгдэгч Б.С,  нь урьд Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 5 дугаар сарын 11-ний өдрийн 877 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 6 сарын хугацаагаар, 11.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4 дэх заалтад зааснаар 5 жилийн хугацаагаар, 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 6 сарын хугацаагаар, 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 240 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын 8 цагийг 1 хоногоор дүйцүүлэн 30 хоногийн хорих ялаар тус тус шийтгүүлж, нэмж нэгтэн нийт биечлэн эдлэх хорих ялыг 06 жил 01 сарын хугацаагаар тогтоож, Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 7 дугаар сарын 28-ны өдрийн 947 дугаартай магадлалаар 03 жил 15 хоногийн хугацаагаар тогтоож өөрчилсөн, улмаар Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгчийн 2021 оны 4 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 40 дугаар захирамжаар уг ялаас эдлээгүй үлдсэн 01 жил 02 сар 29 хоногийн хорих ялаас хугацааны өмнө тэнсэн суллагдсан болох нь хэрэгт авагдсан захирамжийн хуулбар /3 дугаар хавтаст хэргийн 73-74 дэх тал/-аар тогтоогдлоо.

2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.3 дахь хэсэгт “... 2015 оны 12 дугаар сарын 3-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуулийн 6.12 дугаар зүйлд заасан хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоосон хугацаа, 7.3, 7.6, 8.6 дугаар зүйлд заасан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулах болон 8.7 дугаар зүйлд заасан хүмүүжлийн чанартай албадлагын арга хэмжээний хугацааг өршөөн хэрэгсэхгүй болгоно” гэж заасан байх тул шүүгдэгчийн хугацаанаас өмнө тэнссэн суллагдсан 01 жил 02 сар 29 хоногийг өршөөн хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй байна.

Харин шүүгдэгч Б.С, ын үйлдэлд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

III. Бусад асуудлаар:

 

Шүүгдэгч Б.С,  нь энэ хэрэгт 2021 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрөөс 2022 оны 5 дугаар сарын 01-ний өдрийг хүртэл цагдан хоригдсон 167 /нэг зуун жаран долоо/ хоног цагдан хоригдсон бөгөөд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар дээрх цагдан хоригдсон хугацааг түүний эдлэх ялд оруулан тооцох үндэслэлтэй.

Харин түүнд холбогдох иргэний баримт бичиг шүүхэд шилжиж ирээгүй, гаргуулбал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдъя.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 2, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүд, 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.12 дахь хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

           

1. Сүхбаатар дүүргийн прокурорын газраас Б овогт Бн Сод холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хөнгөрүүлэн зүйлчилсүгэй.
2. Шүүгдэгч Б овогт Бн Сод Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан бусдын эд хөрөнгийг илээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар авсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар Б овогт Бн Сод 03 /гурав/ жил 06 /зургаа/ сарын хугацаагаар хорих ял шийтгэсүгэй.
4. 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.3 дахь хэсэгт зааснаар Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгчийн 2021 оны 4 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 40 дугаар захирамжаар хугацаанаас өмнө тэнсэн сулласан 01 жил 02 сар 29 хоногийн хугацааг өршөөн хэрэгсэхгүй болгосугай.
5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 3, 4 дэх хэсэгт заасныг журамлан Б.С, ын биечлэн эдлэх 03 жил 06 сарын хугацаатай хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлсүгэй.
6. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Б.С, ын цагдан хоригдсон 167 /нэг зуун жаран долоо/ хоногийг түүний биечлэн эдлэх ялын хугацаанд оруулан тооцсугай.
7. Б.С, од холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, гаргуулбал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал төлбөргүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдсугай.
8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дугаар зүйлийн 6 дахь хэсэгт зааснаар энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн шаргал өнгийн “dynex” гэсэн бичигтэй бичлэг бүхий DVD-г хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсаргаж, хар өнгийн “sport watch” гэсэн бичигтэй резинэн оосортой цагийг хууль ёсны эзэмшигч, өмчлөгчид шилүүлсүгэй.
9. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар дагуу шүүгдэгч Б.С, оос насанд хүрээгүй хохирогч Н.Цй хууль ёсны төлөөлөгч Б.Нд 550.000 төгрөгийг, М.Сын хууль ёсны төлөөлөгч Б.Мөнхбаатарт 160.000 төгрөгийг, Б.Мн хууль ёсны төлөөлөгч А.Ад 220.000 төгрөгийг тус тус нөхөн төлснийг дурдаж, нийт 4./дөрвөн сая долоон зуун арван есөн мянга таван зуу/ төгрөгийг гаргуулж, насанд хүрээгүй хохирогч

            Х.С хууль ёсны төлөөлөгч Л.д 280.000 /хоёр зуун наян мянга/ төгрөгийг,

            Х.Трийн хууль ёсны төлөөлөгч Ц.Хт 269.800 /хоёр зуун жаран есөн мянга найман зуу/ төгрөгийг,

            Б.Бийн хууль ёсны төлөөлөгч Ц.Ат 504.700 /таван зуун дөрвөн мянга долоон зуу/ төгрөгийг,

            М.Эын хууль ёсны төлөөлөгч Б.Бд 415.000 /дөрвөн зуун арван таван мянга/ төгрөгийг,

            Л.Тийн хууль ёсны төлөөлөгч Ч.Цд 870.000 /найман зуун далан мянга/ төгрөгийг,

            Б.Аын хууль ёсны төлөөлөгч Б.Бд 330.000 /гурван зуун гучин мянга/ төгрөгийг,

            Э.Г хууль ёсны төлөөлөгч Г.Н 1.000.000 /нэг сая/ төгрөгийг,

            Б.Мын хууль ёсны төлөөлөгч Ч. 180.000 /нэг зуун наян мянга/ төгрөгийг,

            Э.Тийн хууль ёсны төлөөлөгч Э.Эөд 870.000 /найман зуун далан мянга/ төгрөгийг тус тус олгосугай.

10. Шийтгэх тогтоол нь уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд Б.С, од авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж, түүний биечлэн эдлэх хорих ялыг 2022 оны 5 дугаар сарын 02-ны өдрөөс эхлэн тоолсугай.

11. Шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл өөрөө гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах журмаар Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, улсын яллагч, түүний дээд шатны прокурор мөн хугацаанд эсэргүүцэл бичих эрхтэйг танилцуулсугай.

12. Эрх бүхий этгээд давж заалдах журмаар гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэлх хугацаанд Б.С, од авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

           

 

 

                                              ДАРГАЛАГЧ

                                                ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                     Б.БАТБОЛОР

 

 

                                                ШҮҮГЧ                                                       С.БАЗАРХАНД

 

 

                                           ШҮҮГЧ                                                       И.ГАНБАТ