Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг  шүүгч Ч.Байгалмаа даргалж

Улсын яллагч: Э.Гантулга

Нарийн бичгийн дарга: Б.Соёлмаа

Шүүгдэгч нарын өмгөөлөгч П.Өлзийбаяр, П.Цэрэнбалжир нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

Баянхонгор аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-д зааснаар С.Мөнгөнбаатар, Г.Балжинням, Ж.Дэлгэрдалай, Т.Бат-Очир нарт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн 201605000023 тоот  эрүүгийн хэргийг 2016 оны   06  дугаар сарын   20-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.                  

Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт

1. Монгол Улсын иргэн, 1985 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдөр Баянхонгор аймгийн Баян-Овоо суманд төрсөн, 31 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, улсаас авсан гавьяа шагнал, ял шийтгэлгүй, ам бүл 1, ганцаараа, Баянхонгор аймгийн Баян-Овоо сумын 3 дугаар багт оршин суух, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, хувьд ноогдох хөрөнгөгүй, Вангийнхан овогт Түмэнжаргалын Бат-Очир /ВГ 85121613/

2.Монгол Улсын иргэн, 1984 оны 02 дугаар сарын 17-ны өдөр Баянхонгор аймгийн Баян-Овоо суманд төрсөн, 32 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын шүүхийн 2007 оны 04 сарын 18-ны өдрийн 39 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 145 дугаар зүйлийн 145.3 дахь хэсэгт зааснаар  таван жил нэг сарын хугацаагаар хорих ялаар шийтгүүлж, Өвөрхангай аймгийн сум дундын 2 дугаар шүүхийн 2008 оны 03 сарын 26-ны өдрийн 99 дүгээр захирамжаар С.Мөнгөнбаатарт холбогдох хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2 болгон өөрчилж, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.3-д зааснаар оногдуулсан гурван жилийн хорих ялыг хасаж шийдвэрлэсэн ба Өвөрхангай аймгийн сум дундын 2 дугаар шүүхийн 2008 оны 07 сарын 08-ны өдрийн 130 дугаар захирамжаар С.Мөнгөнбаатарын эдлээгүй үлдсэн зургаан сарын хугацаагаар  хорих ялыг тэнсэн суллаж, мөн хугацаагаар хянан харгалзсан.

Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын шүүхийн 2013 оны 09 сарын 17-ны өдрийн 107 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 145 дугаар зүйлийн 145.2 дахь хэсэгт зааснаар хоёр жилийн хугацаагаар хорих ялыг тэнсэж, хоёр жилийн хугацаагаар хянан харгалзаж байсан, ам бүл 3, аав, ээжийн хамт Баянхонгор аймгийн Баян-Овоо сумын 2 дугаар багт оршин суух, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, хувьд ноогдох хөрөнгөгүй, Боржигон овогт Санжсүрэнгийн Мөнгөнбаатар /ВЖ 84021711/

3.Монгол Улсын иргэн, 1993 оны 08 сарын 16-ны өдөр Баянхонгор аймгийн Галуут суманд төрсөн, 23 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, улсаас авсан гавьяа шагнал, ял шийтгэлгүй, ам бүл 3, эхнэр, хүүхдийн хамт Баянхонгор аймгийн Баянхонгор сумын 3-6-11 тоотод оршин суух, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, хувьд ноогдох хөрөнгөгүй, Жамъяндорж овогт Ганзоригийн Балжинням /ВК93081616/

4.Монгол Улсын иргэн, 1986 оны 06 сарын 08-ны өдөр Баянхонгор аймгийн Жинст суманд төрсөн, 30 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын шүүхийн  2012 оны 07 сарын 06-ны өдрийн 79 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн  145 дугаар зүйлийн 145.2 дахь хэсэгт зааснаар гурван сар арав хоногийн хугацаагаар баривчлах ялаар,

Сум дундын 3 дугаар шүүхийн 2014 оны 04 сарын 11-ний өдрийн 73 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2 дахь хэсэгт зааснаар 300 000 төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, хоёр жил нэг сарын хугацаагаар хорих ялаар шийтгүүлснийг Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны 4 дүгээр шүүхийн 2014 оны 06 дугаар сарын 03-ны өдрийн 73 дугаартай магадлалаар 300 000 төгрөгийн эд хөрөнгө хураах нэмэгдэл ял хэрэглэхгүйгээр зургаан сарын хугацаагаар баривчлах ял болгон өөрчилж шийтгүүлж байсан, ам бүл 2, ээжийн хамт Баянхонгор аймгийн Жинст сумын 2 дугаар багт оршин суух, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, хувьд ноогдох хөрөнгөгүй, Боржигон овогт Жамбалбаасангийн Дэлгэрдалай /ВН86060810/

Үйлдсэн хэргийн талаар

Шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, С.Мөнгөнбаатар, Т.Бат-Очир нар нь шунахайн сэдэлтээр, ашиг олох зорилгоор, урьдчилан үгсэн тохиролцон бүлэглэн тээврийн хэрэгсэл ашиглан 2015 оны 12 сарын 21-ний өдөр Баянхонгор аймгийн Жинст сумын 2 дугаар багийн нутаг "Адгийн цагаан" гэх газраас иргэн Б.Баасанбатын эзэшлийн 3 тооны нас гүйцсэн монгол үхрийг хулгайлан бусдад 3000000 / гурван сая/ төгрөгийн бага бус хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ. /яллах дүгнэлтэнд бичигдсэнээр/

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах, өмгөөлөх талаас шинжлэн судлуулахаар санал болгосон  болон тухайн хэрэгт хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цугларсан дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад :   

ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

Шүүгдэгч Т.Бат-Очирын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн

2015 оны 12 дугаар сарын 21-ний өдөр Баянхонгор аймгийн Жинст сумын 2 дугаар багийн "Адгийн цагаан" гэх газраас иргэн Б.Баасанбатын 3 тооны монгол үхрийг Балжиннямын эзэмшлийн  Бикап маркийн 77-86 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслээр С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням нарын хамт бүлэглэн хулгайлсан үйлдлээ хүлээн зөвшөөрч байна..." гэх мэдүүлэг / 1-р хх-ийн  99 /

Шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатарын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн

.. 2015 оны 12 сарын 21-ний өдөр арван мянгатын голоор Дэлгэрдалайгийн хамт өгсөж яваад Балжинням, Бат-Очир нартай таараад Дэлгэрдалай хөдөө яваад үхэр нядлаад ирье гэхэд Балжинням, Бат-Очир нар зөвшөөрөөд Балжиннямын эзэмшлийн Бикап маркийн машинаар Баянхонгор аймгаас баруун зүгт 100 гаран км явж байтал 30-40 тооны монгол үхэр явж байхад бид дөрөв нийлж байгаад 3 тооны монгол үхрийг нядалсан. Тэгээд уг 3 үхрийг мах, арьс ширийг Балжиннямын машинд ачаад аймагт шөнө ирээд Балжиннямын хашаан дахь амбаарт буулгасан. 2-3 хоногийн дараа Дэлгэрдалай, Балжинням, Бат-Очир нар зарах гэж байгаад цагдаад баригдсан байсан, бид нар харилцан тохиролцож хулгай хийсэн. Хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч байна." гэх мэдүүлэг / 1-р хх-ийн 101-102, /

Шүүгдэгч Г.Балжиннямын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн

.. 2015 оны 12 дугаар сарын 21-ний өдөр Баянхонгор аймагт арван мянгатын гол өгсөөд Бат-Очирын хамт миний эзэмшлийн 77-86 БНХ улсын дугаартай Бикап маркийн машинаар явж байхад Дэлгэрдалай, Мөнгөнбаатар 2 явган явж байгаад таарсан. Тэгээд Мөнгөнбаатар нь Дэлгэрдалайнх руу яваад мал аваад ирье гэхээр нь зөвшөөрч миний машинд бензин хийгээрэй гэхэд Мөнгөнбаатар нь 50000 төгрөг өгөхөөр нь бензин хийгээд Баянхонгор аймгаас Жинст сумын чиглэлд 110 гаран км явж байхад замд 40 гаран үхэр таарахад 3 үхрийг нь нядалж миний машинд ачиж аймагт ирсэн. Би 77-86 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслээ 2000000 / хоёр сая/ төгрөгөөр үнэлж байна. Гэмт хэрэг үйлдэх үедээ ашигласан олс, хутга зэргийг хаана байгааг мэдэхгүй..." гэх мэдүүлэг /1-р  хх-ийн 107 /

Шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалайн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн

...2015 оны 12 сарын 21-ний өдөр Мөнгөнбаатартай таараад 3,6-р багийн голоор дээшээ өгсөөд айлд очих гээд явж байгаад Балжинням, Бат-Очир 2 Балжиннямын машинтай явж байхаар нь таарч уулзалдаад, хоорондоо ярилцаж байгаад хөдөө явж мал нядалж ирэхээр болоод Жинст сумын чиглэлд 100 орчим км яваад Адгийн цагааны арын довон дотор үхэр харагдахаар нь тууж тэнд байдаг балгас дотор оруулж 3 үхрийг нь барьж аваад тэнд нь нядалж гэдэс, дотор, шаар, толгойг нь балгасанд байх нүхэнд хийж орхиод Балжиннямын эзэмшлийн 77-86 БНХ дугаартай Бикап маркийн автомашинд ачиж ирсэн. Дээрх 3 тооны үхрийг Бат-Очир, Балжинням, Мөнгөнбаатар нарын хамт бүлэглэн хулгайлсан үйлдлээ зөвшөөрч байна. Гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан олс, бугуйл,хутга хаана байгааг мэдэхгүй алга болсон байсан.." гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 111-114, /

Хохирогч Б.Баасанбатын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн

...2015 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдөр намайг аймгийн төвд байхад манай дүү Баянмөнх над руу утсаар яриад танай үхрээс 3 тооны үхэр хээр нядлагдсан байна гэж хэлсэн. Тэгээд гэртээ очоод үхрээ бүртгээд уг нядлагдсан үхрийн толгойг үзэхэд манай үхэр мөн байхаар нь цагдаад хандсан. Манай шар тарлан, улаан тарлан, хүрэн алаг 3 нас гүйцсэн үхрийг нядлаад аваад явсан байсан. Би үнэлгээчнээс 1 үхрийг 1 000 000  төгрөгөөр үнэлсэн үнэлгээг хүлээн зөвшөөрч байна..." гэх мэдүүлэг / 1-р хх-ийн 40-43/

Гэрч Б.Баянмөнхийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн

...2015 оны 12 дугаар сарын 21-ний өдөр Баацагаан сумын 2 дугаар багийн нутаг "Адгийн цагааны нуур" гэх газраас манай ах Б.Баасанбатын 3 тооны монгол үхэр алдагдсан. Жинст сумын 2 багийн нутаг" Адгийн цагааны балгас"-нд 3 тооны монголын үхэр нядалсан байсныг очиж үзэхэд 3 үхэр нядлаад толгой шийр, гэдэс дотрыг нь хаясан байсан. Уг үхрүүд нь ах Б.Баасанбатын үхэр мөн байхаар нь ахад утсаар мэдэгдсэн.." гэх мэдүүлэг/ 1-р хх-ийн 44 /

Баянхонгор дахь Хөрөнгийн үнэлгээний төвийн 2016 оны 01 дүгээр сарын 07-ны үнэлгээчин Д.Энхтуяагийн “...3 тооны Монгол үүлдрийн эр үхрүүдийг 4200 000 төгрөгөөр, үнэлсэн байна. Энэ нь зах зээлийн үнээр тогтоогдож байна...” гэх дүгнэлт  / 1-р хх-ийн 56-57/

Баянхонгор дахь Хөрөнгийн үнэлгээний төвийн 2016 оны 01 дүгээр сарын 07-ны үнэлгээчин Д.Энхтуяагийн “...Mitsubishi L200 Бикап маркийн 77-86 БНХ улсын дугаартай тээврйн хэрэгсэл нь 2000 000 төгрөгөөр, үнэлсэн байна. Энэ нь зах зээлийн үнээр тогтоогдож байна...” гэх дүгнэлт  / 1-р хх-ийн 72-73/

Хөрөнгийн үнэлгээчин Б.Соёлмаа, Ж.Уртнасан, Д.Нямлхагва нарын бүрэлдэхүүнтэй гаргасан шинжээчийн ...нас гүйцсэн эр үхэр тус бүрийн үнэ 1000 000 төгрөг байна...гэх дүгнэлт/1-р хх-ийн 80-81/

-Эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн тогтоол/хх-ийн 3/, хэргийн газар үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт/1-р хх-ийн 6-10/, эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол/1-р хх-ийн 17-35/,  хураан авах тухай тогтоол, тэмдэглэл/1-р хх-ийн 36-37/, эд зүйл хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэл/1-р хх-ийн 38/, адуу үнэлсэн тухай тайлан/1-р хх-ийн 66-67/, авто машин үнэлсэн тухай тайлан /1-р хх-ийн 76-78/, шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалайн хувийн байдлын талаарх Баянхонгор аймгийн Жинст сумын 2-р багийн засаг даргын 2016 оны 02 дугаар сарын 19-ний өдрийн 14 тоот тодорхойлолт/1-р хх-ийн 117/, иргэний үнэмлэхний лавлагаа/1-р хх-ийн 115/, урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас/1-р хх-ийн 119/, Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын шүүхийн 2012 оны 07 дугаар сарын 06-ны өдрийн 79 дугаартай шийтгэх тогтоол/1-р хх-ийн 120-122/, Баянхонгор аймгийн давж заалдах шатны шүүхийн 2012 оны 08 дугаар сарын 06-ны өдрийн 50 дугаартай магадлал/1-р хх-ийн 123-126/, Сум дундын 3 дугаар шүүхийн 2014 оны 04 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 73 дугаартай шийтгэх тогтоол/1-р хх-ийн 129-131/, Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны 4 дүгээр шүүхийн 2014 оны 06 дугаар сарын 03-ны өдрийн 73 дугаартай магадлал/1-р хх-ийн 132-134/, шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатарын хувийн байдлын талаарх Баянхонгор аймгийн Баян-Овоо сумын 3-р багийн засаг даргын 2016 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдрийн 16 тоот тодорхойлолт/хх-ийн 137/, иргэний үнэмлэхний лавлагаа/хх-ийн 138/, урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас/хх-ийн 141/, Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын шүүхийн 2007 оны 04 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 39 дугаартай шийтгэх тогтоол/1-р хх-ийн 142-144/, Баянхонгор аймгийн давж заалдах шатны шүүхийн 2007 оны 05 дугаар сарын 07-ны өдрийн 19 дугаартай магадлал/1-р хх-ийн 145-147/,  Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын шүүхийн 2013 оны 09 дүгээр сарын 17-ны өдрийн 107 дугаартай шийтгэх тогтоол/1-р хх-ийн 152-153/, шүүгдэгч Г.Балжиннямын хувийн байдлын талаарх иргэний үнэмлэхний лавлагаа/1-р хх-ийн 154/, урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас/1-р хх-ийн 156/, шүүгдэгч Т.Бат-Очирын хувийн байдлын талаарх иргэний үнэмлэхний лавлагаа/1-р хх-ийн 157/, урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас/1-р хх-ийн 159/ зэргийг шинжлэн судлав.

Шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, С.Мөнгөнбаатар, Т.Бат-Очир нар нь шунахайн сэдэлтээр, ашиг олох зорилгоор, бүлэглэн тээврийн хэрэгсэл ашиглан 2015 оны 12 сарын 21-ний өдөр Баянхонгор аймгийн Жинст сумын 2 дугаар багийн нутаг "Адгийн цагаан" гэх газраас иргэн Б.Баасанбатын эзэшлийн 3 тооны нас гүйцсэн монгол үхрийг хулгайлан бусдад 3000000 / гурван сая/ төгрөгийн бага бус хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь

Шүүгдэгч Т.Бат-Очир, С.Мөнгөнбаатар, Г.Балжинням, Ж.Дэлгэрдалай нарын мөрдөн байцаалтын шатанд хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлгүүд, хохирогч Б.Баасанбатын мэдүүлэг / 1-р хх-ийн 40-43/, гэрч Б.Баянмөнхийн мэдүүлэг/ 1-р хх-ийн 44 /

Хөрөнгийн үнэлгээчин Б.Соёлмаа, Ж.Уртнасан, Д.Нямлхагва нарын бүрэлдэхүүнтэй гаргасан шинжээчийн ...нас гүйцсэн эр үхэр тус бүрийн үнэ 1000 000 төгрөг байна...гэх дүгнэлт/1-р хх-ийн 80-81/

Баянхонгор дахь Хөрөнгийн үнэлгээний төвийн 2016 оны 01 дүгээр сарын 07-ны үнэлгээчин Д.Энхтуяагийн “...Mitsubishi L200 Бикап маркийн 77-86 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл нь 2000 000 төгрөгөөр, үнэлсэн байна. Энэ нь зах зээлийн үнээр тогтоогдож байна...” гэх дүгнэлт  / 1-р хх-ийн 72-73/ зэрэг болон хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтууд болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт гаргаж өгсөн баримтуудаар  нотлогдон тогтоогдож байна.

Эдгээр нотлох баримтууд нь Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуульд заасан гэмт хэргийн нөхцөл байдлын талаар хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу буюу нотлох баримтыг цуглуулах, бэхжүүлэх журмын дагуу олж авсан, тухайн хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд хамааралтай гэж шүүх дүгнэсэн болно.

Хохирогч, гэрч, иргэний нэхэмжлэгч, сэжигтэн, яллагдагч нарыг байцахдаа хууль сануулж, хуульд заасан журмын дагуу мэдүүлгийг авсан, хөрөнгийн үнэлгээний дүгнэлтийг энэ хэрэг хувийн сонирхолгүй, хөрөнгийн үнэлгээ хийх тусгай зөвшөөрөлтэй этгээд хуульд зааснаар гаргасан байх тул үнэн зөвд тооцож үнэлсэн болно.

Бусдын эд хөрөнгө хулгайлах гэмт хэрэг нь бусдын өмчлөлд байгаа эд хөрөнгийг гэмт этгээд нууц , далд аргаар, шунахай сэдэлтээр, хүч хэрэглэхгүйгээр, хууль бусаар бүрмөсөн үнэ төлбөргүйгээр эзэмшилдээ авч, өөрийн болгон захиран зарцуулах боломж бүрдүүлсэнээр төгссөнд тооцдог.

Прокуророос шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-д зааснаар бүлэглэн машин механизм ашиглан бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 9 дүгээр зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх зарчимд тулгуурлан хуульд заасан  эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй байна гэж дүгнэв .

Шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нарыг урьдчилан үгсэн тохиролцож бүлэглэн, машин механизм ашиглан бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэм хэргийг үйлдсэн гэж яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь үндэслэлгүй байх ба хэрэгт авагдсан болон шүүхийн хэлэлцүүлгээр хэлэлцэгдсэн нотлох баримтаар шүүгдэгч нар нь гэмт хэрэг хамтран үйлдэх талаар хэрэг үйлдэхээс өмнө урьдчилан тохиролцоогүй, хэрэг үйлдэх явцдаа гэмт хэргийг бүлэглэн гүйцэтгэсэн гэж үзэж ял шийтгэлийг ялгамжтай оногдуулах нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нар нь амар хялбар аргаар, мөнгө олох зорилгоор буюу шунахайн сэдэлтээр дээрх хулгайн гэмт хэргийг сэдэж, санаачлан бусад этгээдүүдийг татан оролцуулах зэргээр идэвхитэй үйлдэлд хамтран оролцсон ба тухайн хэргийг бүлэглэн, машин механизм ашиглан үйлдсэн нь мөрдөн байцаалтын шатанд хүлээн мэдүүлсэн бөгөөд энэ нь тэдгээрийг гэмт хэрэг үйлдэж олсон малыг хамтран нядалж, зарж борлуулж, ашиг олсон зэрэг үйлдлүүдээр хангалттай нотлогдсон болно

Шүүгдэгч Г.Балжинням, Т.Бат-Очир, С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай нарын ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудсанд /1-р хх-ийн 156, 159, 119, 141/ Цагдаагийн Ерөнхий газрын МСТ-ийн ял шийтгэлийн мэдээллийн санд бүртгэгдээгүй байх тул тэдгээрийг  анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн гэж дүгнэв.

Шүүхээс ял шийтгэл оногдуулахдаа  шүүгдэгч Г.Балжинням, Т.Бат-Очир  нар нь анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэгт үйлдсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар,  үйлдсэн хэрэгтээ чин санаанаасаа гэмшиж байгаа, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг арилгасан, хувийн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 55 дугаар зүйлийн 55.1.1, 55.1.3, 55.1.9-д зааснаар тус тус хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, түүнд оногдуулсан хорих ялыг биечлэн эдлүүлэхгүйгээр хянан харгалзав.

Харин шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай нар нь анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн, хэргийн улмаас учирсан хохирлыг барагдуулсан ба  Өршөөл үзүүлэх тухай хууль болон Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 78 дугаар зүйлийн 78.2-д заасан ялтай байдал арилсан боловч бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэрэг дахин үйлдсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ гэмшээгүй, шүүгдэгч нарын хувийн байдал зэргийг харгалзан хуульд заасан баривчлах ялыг тус тус оногдуулах нь зүйтэй байна. 

Шүүгдэгч Г.Балжиннямын 5 ханатай гэр, шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалайн эзэмшлийн мустанг-5 маркийн мотоцикль, шүүгдэгч Т.Бат-Очирын эзэмшлийн 5 ханатай гэр, шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатарын эзэмшлийн 1 тооны зээрд зүсмийн адуу зэргийн битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолуудыг тус тус хүчингүй болгож, дээрхи эд зүйлсийг эзэмшигч С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нарт тус тус буцаан олгов.

Шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан шүүгдэгч Г.Балжиннямын өмчлөлийн "Mitsubishi L200 Бикап” маркийн 77-86 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг төрийн өмчлөлд шилжүүлж шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нар нь хохирогчид учруулсан хохирлоо нөхөн төлсөн, хохирогч нь “гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй” талаар мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн болон хүсэлтийг бичгээр ирүүлсэн байх тул шүүгдэгч нараас  гаргуулах төлбөргүй болно.

Тухайн гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нар нь цагдан хоригдсон хоноггүй, мөн шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатар нь 2016 оны 06 дугаар сарын 23-ны өдрийн 224 дугаартай шүүгчийн захирамжаар батлан даалтанд өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэрэглэн 4 дүгээр тойргийн Тахарын албаны Баянхонгор аймаг дахь хэсэгт даалгаж шийдвэрлэсэн боловч тухайн захирамжийн биелэлт хангагдаагүй,  шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатар нь хаана байгаа нь тодорхойгүй, шүүхэд хүрэлцэн ирээгүй, зориуд зайлсхийсэн, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд саад учруулж болзошгүй  байх тул  2016 оны 06 дугаар сарын 27-ны өдөр  4 дүгээр тойргийн Тахарын албаны Баянхонгор аймаг дахь хэсэг нь шүүхэд албадан ирүүлсэн ба 2016 оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрөөс 2016 оны 07 дугаар сарын 08-ны өдрийн хүртэл 10/арав/ хоног цагдан хоригдсон  болохыг тус тус дурдав. 

Шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нар нь хувьд ногдох хөрөнгөгүй, битүүмжилсэн зүйлүүд нь шүүгдэгч нарын өмчлөлийнх болох нь эргэлзээтэй байх тул эд хөрөнгө хураах нэмэгдэл ялыг тус тус хэрэглээгүй болно.

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 283, 284, 286, 290 дугаар зүйлийн 290.3, 294, 296, 297 дугаар зүйлийн 297.1.1, 297.1.4, 298 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ  нь:

1.Шүүгдэгч Боржигон овогт Санжсүрэнгийн Мөнгөнбаатар, Вангийнхан овогт Түмэнжаргалын Бат-Очир, Жамъяндорж овогт Ганзоригийн Балжинням, Боржигон овогт Жамбалбаасангийн Дэлгэрдалай нарыг бүлэглэн, машин механизм ашиглан бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах  гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцсугай.

2.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-д зааснаар шүүгдэгч Г.Балжиннямыг эд хөрөнгө хураахгүйгээр хоёр жил нэг сарын хугацаагаар хорих ялаар, шүүгдэгч Т.Бат-Очирыг эд хөрөнгө хураахгүйгээр хоёр жил нэг сарын хугацаагаар хорих ялаар, шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалайг эд хөрөнгө хураахгүйгээр зургаан сарын хугацаагаар баривчлах ялаар, шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатарыг эд хөрөнгө хураахгүйгээр зургаан сарын хугацаагаар баривчлах ялаар тус тус шийтгэсүгэй.

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 51 дүгээр зүйлийн 51.1-д зааснаар ялтан Ж.Дэлгэрдалай, С.Мөнгөнбаатар нарт тус бүр оногдуулсан зургаан сарын хугацаагаар баривчлах ялыг нийгмээс тусгаарлан тодорхой дэглэм бүхий байранд ганцаарчлан байлгаж тус тус эдлүүлсүгэй

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.5-д зааснаар шүүгдэгч Г.Балжиннямд оногдуулсан  хоёр жил нэг сарын хугацаагаар хорих ялыг, шүүгдэгч Т.Бат-Очирт оногдуулсан  хоёр жил нэг сарын хугацаагаар хорих ялыг жирийн дэглэмтэй эрэгтэйчүүдийн хорих ангид тус тус эдлүүлсүгэй.

5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1, 61.4-д зааснаар шүүгдэгч Г.Балжиннямд оногдуулсан хоёр жил нэг сарын хугацаагаар хорих ялыг тэнсэж нэг жилийн хугацаагаар, шүүгдэгч Т.Бат-Очирт оногдуулсан хоёр жил нэг сарын хугацаагаар хорих ялыг тэнсэж нэг жилийн хугацаагаар тус тус хянан харгалзаж, тэнсэгдсэн ялтан Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нарын засрал хүмүүжилд хяналт тавихыг Баянхонгор аймаг дахь Цагдаагийн газарт даалгасугай.

6.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 61 дүгээр зүйлийн 61.5-д зааснаар тэнсэгдсэн ялтан Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нар нь хянан харгалзах хугацаанд захиргааны шийтгэл хүлээсэн бол цагдаагийн байгууллагын саналыг үндэслэн хорих ялыг биечлэн эдлүүлсүгэй.

7.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 297 дугаар зүйлийн 297.1.3, 298 дугаар зүйлийн 298.1.1-д зааснаар шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нар  нь цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нар нь бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдсугай.

8.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 59 дүгээр зүйлийн 59.1, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 297 дугаар зүйлийн 297.1.3-д зааснаар шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатарын 2016 оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрөөс 2016 оны 07 дугаар сарын 08-ны өдрийн хүртэл 10/арав/ хоног цагдан хоригдсон хугацааг ял эдэлсэн хугацаанд оруулан тооцсугай.

9.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 88 дугаар зүйлийн 88.1.1, 298 дугаар зүйлийн 298.1.2, 330 дугаар зүйлийн 330.1.3-д зааснаар эд мөрийн баримтаар хураагдсан шүүгдэгч Г.Балжиннямын өмчлөлийн "Mitsubishi L200 Бикап” маркийн 77-86 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн ¹01053058  гэрчилгээ 1 ширхэгийг Баянхонгор аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд хүргүүлсүгэй.

10.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 134 дүгээр зүйлийн 134.10-т зааснаар шүүгдэгч Г.Балжиннямын 5 ханатай гэр, шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалайн эзэмшлийн мустанг-5 маркийн мотоцикль, шүүгдэгч Т.Бат-Очирын эзэмшлийн 5 ханатай гэр, шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатарын эзэмшлийн 1 тооны зээрд зүсмийн адуу зэргийн битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолуудыг тус тус хүчингүй болгож, дээрхи эд зүйлсийг эзэмшигч С.Мөнгөнбаатар, Ж.Дэлгэрдалай, Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нарт тус тус буцаан олгосугай.

11. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49 дүгээр зүйлийн 49.2-т зааснаар энэ хэрэгт битүүмжлэгдсэн, гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан  шүүгдэгч Г.Балжиннямын өмчлөлийн "Mitsubishi L200 Бикап” маркийн 77-86 БНХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг хурааж, төрийн өмчлөлд шилжүүлсүгэй.

12.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 249 дүгээр зүйлийн 249.1, 297 дугаар зүйлийн 297.1.4-д зааснаар шүүгдэгч Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нарт урьд авсан батлан даалтанд өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг тус тус хэвээр үлдээж, шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалайд урьд авсан батлан даалтанд өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж, цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэрэглэж, шүүгдэгч С.Мөнгөнбаатарт урьд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээж, шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалай, С.Мөнгөнбаатар нарын эдлэх ялыг 2016 оны 07 дугаар сарын 08-ны өдрөөс эхлэн тоолсугай.

13.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 299 дүгээр зүйлийн 299.3, 303 дугаар зүйлийн 303.1, 304 дүгээр зүйлийн 304.1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол танилцуулан сонсгосноор хуулийн хүчинтэй болохыг дурьдаж, шийтгэх тогтоолд давж  заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрх бүхий этгээд тогтоолыг гардаж авснаас хойш 14 хоногийн дотор Баянхонгор аймгийн Эрүү, Иргэний  хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд  давж  заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

14.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 306 дугаар зүйлийн 306.1 дэх хэсэгт зааснаар давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч Г.Балжинням, Т.Бат-Очир нарт урьд авсан батлан даалтанд өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг, шүүгдэгч Ж.Дэлгэрдалай, С.Мөнгөнбаатар нарт авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг тус тус хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Ч.БАЙГАЛМАА