2022 оны 09 сарын 02 өдөр                              2022/ШЦТ/170                                         Баруун-Урт сум

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Сүхбаатар аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Д.Алтаннавч даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Э.Энхсаруул,

Улсын яллагч Б.Энх-Амгалан,

Шүүгдэгч ******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны “Б” танхимд нээлттэй явуулсан эрүүгийн шүүх хуралдаанаар Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн *******д холбогдох эрүүгийн 2230000000238 дугаартай хэргийг 2022 оны 08 дугаар сарын 30-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, ..... оны ..... дүгээр сарын .-........ны өдөр Сүхбаатар аймгийн ******* суманд төрсөн, 45 настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, малчин, ам бүл ....., . хамт Сүхб.......аатар аймгийн ******* сумын ... дугаар баг “.....” гэх газар гэх оршин суудаг, урьд эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаагүй, У овогт Г-ын Н  

 

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/:

Шүүгдэгч ******* нь 2022 оны 06 дугаар сарын 12-ны шөнө 23 цагийн орчимд Сүхбаатар аймгийн ******* сумын ....... дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулах “.......” бааранд хохирогч *******н толгой, нүүр хэсэгт цохих зэргээр зодож биед нь тархи доргилт, толгойн үстэй хэсгийн няцрал, баруун нүдний зовхи, шанаа, гар хэвлийд цус хуралт бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт  дараах мэдүүлэг, нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:
Шүүгдэгч ******* шүүх хуралдаанд мэдүүлэхдээ: “...Мэдүүлэг өгөхгүй...” гэв. 

Эрүүгийн 2230000000238 дугаартай хэргээс:

• Шүүгдэгч ******* мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлэхдээ: “...2022 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдөр хөдөөнөөс орж ирсэн. Орой 21 цагийн үед Наранбаатар гэх найзтайгаа “Баян шарга” баар луу орсон. Ороод байж байхад ******* гэх манай ээжийн талын үеэл ах орж ирсэн. Яг юу болсныг санахгүй байгаа. Сүүлд 2 хоногийн дараа камерын бичлэг үзэхэд би ******* ахын шанаа руу 4-5 удаа цохисон байсан...” гэх /хх 48-49 дүгээр хуудас/,
• Хохирогч *******н “...Би 2022 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдөр ганцаараа архи ууж байгаад нэлээн согтуу байх үедээ 23 цагийн орчим Сүхбаатар аймгийн ******* сумын 4 дүгээр баг “Баян шарга” бааранд ганцаараа архи авах гэж орсон юм. Би тэр бааранд ороод юу болсон талаар сайн мэдэхгүй байна. Учир нь өөрөө их согтуу байсан. Тухайн үед би өөрөө хаана хэнд зодуулснаа мэдэхгүй байсан. Сүүлд цагдаад гомдол гаргасны дараа цагдаа нар намайг зодсон хүнийг камер шүүж байгаад олсон байсан. Түүний дараа би ******* гэдэг хүнтэй “Баян шарга” бааранд таарч намайг зодсон байсныг мэдсэн...” гэх  /хх 10-11 дүгээр хуудас/,
• Гэрч *******ийн “...Би Улаанбаатар хотод хувийн ажлаар яваад 2022 оны 06 дугаар сарын 15-ны өдөр гэртээ шөнө ирэхэд манай гэр цоожтой манай нөхөр ******* гэртээ байхгүй байхаар нь хадмындаа очиж хоноод өглөө нөхөртэйгөө уулзахад манай нөхрийн нүүр нь хөхөрсөн байсан. Нөхрөөсөө юу болсон талаар асуухад манай нөхөр болсон асуудлын талаар тухайн үед надад хэлээгүй өнгөрсөн. Тэгсэн үдээс хойш манай сумын хоёр цагдаа надтай ирж уулзаад танай нөхөр хүнд зодуулсан байна гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би нөхрөөсөө юу болсон талаар асуухад хэд хоногийн өмнө бааранд хүнд зодуулсан байсан. Тэгээд би тухайн баарны хяналтын камерын бичлэгийг очиж үзээд цагдаад гомдол гаргасан...

...Манай нөхөртэй цуг манай сумын *******, өөр нэг хүн байсан. Нөгөө хүнийг нь би танихгүй. Гурвуулаа сууж байсан. ******* гэнэт манай нөхрийн нүүр лүү гараа атгаж байгаад гурван удаа цохиж байгаа бичлэг байсан. Тэгээд хэсэг хугацааны дараа гаднаас нэг хүн орж ирээд манай нөхрийн араас хоолойг нь боогоод, сууж байсан буйдан руу нь түлхэж унагаад суусныхаа дараа хөлөөрөө жийгээд манай нөхөр Гантулгыг газар ойчуулсан. Тийм л бичлэг байсан...” гэх /хх 14-15 дугаар хуудас/

• Гэрч *******ын  “...“.............” баараар ороод гаръя гээд ороход *******, Наранбаатар нар баарны караокед сууж байсан. Тэгээд бид гурав нийлээд нэг шил архи хувааж уусан. Архиа ууж байхад ******* ах гаднаас орж ирээд юм ярьж байсныг санаж байна. Тэрнээс хойш юу болсныг согтуу байсан болохоор сайн санахгүй байна...

...Баарны бичлэгийг би дараа нь үзсэн. ******* ах ******* хоёр маргалдаад муудаад байхаар нь би голоор нь орж салгах гээд голд нь орж сууж байгаа бололтой ******* ахыг холд гээд хөлөөрөө жийж байгаа бичлэг байсан...” гэх /хх 18-19 дүгээр хуудас/,

• Гэрч *******ын “...Бааранд орсон, гарснаа сайн мэдэхгүй байна. ******* ах, ******* хоёр хоорондоо маргалдаж муудсан асуудлыг хэд хоногийн дараа ******* ахтай таараад мэдсэн...” гэх /хх 26-27 дугаар хуудас/ мэдүүлгүүд,
• Сүхбаатар аймгийн шүүхийн шинжилгээний 2022 оны 06 дугаар сарын 23-ны өдрийн 350 дугаартай шинжээчийн “...1. Г.Гантулгын биед тархи доргилт, толгойн үстэй хэсгийн няцрал, баруун нүдний зовхи, шанаа, гар, хэвлийд цус хуралт бүхий гэмтэл учирсан байна. 2. Учирсан гэмтэл нь мохоо хүчин зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдсэн байна. 3.Учирсан гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах хөнгөн зэргийн гэмтэлд хамаарна...” дүгнэлт /хх 32-33 дугаар хуудас/,
• Хохирогч *******д эрүүл мэндийн үзлэг хийсэн “Яаралтай түргэн тусламжийн хуудас”, эмчийн тодорхойлолт /хх 34-36 дугаар хуудас/,
• Шүүгдэгч *******гийн Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх 50 дугаар хуудас/,
• Шүүгдэгч *******гийн Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газарт гаргасан “Хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх”-ээр гаргасан хүсэлт /хх 63 дугаар хуудас/,
• Хохирогч *******н Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газарт гаргасан “гомдолгүй тул хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлж өгнө үү” гэсэн  хүсэлт /хх 64 дүгээр хуудас/,
• Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газрын прокурорын 2022 оны 08 дугаар сарын 19-ний өдрийн 80 дугаартай “хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх тухай” тогтоол, прокурорын санал /хх 68-71 дүгээр хуудас/
• Шүүгдэгч ******* нь хавтаст хэргээс нотлох баримт судлуулаагүй болно.

Дээрх нотлох баримтууд нь хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлэгдсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж, прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд хэргийг хянан шийдвэрлэх боломжтой гэж үзлээ.

Гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч ******* нь 2022 оны 06 дугаар сарын 12-ны шөнө 23 цагийн орчимд Сүхбаатар аймгийн ******* сумын 4 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулах “Баян шарга” бааранд хохирогч *******н толгой, нүүр хэсэгт цохих зэргээр зодож биед нь тархи доргилт, толгойн үстэй хэсгийн няцрал, баруун нүдний зовхи, шанаа, гар хэвлийд цус хуралт бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан болох нь хохирогч *******, *******, *******, *******ын нарын мэдүүлэг, Сүхбаатар аймгийн шүүхийн шинжилгээний 2022 оны 06 дугаар сарын 23-ны өдрийн 350 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт, хохирогч *******д эрүүл мэндийн үзлэг хийсэн “Яаралтай түргэн тусламжийн хуудас”, эмчийн тодорхойлолт зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

Эрх зүйн дүгнэлт:

Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэгт: бусдын бие махбодод хөнгөн гэмтэл санаатай учруулах нь эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулсан буюу хөдөлмөрийн чадварыг бага хэмжээгээр алдагдуулах, эсхүл энэ хоёр үр дагаварт нэгэн зэрэг хүргэж буй үйлдлийг ойлгохоор хуульчилсан.

 Тодруулбал, шүүгдэгч ******* нь хохирогч *******г цохиж зодон түүний эрүүл мэндэд тархи доргилт, толгойн үстэй хэсгийн няцрал, баруун нүдний зовхи, шанаа, гар, хэвлийд цус хуралт бүхий хөнгөн гэмтэл учруулж, эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулсан хор уршиг учруулсан нь гэмт үйлдэл болон үр дагаврын хоорондох шалтгаант холбоог бүрдүүлж байна.

Шүүгдэгч *******г өөрийн үйлдлийн хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж мэдсээр байж, согтууруулах ундааны зүйл хэтрүүлэн хэрэглэсэн үедээ бусдын биед халдаж эрүүл мэндэд нь санаатай хохирол учруулсан  гэмт хэргийг гэм буруугийн шууд санаатай хэлбэрээр үйлдсэн гэж үзэх үндэслэлтэй байна.

 Прокуророос шүүгдэгч *******гийн дээрх үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасаар яллах дүгнэлт үйлдсэн нь хэргийн бодит байдалд нийцсэн, шүүгдэгчийн үйлдэл тухайн гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний шинжийг бүрэн агуулсан, хэргийн зүйлчлэл зөв байх тул хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох  үндэслэлтэй гэж шүүх дүгнэлээ.

Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

Шүүхээс шүүгдэгч *******г хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан  буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсон тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж заасны дагуу эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй байна.

Шүүгдэгч *******д эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлага хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

Шүүгдэгч нь хэргийн зүйлчлэл, гэм буруугийн талаар маргаагүй, өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрсөн болохыг тэмдэглэх нь зүйтэй.

Шүүгдэгч *******гийн холбогдсон Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь “дөрвөн зуун тавин нэгжээс нэг мянга гурван зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл нэг сараас гурван сар хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял” шийтгэхээр хуульчилсан бөгөөд прокуророос *******гийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар  шийдвэрлүүлэхийг хүссэн хүсэлтийг хүлээн авч, түүнийг “460 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 460,000 төгрөгийн торгох ял” оногдуулах санал гарган тохиролцож, хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх саналтайгаар ирүүлсэн нь Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглээгүй, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3, 17.4 дүгээр зүйлүүдэд заасан эрүүгийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх нөхцөл байдал бүрэн хангагдсан  гэж үзлээ.

Шүүгдэгч *******д оногдуулсан торгох ялыг түүний мал маллаж амьдардаг,  хөрөнгө, цалин хөлс, бусад орлого олох боломжийг харгалзан дээрх ялыг 3 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоосон болно. 

          Хохирол, хор уршгийн талаар

Эрүүгийн хуулийн 2.5 дугаар зүйлийн 1-д “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний ...хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан байхыг ойлгоно.” гэж заасан бөгөөд шүүгдэгч ******* нь хохирогч С.Ганзоригийн эрүүл мэндэд учирсан хохирол, хохирогч нь гэм хэргээс учирсан гэм хорын хохирол нэхэмжлээгүй, гомдолгүй гэсэн болохыг дурдах нь зүйтэй. 

Иймд шүүгдэгч *******г энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзнэ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.5 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар хохирогч С.Ганзориг нь өөрт учирсан хохиролтой холбоотой цаашид гарах эмчилгээний төлбөр, бусад хохирол, зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурдах нь зүйтэй.

Бусад асуудлаар

Шүүгдэгч ******* нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд зүйл байхгүй, иргэний  бичиг баримтыг хэрэгт хавсаргаагүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотой баримт ирээгүй, шүүхийн шатанд шүүгдэгчид таслан сэргийлэх арга хэмжээ аваагүй болно.

Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэг,  36 дугаар бүлгийн 36.2, 36.3, 36.5, 36.6 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч У овогт Г-ын Н-г хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******г 460 /дөрвөн зуун жар/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 460,000 /дөрвөн зуун жаран мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч *******д оногдуулсан торгох ялыг 3 /гурав/ сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоосугай.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ******* нь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй тохиолдолд шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

5. Шүүхийн шатанд шүүгдэгч *******д таслан сэргийлэх арга хэмжээ аваагүй болохыг дурдсугай.    

6. Шүүгдэгч ******* нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй буюу хохирогч ******* гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэснийг  дурдсугай.

7. Хохирогч ******* нь цаашид  гарах гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршигтай холбоотой  зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлж, иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурдсугай.

8. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг мэдэгдсүгэй.

9. Шүүгдэгч, хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан болон хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Сүхбаатар аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

10. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар энэ тогтоолд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                Д.АЛТАННАВЧ