МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Д.Батцэнгэл даргалж,

Улсын яллагч: Д.Рэгзэдмаа,

Нарийн бичгийн дарга: Х.Золцэцэг,

Шүүгдэгч: Н.Уугансайхан нарыг оролцуулан тус шүүхийн эрүүгийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Баянхонгор аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Д.Рэгзэдмаагаас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1-т зааснаар шүүгдэгч Н.Уугансайханд холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн 2214000000288 тоот хэргийг 2022 оны 11 дүгээр сарын 11-ны өдөр хүлээн авч хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

1. Шүүгдэгч, Монгол Улсын иргэн, Хар хэрдэг  овогт Нацагдоржийн Уугансайхан,  / РД:ИВ85041112 /,

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч Н.Уугансайхан нь  2022 оны 07 дугаар сарын 03-ны үед мөн 2022 оны 07 дугаар сарын 10-ны өдөр Баянхонгор аймгийн Гурванбулаг сумын 2 багийн нутаг дэвсгэр “Ихрийн ам” гэх нэртэй газарт MV-021800 дугаартай ашигт малтмал ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үндсэн дээр үйл ажиллагаа явуулдаг Жи Энд Юу Голд ХХК-ны уурхай талбай дээр ажлын байрандаа ажиллаж байхдаа бусдын эзэмшил, өмчлөлийн эд хөрөнгө болох угаасан алтнаас 2 удаагийн үйлдлээр 19 грамм алтыг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч бусдад 2,064,350 төгрөгийн хохирол учруулан хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн гэмт хэрэгт холбогджээ. / яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр /

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Талуудын хүсэлтээр хэрэгт авагдсан яллах болон цагаатгах талын нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн бодитойгоор шинжлэн судалж, хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэв. Үүнд:

1. Шүүгдэгч Н.Уугансайхан мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн мэдүүлэгтээ:

.. Би 2022 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдөр Баянхонгор аймгийн Гурванбулаг сумын “Жи Энд Юу Голд” ХХК-нд алт угаагчаар ажиллахаар ирсэн тэгээд би уурхайд 10 хоног ажиллаж байгаад 2022 оны 07 дугаар сарын 10-ны өглөө ажлын байрандаа очиж ажлаа өдрийн 12 цаг хүртэл алт угаасан. Би ажлаа хийж байхдаа цавууны саваар алт угаадаг савнаас хутгаж авсан. өдрийн цайны цаг болоод ажлын байрнаас гарч ирэхдээ халаасандаа хийгээд аваад гарч ирсэн тэгээд гэрт орж ирээд байж байхад араас уурхайн дарга, хамгаалалтын дарга,хяналтын ажилтан нар орж ирээд, авсан юмаа гаргаж өг, камерын бичигдсэн байна гэхээр нь ажлаа хийж байхдаа авсан савтай алтыг гаргаж өгсөн. тэгсэн уурхайн дарга болон хамгаалалтын дарга нар миний биед болон гэрт нэгжлэг хийхэд ямар нэгэн юм гарч ирээгүй. Уурхайд 2022 оны 05 дугаар сарын 10-ийн үеэр ажилд орсон сарын хугацаанд ажиллаж байсан. Би хулгай хийсэн алтаа буцаагаад өгсөн...гэх мэдүүлэг / хх-ийн 92 /,

2. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Н.Уугансайхан мэдүүлэхдээ: Хэлэх зүйлгүй гэв.

3. Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч, иргэний нэхэмжлэгч Г.Батгэрэл мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн мэдүүлэгтээ:

....2022 оны 07 дугаар сарын 10-ны өдөр компанийн хяналтын камерын бичлэгийг үзэхэд манай уурхайн угаагч Уугансайхан нь алт хулгайлж байгаа нь харагдсан. Камерийн бичлэгийг гар утсанд бичээд Уугансайхантай очиж уулзаад камерын бичлэгийг үзүүлээд “хулгай хийсэн чинь камерт бичигдсэн байна” гэхэд хулгай хийсэн алтаа гаргаж өгсөн. Н.Уугансайхан нь 2022 оны 05 дугаар сараас 07 дугаар сарын 10-ны өдрийг хүртэл хугацаанд ажилласан... хулгай хийсэн алтыг хэмжиж үзэхэд 21 грамм байсан. Дараа нь алтыг цэвэрлэж угааж, алтыг гаргаж аваад жигнэхэд 19 грамм болсон. Хулгайд алдсан алтыг авсан хохирол гомдол байхгүй... хийсэн үйлдэлд нь хуулийн дагуу арга хэмжээ авхуулмаар байна...гэх мэдүүлэг / хх-ийн 55-56, 60-61 /,

4. Гэрч Г.Батбаяр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн мэдүүлэгтээ:

...2022 оны 07 дугаар сарын 10-ны өдөр баяжуулахад угаах үйл ажиллагаа явагдаж байхад манай угаагч Уугансайхан нь сэжигтэй үйлдэл гаргасан. Тийм учраас ажпын дараа хяналтын камер шалгахад угаагч Уугансайхан алт хулгай хийж байгаа нь хяналтын камерт бичигдсэн байсан тул уурхайн дарга Г.Батгэрэл, харуул хамгаалалтын дарга Баасанжав нарт хэлж Уугансайханы гэрт орж хяналтын бичлэг үзүүлэхэд Уугансайхан нь алт хулгай хийсэн гэдгээ хүлээн зөвшөөрч халааснаасаа савтай алт гаргаж өгсөн. Хоёр удаагийн үйлдлээр хулгай хийсэн нь бичлэгээр тогтоогдсон байгаа. 21 грамм алт хулгай хийсэн байсан... 2022 оны 05 дугаар сарын 04-нд ирсэн. 3 сар болж байгаа. Манайх уурхай дээр хяналт хийдэг 3 камертай. Гурван угаагч, хоёр хяналтын хүн нийт 5 хүн ажилладаг. Нэг өрөөнд гурван ширээн дээр угаадаг. Тухайн өдөр нэг шинэ хүн угааж байсан болохоор бид нар анхаарлаа шинэ хүндээ тавьсан байсан. Тэр үеэр хулгай хийсэн байсан. Баяжуулалтын өрөөнд би, угаагч Уугансайхан, Нацагсүрэн, Баяржаргал, хяналтын Мөнхдаваа гээд 5-уулаа ажиллаж байсан” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 13-14 /,

5. Гэрч Б.Мөнхдаваа мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн мэдүүлэгтээ:

...Би ажиллаж байсан. Надтай хамт Батбаяр хяналт тавьж ажилласан. Манайх баяжуулахаа угааж дуусаад 11 цагийн орчим хяналтын камер шалгахад манай угаагч Уугансайхан угааж байсан алтнаас жижиг саваар хутгаж хулгай хийж байгаа нь камерын бичлэг дээр байсан. Тэгээд удирдлагуудад мэдэгдсэн... Нэг зэрэг гурван хүн угаадаг. Хяналтын хоёр хүн гээд 5 хүн ажилладаг. Мөн хяналтын камер давхар бичлэг хийдэг” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 23-25 /,

6. Шинжээч Л.Наранцэцэг мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн мэдүүлэгтээ:

Манайх алтыг үнэлэхдээ суурь үнийг Монгол банкны тухайн өдрийн ханшаар авдаг Баянхонгор аймагт цэвэршүүлсэн биш байгалийн түүхий алт ирдэг учраас... үнэлгээг хийхдээ монгол банкны тухайн өдрийн ханшийг нутаг нутгийн онцлог алтны сорьц чанар шалтгаалж 24.40% хүртэл бууруулдаг. Энэ үнэлгээ нь Баянхонгор аймагт авч буй түүхий алтны үнэтэй таардаг юм. Монгол банкны ханш өдөр тутамдаа өөрчлөгдөж байдаг...гэх мэдүүлэг /хх-ийн 64-65 /,

7. “Энх нахиа” ХХК-ын 2022 оны 07 дугаар сарын 19-ны өдрийн 227 дугаартай шинжээчийн:

...Байгалийн түүхий алт / Монгол банкны ханшийг суурь болгоод Баянхонгор аймгийн Гурван булаг сумын түүхий алтны ханшаар үнэлэв / 19 кг 2.064.350 төгрөг,

Хулгайд алдсан гэх эд зүйлийн нийт үнэ цэнэ 2022 оны 07 дугаар сарын 19-ны өдрийн байдлаар 2.064.350 / хоёр сая жаран дөрвөн мянга гурван зуун тавин/ төгрөг болохыг тодорхойлов...гэх дүгнэлт / хх-ийн 33 / зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судалсан болно.

Дээрх нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, мөрдөн байцаалтын шатанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд  заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд зааснаар нотолбол зохих байдлыг нотолсон байна гэж үзлээ.

   Шүүгдэгч  Н.Уугансайхан нь  2022 оны 07 дугаар сарын 03-ны үед мөн 2022 оны 07 дугаар сарын 10-ны өдөр Баянхонгор аймгийн Гурванбулаг сумын 2 багийн нутаг дэвсгэр “Ихрийн ам” гэх нэртэй газарт MV-021800 дугаартай ашигт малтмал ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үндсэн дээр үйл ажиллагаа явуулдаг “Жи Энд Юу Голд” ХХК-ны уурхай талбай дээр ажлын байрандаа алт угаагчаар ажиллаж байхдаа бусдын эзэмшил, өмчлөлийн эд хөрөнгө болох угаасан алтнаас 2 удаагийн үйлдлээр 19 грамм алтыг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч  2,064,350 төгрөгийн хохирол учруулсан үйл баримт болсон байна.

Энэ үйл баримт болсон нь  хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч Г.Батгэрэл, гэрч Г.Батбаяр, Б.Мөнхдаваа нарын мэдүүлэг, үнэлгээний Энх-Нахиа ХХК-ийн 227 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Н.Уугансайхан гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн мэдүүлгээр нотлогдон тогтоогдож байна гэж дүгнэлээ.

Иймд шүүгдэгч Н.Уугансайханыг бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцлоо.

Дээрх үйл баримт нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1-д заасан гэмт хэргийн шинжийг агуулсан тул  шүүгдэгч Н.Уугансайханд эрүүгийн хариуцлага тус тус хүлээлгэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад шүүгдэгч нь хулгайлсан алтыг буцаан өгсөн тул түүнийг хохирогчид төлөх төлбөргүй гэж дүгнэлээ.

Шүүх Н.Уугансайханд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.3 дугаар зүйлийн 1-д заасан “эрүүгийн хариуцлага нь тухайн хүн...ний үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байна” гэх шударга ёсны зарчмыг баримтлан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1-д заасан “анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн”-ийг, 6.5 дугаар зүйлийн 1.2-д заасан “учруулсан хохирлыг нөхөн төлсөн”-нийг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, учирсан хохирол хор уршгийн шинж чанарыг харгалзан нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулж шийдвэрлэлээ.

Шүүгдэгч Н.Уугансайханд оногдуулсан нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг хэрэгжүүлэхийг Нийслэлийн Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгалаа.

Энэ хэргийн учир  шүүгдэгч Н.Уугансайхан  нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт  хувьд ноогдох эд хөрөнгийг битүүмжлээгүй болохыг тус тус дурдаж шийдвэрлэв.

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар үйл баримтыг бичиж хураасан плаш 1 ширхэгийг хэргийг хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсаргаж шийдвэрлэлээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь :

1. Шүүгдэгч Хар хэрдэг овогт Нацагдоржийн Уугансайханыг бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

   2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч Хар хэрдэг овогт Нацагдоржийн Уугансайханыг гурван зуун / 300 / цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 2-д зааснаар шүүгдэгч Н.Уугансайханд оногдуулсан гурван зуун / 300 / цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг өдөрт наймаас дээшгүй цагаар хийлгэхийг Нийслэлийн Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 4-д зааснаар шүүгдэгч Н.Уугансайхан нь нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын найман цагийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг дурдсугай.

5. Шүүгдэгч Н.Уугансайхан нь хэргийн учир хохирогчид төлөх төлбөргүй, хэрэгт цагдан хоригдсон хоноггүй,  шүүгдэгчийн хувьд ноогдох эд хөрөнгийг битүүмжлээгүй болохыг тус тус дурдсугай.

6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.3 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар хэрэгт эд мөрийн баримтаар үйл баримтыг бичиж буулгасан плаш 1 ширхэгийг хэргийг хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсаргасугай.

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1.5-д зааснаар шүүгдэгч Н.Уугансайханд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

9. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдаж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрх бүхий этгээд шийтгэх тогтоолыг гардаж авсан буюу энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд зааснаар шүүхийн захиргааны ажилтан хүлээн авах хүнд биечлэн гардуулж, эсхүл шуудангийн хаягаар нь хүргүүлснээс хойш шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл 14 хоногийн дотор Баянхонгор аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

10. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дугаар зүйлийн 2-д зааснаар давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч Н.Уугансайханд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй

 

 

 

                      ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                      Д.БАТЦЭНГЭЛ