МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Д.Батцэнгэл дгалж,

Улсын яллагч: Н.Нямдорж,

Нийн бичгийн дга: Р.Цогдэлгэр,

Хохирогч: ******* өмгөөлөгч: *******,

Шүүгдэгч: *******, түүний өмгөөлөгч ныг оролцуулан тус шүүхийн эрүүгийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаана Баянхонгор аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дуга зүйлийн 3-т заасна яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн дугатай эрүүгийн хэргийг 2021 оны 12 дуга сын 22-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

1. Шүүгдэгч, Монгол Улсын иргэн, ******* овогтой *******, / регистрийн дуга: /,

Холбогдсон хэргийн тала:

Шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 08 дуга сын 11-ний орой Баянхонгор аймгийн сумын 3 дуга багийн нутаг дэвсгэр “ ” гэх газт өөрийн өмчлөлийн Тоуоtа Согolla Fielder мкийн улсын дугатай тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3 дахь хэсэгт заасан “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох га хэмжээ авна” гэснийг зөрчсөний улмаас иргэн Энхбаатыг мөргөж, автотээврийн хэрэгслийн аюулгүй байдал, ашиглалтын журам зөрчиж, хүний амь насыг хохироосон гэх гэмт хэрэгт холбогджээ. /Яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр /

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Талууд хүсэлтээр хэрэгт авагдсан яллах болон цагаатгах талын нотлох бимтуудыг тал бүрээс нь бүрэн бодитойгоор шинжлэн судалж, хэргийг шүүх хуралдаана хянан хэлэлцэв. Үүнд:

1. Шүүгдэгч *******ийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: 2 “...2021 оны 08 дуга сын 11-ны өдөр Баянхонгор сумын сумын 3 дуга багт байх гэх газ мал дээрээ эхнэр 3 хүүхдийн хамт очоод буцаж сумын төв рүү 23 цагийн орчим эхнэр гурван хүүхдийн хамт улсын дугатай тоёото кролла пилтер мкийн машинтай засмал зама сумын 3 дуга багийн нутаг ын орчим явж байхад өмнөөс машин ирж байсан тухайн тээврийн хэрэгслийн гэрэл хурц байсан тэр машинтай зөрөх үед эрээн пудволк хагдах шиг болсон юм мөргөж би машинаа зогсоосон. Би өөрийгөө хүн мөргөчихлөө гэж бодсон тэгээд бууж хахад хүн байсан. Тухайн хүн доош хсан байдалтай засмал замын хажуугийн шороон хөвөөн дээр хэвтэж байсан. Би шууд эмнэлэг дуудаж тэрний даа нь цагдаа дуудсан. Цагдаа удалгүй ирсэн даа эмнэлэг ирсэн. Би тэр хүнийг хаад ойртож чадаагүй хаад зогсож байсан. Би их айсан. Тухайн үед цагдаа эмнэлэг миний санаанд орсон тэр хүний хажууд очиход амьсгал мэдэгдэж байсан сул амьсгалах дуу ггах чимээ ггаж байсан. Эмнэлэг ирж нөгөө хүнийг авч явах үед хахад амьсгалж байгаа нь мэдэгдэж байсан нүүр хэсэг цус болчихсон манай нутгийн Энхбаат гэх хүн байсныг таньж мэдсэн. Талийгаачийг гэнэт орж ирсний улмаас осол болсон. Миний бие тэгэхэд 50 км/цагийн хурдтай явж байсан юм. Тухайн зам нь шулуун зам буюу хагдах орч1 чөлөөтэй байсан. Миний унаж явсан тээврийн хэрэгслийн гэрэлтүүлэг болон бусад механизмуудын ажиллагаа хэвийн байсан. Учир нь 2021 оны 08 дуга сын 02-1 ний өдрийн хооронд суманд үзлэгт оруулахад үзлэгт тэнцэж байсан. Талийгаачийн хувьд хөгжлийн бэрхшээлтэй урьд нь ават орж байсан ба ослын улмаас эрүүл үедээ ч хүртэл хэвийн алхаж биеэ авч явж чаддаггүй хүн байсан. Иймд энэ тала болон талийгаачийн хувийн байдлын тала тогтоолгох хүсэлттэй байна. Талийгаач явж байгаа машины урдуур гүйж гэнэт орж ирсний улмаас надад машинаа зогсоох боломж олдоогүй. Осол гэнэт болсон. Үүний улмаас тоормосоо гишгэж амжаагүй. Талийгаач жолооч талаас гэнэт л орж ирсэн. Талийгаачийг ям учраас тийм хол шидэгдсэн эсэхийг мэдэхгүй байна. Би 50 орчим км цагийн хурдтай явж байсан юм. Би өөрийнхөө гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч байна. Манайх ам бүл-5, эхнэр /ясны хорт хавдтай үүний улмаас өрөөсөн нь хөлөө тайруулсан байгаа/ одоо жирэмсэн, хөгжлийн бэрхшээлтэй, хөдөлмөрийн чадв алдалт 69 хувьтай байдаг. Хүүхдүүдийн хамгийн том нь 10 настай, даагийнхан 5 настай хамгийн бага нь 1 настай. Миний энэ байдлыг хгалзан үзэж хөнгөн төрлийн ял оноож өгнө үү. Өөрийнхөө үйлдсэн гэмт хэрэгт гэмшиж байна. Мөн талийгаачийн гэрийн хүмүүст 10 000.000 төгрөгийг зээл авч өгсөн байгаа. Тус 10.000.000 төгрөгийг сэтгэл санааны болон оршуулгын здалд бодож хүмүүсээс зээлж өгсөн байгаа юм.. гэх мэдүүлэг / хх-ийн 47, 159-160 /,

2. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч ******* мэдүүлэхдээ: 2021 оны 08 дуга сын 11-ний өдөр хөдөөнөөс сум руу явж байгаад хүн мөргөсөн нь үнэн. Явж байтал гэнэт л хүн гаад ирсэн. Машинаа зогсоох боломж байгаагүй. Тэгээд эмч цагдаа дуудсан, Замын хөдөлгөөний тухай хуулиа мэднэ. Миний буруутай үйлдлээс болж хүн нас бсан нь үнэн. 10.000.000 төгрөг өгсөн. Тухайн үед 60 км цагийн хурдтай явж байсан гэв.

Хохирогч гийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...Талийгаач хүү минь миний дөрөв дэх хүүхэд байгаа юм. Багаасаа эцэг, эх бидний г дээр өсөж хүмүүжиж тусдаа өрх толгойлж гсан. Одоо ам бүл дөрөв, эхнэр 2 хүүхдийн хамт сумд мал малладаг малчин байсан. Талийгаач хүү минь гэрт ирээд хоёр хоносон байсан. 2021 оны 08 дуга сын 11-ний өдөр машиндаа юм хийж янзална, хаазны нэг мэдрэгч болохгүй байна. Машины болохгүй байгаа зүйлийн оношийг олчихмоор” байгаа тала ярьж байснаа гэрээс гч явсан. Тэрний даа талийгаачийн эгч, хүргэн ах хоёр нь талийгаачийг “машинтайгаа 3 шатахуун түгээх газ зогсож байна” гэж ярьсан. Тухайн үед үд өнгөрөөд нэлээд аажуу болсон байсан. Тэгээд холбогдоогүй ахин уулзаагүй. Шөнө нь тухайн хэргийн газраас надтай ярьж, би юу болсон тала мэдсэн. Талийгаач хүү минь жолооч болоод удаж байгаа, цагаан өнгийн портер мкийн машин бол өөрийнх нь машин байсан. Тэр чекийн гэрэл асчихсан онош олно гэж яриад байсан. Өөр мэдэх зүйл надад алга...” гэх мэдүүлэг / хх-ийн 35-36 /,

4. Хохирогч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...******* гэгчийг нэг сум нэг нутгийнх гэдгээр нь танина. Тэрнээс ах, дүү, төрөл төрөл садны ям нэгэн холбоо байхгүй. Бид н эхээсээ тавуулаа бөгөөд талийгаачийн хувьд дээрээсээ 4 дэх хүүхэд болж хорвоод мэндэлсэн. Миний төрсөн дүү байсан юм. гэх хүн болохоор миний төрсөн эх байгаа юм. Анх дуудлага очсон мөрдөгч тэнд байсан гэрийнх нь хүнээс хохирогчоор тогтоож мэдүүлэг авсан байсан. Ээжийн хувьд өндөр настай учир хэргийн аас явж чадахгүй. Иймд энэ хэрэгт миний бие талийгаач дүүгээ төлөөлж хохирогчоор оролцох болно. Тухайн хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд миний бие өөрөө Улаанбаат хотод байсан юм. Иймд ч тухайн үед яг юу болсон тала мэдээгүй. Талийгаачид уг нь хэрэг болсон гэх газт очих ям нэгэн шалтгаан байхгүй. Яагаад тэнд юу хийж явсан тала бид н мэдэхгүй байна. *******ийн зүгээс ажил явдалд гсан здал болох 10 сая төгрөгийг нөхөн багдуулж өгсөн. Талийгаачийн эхнэр 2 хүүхэд нь үлдсэн. Тэдгээр хүмүүсийн хувьд амьдралаа өөрсдөө авч явах чадвгүй. Талийгаач өөрөө байсан бол амьдралаа авч явах боломжтой байсан...” гэх мэдүүлэг / хх-ийн 39-40 /,

5. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч мэдүүлэхдээ: Миний дүү 2020 оны 08 дуга сын 11-ний шөнө гэх газ ават орсон байна гэж дуудлага ирсэн. Би хотод байсан учир гэр лүү хэлсэн. Би мгааш өглөө нь 09 цагт ирсэн. ******* лүү 2-3 удаа залгасан. Би нэг залгаж гэртээ авчирч байсан.Талийгаач 3 хүүхэдтэй. Нэг хүүхэд дээр нь тэжээгчээ алдсаны тэтгэмж тогтоолгосон. Нийт 27.629.320 төгрөг нэхэмжилж байна гэв.

6. Гэрч ийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...2021 оны 08 дуга сын 11-ний өдөр Баянхонгор аймгийн сумын 3 дуга багт байх “ ” гэх газ мал дээрээ очоод буцаж сумын төв рүү нэлээд орой болсон хойно явсан. Тэгтэл нэг мэдсэн дуу чимээ гаад явсан. Би юу болов гэхэд манай нөхөр ******* нь “хүн дайрчих шиг боллоо” гэж хэлээд машинаа зогсоосон. ******* машинаас түрүүлж буугаад “ээ чааваас” гэж хэлээд уйлахад би хүүгээ тэвэрч бууж ирэхэд хүн хэвтэж байсан. “Эмнэлэг, цагдаа дууд” гэж хэлээд эмнэлэг, цагдаад дуудлага өгсөн. Тэр хүнийг хаанаас гч ирсэн тала бол би хаагүй. Нэг мэдсэн түс гэх чимээ гсан. Би бодохдоо замын хажуугийн шон мөргөлөө гэж бодсон. Тэгсэн хүн мөргөсөн байсан. Манай машины өмнөөс хоёр машин ирж байгаа хагдсан. Нэг машин нь өнгөрч явсан. Тэгтэл түс, тас гэх чимээ гсан. Цагаан өнгийн портерын гэрэл асаалттай замын хажууд зогсож байсан. Тэр хүнийг дайрч зогссоны даа хсан. Миний хсан зүйл гэвэл урдаас хоёр машин ирж байна гэж бодохоор хоёр машины гэрэл гаад байсан. Нэг нь зөрж явсан. Нөгөө нь замын хажууд зогсож байсан портер болж тасан...” гэх мэдүүлэг / хх-ийн 51-52/,

7. Гэрч *******ын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...Би талийгаач төрсөн дүүтэйгээ 2021 оны 08 дуга сын 11-ний өдөр Баянхонгор аймгийн сумын 3 дуга багт шатахуун түгээх газ дээр өөрийн цагаан өнгийн портертой зогсож байхад нь тасан. Би ээжээс дүүгийн 4 тала асуухад “машины эд ангиа өөр машинтай сольж тавих” тала надад хэлсэн. Би уулзаагүй. Машиныг алсаас хж таньсан. Сумын дунд явж байгаад засмал зам руу орох үед миний сууж явсан машинтай талийгаач дүү өөрийн машинтайгаа зөрсөн. Ганцааа портер дотроо суучихсан явж байсан. Үүнийг хсан. 15 цаг 40 минутын орчим зөрсөн...” гэх мэдүүлэг / хх-ийн 55-56 /,

8. Шинжээч *******ын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...Монгол Улсын хэмжээнд хүчин төгөлдөр дагаж, мөрдөгдөж байгаа Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрэмд явган зорчигч гэнэт байдла замд орж ирсэн үед тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжгүй зайд авах га хэмжээний тала хуульчлан заагаагүй байдаг. Хин Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.2 дахь хэсэ“...Ханхуй үед болон үзэгдэл хангалтгүй нөхцөлд жолооч өөрийн үзэгдэх хүрээн дотор тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжтой хурдыг сонгож явна...” гэж заасан байдаг. Энгийн байдла тайлблавал замд ям ч аюул, саад гч ирж болнЗөвхөн амьд хүн гэлтгүй мал. амьтан, байгалийн бусад хүчин зүйл /шороо, чулуу, үерийн улмаас үүссэн замын хагал/ зэрэг нь үүссэн байх боломжтой. Иймд жолооч тээврийн хэрэгслийг зогсоох хэмжээний хурдыг сонгож явах мөн дүрмийн 12.3 дахь хэсэгт заасна тээврийн хэрэгслийг зогсоох үүргийг хүлээдэг байгаа. 12.3 дахь заалтыг шинжээчийн дүгнэлтэд тусгасан байгаа. Хэрэгт авагдсан нотлох бимтууда талийгаач нь замын зорчих хэсгихажууга бус замыг хөндлөн гч явах үедээ тээврийн хэрэгсэлд мөргүүлсэн болох нь тогтоогдсон. Хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэл, гэрэл зураг, оролцогч наас авсан мэдүүлэг болох бусад нотлох бимтууда.

Иймд 5.1 д заасан заагзөрчигдсөн гэх үндэслэлгүй байна. Мөн 5.2 дахь хэсэгт заасан заалтыг зөрчсөн гэх үндэслэлгүй байТодруулбал ханхуй гэрэлтүүлэггүй замд болон үзэгдэлт хангалтгүй нөхцөл зорчих хэсгийн зах буюу хөвөөгөөр явах тохиолдолд явган зорчигч нь жолоочил хагдах нөхцөлөө сайжруулах үүднээс аль болох тод гэгээлэг өнгийн, боломжтой бол гэрэл ойлгох шинж чан бүхий хувцас хэрэглэл, эд зүйлстэй явбал зохино гэж заасан болохоос заавал өмсөж хэрэглэнэ гэж заагаагүй байна. Тухайн осол болоход замын, цаг агаын нөхцөл байдлаас шалтгаалсан зүйг байхгүй болох нь хэрэгт авагдсан нотлох бимтууда тогтоогдсон байна. Тээврийн хэрэгслийн хурдыг тогтоох боломжгүй...” гэх мэдүүлэг / хх-ийн 205-206 /,

9. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжээч ******* мэдүүлэхдээ: мөрдөгч Исагаас ирүүлсэн 8 дуга сын 11-ний өдөр болсон зам тээврийн ослын хэргийн материалтай танилцсан. Тухайн өдөр зүүнээс буун чиглэлд явж байсан хохирогчийн хувьд замын дамжин өнгөрч явсан тээврийн хэрэгслээс тусламж явах зорилгоор замын нөгөө талд хөвөө хэсэгт явж байхдаа мөргүүлсэн гэж хж байна. Буун талын их гэрэл орчмоор мөргөсөн байдаг. Зогсоох га хэмжээг аваагүй гэж үзэж байна. Замын хөдөлгөөний дүрэмд явган зоригч зам гахдаа тод өнгийн гэрэл ойлгосон хувцас хэрэглэл өмсөнө гэсэн заалт байхгүй. Зам дээр ажил хийж байгаа хүн тусгай хувцас өмсөнө гэсэн байгаа. Замын хажуугаас орж ирсэн гэж үзэхгүй. Хохирогч зорчих хэсгийн буун г талд гч яваад мөргүүлсэн гэж үзсэн. Амь хохирогчийг согтуурсан байна гэж үзэж болно. Явган зорчигч согтуурсан үедээ замын хөдөлгөөнд тусламж ирэх зорилгоор явж болно. Тээврийн хэрэгслийг жолоодохыг хориглоно гэв.

10. Шинжээч *******ын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...Талийгаач биед үүссэн гэмтлээс хахталийгаач тээврийн хэрэгсэлд буун г талаасаа мөргүүлсэн байх боломжтой 5 байна. Тодруулбал толгойн хуйхны дух, зулай, дагзны хэсгийг хамсан х хүрэн өнгийн цус хуралт, буун атгаал ясны дунд гуравны нэг, зүүн дунд чөмөгний доод гуравны нэг хэсгээр зөрсөн хугалтуудтай байсан. Мөн буун, зүүн өвдөгний мултрал /агшаа/, талийгаачийн нурууны зүталын далнаас өгзөг хүртэлх талбайд зулгалт гэмтэл үүссэн байх ба энэ нь буун г талын хэсгээр мөргүүлж, улма шидэгдэх үед зүүн талд үүссэн байх боломжтой байна. Хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэлийн хавсралт гэрэл, зураг, гадна болон задлан шинжилгээний үеийн тэмдэглэл, гэрэл зураг, 64 дугатай дүгнэлт зэргийг үндэслэн дээрх байдла хиулав...” гэх мэдүүлэг / хх-ийн 203 /,

11. Баянхонгор аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2021 оны 09 дүгэсын 06-ны өдрийн 64 дугатай шинжээчийн: “...Талийгаач С. гавал тхи, цээж, мөчдийн хавссан битгэмтэл, толгойн хуйхны дотор гадгууны дух, зүүн зулай, дагзны цус хуралт. Тхины зүүн тал бөмбөлгийн зулай, дагзны хэсгийн хатуу хальсан доорх 80 гр цусан хураа, их тхины 2 тал бөмбөлгийн орой болон суурь хэсэгт тхмал аалзан хальсан доорх цус хвалт. Бага тхины 2 тал бөмбөлгийн аалзан хальсан доорх тхмал цус хвалт. Цээжний буун талд /350 гр/ цус хуралдалт. Өрцний цус хуралт. Буун атгал ясны дунд 3/1 хэсгээр ташуу хөндлөн зөрсөн хугал, зүүн дунд чөмгөний доод 3/1 хэсгээр зөрсөн ташуу хугал, буун, зүүн өвдөгний үений мултрал. Дух зулай, буун чамхай, хөхлөг сэртэн, дээд уруул, буун мөр, бугалга, тохой, шуу, свуу, чих, хацрын төвгөр, хөх, хэвлий, өвдөг, өвдөгний хонхорт, гуя, тавхай, зүүн хацрын төвгөр, бугалга, свуу, шилбэ, тавхай, дал, нуруу, өгзөгний зулгалт. Дагзны хуйхны шх. Буун өвдөгний хонхор, зүүн гуяны цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоож журмын 3.1.3, 3.1.12-т зааснагэмтлийн хүнд зэрэгт хамана. Дээрх гэмтэл нь мохоо хүчин зүйлийн олон удаагийн үйлчлэлээр тухайн хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой ба гэмтэл авсан дааллыг нийвчлан тогтоох боломжгүй. Талийгаач нь гавал тхи, цээж, мөчдийн хавссан битүү гэмтлийн улмаас нас бжээ. Талийгаачийн биед хаг хууч өвчин тогтоогдсонгүй. Талийгаачийн цогцос хөрсөн, хөшилт болон цогцосны хүүрийн толбо үүссэн зэрэг нас бсны баталгаат шинжүүл илэрсэн байна. Талийгаач нас бах үедээ хөнгөн зэргийн согтолттой байжээ...” гэх дүгнэлт / хх-ийн 65-68 /,

12. Шинжээч *******ын 2021 оны 10 дуга сын 01-ний өдрийн 0дугатай: “...Тухайн зам тээврийн осол нь улсын дугатай “Fielder” мкийн автомашиныг жолоодож явсан *******ийн  буруутай үйлдлээс болж гсан байх үндэслэлтэй байна. Жолооч ******* нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3 “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох га хэмжээ авна” гэсэн заалтыг зөрчсөн байх үндэслэлтэй байна. Жолооч ******* нь дээрх Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмизаалтыг зөрчсөн нь осол гахад шууд нөлөөлсөн байх үндэслэлтэй байна. Цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн сан жолоочийн лавлагаанаас шүүхэд ******* нь тээврийн хэрэгсэл жолоодох В, С ангиллын хүчинтэй үнэмлэхтэй байна. Талийгаач С.Энхбаат нь нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн заалтыг зөрчсөн гэх үндэслэл тогтоогдохгүй байна. Хэргийн газраас авсан гэрэл зургаас хахад талийгаач С. тээврийн хэрэгсэл замын хөдөлгөөнд оролцох боломжгүй болсон үед тус зама дайран өнгөрч байсан тээврийн хэрэгслийг зогсоож, тусламж хүсэх зорилгоор замын 6 эсрэг урсгалын буун г талд мөргүүлсэн байх үндэслэлтэй байна...” гэх дүгнэлт / хх-ийн 70-71 /,

13. Шинжээч *******ын 2021 оны 10 дуга сын 01-ний өдрийн 016дугатай /нэмэлт дүгнэлт /: “...Тухайн зам тээврийн осол нь улсын дугатай “Fielder” мкийн автомашиныг жолоодож явсан ******* буруутай үйлдлээс болж гсан байх үндэслэлтэй байна. Жолооч ******* нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3 “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох га хэмжээ авна” гэсэн заалтыг зөрчсөн байх үндэслэлтэй байна. Тус дүрмийн 12.2 дахь хэсэгт заасан “Ханхуй үед болон үзэгдэхангалтгүй нөхцөлд жолооч өөрийн үзэгдэх хүрээн дотор тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжтой хурдыг сонгож явна” гэсэн заалтыг зөрчсөн байх үндэслэл тогтоогдохгүй байна. Тодруулбал: Хэргийн газраас авсан гэрэл зургаас хахад тээврийн хэрэгслийг зогсоох га хэмжээ авах үед үүссэн байж боломжтой асфальтан зам дээр тоормосны мөр үүсээгүй нь тухайн тээврийн хэрэгсэл хэдэн километр цагийн хурдтай явсан нь тодорхойгүй, “НеИег” мкийн улсын дугатай тээврийн хэрэгслийн жолооч *******ийн мэдүүлэгт “зам дээр гэнэт хүн гаад ирсэн” гэж мэдүүлснээс үзэхэд өөрийн үзэгдэх хүрээн дотор саад байгаа эсэхийг хаагүй явснаас тухайн осол болсон байх үндэслэлтэй байна...” гэх дүгнэлт / хх-ийн 91 /, 14. Баянхонгор аймгийн Автотээврийн төвийн 2021 оны 10 дуга сын 0ны өдрийн 7 дугатай шинжээчийн: “...Суудлын зориулалттай Тоуоta Согоllа Fielder мкийн автомашин нь усалхины шил нь хагсан, капот нь цөмөрч хонхойсон, буун урд их гэрэл нь хагсан, урд буфер хагсан, буун талын толь хугч унжсан эдгээр гэмтлүүд нь ослын улмаас үүдэлтэй гэмтлүүд байна. Хойд буфер хормой хэсгээрээ бага зэрэг хагсан, хойд багажийн хаалга бага зэрэг хонхойсон байв. Тоуоtа Согоllа Fielder мкийн улсын дугатай автомашин ЕWJ2200 Дани улсад үйлдвэрлэсэн тоормос тэнхлэг шалгагч суурин багаж дээр шалгаж үзэхэд урд тэнхлэгийн хажуу гулсалтыг хэмжиж үзэхэд -4,8 мм буюу тэнхлэг тохиргоо нь хэвийн /заасан хэмжээ 5 мм/ уг автомашин нь 195.70.15 гэсэн размерын дугуйтай, хээний гүн нь газт тулах хэсгээрээ 3,4 мм замын хөдөлгөөний дүрэмд заасан 1.6 мм-с их буюу элэгдэл нь бага байна.

Уг автомашины урд том гэрэл буюу эргэх чиг заадаг гэрэл их гэрэл мтоормосны гэрэл гэрэлтүүлэх хэрэгслүүд, шил чигч дуут дохио нь хэвийн ажиллагаатай байна. Урд тэнхлэг дахь ажлын тоормосны хүч нь зүүн талдаа 2,3 кН буун талдаа 2,7 кН зөрүү нь 15 хувь заасан хэмжээнээс 20 хувиас бага, хойд тэнхлэг дэх тоормосны хүч нь зүүн талдаа 1,8 кН буун талдаа 0,3 кг зөрүү нь 86 хувь заасан хэмжээнээс 30 хувиас их, буун хойд дугуйны тоормос нь идэвхжил муутай, бүрэн гүйцэт зогсоогүй, хин бусад дугуйнуудад үйлчилж буй хүчний хэмжээ их, идэвхжил сайтай, тоормосны стенд дээр бүрэн зогсож байв. Жолооны хүрдний сул явалт нь стандтад заасан 10 градусаас хэтрээгсул явалт багатай байв.

Уг автомашины тоормосны систем, жолоодлогын механизм, гэрэлтүүлэх хэрэгслүүд нь хэвийн ажиллагаатай байв. Энэхүү автомашин нь 2021 оны 08 дуга сын 02-ны өдөр Баянхонгор аймгийн суманд Техникийн хяналтын явуулын үзлэгт орж тэнцсэн байна. Уг автомашиныг 2021 оны 10 дуга сын 04-ний өдөр техникийн ерөнхбайдлыг нүдээр үзэж шалгасны даа техникийн хяналтын үзлэгийн суурин тоног төхөөрөмжөөр урд тэнхлэгийн хажуу гулсалтын хэмжээ мөн урд, хойд тоормос, 7 зогсоолын тоормосны хэмжээ, их гэрлийн тусгалын хэмжээг шалгасан. Уг автомашины техникийн хяналтын үзлэгийн суурин тоног төхөөрөмжөтехникийн байдлыг шалгасныг нотолсон “хэмжилтийн хуудас”, автомашины ерөнхий байдлыг хуулсан гэрэл зургийг хавсгав...” гэх дүгнэлт / хх-ийн 81-83 /, хохирогч ******* Прокурорын газт ггасан өргөдөл / хх-ийн 174 /, злагын бимт / хх-ийн 179 /, хэргийн газ үзлэг хийсэн тэмдэглэл / хх-ийн 6-9 /, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд / хх-ийн 10-12 /, цогцост үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд / хх-ийн 13-18, 19-23 /, хөдөлмөрийн чадв алдалтыг тогтоосон акт / ххийн 110 /, хохирогчийн хувийн байдалтай холбоотой нотлох бимтууд / хх-ийн 115- 138 / зэрэг нотлох бимт шинжлэн судлав.

Дээрх нотлох бимтууд нь тухайн хэрэгт хамаалтай, мөрдөн байцаалтын шатанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дуга зүйлд заасна нотолбол зохих байдлыг нотолсон байна гэж үзлээ.

Шүүхээс шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 08 дуга сын 11-ний өдөр Баянхонгор аймгийн сумын 3 дуга багийн нутаг дэвсгэр “ ” гэх газт өөрийн өмчлөлийн Тоуоtа Согolla Fielder мкийн улсын дугатай тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3 дахь хэсэгт заасан “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох га хэмжээ авна” гэснийг зөрчсөний улмаас иргэн Энхбаатыг мөргөж, улма түүний амь насыг хохироосон үйл бимт болсон нь хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч ******* мэдүүлэг, гэрч ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад өгсөн “.....2021 оны 08 дуга сын 11-ний өдөр Баянхонгор аймгийн сумын 3 дуга багт байх “ ” гэх газ мал дээрээ очоод буцаж сумын төв рүү нэлээд орой болсон хойно явсан. Тэгтэл нэг мэдсэн дуу чимээ гаад явсан. Би юу болов гэхэд манай нөхөр ******* нь “хүн дайрчих шиг боллоо” гэж хэлээд машинаа зогсоосон. ******* машинаас түрүүлж буугаад “ээ чааваас” гэж хэлээд уйлахад би хүүгээ тэвэрч бууж ирэхэд хүн хэвтэж байсан. “Эмнэлэг, цагдаа дууд” гэж хэлээд эмнэлэг, цагдаад дуудлага өгсөн. Тэр хүнийг хаанаас гч ирсэн тала бол би хаагүй. Нэг мэдсэн түс гэх чимээ гсан. Би бодохдоо замын хажуугийн шон мөргөлөө гэж бодсон. Тэгсэн хүн мөргөсөн байсан...” гэх мэдүүлэг, шинжээч *******ын мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад өгсөн “...Монгол Улсын хэмжээнд хүчин төгөлдөр дагаж, мөрдөгдөж байгаа Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрэмд явган зорчигч гэнэт байдла замд орж ирсэн үед тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжгүй зайд авах га хэмжээний тала хуульчлан заагаагүй байдаг.

Хин Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.2 дахь хэсэ“...Ханхуй үед болон үзэгдэл хангалтгүй нөхцөлд жолооч өөрийн үзэгдэх хүрээн дотор тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжтой хурдыг сонгож явна...” гэж заасан байдаг. Энгийн байдла тайлблавал замд ям ч аюул, саад гч ирж болнЗөвхөн амьд хүн гэлтгүй мал. амьтан, байгалийн бусад хүчин зүйл /шороо, чулуу, үерийн улмаас үүссэн замын хагал/ зэрэг нь үүссэн байх боломжтой.

Иймд жолооч тээврийн хэрэгслийг зогсоох хэмжээний хурдыг сонгож явах мөн дүрмийн 12.3 дахь хэсэгт заасна тээврийн хэрэгслийг зогсоох үүргийг хүлээдэг байгаа. 12.3 дахь заалтыг шинжээчийн дүгнэлтэд тусгасан байгаа...” гэх мэдүүлэг, Шинжээч *******ын 2021 оны 10 дуга сын 01-ний өдрийн 016 дугатай: “...Тухайн зам тээврийн осол нь улсын дугатай “Fielder” мкийн автомашиныг жолоодож явсан *******ийн буруутай үйлдлээс болж гсан байх үндэслэлтэй байна. Жолооч ******* нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3 “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгахыг 8 мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох га хэмжээ авна” гэсэн заалтыг зөрчсөн байх үндэслэлтэй байна. Жолооч ******* нь дээрх Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн заалтыг зөрчсөн нь осол гахад шууд нөлөөлсөн байх үндэслэлтэй байна....” гэх дүгнэлт, Баянхонгор аймаг дахь Шүүхийн Шинжилгээний албаны шинжээчийн дугатай шинжээчийн “...Талийгаач нь гавал тхи, цээж, мөчдийн хавссан битүү гэмтлийн улмаас нас бжээ. Талийгаачийн биед хаг хууч өвчин тогтоогдсонгүй....” гэх дүгнэлт, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн мэдүүлэг зэргээр нотлогдон тогтоогдсон байна гэж дүгнэлээ.

Хин шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн өмгөөлөгч нь явган зорчигч буталийгаач нь согтууруулах ундаа 1.1 хувь хэрэглэсэн байсан, шөнийн цага гэрэлтүүлэгтэй, тод өнгийн хувцас өмсөнө” гэснийг зөрчсөн байгаа үүнийг дүгнэлтэд тусгаж нэмэлт ажиллагаа хийлгэх хүсэлтийг ггасан бөгөөд Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 5.2-д “...Ханхуй үед гэрэлтүүлэггүй замд болон үзэгдэлт хангалтгүй нөхцөлд зорчих хэсгийн зах буюу хөвөөгөөр явах тохиолдолд явган зорчигч нь жолоочид хагдах нөхцөлөө сайжруулах үүднээс аль болох тод гэгээлэг өнгийн, боломжтой бол гэрэл ойлгох шинж чан бүхий хувцас хэрэглэл, эд зүйлстэй явбал зохино. Мотоцикл, мопед, унадаг дугуй түрж яваа хүн тээврийн хэрэгслийнхээ гэрэлтүүлэх хэрэгсэл, гэрэл ойлгуурыг халхлахгүй явна...” гэж, мөн дүрмийн 5.6-д “Явган зорчигч нь явган хүний гц буюу гма зам хөндлөн гна.

Хэрэв үзэгдэх хүрээнд явган хүний гц, гам байхгүй бол замын дагуу хоёр тийш сайн хагдах, хайс, хашилтгүй хэсгээр, эгц хөндлөн гна...” гэж заасан бөгөөд энэ тохиолдолд тээврийн хэрэгслийн жолооч нь замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.4 дүгээр зүйлийн З-д заасан “... зам дээр ажил, үүрэг гүйцэтгэж байгаа хүний дэргэдүүр өнгөрөхдөө хурдаа хасаж, түүнд аюул, осолтой байдал үүсгэхгүйгээр зорчих...” гэсэн үүргийг биелүүлэх ёстой бөгөөд тухайн үйл бимт болох үед жолооч ******* нь уг дүрмийн заалтыг зөрчиж зогсоох га хэмжээ авч чадалгүй явган зорчигч С.Энхбаатыг мөргөж амь насыг нь хохироосон байна. Хин явган зорчигчийн хувьд амьдралын нөхцөл, байгаль цаг уурын нөхцөл болон уг гэмт хэрэг гахыг урьдчилан мэдэхгүй нөхцөл байдал зэргээс шалтгаалж тод гэгээлэг, гэрэл ойлгох шинж чан бүхий хувцас хэрэгсэл өмсөөгүй явсан нь түүнийг шууд буруутгах энэ хэргийг цагаатгах, нэмэлт мөрдөн шалгах ажиллагаанд буцаах үндэслэл болохгүй юм.

Хин талийгаач нь согтууруулах ундаа хэрэглэсэн байсан нь шинжээчидүгнэлтээр тогтоогдсон бөгөөд уг гэмт хэрэг гахад хохирогчийн зүй бус үйлдэл нөлөөлсөн гэж дүгнэж шүүгдэгчид эрүүгийн хиуцлага хүлээлгэхэд хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсон гэж үзэж, хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд хуулийг буруу хэрэглэсэн, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн зөрчил тогтоогдоогүй гэж үзлээ.

Иймд шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн зүгээс хэргийг прокурорт буцаах саналхүлээн авахаас татгалзаж шийдвэрлэв. Өөрөөр хэлбэл шүүгдэгч ******* нь явган зорчигч зама хөндлөн гүед авто машинаа зогсоох буюу тоормоз гишгээгүй болох нь хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэл, гэрэл зэргийн үзүүлэлт, мөн осол болсон цэгээс 51 метр газ явж зогссон зэргээр түүнийг Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3 дахь заалтыг зөрчсөн гэж дүгнэхээр байна. Ийм учраас шүүгдэгч *******ийг авто тээврийн хэрэгслийн жолохөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн ггасан захиргааны хэм хэмжээний акт зөрчсөний улмаас хүний амь насыг хохироосон гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцлоо.

Дээрх үйл бимт нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дуга зүйлийн 3- д заасан гэмт хэргийн шинжийг агуулсан тул түүнд эрүүгийн хиуцлага хүлээлгэх нь 9 зүйтэй гэж дүгнэлээ.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хавтаст хэрэгт хохирогчийн зүгээс нотлох бимтаа 16.822.300 төгрөг нэхэмжилсэн бимт бүрдүүлсэн байх бөгөөд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч ******* нь 10 сая төгрөгийг оршуулганы здалд нөхөн төлсөн тала шүүгдэгч болон хохирогч н шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлсэн байна.

Хохирогч нын зүгээс нотлох бимта нэхэмжилсэн 16.822.300 төгрөгийн бимтыг шүүх үнэлэхэд оршуулгын явцад лам нт зэд буюу буяны зүйлийг 200 ламд өгсөн 2 сая төгрөг нэхэмжилсэн байх бөгөөд шүүх үүнийг үндэслэлгүй байна гэж дүгнэж 2 сая төгрөгийг хэрэгсэхгүй болголоо. Мөн хохирогч нь 2021 оны 10 дуга сын 18-ний өдөр 100.000 төгрөгийн шатахууныг хийж аймгийн төвд мөрдөн байцаалтад ирж мэдүүлэг өгсөн гэж шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлсэн бөгөөд хавтаст хэрэгт хохирогч 2021 оны 10 дуга сын 18-ний өдөр мэдүүлэг өгсөн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцсон гэх нотлох бимт авагдаагүй тул 100.000 төгрөгийг нэхэмжилсэн нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болголоо.

Мөн хохирогчийн зүгээс сэтгэл санааны хохирол 20 сая төгрөг, талийгаачийн хүүхдийн тэжээгчээ алдсаны тэтгэмжийн зөрүү зэрэг нийт 37.629.300 төгрөгийг нэхэмжилсэн бөгөөд үүнээс шүүгдэгчийн зүгээс өгсөн 10 сая төгрөгийг хасаж 27.629.300 төгрөг нэхэмжилж байгаа тала шүүхийн хэлэлцүүлэгт илэрхийлсэн байна. Шүүх хохирогчийн гэрийн зүгээс нэхэмжилсэн сэтгэл санааны хохирол гэх 20 сая төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв. Учир нь оршуулгатай холбоотой здлыг нөхөн төлүүлэх нь хуульд нийцсбайх нь зүйтэй гэж үзсэн бөгөөд мөн тэжээгчээ алдсаны тэтгэмжийн зөрүүг нэхэмжилж байгаа боловч хавтаст хэрэгт талийгаачийн хэдэн хүүхдийг хэзээ хэрхэн тэжээгчээ алдсаны тэтгэмж аваха тогтоосон, хэдэн төгрөгийн зөрүүг нэхэмжилж байгаа зэрэг нь тодорхойгүй, нотлох бимт авагдаагүй байгаа тул тэжээгчээ алдсаны зөрүү гэх нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхиж хохирогч нь иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журма энэ талах нэхэмжлэлээ дахин ггах эрхтэй болохыг дурдаж шийдвэрлэлээ.

Иймд хохирогчийн нэхэмжилсэн нэхэмжлэлээс 22.100.000 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож шүүгдэгчийн өгсөн 10 сая төгрөгийг хасаж, шүүгдэгч *******өөс 4.722.300 төгрөг ггуулж, хохирогчд олгохоор шийдвэрлэлээ.

Хин шүүгдэгчийн эзэмшлийн улсын дугатай тээврихэрэгслийг битүүмжилсэн Прокурорын тогтоолыг хэвээр үлдээж, шүүгдэгч нь шүүхээс тогтоосон хохирлыг нөхөн төлөөгүй тохиолдолд уг тээврийн хэрэгслийг худалдан борлуулж хохирлыг нөхөн төлүүлэх, шүүхээс тогтоосон хохирлыг шүүгдэгч нь сайн дура нөхөн төлсөн тохиолдолд уг авто машины битүүмжилсэн Прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгож уг авто машиныг хэрэгцээний дагуу шүүгдэгчид буцаан олгох нь зүйтэй гэж шийдвэрлэлээ.

Мөн хэрэгт шүүгдэгч *******ийг г утсыг битүүмжилсэн Прокурорытогтоолыг хүчингүй болгож уг г утсыг эзэмшигч *******т буцаан олгож шийдвэрлэв.

Хэрэгт эд мөрийн бимта хэргийн газрын үзлэгээр хураан авсан 2 ширхэг сандаалыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсоны даа устгахыг Шүүхийн тамгын газт даалгаж, хэргийн газт хохирогч нын зүгээс г утса бичсэн бичлэгийг СД-нд буулгасан нэг ширхэг СД-ийг хэргийг хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсгаж, дугатай тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсоны даа эзэмшигч *******т буцаан олгож, *******ийн жолоочийн дугатай үнэмлэхийг тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 10 хасуулаха ЦЕГ-ын лицензийн төвд хүргүүлэхийг Баянхонгор аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газт даалгаж шийдвэрлэв.

Шүүхээс шүүгдэгч *******т эрүүгийн хиуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.3 дуга зүйлийн 1-д заасан “эрүүгийн хиуцлага нь тухайн хүн...үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чан, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байна” гэсэн шудга ёсны зчмыг бимтлан мөн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дуга зүйлийн 1.1-д заасан “тохиолдлын чантай гэмт хэргийг анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн”-ийг, мөн хуулийн 6.5 дуга зүйлийн 1.4-д заасан “хохирогчийн зүй бус үйлдлээс шалтгаалан гэмт хэрэг үйлдсэн”- ийг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурдаж, хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, учруулсан хохирлыг нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн, шүүгдэгчийн хувийн байдал зэргийг хгалзан түүнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дуга зүйлийн 3-д заасан хорих ялыг оногдуулахгүйгээр тэнсэж, үүрэг хүлээлгэх албадлагын га хэмжээ авч шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж дүгнэлээ.

Шүүх шүүгдэгч *******т гэмт хэргийн хор уршгийг илгах үүргихүлээлгэх нь зүйтэй гэж үзсэн бөгөөд шүүхээс шүүгдэгч *******ийг хохирогчид 4.722.300 төгрөгийг нөхөн төлүүлэх шийдвэрийг ггасан нь гэмт хэргийн хор уршгийг илгах үүрэг гэж ойлговол зохино.

Шүүгдэгч *******ийн эзэмшлийн тээврийн хэрэгслийг битүүмжилсбөгөөд хохирлыг нөхөн төлөх чадвтай гэж шүүх дүгнэсэн учир хохирлыг нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн нь хөрөнгийн хувьд бодитой гэж дүгнэлээ.

Шүүгдэгч ******* нь энэ хэрэгт цагдан хоригдсон хоноггүй болохдурдаж шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч *******ийн тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг хасах ялыг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болсон үеэс эхлэн тоолж шийдвэрлэв. Шүүгдэгч ******* нь урьд нь ял шийтгэгдсэн тала ЦЕГ-ын мэдээллийн санд бүртгэгдээгүй байх тул түүнийг анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзлээ. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дуга зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч ******* овгийн *******ийг авто тээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн ггасан захиргааны хэм хэмжээний акт зөрчсөний улмаас хүний амь насыг хохироосон гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 1, 3-д заасныг журамлан, шүүгдэгч ******* овгийн *******т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дуга зүйлийн 3-д заасна хорих ял оногдуулахгүйгээр тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг гурван / 03 / жилийн хугацаага хасаж, нэг жил зургаан сын / 01 жил 06 с / хугацаага тэнсэж, үүрэг хүлээлгэх албадлагын га хэмжээ хэрэглэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дуга зүйлийн 2.1-т заасна шүүгдэгч *******т гэмт хэргийн хор уршгийг илгах үүргийг хүлээлгэж, уг албадлагын га хэмжээнд хяналт тавихыг Баянхонгор аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газт даалгасугай.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 4-д заасна шүүгдэгч ******* нь тэнссэн хугацаанд хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй бол шүүх 11 тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулахыг дурдсугай.

5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 5, 6-д заасна шүүгдэгч ******* нь үүрэг хүлээлгэсэн хугацаанд энэ хуулийн тусгай ангид заасан санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн бол шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулах, болгоомжгүй гэмт хэрэг үйлдсэн бол гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чан,гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал зэргийг хгалзан хүчингүй болгох эсэхийг шүүх шийдвэрлэхийг дурдсугай.

6. Иргэний хуулийн 497 дуга зүйлийн 497.1, 508 дуга зүйлийн 508.1-д заасна шүүгдэгч *******өөс 4.722.300 төгрөгийг ггуулж хохирогчд олгохыг Баянхонгор аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газт даалгасугай.

7. Шүүгдэгч ******* нь энэ хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг дурдсугай.

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дуга зүйлийн 1.1, 1.3-д заасна шүүгдэгч *******ийн эзэмшлийн г утсыг битүүмжилсэн Прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгож, уг г утсыг эзэмшигч *******т буцаан олгож, улсын дугатай тээврийн хэрэгсэл битүүмжилсэн, Прокурорын тогтоолыг хэвээр үлдээж, уг авто машиныг хохирол нөхөн төлүүлэх зорилгоор худалдан борлуулахыг Баянхонгор аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газт даалгасугай.

9. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дуга зүйлийн 1.1, 1.4-д заасна хэрэгт эд мөрийн бимта хураан авсан 2 ширхэг сандаалыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгахыг Шүүхийн тамгын газт даалгаж, дугатай тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээг эзэмшигч *******т буцаан олгож, дугатай *******ийн жолоочийн үнэмлэхийг ЦЕГ-ын лицензийн төвд хүргүүлэхийг Баянхонгор аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газт даалгаж, СД нэг ширхэгийг хэргийг хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсгасугай.

10. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.4 дүгээр зүйлийн 1-д заасна хохирогчийн зүгээс сэтгэл санааны хохирол 20 сая төгрөг, оршуулганы здалтай холбоогүй 2.100.000 төгрөг нийт 22.100.000 төгрөг нэхэмжилсэн нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

11. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.4 дүгээр зүйлийн 2-д заасна хохирогчоос тэжээгчээ алдсаны зөрүү нэхэмжилсэн нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхиж хохирогч иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх журма дахин нэхэмжлэл ггах эрхтэй болохыг дурдсугай.

12. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дуга зүйлийн 1.5-д заасна шүүгдэгч *******т авсан хувийн баталгаа ггах таслан сэргийлэх га хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

13. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дуга зүйлийн 4-д заасна шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдаж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дуга зүйлийн 1- д заасна гомдол ггах, эсэргүүцэл бичих эрх бүхий этгээд шийтгэх тогтоолыг гдаж авсан буюу энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасна шүүхийн захиргааны ажилтан хүлээн авах хүнд биечлэн гдуулж, эсхүл шуудангийн хаяга нь хүргүүлснээс хойш шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл 14 хоногийн дотор Баянхонгор аймгийн Эрүү, Иргэний 12 хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол эсэргүүцлээ шийдвэр ггасан анхан шатны шүүхэд бичгээр ггах эрхтэй болохыг дурдсугай.

14. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дуга зүйлийн 2-д заасна давж заалдах шатны шүүхэд гомдол ггах буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч *******т авсан хувийн баталгаа ггах таслан сэргийлэх га хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Д.БАТЦЭНГЭЛ