Монгол Улсын Шүүхийн шийдвэрийн цахим сан

Шийдвэрийн мэдээлэл

Шүүх	Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүх
Шүүгч	Энхбатын Зоригтбаатар
Хэргийн индекс	114/2016/0036/з
Дугаар	221/МА2016/0403
Огноо	2016-06-21
Маргааны төрөл	Сонгууль,

Холбоотой шийдвэрүүд

Шүүгч: Зундуйн Энхтуяа
Дугаар: 40
Огноо: 2016-06-06

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Магадлал

2016 оны 06 сарын 21 өдөр

Дугаар 221/МА2016/0403

2016*******оны*******6*******сарын*******21*******өдөр

Дугаар*******221/МА2016/0403

Улаанбаатар*******хот

Иргэн*******Б.*******гийн*******нэхэмжлэлтэй

захиргааны*******хэргийн*******тухай

Захиргааны*******хэргийн*******давж*******заалдах*******шатны*******шүүхийн*******шүүх*******хуралдааныг*******ерөнхий*******шүүгч*******Б.Мөнхтуяа*******даргалж,*******шүүгч*******О.Номуулин,*******шүүгч*******Э.Зоригтбаатар*******нарын*******бүрэлдэхүүнтэй,*******нарийн*******бичгийн*******дарга*******Г.Отгон-Өлзий,*******нэхэмжлэгч*******Б.*******,*******нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******Ё.Ринзаан,*******Д.Оюунчимэг,*******хариуцагчийн*******өмгөөлөгч*******Д.Мөнхцэцэг*******нарыг*******оролцуулан*******хийж,*******Дархан-Уул*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2016*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******40*******дүгээр*******шийдвэрийг*******эс*******зөвшөөрч*******нэхэмжлэгч*******болон*******хариуцагчийн*******өмгөөлөгч*******нарын*******гаргасан*******давж*******заалдах*******гомдлоор,*******иргэн*******Б.*******гийн*******нэхэмжлэлтэй,*******Дархан-Уул*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хороонд*******холбогдох*******захиргааны*******хэргийг,*******шүүгч*******Э.Зоригтбаатарын*******илтгэснээр*******хянан*******хэлэлцээд

ТОДОРХОЙЛОХ*******нь:

Нэхэмжлэгч*******шүүхэд*******болон*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******нэхэмжлэлдээ:*******“Миний*******бие*******аймгийн*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хуралд*******бие*******даан*******нэр*******дэвшихээр*******бэлтгэлээ*******хангаж,*******өөрөө*******болон*******өөрийн*******төлөөлөгчөөр*******дамжуулан*******Сонгуулийн*******хорооноос*******өгсөн*******батлагдсан*******маягтын*******дагуу*******415*******дэмжигч*******сонгогчтой*******уулзаж,*******гарын*******үсэг*******зуруулсан*******болно.*******Гэтэл*******Сонгуулийн*******хорооны*******2016*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******19-ний*******өдрийн*******08*******дугаар*******тогтоолоор*******гарын*******үсэг*******хуурамчаар*******үйлдсэн*******гэсэн*******үндэслэлээр*******бүртгэхээс*******татгалзсан*******байна.*******Гарын*******үсэг*******зурсан*******дэмжигчдийн*******гарын*******үсгийг*******хуурамчаар*******зураагүй*******болохыг*******хариуцлагатайгаар*******хэлмээр*******байна.*******Сонгуулийн*******хороо*******ямар*******нотлох*******баримтаар*******хуурамч*******гарын*******үсэг*******зуруулсанг*******нотолж*******байгаагаа*******тайлбарлаагүй*******бөгөөд*******энэ*******талаар*******тогтоолд*******огт*******дурдаагүй,*******бүртгүүлэхээр*******өгсөн*******баримтуудыг*******буцаан*******өгөөгүй*******болно.*******Энэ*******тухай*******Сонгуулийн*******хороонд*******миний*******бие*******болон*******дэмжигчид*******удаа*******дараа*******гомдол*******гаргасан*******боловч*******албан*******ёсоор*******хариу*******өгөөгүй,*******амаар*******шүүхэд*******ханд*******гэсэн.*******Сонгуулийн*******хорооны*******гишүүд*******гарын*******үсэг*******хуурамчаар*******зуруулсан*******гэх*******үндэслэлийг*******шалгасан*******гэх*******баримтыг*******шүүхээс*******үзлэг*******хийхэд*******мэдсэн*******ба*******гэр*******бүлийн*******хүн*******нь*******эзэнгүй*******байсан*******6*******хүний*******нэр*******хасагдсан*******байна.*******Миний*******хувьд*******иргэд*******хуурамчаар*******гарын*******үсэг*******үйлдсэнийг*******мэдэх*******боломжгүй,*******иргэний*******хувьд*******сонгох,*******сонгогдох*******эрхийг*******хязгаарлаж*******байна.

Иймд*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******156*******дугаар*******зүйлийн*******156.2.1-д*******зааснаар*******201-ээс*******доошгүй*******сонгогчдын*******гарын*******үсэг*******зуруулсан*******байх*******гэсэн*******заалтыг*******үндэслэн*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хорооны*******тогтоолын*******Б.*******д*******холбогдох*******хэсгийг*******хүчингүй*******болгож,*******нэр*******дэвших*******эрхийг*******минь*******сэргээж,*******нэр*******дэвшигчээр*******бүртгэхийг*******даалгаж*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******нар*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“...Бие*******даан*******нэр*******дэвшигч*******Б.*******гийн*******хувьд*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******154,*******156*******дугаар*******зүйлд*******заасан*******шаардлагыг*******хангасан.*******415*******сонгогчийн*******гарын*******үсгийг*******цуглуулсан,*******гарын*******үсэг*******хуурамч*******гэх*******гарын*******үсгийг*******хасаад*******ч*******хуульд*******заасан*******шаардлагыг*******хангасан*******байгаа.*******Гэтэл*******Сонгуулийн*******хороо*******Сонгуулийн*******хууль,*******тогтоомжийг*******буруу*******тайлбарлан*******хэрэглэж*******байна.*******Сонгуулийн*******хороо*******гарын*******үсгийг*******хуурамчаар*******үйлдсэн*******зөрчил*******гаргасан*******гэж*******үзвэл*******Цагдаагийн*******байгууллагад*******өгч*******шалгуулж,*******зөрчлийг*******тогтоолгох*******ёстой*******байсан.*******Энэ*******ажиллагааг*******хийгээгүй.*******Хуурамч*******гарын*******үсэг*******зурсан*******гэх*******хүмүүстэй*******уулзаж,*******асууж,*******нягтлан*******шалгасан*******гэх*******боловч*******эдгээр*******баримт*******нь*******хуульд*******заасан*******шаардлагыг*******хангаагүй,*******хууль*******сануулаагүй,*******Сонгуулийн*******хорооны*******гишүүдэд*******ийм*******эрхийг*******хуулиар*******зохицуулаагүй*******байгаа.*******Иймд*******Сонгуулийн*******хороог*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******11*******дүгээр*******зүйлийн*******11.4-т*******“*******сонгуулийн*******эрх*******бүхий*******иргэний*******сонгох,*******сонгогдох*******эрхийг*******хууль*******бусаар*******хязгаарлахыг*******хориглоно”*******гэсэн*******заалтыг*******зөрчсөн*******гэж*******үзэж*******байна.*******Иймд*******нэхэмжлэгчийн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******бүхэлд*******нь*******хангаж*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Хариуцагчаас*******шүүхэд*******ирүүлсэн*******тайлбар*******болон*******хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******шүүх*******хуралдаанд*******тайлбартаа:*******“Дархан-Уул*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хороо*******нь*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******157*******дугаар*******зүйлийн*******157.7,*******157.8*******дахь*******хэсэгт*******заасныг*******баримтлан*******аймгийн*******Иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлын*******сонгуульд*******бие*******даан*******нэр*******дэвшигч*******Б.*******гийн*******цуглуулсан*******сонгогчдын*******гарын*******үсэг*******үнэн*******зөв*******эсэхийг*******Сонгуулийн*******хорооны*******гишүүн*******Ю.Ариунболд,*******И.Алтанцэцэг*******бид*******2*******түүвэрлэн*******тулгаж,*******18*******иргэнтэй*******уулзаж,*******нягтлан*******шалгахад*******нэлээдгүй*******зөрчил*******илэрсэн.

Жишээлбэл:*******Лхагвадулам*******гэдэг*******хүний*******нөхөр*******хөдөө*******явсан*******тул*******нөхрийнхөө*******өмнөөс*******гарын*******үсэг*******зурсан*******байх,*******Ц.Буяннэмэх*******гэдэг*******хүний*******өмнөөс*******Баясах*******гэдэг*******хүн*******зурсан*******гэх*******мэтээр*******зөрчил*******илэрсэн.*******Ингээд*******сонгогч*******дэмжигч*******415*******хүн*******гарын*******үсэг*******зурснаас*******24*******хүний*******регистрийн*******дугаар*******зөрүүтэй,*******6*******хүний*******гарын*******үсгийг*******хуурамчаар*******үйлдсэнийг*******тогтоосон.*******Сонгуулийн*******хорооны*******гишүүд*******ярилцаад*******хуульд*******201-ээс*******доошгүй*******гарын*******үсэг*******зуруулах*******гэж*******заасан*******боловч*******201*******хүнээс,*******415*******хүнээс*******хасч*******тооцох*******талаар*******тодорхойгүй*******байсан*******тул*******хуурамчаар*******гарын*******үсэг*******үйлдсэн*******нь*******зөрчил*******байна*******гэж*******үзээд*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******158*******дугаар*******зүйлийн*******158.1.4*******“а”-д*******“гарын*******үсэг*******хуурамчаар*******үйлдэх”*******гэж*******заасныг*******баримтлан*******нэр*******дэвшигчийг*******бүртгэхээс*******гишүүдийн*******100*******хувийн*******саналаар*******бүртгэхээс*******татгалзсан*******шийдвэр*******гаргасан.

Аймгийн*******Сонгуулийн*******Хорооны*******2016*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******19-ний*******өдрийн*******08*******дугаар*******тогтоол*******нь*******холбогдох*******хууль,*******тогтоомжийг*******үндэслэн*******гаргасан*******шийдвэр*******мөн*******тул*******иргэн*******Б.*******гийн*******Захиргааны*******хэргийн*******шүүхэд*******гаргасан*******нэхэмжлэлийг*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******өгнө*******үү*******”*******гэжээ.

Дархан-Уул*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2016*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******40*******дүгээр *******шийдвэрээр:*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******5*******дугаар*******зүйлийн*******5.1.1,*******5.1.5,*******156*******дугаар*******зүйлийн*******156.2.1-д*******зааснаар*******нэхэмжлэгч*******Б.*******гийн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******хангаж,*******хариуцагч*******Дархан-Уул*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хорооны*******2016*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******19-ний*******өдрийн*******08*******дугаар*******тогтоолын*******Б.*******д*******холбогдох*******хэсгийг*******хүчингүй*******болгож,*******нэхэмжлэгчийн*******сонгогдох*******эрхийг*******сэргээж,*******Дархан-Уул*******аймгийн*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлын*******2016*******оны*******сонгуульд*******Б.*******г*******бие*******даан*******нэр*******дэвшигчээр*******бүртгэхийг*******даалгаж*******шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгч*******давж*******заалдах*******гомдолдоо:*******“Дархан-Уул*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2016*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******40*******тоот*******шийдвэрийн*******тогтоох*******хэсгийн*******зарим*******заалтыг*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй*******байгаа*******тул*******давж*******заалдаж,*******гомдол*******гаргаж*******байна.

Дархан-Уул*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хорооны*******2016*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******19-ны*******өдрийн*******08*******тоот*******тогтоолоор*******миний*******сонгогдох*******эрхийг*******хасаж,*******нэр*******дэвшигчээр*******бүртгэхээс*******татгалзсан*******шийдвэрийг*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй*******бөгөөд*******аймгийн*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хуралд*******бие*******даан*******нэрээ*******дэвшүүлэхдээ*******сонгуулийн*******хуулийн*******дагуу*******201-ээс*******доошгүй*******сонгогчдын*******гарын*******үсэг*******зуруулахаас*******415*******сонгогч*******дэмжигчдийн*******гарын*******үсэг*******цуглуулж,*******Дархан-Уул*******аймгийн*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хуралд*******1*******дүгээр*******тойргоос*******нэр*******дэвшихээр*******бүртгүүлэхэд*******Сонгуулийн*******хороо*******хэт*******нэг*******талыг*******барьсан*******шийдвэр*******гаргаж,*******иргэдийн*******сонгох,*******сонгогдох*******эрхийг*******хязгаарлаж*******байгаа*******тул*******Дархан-Уул*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хороог*******хариуцагчаар*******татуулахаар*******шүүхэд*******нэхэмжлэл*******гаргасан*******билээ.

Анхан*******шатны*******шүүх*******миний*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******хангаж*******шийдвэрлэсэн*******боловч*******шүүхийн*******шийдвэрийн*******тогтоох*******хэсэгт:*******Дархан-Уул*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хороонд*******бие*******даан*******нэр*******дэвшигч*******Б.**************миний*******биеийг*******нэр*******дэвшигчээр*******бүртгэхийг*******даалгахдаа*******шүүхийн*******шийдвэр*******гүйцэтгэх*******арга,*******хэлбэр,*******хугацааг*******тодорхой*******заагаагүй*******орхигдуулсан*******байх*******тул*******шүүхийн*******шийдвэрийн*******тогтоох*******хэсгийн*******заалтуудыг*******нэмж*******оруулах,*******Дархан-Уул*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хороонд*******үүрэг*******болгосон*******нэмэлт*******заалт*******оруулж*******үүрэг*******болгуулах*******хүсэлтэй*******байна.

Иймд*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******40*******тоот*******шийдвэрийн*******дахин*******хянаж*******үзнэ*******үү.*******Давж*******заалдах*******шатны*******шүүх*******хуралдаанд*******өмгөөлөгч*******нарын*******хамт*******оролцох*******хүсэлтэй*******байгаа*******тул*******хуралдааны*******товыг*******бидэнд*******утсаар*******мэдэгдэнэ*******үү.*******Шүүх*******хуралдааныг*******яаралтай*******шийдвэрлэх*******арга*******хэмжээ*******авч,*******сонгогчдын*******сонгох*******эрхийг*******хүндэтгэж*******шуурхай*******шийдвэрлэж*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Хариуцагчийн*******өмгөөлөгч*******давж*******заалдах*******гомдолдоо:*******“Дархан-Уул*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******шүүхийн*******2016*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******40*******дүгээр*******шийдвэрийг*******эс*******зөвшөөрч*******давж*******заалдах*******гомдол*******гаргаж*******байна.

1. *******Анхан*******шатны*******шүүх*******хуулийг*******буруу*******ойлгож*******хэрэгсэн.

Шүүх*******“...Монгол*******Улсын*******Үндсэн*******хуульд*******заасан*******сонгогдох*******эрхийг*******зөрчсөн”*******гэж*******дүгнэсэн*******нь*******хэт*******нэг*******талыг*******баримталсан*******дүгнэлт*******болжээ.

Учир*******нь*******“сонгогдох”*******эрх*******нь*******цаг*******ямагт*******бусад*******этгээдээс*******хамааралтай*******байдаг*******эрх*******бөгөөд*******“Абсолют”*******буюу*******“туйлын,*******хязгааргүй*******эрх”*******биш*******юм.

Сонгуулийн*******тухай*******хуульд*******зааснаар*******нэр*******дэвшигч*******холбогдох*******баримтыг*******1.*******Хуулийн*******хугацаанд,*******2.*******Үнэн*******зөв,*******3.*******Бүрэн*******гүйцэт*******бүрдүүлэн*******өгөх*******үүрэгтэй.*******Хуульд*******заасан*******шаардлагыг*******хангасан*******нөхцөлд*******л*******нэр*******дэвшигчээр*******бүртгэгдэж*******“сонгогдох*******эрх”-ээ*******эдлэх*******боломжтой.

Гэтэл*******Б.**************нь*******“Үнэн*******зөв”*******баримтыг*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хороонд*******ирүүлээгүй*******болох*******нь*******хангалттай*******тогтоогдсон.*******Шүүх*******ч*******энэ*******байдлыг*******үгүйсгэж*******чадаагүй.*******Ингэснээрээ*******шүүх*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийг*******буруу*******ойлгож*******хэрэглэсэн.

Мөн*******анхан*******шатны*******шүүх*******“30*******иргэнийг*******хасаж*******тооцоход*******385*******нэр*******дэвшигч*******үлдэж*******байгаа*******нь*******хуулийн*******шаардлага*******хангасан”*******мэт*******агуулгатай*******ерөнхий*******дүгнэлт*******хийсэн.

Сонгуулийн*******хуулийн*******үзэл*******баримтлал*******бол*******“шударга*******өрсөлдөөн”-ийг*******хангах,*******сонгогдох*******эрхээс*******гадны*******нийт*******ард*******түмний*******сонгох*******эрхийг*******хамгаалж*******байгаа*******болохыг*******ойлгохыг*******хүссэнгүй.*******Хуульд*******хуурамч,*******өөр*******этгээдийн*******зурсан*******гарын*******үсгийг*******хасаж*******тооцох*******зохицуулалт*******огт*******байхгүй,*******харин*******ямар*******нэг*******байдлаар*******хуурамч*******нотлох*******баримт*******байвал*******нэр*******дэвшигчийг*******нэрийн*******жагсаалтаас*******хасах,*******бүртгэхээс*******татгалзах*******зохицуулалттай.*******Энэхүү*******зохицуулалтыг*******бататган*******нэр*******дэвшигчийг*******шууд*******бүртгэх*******бус*******харин*******баримт*******бичгийг*******нягтлан*******шалгахыг*******Сонгуулийн*******хороонд*******хариуцуулсан*******байгаа*******болно.

Энэхүү*******үүргийнхээ*******дагуу*******нягтлан*******шалгаад*******зөрчил*******илрүүлээд*******зохих*******шийдвэрийг*******гаргасан*******байхад*******хуульд*******байхгүй*******зохицуулалт*******хэрэглэж*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хорооны*******тогтоолын*******холбогдох*******хэсгийг*******хүчингүй*******болгож*******байгааг*******эс*******зөвшөөрч*******байна.

Б.*******гийн*******тухайд*******24*******хүний*******регистр*******зөрүүтэй*******/өөрөөр*******хэлбэл*******тухайн*******иргэн*******биш*******гэсэн*******үг,*******мөн*******6*******хүний*******өмнөөс*******өөр*******этгээд*******гарын*******үсэг*******зурсан*******зөрчил*******хөтөлбөргүй*******тогтоогдсон.

2.*******Шүүх*******хэргийг*******шийдвэрлэхдээ*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******журам*******зөрчсөн*******гэж*******үзэж*******байна.

Шүүхийн*******шийдвэрт*******хэрэгт*******авагдсан*******бөгөөд*******шүүх*******хуралдаанд*******хэлэлцэгдсэн*******нотлох*******баримт,*******хуульд*******үндэслэсэн*******байх*******ёстой.*******Гэтэл*******нотлох*******баримтыг*******шинжлэн*******судлаагүй,*******зөвхөн*******тоочиж*******хэлсэн.*******Үүнийг*******нотлох*******баримтыг*******шинжлэн*******судалсан*******гэж*******үзэх*******боломжгүй.

Иймд*******шүүхийн*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгож,*******дахин*******хэлэлцүүлэхээр*******буцааж*******өгнө*******үү.*******Давж*******заалдах*******шатны*******шүүхийн*******шүүх*******хуралдаанд*******өмгөөлөгч*******Д.Мөнхцэцэг*******миний*******бие*******биечлэн*******оролцох*******тул*******товыг*******мэдэгдэхийг*******хүсье”*******гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Давж*******заалдах*******гомдолд*******дурдсан*******үндэслэлийн*******дагуу*******хэргийг*******хянаад*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэрийг*******хэвээр*******үлдээж*******шийдвэрлэв.

Хэрэгт*******авагдсан*******нотлох*******баримтаас*******үзэхэд*******Дархан-Уул*******аймгийн*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлын*******сонгуулийн*******1*******дүгээр*******тойрогт*******Баярын*********************нь*******бие*******даан*******нэр*******дэвшиж,*******холбогдох*******материалыг*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хороонд*******хүргүүлсэн,*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хороо*******хуралдаад*******2016*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******19-ний*******өдрийн*******08*******тоот*******“Бие*******даан*******нэр*******дэвшигчийг*******бүртгэхээс*******татгалзах*******тухай”*******тогтоол*******гаргаж*******түүнийг*******бие*******даан*******нэр*******дэвшигчээр*******бүртгэхээс*******татгалзаж*******шийдвэрлэсэн*******байна.

Ийнхүү*******шийдвэрлэхдээ*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******158*******дугаар*******зүйлийн*******158.1.4.а*******“гарын*******үсэг*******хуурамчаар*******үйлдэх”*******гэж*******заасныг*******үндэслэжээ.

Анхан*******шатны*******шүүх*******бие*******даан*******нэр*******дэвшигч*******Б.*******гийн*******нийт*******цуглуулсан*******415*******сонгогчийн*******гарын*******үсгээс*******30*******сонгогчийн*******гарын*******үсгийг*******хасаж*******тооцож*******үлдэх*******385*******дэмжигч*******сонгогчийн*******гарын*******үсэг*******нь*******хуульд*******заасан*******“201”*******сонгогчийн*******гарын*******үсэг*******хүрсэн*******/хуульд*******заасан*******хэмжээнд*******хүрсэн/*******гэсэн*******шаардлагыг*******хангаж*******байна*******гэж*******дүгнэсэн*******байна.

Дээрх*******30*******иргэний*******гарын*******үсгийн*******зөрчил*******гэдгийн*******тухайд*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэрт*******дурдсанаар*******24*******хүний*******регистрийн*******дугаар*******зөрүүтэй,*******6*******хүний*******тухайд*******өөр*******этгээд*******гарын*******үсгийг*******нь*******зурсан*******болох*******нь*******тогтоогджээ.

Улсын*******Их*******Хурлын*******сонгуульд*******бие*******даан*******нэр*******дэвшигчийн*******талаар*******зохицуулсан*******129*******дүгээр*******зүйлийн*******129.3-т*******“...сонгогчдын*******гарын*******үсэг*******зуруулсан*******маягтыг*******нягтлан*******шалгахад*******бие*******даан*******нэр*******дэвшигчээс*******үл*******хамаарах,*******сонгогчийн*******бичиг*******баримттай*******холбоотой*******зөрчил*******илэрсэн*******бөгөөд*******маягтын*******зөрчилгүй*******гарын*******үсгийн*******тоо*******нь*******энэ*******хуулийн*******127.2-т*******заасан*******тооноос*******доошгүй*******бол*******дээрх*******зөрчил*******нь*******бие*******даан*******нэр*******дэвшигчийг*******бүртгэхээс*******татгалзах*******үндэслэл*******болохгүй”*******гэж*******заасныг*******төсөөтэй*******хэрэглэж*******орон*******нутгийн*******сонгуульд*******нэр*******дэвшигч*******Б.*******гийн*******тухайд*******24*******хүний*******регистр*******зөрсөн*******гэх*******асуудал*******нь*******“сонгогчийн*******бичиг*******баримттай*******холбоотой*******зөрчил”*******гэж*******үзэхээр*******байна.*******Иймд*******дээрх*******24*******сонгогч*******иргэний*******гарын*******үсгийг*******хасаж*******тооцох*******үндэслэлтэй*******байна.

Хариуцагчийн*******өмгөөлөгч*******давж*******заалдах*******гомдолдоо*******“...хуульд*******хуурамч,*******өөр*******этгээдийн*******зурсан*******гарын*******үсгийг*******хасаж*******тооцох*******зохицуулалт*******огт*******байхгүй,*******харин*******ямар*******нэг*******байдлаар*******хуурамч*******нотлох*******баримт*******байвал*******нэр*******дэвшигчийг*******нэрийн*******жагсаалтаас*******хасах,*******бүртгэхээс*******татгалзах*******зохицуулалттай”*******гэжээ.*******Өөр*******этгээд*******төлөөлөн*******зурсан*******гэх*******6*******гарын*******үсгийн*******тухайд*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******158*******дугаар*******зүйлийн*******158.1.4.а-д*******заасан *******“гарын*******үсэг*******хуурамчаар*******үйлдэх”,*******мөн*******зүйлийн*******158.1.4.д-д*******заасан*******“сонгуулийн*******эрхгүй*******этгээдээр*******гарын*******үсэг*******зуруулах”*******гэж*******заасныг*******зөрчсөн*******болох*******нь*******илэрчээ.

Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******157*******дугаар*******зүйлийн *******157.8-д*******“Аймаг,*******нийслэл,*******сум,*******дүүргийн*******сонгуулийн*******хороо*******бие*******даан*******нэрээ*******дэвшүүлэгчийн*******цуглуулсан*******сонгогчдын*******гарын*******үсэг*******үнэн*******зөв*******эсэхийг*******түүвэрлэн*******тулгах,*******тухайн*******иргэнтэй*******уулзаж*******нягтлан*******шалгаж...*******болно”*******гэж*******заасны*******дагуу*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хорооны*******гишүүн*******Ю.Ариунболд,*******И.Алтанцэцэг*******нар*******түүвэрлэн*******нягтлан*******шалгаж,*******/18*******иргэнтэй*******биечлэн*******уулзаж/*******зөрчлийг*******илрүүлсэн*******нь*******хуульд*******нийцжээ.

Нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******Ё.Ринзаан,*******Д.Оюунчимэг*******нараас*******“зөрчлийг*******Сонгуулийн*******хороо*******шалгахгүй,*******Цагдаагийн*******байгууллага*******шалгана,*******шүүхээр*******шийдүүлэх*******ёстой,*******...*******хуурамч*******гэж*******үзэж*******байгаа*******бол*******хамгийн*******гол*******нь*******иргэдээс*******гомдол*******гаргах*******ёстой*******байсан,*******...тэр*******6*******хүнээс*******хууль*******сануулж*******байцаалт*******авах*******ёстой,*******процессоороо*******яваагүй”*******гэсэн*******агуулгаар*******тайлбар*******гаргаж*******маргажээ.

Сонгуулийн*******тухай*******хуульд*******“нэр*******дэвшигчийг*******бүртгэхээс*******татгалзах*******үндэслэл*******илэрсэн”*******болон*******“зөрчил*******гаргасан*******нь*******тогтоогдсон”*******гэсэн*******2*******өөр*******үндэслэлээр*******нэр*******дэвшигчийг*******нэрийн*******жагсаалтаас*******хасахаар*******зохицуулсан*******байна.*******Бие*******даан*******нэр*******дэвшигч*******Б.*******гийн*******тухайд*******бол*******“нэр*******дэвшигчээс*******бүртгэхээс*******татгалзах*******үндэслэл*******илэрсэн”*******тул*******түүнийг*******бие*******даан*******нэр*******дэвшигчээр*******бүртгэхээс*******татгалзаж*******шийдвэрлэсэн*******байна.

Иймд*******нэр*******дэвшигч*******өөрөө*******заавал*******биечлэн*******захиргааны*******зөрчил*******гаргасан,*******тэр*******нь*******тогтоогдсон*******байх*******ёстой*******гэж*******үзэх*******боломжгүй*******тул*******нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгчийн*******гаргасан*******“цагдаа*******шалгах*******байсан,*******шүүх*******шийдэх*******байсан,*******6*******хүнийг*******байцаалт*******авах*******байсан*******гэж*******дүгнэх*******боломжгүй.*******Нөгөө*******талаар*******Сонгуулийн*******хороонд*******захиргааны*******зөрчлийг*******шалгах,*******байцаалт*******авах*******эрх*******хэмжээ*******Сонгуулийн*******төв*******байгууллагын*******тухай*******хууль*******болон*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулиар*******олгогдоогүй*******тул*******зөрчлийг*******тогтоогоогүй*******гэж*******буруутгах*******үндэслэлгүй.*******Дархан-Уул*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хороо*******Сонгуулийн*******тухай*******хуульд*******заасны*******дагуу*******5*******хоногт*******багтаан*******баримт*******бичгийг*******нягтлан*******шалгасан*******нь*******хуульд*******нийцсэн*******байна.

Ийнхүү*******нягтлан*******шалгасан*******баримтаар*******Дархан-Уул*******аймаг,*******Дархан*******сум,*******1*******дүгээр*******баг,*******Цахир*******гудамж,*******2-17*******тоотод*******оршин*******суух*******иргэн,*******Цэцгээгийн*******Алтанцэцэг,*******Сэнгээгийн*******Энхбаяр*******нарын*******гарын*******үсгийг*******насанд*******хүрээгүй,*******охин*******Энхбаярын*******Мөнгөнцэцэг*******зурсан,*******/маягтын*******22*******дугаар*******хуудасны*******7,*******8*******дугаарт/,*******мөн*******багийн*******Партизаны*******2-45*******тоотод*******оршин*******суух*******Өмдийн*******Даваасүрэнгийн*******гарын*******үсгийг*******түүнийг*******хөдөө*******байх*******хойгуур*******эхнэр*******Алтангэрэлийн*******Лхагвадулам*******зурсан,*******/маягтын*******6*******дугаар*******хуудасны*******10*******дугаарт/,*******мөн*******гудамжны*******2-39б*******тоотод*******оршин*******суух*******Цэрэндоржийн*******Ихтамирын*******гарын*******үсгийг*******эхнэр*******Бичигийн*******Алтанцэцэг*******зурсан,*******/маягтын*******10*******дугаар*******хуудас*******10*******дугаарт/,*******мөн*******гудамжны*******5-64г*******тоотод*******оршин*******суух*******Цэндийн*******Буяннэмэх,*******Чимэднамжилын*******Нямдарь*******нарын*******гарын*******үсгийг*******Цэндийн*******Баясах*******зурсан*******/маягтын*******8*******дугаар*******хуудас*******1.2.4*******дүгээрт/,*******Партизаны*******6-121*******тоотод*******оршин*******суух*******Должинсүрэнгийн*******Золжаргал,*******Золжаргалын*******Уранцэцэг*******нарын*******гарын*******үсгийн*******Чагнаабадамын*******Цэцэгбат*******нь*******зурсан*******/маягтын*******34*******дүгээр*******хуудасны*******8*******болон*******41*******дүгээр*******хуудасны*******2*******дугаарт/,*******мөн*******гудамжны*******6-102*******тоотод*******оршин*******суух*******Явуудайн*******Эрдэнэбатын*******гарын*******үсгийг*******Ойдовын*******Цээбилэг*******зурсан*******/маягтын*******41*******дүгээр*******хуудасны*******6*******дугаарт/*******болох*******нь*******тогтоогджээ.*******Энэхүү*******байдлыг*******хариуцагч*******аймгийн*******Сонгуулийн*******хороо*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******158*******дугаар*******зүйлийн*******158.1.4-д*******зааснаар*******нэр*******дэвшигчийг*******бүртгэхээс*******татгалзах*******үндэслэл*******гэж,*******нэхэмжлэгч*******талаас*******“гарын*******үсгийг*******хуурамчаар*******үйлдээгүй,*******нэр*******дэвшигчийн*******буруутай*******идэвхитэй*******үйлдэл*******байхгүй”*******гэж*******маргаж*******байна.

Давж*******заалдах*******шатны*******шүүхээс*******дэмжигч*******сонгогчийн*******санал*******гэдгийг*******тухайн*******сонгуулийн*******эрх*******бүхий*******иргэн*******өөрийн*******хүсэл*******сонирхолоороо,*******хэнээс*******ч*******хараат*******бусаар,*******тухайн*******бие*******даан*******нэр*******дэвшигчийг*******дэмжиж*******гарын*******үсгээ*******өөрөө*******зурсан*******байхыг*******ойлгоно*******гэж*******үзэв.*******Энэ*******байдлыг*******тодруулж,*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******3*******дугаар*******зүйлийн*******3.1.8-д *******“гарын*******үсэг*******хуурамчаар*******үйлдэх”*******гэж*******бүх*******төрлийн*******арга*******хэрэглэн*******/өөрөө,*******эсхүл*******өөр*******этгээдээр*******үйлдүүлэх,*******техник*******хэрэгсэл*******ашиглах*******гэх*******мэт/*******бусдын*******гарын*******үсгийг*******дуурайлгаж*******буюу*******хуулбарлаж,*******эсхүл*******зохиож*******зурах,*******сонгуулийн*******эрхгүй*******хүмүүсээр*******гарын*******үсэг*******зуруулахыг*******хэмээн*******заажээ.*******Өөр*******этгээд*******гарын*******үсэг*******зурсныг*******“өөр*******этгээдээр*******үйлдүүлэх”*******гэдэгт*******хамаарна*******гэж*******үзэв.

Мөн*******хуулийн*******3*******дугаар*******зүйлийн*******3.1.1-д*******“сонгуулийн*******эрх*******бүхий*******иргэн”*******гэж*******арван*******найман*******нас*******хүрсэн,*******иргэний*******бүртгэлд*******бүртгүүлсэн,*******эрх*******зүйн*******бүрэн*******чадамжтай*******Монгол*******Улсын*******иргэнийг”*******ойлгохоор*******хуульчилсан*******байгаа*******тул*******1998*******оны*******8*******сарын*******28-ны*******өдөр*******төрсөн,*******тухайн*******үед*******17*******нас*******8*******сар*******20*******хоногтой*******байсан*******Энхбаярын*******Мөнгөнцэцэгээр*******эцэг,*******эхийн*******нэрийн*******өмнөөс*******гарын*******үсэг*******зуруулсныг*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулийн*******158*******дугаар*******зүйлийн*******158.1.4.д*******заасан*******зөрчил*******гэж*******дүгнэв.

*******Гэхдээ*******хэргийн*******онцлог*******байдал,*******сонгууль*******болох*******хугацаа*******зэргийг*******харгалзан*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгох*******шаардлаггүй,*******тухайн*******иргэний*******Монгол*******Улсын*******Үндсэн*******хууль*******болон*******Сонгуулийн*******тухай*******хуулиар*******баталгаажсан*******сонгох,*******сонгогдох*******эрхийг*******нь*******хангах*******үүднээс *******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэрийг*******хэвээр*******үлдээж*******шийдвэрлэв.

Давж*******заалдах*******шатны*******шүүх*******хуралдаанд*******нэхэмжлэгч*******нь*******давж*******заалдах*******гомдлоосоо*******татгалзаж*******байгаагаа*******илэрхийлсэн*******тул*******түүнийг*******гомдол*******гаргаагүйд*******тооцож,*******давж*******заалдах*******журмаар*******хэрэг*******хянан*******хэлэлцэх*******ажиллагааг*******хэрэгсэхгүй*******болгох*******үндэслэлтэй*******байна.

Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******86*******дугаар*******зүйлийн*******86.1,*******87*******дугаар*******зүйлийн*******87.1*******дэх*******заалтыг*******удирдлага*******болгон

ТОГТООХ*******нь:

1.*******Дархан-Уул*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2016*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******40*******дүгээр*******шийдвэрийг*******хэвээр*******үлдээж,*******нэхэмжлэгч*******болон*******хариуцагчийн*******өмгөөлөгчийн*******давж*******заалдах*******гомдлын*******хангахгүй*******орхисугай

2.*******Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******83*******дугаар*******зүйлийн*******83.2-д*******зааснаар*******нэхэмжлэгч*******Б.**************давж*******заалдах*******гомдол*******гаргаагүйд*******тооцож,*******түүний*******гомдолд*******холбогдох*******давж*******заалдах*******журмаар*******хэрэг*******хянан*******хэлэлцэх*******ажиллагааг*******хэрэгсэхгүй*******болгосугай.

3.*******Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******80*******дугаар*******зүйлийн*******80.1,*******83*******дугаар*******зүйлийн*******83.2,*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******57*******дугаар*******зүйлийн*******57.3,*******Улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжийн*******тухай*******хуулийн*******41*******дүгээр*******зүйлийн*******41.1.3-д*******зааснаар*******нэхэмжлэгчийн*******давж*******заалдах*******гомдол*******гаргахдаа*******улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжид*******төлсөн*******70200*******төгрөгийг*******буцаан*******олгож,*******хариуцагч*******нь*******давж*******заалдах*******гомдол*******гаргахдаа*******улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжаас*******чөлөөлөгдсөнийг*******дурдсугай.

Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******86*******дугаар*******зүйлийн*******86.5*******дахь*******хэсэгт*******зааснаар*******давж*******заалдах*******шатны*******шүүх*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******журам*******зөрчсөн,*******хууль*******буруу*******хэрэглэсэн*******гэж*******нэхэмжлэгч,*******хариуцагч,*******тэдгээрийн*******төлөөлөгч,*******өмгөөлөгч*******үзвэл*******магадлалыг*******гардан*******авсан*******эсхүл*******хүргүүлсэн*******өдрөөс*******хойш*******14*******хоногийн*******дотор*******Улсын*******Дээд*******шүүхийн*******Захиргааны*******хэргийн*******танхимд*******хяналтын*******журмаар*******гомдол*******гаргах*******эрхтэй.

ШҮҮХ*******БҮРЭЛДЭХҮҮН:

*******

*******ЕРӨНХИЙ*******ШҮҮГЧ *******Б.МӨНХТУЯА

*******ШҮҮГЧ *******О.НОМУУЛИН

*******ШҮҮГЧ *******Э.ЗОРИГТБААТАР