МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ч.Байгалмаа даргалж,

Нарийн бичгийн дарга Б.Сайнбилэг

Улсын яллагч: Д.Рэгзэдмаа

Шүүгдэгч: *******, түүний өмгөөлөгч Д.Мэндээ /онлайнаар/, нарыг оролцуулан тус шүүхийн танхимд хийсэн  шүүх хуралдаанаар

Аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2.1, 2.3-т зааснаар шүүгдэгч *******эд холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн 2114000000367 дугаартай хэргийг 2022 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

  Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт : Монгол Улсын иргэн,******* ургийн овогт *******, регистрийн дугаар: *******, Холбогдсон хэргийн талаар :

 Шүүгдэгч ******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2022 оны 06 дугаар сарын 01-ний шөнийн 02 цагийн үед Баянхонгор аймгийн Баацагаан сумын 5 дугаар багийн нутаг “Хоолойн худаг” гэх газарт Мустанг-5 маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7а-д заасан “Тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох, жолоодлогын дадлага хийхээс бусад тохиолдолд, эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчинтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохыг хориглоно”, мөн дүрмийн 12.1 "Жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон тээж яваа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр тохируулан сонгож явна." гэсэн заалтыг тус тус зөрчсөний улмаас замын хөдөлгөөнд оролцож байх үедээ анхаарал болгоомжгүйгээс дэрс дээгүүр давж унаж зам тээврийн осол гарган иргэн*******гийн эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулж Авто тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журам зөрчих гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр

ТОДОРХОЙЛОХ нь :

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах, өмгөөлөх талаас шинжлэн судлуулахаар санал болгосон болон тухайн хэрэгт хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цугларсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

 Шүүгдэгч *******ийн мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэгтээ:

... 2022 оны 05 дугаар сарын 31-ний өдөр******* ахыг ирээд аваадах гэж хэлсэн. Тэгээд 15 цагийн үед бид сумын төв дээр ирээд дэлгүүрээс 1 шил, 0.75 литртэй архи аваад сумын баруун талд байх Дамаажун гэх айлд очиж архиныхаа талыг уугаад буцаж сум ороод дахин дэлгүүрээс 1 шил архи 0.75 литртэй Ерөөл аваад Дэлгэр эгчийн гэрт сүүлд авсан архинаас******* ах бид хоёр уугаад надад хийж өгөхөөр нь балгачихаад өгсөн. Баацагаан сумын 1 дүгээр багийн нутаг Хоолойн худаг гэх газар мотоцикльтой******* ахтай юм ярьж хойшоо харж явж байгаад урагшаа харахад дэрс таарахаар нь хажуугаар гартал дахин нэг дэрс гарч ирээд даваад цаана нь ойчсон. Тэгээд босож ирэхэд******* ах дэрсний нөгөө талд унасан. Чих, хамарнаас цус гараад байхаар нь сумын эмнэлэгт дуудлага өгөөд удалгүй эмнэлгээс эмч нар ирээд аваад явсан. Тухайн үед бага зэргийн согтолттой байсан. А ангилал жолоодох эрхийн үнэмлэхтэй. 2018 онд жолооны сургуульд сууж авсан. Одоо үнэмлэхээ хаясан аваагүй байгаа. Миний жолоодож явсан мотоцикль нь******* ахын улсын дугааргүй, улаан өнгийн мотоцикль байсан. Тухайн үед 30 км цагийн хурдтай явж байсан. Би******* ахад нийт 4,000,000 төгрөг өгсөн. Суманд байхад бүх эм, тарианы эмчилгээ мөн аймагт байхад нь томографикийн зураг, эм тарианы зардал болон 2,250,000 төгрөг өгсөн. Эм тариа авч өгөхөд дандаа бэлэн мөнгөөр авч байсан тул ямар нэг баримт байхгүй байгаа. Харин 2,250,000 төгрөгийн баримтыг гаргаж өгнө... гэх  мэдүүлэг /хх-ийн 90-92/,

Хохирогч*******гийн мөрдөн байцаалтад өгсөн

“...Би Баацагаан сумын 5 дугаар багт хөдөө байж байгаад Цэгмид гэх залууг дуудсан. Мягмаргарам гэдэг хүний мотоциклийг унаад сумын төв рүү ******* гээд дүү дээрээ ирсэн. *******ийг аваад сумын төвөөс гарч яваад айлд 1 шил архи уусан. Тэндээсээ ******* мотоцикль унаад би араар нь сууж яваад онхолдох шиг болсон. Тэрнээс хойших зүйлийг санахгүй байна. Нэг мэдсэн эмнэлэг дээр сэрсэн. Би өөрөө хөл, гар муутай хүн. ******* мотоцикль унаад би араар нь сууж явсан. одоогоор нуруу нугасаар хөшиж өвдөнө. Хөл өвдөгөөрөө өвдөж байгаа. Толгой бага зэрэг өвдөж байна. Надад одоогоор ямар нэг гомдол санал байхгүй. Нэхэмжлэх зүйл байхгүй. ...******* надад эмчилгээний мөнгө гэж 4,000.000 төгрөг өгсөн. Унаж явсан мотоцикль миний мотоцикль байгаа юм. Тухайн мотоциклийг малын эзэн Мягмаргаран надад өгсөн, мотоциклийн хувьд эвдэрсэн зүйл байхгүй ...гэх мэдүүлэг /хх-ийн 26-27, 29-30/,

 Гэрч *******ын мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн

... сумаас ******* залгаад ирээд аваад гэрт хүргээд өг гэж байна очиж авахаас гэж байсан. Орой Бороо ах руу 23 цаг өнгөрч байхад *******ийн дүү Билэгт ах залгаад *******,******* ах хоёр мотоциклтой явж байгаад унасан байна. Нэг нь ухаангүй байна гэж хэлэхээр нь бид хоёр иртэл Баацагаан сумын 5 дугаар баг “Хоолой худаг” гэх газар Цэгмид аавыг тэвэрчихсэн аав ухаангүй, чих, ам, хамраас нь цус гарсан байдалтай байсан. Юу болсон талаар асуухад Цэгмид сум орчихоод буцаж явж байгаад дэрс мөргөөд онхолдчихлоо гэж хэлсэн. Өөр юм хэлээгүй,..******* ах би жолоодож явсан гэж хэлсэн...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 42-43/,

Гэрч *******гийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн

...Манайд дэлгүүр хаагаагүй байна гээд архи аваад ороод ирсэн. Орж ирээд авсан архинаасаа шаазан аяганы талаас доогуур хийгээд нэг, нэг уусан надад хийж өгөхөөр нь би уугаагүй амсаад өгсөн. Тэгээд манайд хоол цай идэж уугаад 23 цаг 40 минутын үед хөдлөөд явсан. Манай гаднаас ******* мотоциклийг нь унаж явсан. Манайхаас гарахад архи нь гайгүй байсан. Гуйвж дайвсан юм мэдэгдэхгүй байсан. Тэгээд шөнө 01 цагийн үед хүү Бямбажаргал нь аавын бичиг баримтыг нь авъя гээд ороод ирэхээр нь би юу болсон талаар асуухад аав мотоциклоос унаад ухаангүй байна гэж хэлсэн... Хэрүүл маргаан хийсэн зүйл байхгүй. Тайван ярилцаж байгаад хоол цай идэж уугаад гарсан” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 46-47/,

Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2022 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдрийн №3265 дугаартай

... Ирүүлсэн цус нь дээжийн хэмжээнд хүрэлцэж байсан тул тэнцэж байна. "*******" гэсэн хаягтай цуснаас 1,6 промилли илэрч байна. Цусанд илэрсэн 1,6 промилли спиртийн агууламж нь согтолтын дунд зэрэгт хамаарна” гэсэн шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 60-62/,

Баянхонгор аймгийн Шүүх шинжилгээний албаны 2022 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдрийн 436 дугаартай шинжээчийн

1.Д.Батдоогийн биед хүзүүний 5-р нугалмын их биеийн шахагдсан, хэлтэрхийтэй бороолоогүй хугарал, тархины баруун чамархайн дэлбэн, духны хэсэг, зулайн дэлбэнгийн цус хуралт, тархи доргилт, зүүн гайморын хөндийн шингэн хуралдалт, хамрын таславчийн бороолоогүй хугарал, мурийлт, шанаа, хацар, далны зулгаралт гэмтэл тогтоогдлоо.

2.Дээрх гэмтлүүд нь учирсан үедээ амь насанд аюултай.

3.Дээрх гэмтлүүд нь тухайн хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой.

4.Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд тогтонги нөлөөлөх эсэх нь гэмтлийн бүрэн эдгэрэлт эмчилгээний үр дүнгээс хамаарна.

5.Дээрх гэмтлүүд нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 3.1.3, 3.1.5-т зааснаар амь насанд аюултай тул гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна.” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 66-67 дугаар хуудас/,

Цагаан шонхор жигүүр НҮТББ замын хөдөлгөөний аюулгүй байдал судлалын хүрээлэнгийн шинжээчийн 2022 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 22/130 дугаартай

1.Мустанг-5 маркийн, улсын дугааргүй мотоциклийн жолооч ******* нь Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7-д заасан  “..Жолоочид дараах зүйлийг хориглоно. а/ ... согтууруулах ундаа, ... хэрэглэсэн ... үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох”, мөн дүрмийн 12.1 -д “...Жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон заа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас эхгүйгээр тохируулан сонгож явна....” гэснийг тус тус зөрчсөн байх үндэслэлтэй. Зорчигч******* Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн аль нэг заалтыг зөрчсөн гэх үндэслэлгүй байна.  

2.Мустанг-5 маркийн, улсын дугааргүй мотоциклийн жолооч ******* нь улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн заалтыг зөрчсөн нь /энэхүү дүгнэлтийн 1 дүгээр  хариултад тусгагдсан/ уг зам тээврийн осол гарахад шалтгаалсан гэж үзэж байна.

 3. Зам тээврийн осолд зам, замын байгууламж, тэдгээрийн бүрэн бүтэн нөлөөлсөн гэх үндэслэлгүй... гэх дүгнэлт /хх-ийн 73/,

Баянхонгор аймгийн Энх нахиа ХХК-ийн шинжээчийн 2022 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 287 дугаартай ... мустанг-5 маркийн мотоциклийн  үнэ 480,000 төгрөг ... гэх дүгнэлт /хх-ийн 77/,

- гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээллийг хүлээн авсан тэмдэглэл / хх-ийн 06/, хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт / хх-ийн 08-16/, эд зүйлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 18-23/, Эрүүгийн хэрэг  үүсгэж яллагдагчаар татах тухай прокурорын тогтоол /хх-ийн 83-86/, шүүгдэгч *******ийн эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн95/, эд хөрөнгөтэй эсэх лавлагаа /хх-ийн 97/, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /хх-ийн 98/, депозит дансны хуулганууд /хх-ийн102-106/, бусад бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судалсан болно.

Шүүгдэгч *******эд холбогдох хэрэгт цугларсан болон шүүхээр хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудын хүрээнд шүүх эрх зүйн дүгнэлт хийж, хэргийг эцэслэн шийдвэрлэх дараах үндэслэл тогтоогдов.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хэрэгт цугларч бэхжүүлсэн, шүүгдэгч, хохирогч, гэрч нараас мэдүүлэг авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам, шаардлага зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан буюу хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж прокурорын шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар дүгнэлт хийж холбогдох хэргийг хянан шийдвэрлэх боломжтой.

Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтуудад тулгуурлан хэргийн газар болсон гэх үйл баримтад дүгнэлт хийхэд гэмт хэрэг гарсан байдал, гэмт хэрэг гарах болсон шалтгаан, хэн үйлдсэн, гэмт хэргийн сэдэлт, гэм буруугийн хэлбэр зэргийг хангалттай тогтоож ирүүлсэн гэж үзэж хэргийг шийдвэрлэлээ.

Шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар “хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг тухайн шүүгдэгчийн хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд” хянан хэлэлцлээ.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг болон мөн хуулийн тусгай ангид заасан тохиолдолд гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцно.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлд заасан “Авто тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журам зөрчих” гэмт хэргийн үндсэн шинж нь авто тээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол учирсан байхыг шаарддаг.

Шүүгдэгч ******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2022 оны 06 дугаар сарын 01-ний шөнийн 02 цагийн үед Баянхонгор аймгийн Баацагаан сумын 5 дугаар багийн нутаг “Хоолойн худаг” гэх газарт Мустанг-5 маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7а-д заасан “Тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох, жолоодлогын дадлага хийхээс бусад тохиолдолд, эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчинтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохыг хориглоно”, мөн дүрмийн 12.1 "Жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон тээж яваа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр тохируулан сонгож явна." гэсэн заалтыг тус тус зөрчсөний улмаас замын хөдөлгөөнд оролцож байх үедээ анхаарал болгоомжгүйгээс дэрс дээгүүр давж унаж зам тээврийн осол гарган иргэн*******гийн эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан болох нь  мөрдөн байцаалтын шатанд үйлдсэн хэргээ хүлээн мэдүүлсэн шүүгдэгч *******ын мэдүүлэг /хх-ийн 9092/, хохирогч*******гийн мэдүүлэг /хх-ийн 26-27/, гэрч *******ын мэдүүлэг /хх-ийн 42-43/, гэрч *******гийн мэдүүлэг /хх-ийн 46-47/,  Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2022 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдрийн 3265 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 60-62/, Баянхонгор аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2022 оны  06 дугаар сарын 17-ны өдрийн 436 дугаар шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 66-67/, Цагаан шонхор жигүүр НҮТББ замын хөдөлгөөний аюулгүй байдал судлалын хүрээлэнгийн шинжээчийн 2022 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 22/130 дугаар дүгнэлт болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан хэрэгт авагдсан бусад нотлох баримтуудаар нотлогдож тогтоогдож байна.

Замын хөдөлгөөнд оролцож буй аливаа этгээд нь Замын Хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнтэй нийцүүлэн гаргасан Замын хөдөлгөөний дүрмийг сахин биелүүлэх үүрэгтэй.

Шүүгдэгч ******* нь замын хөдөлгөөний дүрмийг зөрчсөн үйлдэл нь гэм буруугийн болгоомжгүй хэлбэртэй бөгөөд тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний улмаас ямар нэгэн хор уршиг учрах боломжтойг урьдчилан мэдсэн боловч түүнийг гаргахгүй байж чадна гэж тооцож үйлдсэн гэж үзнэ.

Аймгийн прокурорын газраас  Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2.1, 2.3-т зааснаар шүүгдэгч *******эд холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчилж байгаа нь хэргийн бодит байдалд нийцсэн, Эрүүгийн хуулийг зөв хэрэглэсэн байх тул шүүхээс *******ийг согтуурсан үедээ авто тээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас нэг хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.2 дугаар зүйлийг баримтлан мөн хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1-д заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх зарчимд тулгуурлан , хуульд заасан хариуцлага оногдуулах үндэслэлтэй гэж үзлээ.

Шүүгдэгч ******* эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудсанд Цагдаагийн Ерөнхий газрын МСТ-ийн ял шийтгэлийн мэдээллийн санд бүртгэгдээгүй байх тул түүнийг анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн гэж дүгнэв.

Шүүгдэгч ******* нь тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа хөнгөн эмт хэрэг үйлдсэн, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг шүүгдэгч ******* нь төлж барагдуулсан зэргийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1, 1.2-д зааснаар хөнгөрүүлэх нөхцөлд байдалд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байна.

Шүүгдэгч ******* нь хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гэмт хэргийн улмаас учирсан хохиролд  хохирогч*******д 40000000 төгрөг төлж барагдуулсан, хохирогч нь нэхэмжлэх зүйлгүй талаар илэрхийлсэн байх тул шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзлээ

Шүүгдэгч *******, түүний өмгөөлөгч Д.Мэндээ нар нь хэргийн нөхцөл байдал гэм буруу, хэргийн зүйлчлэлийн талаар маргаагүй, хүлээн зөвшөөрсөн болохыг тус тус тэмдэглэх нь зүйтэй.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, аюулгүй байдалд шууд учирсан үр дагаврыг гэмт хэргийн хохирол гэж, мөн хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэрэг үйлдэж хохирол учруулсны улмаас үүссэн үр дагаврыг гэмт хэргийн хор уршиг гэж Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт тодорхойлж, гэмт хэргийн хохирол, хор уршгийг тодорхойлж, бодит хохирлыг нөхөн төлүүлэх, хор уршгийг арилгахад гарах зардлын мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх хэмжээг тогтооно гэж мөн зүйлийн 5 дахь хэсэгт хуульчилсан.

Шүүхээс эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ шүүгдэгч *******ийн үйлдсэн гэмт хэргийн нөхцөл байдал, хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч буй шүүгдэгчийн хувийн байдал, хохирогчийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн мэдүүлэг, түүнд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын талаарх улсын яллагчийн болон шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн дүгнэлт зэргийг тал бүрээс нь харгалзан үзэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2.1, 2.3-т зааснаар шүүгдэгч *******ийн  тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1 жилийн хугацаагаар хасаж хорих ял оногдуулахгүйгээр нэг жилийн хугацаагаар тэнсэж, үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээг хэрэглэж, түүнд хяналт тавихыг Баянхонгор аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгах нь зүйтэй гэж шүүхээс үзлээ.

Учир нь шүүгдэгч  *******ийн үйлдсэн гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан хөнгөн гэмт хэргийн ангилалд хамаарч байна. Мөн шүүгдэгч ******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлсөн зэрэг нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 1.1-д заасан нөхцөлийг бүрэн хангаж байна.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******эд оногдуулсан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1 жилийн хугацаагаар хасах ялыг, үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ авсан үеэс тоолох нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч ******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, түүний баримт бичиг шүүхэд шилжиж ирээгүй, гаргавал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдаж шийдвэрлэв.

Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн 22.4 дүгээр зүйлийн 22.4.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1,2,3,4,  36.6, 36.7 дугаар зүйлийн 2.1, 2.3,2.4, 36.7 дугаар зүйлийн 3.1, 3.2,  36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон     ТОГТООХ нь :

1. Шүүгдэгч ******* овогт *******ийг согтуурсан үедээ авто тээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай. 

2. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2.1, 2.3-д зааснаар шүүгдэгч *******ийг тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхийг 1 жилийн хугацаагаар хасаж, хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 жилийн хугацаагаар тэнсэж, үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ хэрэглэсүгэй.

 3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2.5-д зааснаар шүүгдэгч *******эд оршин суугаа газар, ажил сургуулиа өөрчлөн, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэж байх үүргийг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээг авсугай.

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 4, 5, 7.3 дугаар зүйлийн 5-т зааснаар шүүгдэгч ******* нь тэнссэн хугацаанд хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээг зөрчсөн, санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн бол шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож, энэ хуулийн 6.8, 6.9 дүгээр зүйлд заасан журмаар ял оногдуулахыг мэдэгдсүгэй.

5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 9-т зааснаар шүүгдэгч *******эд оногдуулсан хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 жилийн хугацаагаар тэнсэж, оршин суугаа газар, ажил сургуулиа өөрчлөн, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэж байх үүргийг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээнд хяналт тавихыг Баянхонгор аймгийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

6.  Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.7 дугаар зүйлийн 3-т зааснаар шүүгдэгч *******эд оногдуулсан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1 жилийн хугацаагаар хасах нэмэгдэл ялыг хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 жилийн хугацаагаар тэнссэн ял дээр нэмж оногдуулсан тул үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ авсан үеэс хугацааг тоолсугай.

7. Шүүгдэгч ******* нь бусдад төлөх төлбөргүй, цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, түүний баримт бичиг шүүхэд шилжиж ирээгүй, гаргавал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг дурдсугай.

8. Шүүгдэгч *******эд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээж шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц хүчингүй болгосугай.

9. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдаж, шийтгэх тогтоолыг улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч өөрөө гардан авснаас буюу хүргүүлснээс хойш эс зөвшөөрвөл 14 хоногийн дотор   Баянхонгор аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

10. Давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч *******эд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ   Ч.БАЙГАЛМАА