МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Налайх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Э.Энхжаргал даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Цагаанцоож,

улсын яллагч Ц.Цэрэнбалжир,

хохирогч Х.*******,

шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Г.Наранбаатар,

шүүгдэгч Ц.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

 

Налайх, Багахангай дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Ц.Цэрэнбалжирын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* овогт *******ын *******т холбогдох эрүүгийн ******* дугаартай хэргийг 2022 оны 12 дугаар сарын 02-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

   Монгол Улсын иргэн, ******* өдөр ******* аймаг, ******* суманд төрсөн, настай, эрэгтэй, бага боловсролтой, мэргэжилгүй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, , , хамт , , тоотод оршин суух, урьд ял шийтгэл үгүй,

   ******* овогт *******ын ******* /РД: /.

 

            Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч Ц.******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2022 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийн 20 цагийн орчим Налайх дүүргийн , тоот гэртээ гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай хүн болох Х.*******тэй “ажлаасаа оройтож ирлээ” гэх шалтгаанаар маргалдаж, түүний нүүр хэсэгт гараараа 2-3 удаа цохиж, биед нь зүүн нүдний доод зовхинд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл учруулж, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийг гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар үйлдсэн буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

            Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

 

            Шүүгдэгч Ц.******* нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: “Манай аав 2022 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдөр хотоос ирсэн. Би аавтайгаа нийлж, архи уусан. Тэгээд ийг ажлаасаа оройтож ирлээ гэж бухимдаж, маргаан үүсгэж, нүүр рүү нь2-3 удаа алгадсан” гэв.

 

            Хохирогч Х.******* нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: “Гомдол санал байхгүй” гэв.

 

            Улсын яллагч шүүх хуралдаанд дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

1. Хохирогч Х.*******ийн өгсөн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 05-07 дахь тал),
2. Гэрч М.*******ын өгсөн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 9 дэх тал),
3. Гэрч Б.гийн өгсөн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 13 дахь тал),
4. 2022 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрийн Аюулын зэргийн үнэлгээ хийсэн тэмдэглэл (хавтаст хэргийн 19-20 дахь тал),
5. Нийслэлийн Шүүхийн шинжилгээний газрын Налайх дүүргийн Шүүхийн шинжилгээний хэлтсийн шинжээчийн 2022 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 08/шэ/15153 дугаар дүгнэлт (хавтаст хэргийн 28-29 дэх тал)
6. “” эмнэлгийн 2022 оны 11 дүгээр сарын 04-ний өдрийн Рентген зургийн дүгнэлт (хавтаст хэргийн 60-61 дэх тал) зэрэг болно.

 

            Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Г.Наранбаатар шүүх хуралдаанд дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд: Шүүгдэгч Ц.*******ын эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас, төрсний гэрчилгээний хуулбар, шүүгдэгч Ц.*******ын ажлын газрын тодорхойлолт (хавтаст хэргийн 34-36 дахь тал) зэрэг болно.

 

Шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугийн талаар

 

Шүүх хуралдаанд улсын яллагч “шүүгдэгч Ц.*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн” гэм буруутайг нотлох, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Г.Наранбаатар нь “улсын яллагчийн зүйлчилсэн хуулийн зүйл, заалттай маргахгүй, ял шийтгэлийг хөнгөрүүлэх” гэсэн байр сууринаас оролцов.

 

Шүүх прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд, шүүгдэгчийн холбогдсон хэрэгт гэм буруу, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ шүүхийн хэлэлцүүлэгт тогтоогдсон үйл баримт, шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугласан нотлох баримтуудыг үндэслэн дүгнэвэл:

 

Шүүгдэгч Ц.******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2022 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийн 20 цагийн орчим Налайх дүүргийн , тоот гэртээ гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай хүн болох Х.*******тэй “ажлаасаа оройтож ирлээ” гэх шалтгаанаар маргалдаж, түүний нүүр хэсэгт гараараа 2-3 удаа цохиж, биед нь зүүн нүдний доод зовхинд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл учруулсан үйл баримт нь:

 

• Хохирогч Х.*******ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2022 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдөр манай охин Ш.Шинэчимэг над руу утсаар залгаад “өвөө, бага хүүтэйгээ манайд ирсэн, аавтай нийлээд тэр гурав архи ууж байна” гэж хэлэхээр нь “ээж нь одоо очлоо” гэж хэлсэн. Тэгээд ажлаа тараад 20 цагийн үед гэртээ очсон. Тэгэхэд манай нөхөр Ц.*******, хадам аав М.*******, хадам дүү Ц. нар архи уусан байдалтай байсан. ...тэгээд би хоол ундаа хийх гээд байж байтал манай нөхөр гэнэт Ц.******* намайг орой ирлээ гээд үглээд байхаар нь би өөдөөс нь маргатал над руу уурлаж босож ирээд миний нүүр хэсэг рүү гараараа хоёроос гурван удаа цохиод авсан. Тэгээд би хажуу айлруугаа ороод “намайг Ц.******* зодоод байна” гэж хэлтэл хажуу айлын хүмүүс цагдаа дуудсан байсан. Цагдаа нар ирэхэд манай нөхөр “одоо дахиж асуудал гаргахгүй ээ унтлаа” гэж хэлээд үлдсэн. Тэгээд манай нөхөр асуудал үүсгээгүй унтсан. ...Өмнө 2022 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдөр Налайх дүүргийн тоотод байх гэртээ нөхөр бид хоёр хоёулаа байж байгаад нөхрийн ажлыг ярьж байгаад бид хоёр хоорондоо маргалдсан юм. Тэгтэл манай нөхөр миний шагай хэсэг руу өшиглөж миний хөлийг эвгүй болгосон. Тэгээд миний хөл нэг л эвгүй болчхоод яваад байхаар нь би Налайх дүүргийн 10 дугаар хороонд байх “” гэдэг нэртэй эмнэлэгт очиж үзүүлэхэд “ясанд үүссэн гэмтэл байхгүй байна, зөөлөн эд гэмтсэн байна” гээд миний хөлийг гипсдсэн ба өөр ямар нэгэн эмчилгээ хийлгээгүй цагдаад дуудлага өгөөгүй өнгөрсөн. Миний очиж үзүүлсэн эмнэлэг хувийн эмнэлэг болохоор ямар нэгэн эмнэлгийн бичиг баримт, өвчний түүх байхгүй. Тухайн үед эмчийн бичиж өгсөн тодорхойлолтыг би хэрэгт гаргаж өгч хавсаргуулсан. Одоо миний хөл зүв зүгээр болчихсон болохоор тэр үйл явдлыг яриад байх шаардлагагүй. Манай нөхөр өөрөөр намайг зодож цохиж байсан удаа байхгүй...” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 05-07 дахь тал),

 

• Гэрч М.*******ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2022 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдөр хүү Ц.*******, бэр Х.******* хоёрынхоо гэрт өөрийн бага хүү Ц.ын хамт очсон. ...би авчирсан нэг шил архиа ганцаараа уугаад талыг нь үлдээсэн байсан. Тэгээд би унтаад өгсөн. ...би Ц.*******ыг ээ зодож байхыг нь хараагүй. Харин манай хүү Ц. 2022 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр эрүүлжүүлэхээс гарч ирээд “Ах Ц.******* таныг унтсан хойгуур ээ алгадсан” гэж надад хэлсэн...” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 09 дэх тал),

 

• Гэрч Б.гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2022 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр би ээс Налайх руу хүргэн хүү, охин хоёрынхоо гэрээр орж эргэх гээд ирсэн юм. Охиныхоо гэрт ирэхэд манай хүргэн, төрсөн аав, дүү хоёртойгоо архидаж байсан. Тэгээд би уурлаад “та нар чинь яахлаараа аав, хүүгээрээ нийлчихсэн архидаж байдаг байна аа” гэж хэлээд тэндээсээ гарч яваад охиныхоо ажил дээр ирсэн. Охинтойгоо уулзаад юу болоод байгааг нь асуухад “манай нөхөр намайг Б.гийн янхан охин гээд зодсон” гэж надад хэлсэн. Тэгээд би уурлаад цагдаагийн байгууллагад дуудлага өгсөн...” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 13 дахь тал),

 

• Нийслэлийн Шүүхийн шинжилгээний газрын Налайх дүүргийн Шүүхийн шинжилгээний хэлтсийн шинжээчийн 2022 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 08/шэ/15153 дугаар “Х.*******ийн биед зүүн нүдний доод зовхинд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр, тухайн хэргийн хугацаанд үүсэх боломжтой. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Цаашид хөдөлмөрийн ерөнхий чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй.” гэх дүгнэлт (хавтаст хэргийн 48-49 дэх тал), “” эмнэлгийн 2022 оны 11 дүгээр сарын 04-ний өдрийн Рентген зургийн дүгнэлт (хавтаст хэргийн 60-61 дэх тал) зэрэг хавтаст хэрэгт авагдсан баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, хоорондоо агуулгын зөрүүгүй, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн байх тул хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай, үнэн зөв гэж үнэлж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгов.

            Хууль зүйн хувьд шүүгдэгч Ц.*******ын үйлдэл нь идэвхтэй, ухамсартай үйлдэл бөгөөд хохирогч Х.*******ийн эрх чөлөөнд халдаж, хөнгөн зэргийн гэмтэл учруулж, хор уршигт зориуд хүргэсэн байх тул түүнийг гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр хүний эрүүл мэндэд хохирол учруулсанд тооцно.

 

            Мөн шүүгдэгч Ц.*******ын үйлдлийн улмаас хохирогчийн биед эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах хөнгөн гэмтэл учирсан нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон байх тул хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан гэж үзнэ.

 

Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд “гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай хүн гэж , нөхөр, гэр бүлийн бусад гишүүн, хамтран амьдрагч, …этгээдийг” ойлгох ба мөн хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.1-д “гэр бүлийн хүчирхийлэл гэж энэ хуулийн 3 дугаар зүйлд заасан этгээд энэ хуулийн үйлчлэлд хамаарах хүний сэтгэл санаанд дарамт учруулах, эдийн засаг, бэлгийн эрх чөлөө, бие махбодид халдсан үйлдэл, эс үйлдэхүйг” ойлгохоор тус тус хуульчилжээ.

 

Шүүгдэгч Ц.*******, хохирогч Х.******* нар нь 2009 онд гэрлэлтээ албан ёсоор батлуулсан, дундаасаа 11 настай охинтой гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай хүмүүс байх бөгөөд шүүгдэгч нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ “ажлаасаа оройтож ирлээ” гэх шалтгаанаар маргаан үүсгэж, хохирогчийн биед халдсан, уг үйлдэлд хохирогчийг буруутгах үндэслэл тогтоогдоогүй, мөн өмнө нь хохирогчийн биед халдаж байсан зэргээс дүгнэхэд шүүгдэгчийн үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах гэмт хэргийг хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар үйлдэх гэмт хэргийн шинжийг хангасан гэж үзнэ.

 

Иймд шүүгдэгч Ц.*******ыг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.8-д заасан “гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж” хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар үйлдсэн буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох хууль зүйн үндэслэлтэй байна гэж шүүх дүгнэв.

 

            Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн талаар:

 

            Гэмт хэргийн улмаас хохирогч Х.*******ийн биед хөнгөн хохирол учирсан бөгөөд хохирогч нь баримтаар нэхэмжилсэн зүйлгүй, прокурорын хяналтын шатанд болон шүүх хуралдаанд “Гомдол санал байхгүй” гэх тайлбар, мэдүүлгийг өгсөн тул шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзэв.

 

            Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

 

Шүүх хуралдаанд улсын яллагч “Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, уг торгох ялыг 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэх” гэсэн дүгнэлт,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Г.Наранбаатар нь “Прокурорын гаргасан ялын саналыг дэмжиж байна, шүүгдэгч Ц.*******ын авч байгаа цалин хөлстэй нь холбогдуулан 500.000 төгрөгөөр торгох ялыг 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлж өгнө үү” гэсэн дүгнэлт тус тус гаргасан болно.  

 

Шүүгдэгч Ц.******* нь урьд эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудсаар Цагдаагийн ерөнхий газрын бүртгэлийн санд бүртгэгдээгүй буюу ял шийтгэлгүй байх ба шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй.

 

Шүүх шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал /согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн байсан/, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар /хохирогчийн эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан, хохирогч гомдол саналгүй гэх/, хувийн байдал /гэм буруугаа хүлээж, гэмшиж байгаа байдал, анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, эрхэлсэн тодорхой ажилтай, торгох ял биелэгдэх боломжтой/ зэргийг харгалзан прокурорын гаргасан саналын хүрээнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ц.*******ыг 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 төгрөгөөр торгох ял шийтгэж, тухайн ялыг 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч нь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулж, урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч Ц.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1, 4, 36.6, 36.7, 36.8, 37.1 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

1. ******* овогт *******ын *******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ц.*******ыг 500 (таван зуу) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 (таван зуун мянга) төгрөгөөр торгох ял шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ц.*******т оногдуулсан 500 (таван зуу) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 (таван зуун мянга) төгрөгөөр торгох ялыг 4 (дөрөв) сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, уг хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 (арван тав) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг 1 (нэг) хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

4. Шүүгдэгч Ц.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

5. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.5-д зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Ц.*******т урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болохыг

дурдсугай.

 

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл прокурор, дээд шатны прокурор, оролцогч шийтгэх тогтоол гардан авсан буюу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                         Э.ЭНХЖАРГАЛ