Монгол Улсын Шүүхийн шийдвэрийн цахим сан

Шийдвэрийн мэдээлэл

Шүүх	Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх
Шүүгч	Сайнбаярын Базарханд
Хэргийн индекс	187/2022/0849/Э
Дугаар	2023/ШЦТ/08
Огноо	2022-12-23
Зүйл хэсэг	11.6.1.,
Улсын яллагч	Л.Төгсжаргал

Холбоотой шийдвэрүүд

Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Шийтгэх тогтоол

2022 оны 12 сарын 23 өдөр

Дугаар 2023/ШЦТ/08

2022 12 23 2023/ШЦТ/08

МОНГОЛУЛСЫННЭРИЙНӨМНӨӨС

Хан-УулдүүргийнЭрүүгийнхэргийнанханшатнышүүхийншүүгчС.Базарханддаргалж,улсыняллагчЛ.Төгсжаргал,хохирогчА.*******,шүүгдэгч,шүүгдэгчийнөмгөөлөгчМ.Хувцагаан,шүүххуралдаанынарийнбичгийндаргаО.ЖавхланнарыгоролцуулантусшүүхийнтанхимднээлттэйхийсэншүүххуралдаанаарХан-УулдүүргийнпрокурорынгазрынхяналтынпрокуророосЭрүүгийнхуулийнерөнхийангийн2.2дугаарзүйлийн4дэххэсэгтзаасныгжурамланмөнхуулийнтусгайангийн28.4дүгээрзүйлийн1дэххэсэг,11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгттустусзаасангэмтхэрэгтхолбогдууланялсонсгож,яллахдүгнэлтүйлдэжирүүлсэн*******овогт**************дхолбогдохэрүүгийн2210020741185дугаартайхэргийг2022оны11дүгээрсарын30-ныөдөрхүлээнавч,энэөдөрхянанхэлэлцэв.

Шүүгдэгчийнбиеийнбайцаалт:

МонголУлсыниргэн,2003оны10дугаарсарын20-ныөдөрӨмнөговьаймгийнДаланзадгадсумандтөрсөн,19настай,эрэгтэй,бүрэндундболовсролтой,гагнуурчинмэргэжилтэй,эрхэлсэнтодорхойажилгүй,амбүл7,эцэг,эх,дүүнарынхамтамьдрах,ӨмнөговьаймгийнХүрмэнсум,2дугаарбагторшинсуух,урьдялшийтгэгдэжбайгаагүй,улсаасавсангавьяашагналгүй,биеэрүүл,ухаанбүрэн,Авхайовогт**************/РД:********/.

Холбогдсонхэргийнталаар:

ШүүгдэгчТ.Баяржавхланнь“биебиедээзахирагдахгүйцэргийналбахаагчидхарилцахдаадүрмийнзаалтзөрчиж,хүнийэрүүлмэндэдхөнгөнхохиролсанаатайучруулсангэмтхэрэгүйлдсэндхолбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХнь:

Нэг.Шүүхийнхэлэлцүүлэгтталуудынхүсэлтээрхэрэгтавагдсаняллахболонцагаатгахталындараахнотлохбаримтуудыгталбүрээсньбүрэн,бодитойгооршинжлэнсудлав.Үүнд:

1.Шүүгдэгчгаасшүүхийнхэлэлцүүлэгтөгсөн:

“...Тухайнөдрийндасгалындараацэргүүдбүгдбайрандоржирээд*******,*******бидгуравбайжбайсан.*******,*******хоёрэхлээдхөлсдарагчаасболжмаргалдажэхэлсэнба**************тай“дарга”гэдэгутгаархүндэлжхарьцажбайсан.Би*******т“чамайгдаргагээдхүндэлжхарьцажбайхад”гэжхэлэхэд“чамдямархамаатайюмбэ,гичийминь”гэжбосожирээднадруудайрсан.Намайгцохихгэхэдньбинүүрлүүньтүрүүлжцохисон.“гэсэнмэдүүлэг,

2.ХохирогчА.*******аасшүүхийнхэлэлцүүлэгтөгсөн:

“...2022оны6дугаарсарын29-нийөдөрөдрийнхоолныөмнөхдасгалхийгээдбайрандоржирсэн.Бицэргийнбайрандхөлстэйоржирээдийхөлсдарагчийгхэрэглэчхээдбайжбайсан.надад“минийхийгхэрэглэ”гэжхэлсэн.

Тухайнүедби*******ыгхараасанньүнэн.Өөрөөчнамайгхараасан.Эхэндээ“та”гэжбайгаадсүүлдхараажэхэлсэн.Тэрүед*******“чиминийүеэлийгхэлэххэлэхгүйүгээрхараалаа”гэжхэлсэн.Би“чамтайяриагүйбайна”гэхэд*******уурласан.

Баяржавхланбосожирэхээрньби“яахгэжбайгааюмбэ“гээдөөдөөсньочоод,цаашньтүлхээд“зайл”гээдэргээдхарахаднамайгцохисон.Тухайнүедминийамнаасцусгарсан.00оржтолиндхарахадуруулсэтэрсэнбайсан.

Өмнө*******тай12сардцэвэрлэгээнээсболжмуудалцажбайсан.Би“аягахураачхаадир”гэхэд“хураахгүйчиөөрөөхураа”гэжхэлсэн.Тэрүедминийхамаррууцохижбайсан.Одоогоорбаримттайнэхэмжлэхзүйлбайхгүй.Сорвиарилгаххагалгаандороодзардлыгньжичнэхэмжилнэ.Тухайнүедбиднарынхоорондболсонявдалдүрмийнбусхарилцаанаасүүссэн.”гэсэнмэдүүлэг,

Хоёр.Эрүүгийн................... дугаартайхэргээс:

1.МөрдөншалгахажиллагааныявцадА.*******ийнхохирогчоорөгсөн:

“...Би2021оны10дугаарсарын21-нийөдөрЗэвсэгтхүчний120дугаарангидхугацаатцэргийналбахаагчаартатагдсан....2022оны6дугаарсарын29-нийөдөр13:00цагийнүедгүйлтгимнастикаахийчхээдхоолондорохгээдунтлагынбайрлууороодөөрийнхөлсдарагчийгтүрхэхгэхэдэвгүйүнэртэйбайхаарньдотнонайзийхөлсдарагчийгөөртньхэлчихсэнбайсанучираваадтүрхэхгэжбайхадхажуугаас*******“хүнийюмыгдураараахэрэглэлээ”гэхээрнь“бидхэлчихсэн,чинийюмыгхэрэглэхгэжбайгаабишдээ”гээдбидхоёрмаргалдсан.

Тэгэхэд*******“чиминийүеэлийгхараалаа”гээдбосожирээдгараазангидаадцохихгэхээрньбизодолдожболохгүйгэдгийгмэдэжбайсанучир“цаашаабай”гээдтүлхээдэргээдхарахадминийуруулруумашхүчтэйцохисон.Тэгэхэдминийуруулаасцусгараадязарчихсанбайсан.Биариунцэврийнөрөөороодхарахадминийуруулаймарболчихсонбайсан....ТэгээдЦэргийнтөвэмнэлэгт8хоногхэвтэжэмчлүүлээдгарсан.”гэсэнмэдүүлэг(хэргийн13-14дэхтал),

2.Мөрдөншалгахажиллагааныявцадгэрчээрөгсөн:

“...Би6хүүхэдтэйбөгөөдхамгийнбагахүүхдийгмааньА.*******гэдэг.Манайхүү2021оны10дугаарсарын21-нийөдөрЗэвсэгтхүчний120дугаарцэргийнангид1жилийнхугацаатцэргийналбахаахаартатагдсан.

2022оны6дугаарсарын29-нийөдөрнадрууЦэргийнтөвэмнэлгээсярихаарньяваадочиходманайхүүгийнуруулынзүүнхэсэгньсэтэрчихсэнбайсан.Тэгээдюуболсонталаарасуухадцэргийнангидхамталбахаажбайсан*******гэдэгхүүхэдгараараацохисонбайсан.Манайхүүхэдцэргийнангийнхнаасаануугаад“ширээнийөнцөгмөргөсөн”гэжхэлсэнбайсан.”гэсэнмэдүүлэг(хэргийн17дахьтал),

3.Мөрдөншалгахажиллагааныявцадгэрчээрөгсөн:

“...Би2021оны10дугаарсардцэрэгттатагдаад,Хан-Уулдүүргийн12дугаархороонынутагтбайрлахЗэвсэгтхүчний120дугаарангидхуваарилагданирсэн....Тухайнүедбуюу2022оны6дугаарсарын29-нийөдрийн12цагөнгөрчбайхадцэргүүдгүйлтээсирсэн.Гадаахалуунбайсанболохоор*******,*******,бидгуравбайрандааороодамарчбайсанбөгөөдбусадцэргүүдөөрөрөөндбайсан.

Тэгэхэддэдтүрүүч*******ийхөлсдарагчийгаваадхэрэглэсэн.Би“хүнийюмхэрэглээдбайхюм,буцаагаадтавьчих,мориндяваадирэхээрхангалтдахиадөгөхбайлгүйдээ”гэжхэлэхэд*******“юунсүртэйюмбэпиздаминь,чамдхамаагүйшүү”гэхээрньби“одооболь,буцаагаадтавьчих”гэжхэлсэн.

Энэүед**************т“таныгхүндлээдхарьцаадбайхадяагаадхараагаадбайгааюмбэ”гэхэд*******“гичийминь,чиюугээдбайгааюмбэ”гээд*******гийндэргэдочоодбаруунгараадалайсанчинь*******доошоотонгойгоодбаруунгараараанүүрэнтусгазартньнэгудаацохисон.*******ийнуруулындээдталсэтрээдцусгарчихсанбайсан.Тухайнүедбидгурваасөөрхүнбайгаагүй,тэгээд*******эмчрүүявсан.”гэсэнмэдүүлэг(хэргийн21-22дахьтал),

4.Мөрдөншалгахажиллагааныявцадгэрчээрөгсөн:

“...Би...2022оны4дүгээрсарын01-нийөдрөөсХан-Уулдүүргийн12дугаархороонынутагтбайхЗэвсэгтхүчний120дугаарангидсалаанзахирагчаартомилогдонодоогхүртэлажиллажбайна.

Би2022оны6дугаарсараас7дугаарсарын18-ныхоорондбаярнаадмынүеийнпарадынбэлтгэлдгараадажлаасаачөлөөлөгдсөнбайсан.Ажилдааороход*******Цэргийнтөвэмнэлэгтхэвтэнэмчлүүлжбайсанбаюуболсонталаарасуухад“Баяржавхлантаймаргалдаадцохисон”гэжхэлсэн.Тухайнасуудалнь2022оны6дугаарсарын29-нийөдөрболсонба*******,*******,*******гурваасөөрхүнбайгаагүйгэжбайсан.”гэсэнмэдүүлэг(хэргийн26дахьтал),

5.Мөрдөншалгахажиллагааныявцадиргэнийнэхэмжлэгчээрөгсөн:

“...Хэргийнхохирогчовогтой*******нь2022оны6дугаарсарын29-нийөдөрЦэргийнтөвэмнэлэгтхэвтэнэмчлүүлж,Эрүүлмэндийндаатгалынсангаасэмчлүүлэгчийнэмчилгээнийзардалд2.512.000төгрөгзарцуулсанбайна.Иймдгэмбуруутайэтгээдээсдээрхзардлыггаргуулжшийдвэрлэжөгнөүү.”гэсэнмэдүүлэг(хэргийн82дахьтал),

6.Эрүүлмэндийндаатгалынерөнхийгазрын2022оны11дүгээрсарын18-ныөдрийн04/5303дугаартай“нэрбүхийиргэдийнэрүүлмэндийндаатгалынсангаасхөнгөлөлтболонтусламжүйлчилгээавсантөлбөрийнталаархмэдээлэл”хүргүүлсэналбантоот,хавсралтынхамт(хэргийн98-99дэхтал),

7.ШШҮХ-ийншинжээчийнХүнийбиедхийсэншинжилгээний2022оны9дүгээрсарын01-нийөдрийн1984дугаартай:

1.А.*******ийнбиедуруулдсорвигэмтэлтогтоогдлоо.

2.Дээрхгэмтэлньмохоозүйлийнүйлчлэлээрүүсгэгджээ.

3.ДээрхгэмтэлньГэмтлийнзэрэгтогтоохжурмын2.6-дзааснаарэрүүлмэндийгсарниулахгүйтулгэмтлийнзэрэгтхамаарахгүй.

4.Дээрхгэмтэлньхуучингэмтэлбайна.”гэсэндүгнэлт(хэргийн30-31дэхтал),

8.ШШҮХ-ийн2022оны9дүгээрсарын26-ныөдрийншинжээчийнХэргийнматериалаарнэмэлтээрхийсэншинжилгээний772тоот:

“1.А.*******-нбиедуруулдязарсаншархгэмтэлтогтоогджээ.

2.Дээрхгэмтэлньмохоозүйлийнүйлчлэлээрүүсгэгджээ.

3.УггэмтэлньШүүхэмнэлгийнгэмтлийнзэрэгтогтоохжурмын2.4.1-дзааснаарэрүүлмэндийгтүрхугацаагаарсарниулахтулгэмтлийнхөнгөнзэрэгтхамаарна.

4.Цаашидерөнхийхөдөлмөрийнчадварыгтогтонгиалдагдуулахгүй.”гэсэндүгнэлт(хэргийн35-36дахьтал),

9.ХохирогчА.*******ньЦэргийнтөвэмнэлэгтхэвтэнэмчлүүлсэнтухайөвчнийтүүхбаримтынхуулбар(хэргийн43-58дахьтал),

10.Зэвсэгтхүчний120дугаарангийнхугацаатцэргийналбахаагчийндэлгэрэнгүйсудалгаа,тусангийнзахирагчийнтушаалбаримтууд(хэргийн85-94дэхтал),

9.Мөрдөншалгахажиллагааныявцадшүүгдэгчгийняллагдагчаарөгсөн

“...Биялсонсгож,яллагдагчаартатсанПрокурорынтогтоолтойуншижтанилцлаа,хүлээнзөвшөөрчбайна.Би2021оны10дугаарсарын16-ныөдөрЗэвсэгтхүчний120дугаарцэргийнангидхугацаатцэргийналбахаахаартомилогдсонюм.2022оны6дугаарсарын29-нийөдөргүйлтээсцэргийнбайрандааоржирээдбайжбайхадманайдэдтүрүүч*******ньманайүеэл*******таймаргалдаадбайсан.

Би*******т“таяагаадхүнийюмыгзөвшөөрөлгүйавчхэрэглэдэгюмбэ,*******таныгдэдтүрүүчгээдхүндлээдхарьцажбайхадтаяагаадхарилцанхүндэлжхарьцахгүйбайгааюмбэ”гэхэд“чияагаадбайгааюмбэ,гөлөгминь,пиздаминь”гэжхэламаардоромжилсон.

Тэгээднамайгцохихгээдбаруунгараадалайгаадирэхээрньбитүрүүлээдбаруунгарааатгажбайгааднүүрлүүньнэгудаацохиход*******ийндээдуруулынзүүнталаасцусгарсан.Минийбуруу,бихийсэнхэрэгтээгэмшижбайна.”гэсэнмэдүүлэг(хэргийн65дахьтал)болонмөншүүгдэгчийнхувийнбайдалтайхолбоотойурьдэрүүгийнхариуцлагахүлээжбайсанэсэхийгшалгаххуудас(хэргийн68дахьтал),иргэнийүнэмлэхийнлавлагаа(хэргийн71дэхтал)зэрэгнотлохбаримтуудыгтустусшинжлэнсудлав.

Шүүхийнхэлэлцүүлэгтшинжлэгдсэндээрхнотлохбаримтуудньтухайнхэрэгтхамааралтай,агуулгынхувьдзөрүүгүй,үйлбаримтыгхангалттайтогтоожчадсан,мөрдөншалгахажиллагааныявцадЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулиартогтоосоннотлохбаримтцуглуулах,бэхжүүлэхталаархжурам,шаардлагыгзөрчсөнболонхэргийноролцогчийнэрх,хуульёсныашигсонирхлыгзөрчсөн,хязгаарласаннөхцөлбайдалтогтоогдоогүйтулшүүхтэдгээрбаримтыгхуульёсны,үнэнзөвбаримтуудгэжүнэлж,прокуророосшүүхэдшилжүүлсэнхэргийнхүрээндшүүгдэгчгийнгэмбуруугийнасуудлыгхэлэлцэншийдвэрлэхболомжтойгэждүгнэв.

Гурав.Хэргийнталаархшүүхийндүгнэлт:

3.1.ШүүгдэгчньХан-Уулдүүргийн12дугаархороонынутагдэвсгэртбайрлахЗэвсэгтхүчний120дугаарангидхугацаатцэргийналбандбайлдагчааралбахаажбайхдаа2022оны6дугаарсарын29-нийөдөртусангидхамталбахаажбайсанбайлдагчдэдтүрүүчА.*******тай“бусдынэдзүйлийгзөвшөөрөлгүйхэрэглэлээ”гэхасуудлаармаргалдан,улмаарцэргийндүрэмзөрчижА.*******ийннүүрэнтусгазартгараараанэгудаацохижхүчхэрэглэснийулмаасэрүүлмэндэднь“...уруулынязралшарх”гэмтэлбүхийхөнгөнхохиролсанаатайучруулсангэхүйлдлийгХан-УулдүүргийнпрокуророосЭрүүгийнхуулийнерөнхийангийн2.2дугаарзүйлийн4дэххэсэгтзаасныгжурамланмөнхуулийнтусгайангийн28.4дүгээрзүйлийн1дэххэсэг,11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасангэмтхэргээртустусзүйлчилж,яллахдүгнэлтүйлдэжхэргийгшүүхэдирүүлснээсшүүгдэгчидхолбогдохЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн28.4дүгээрзүйлийн1дэххэсэгтзаасан“Биебиедээзахирагдахгүйцэргийналбахаагчидхарилцахдаадүрмийнзаалтзөрчих”гэмтхэргийгЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн34.19дүгээрзүйлийн1дэххэсгийн1.1-дзаасан“гэмтхэргийншинжгүй”үндэслэлээрхэрэгсэхгүйболгоншийдвэрлэхүндэслэлтэйгэжшүүхдүгнэв.

Эрүүгийнхуулийнтусгайангидзаасаннийгэмдаюултайгэмбуруутайүйлдэл,эсүйлдэхүйгболонэнэхуулийнтусгайангидзаасантохиолдолдгэмбуруутайүйлдэл,эсүйлдэхүйнулмаасхохирол,хоруршигучирсныггэмтхэрэгттооцоххуулийнзохицуулалтай.

ШүүхийнхэлэлцүүлгээршүүгдэгчТ.БаяржавхланньХан-Уулдүүргийн12дугаархороонынутагдэвсгэртбайрлахЗэвсэгтхүчний120дугаарангидхугацаатцэргийналбандбайлдагчааралбахаажбайхдаа2022оны6дугаарсарын29-нийөдөртусангидхамталбахаажбайсанбайлдагч,дэдтүрүүчА.*******тай“бусдадхүндэтгэлтэйхандсангүй,зүйбусхарьцлаа”гэххувийнсэдэлттэйтаарамжгүйхарилцааүүсгэнмаргалдаж,улмаарнүүрэнтусгазартгараараацохижэрүүлмэндэднь“...уруулдязарсаншарх”гэмтэлбүхийхөнгөнхохиролсанаатайучруулсанүйлбаримтхэрэгтхуульдзаасанүндэслэлжурмындагууцуглуулжбэхжүүлсэн,шүүххуралдаандшинжлэнсудалсан:

-хохирогчА.*******ийнмэдүүлэг(хэргийн13-14дэхтал),

-гэрч(хэргийн17дахьтал),гэрч(хэргийн21-22дахьтал),гэрч(хэргийн26дахьтал)нарынмэдүүлэг,

-иргэнийнэхэмжлэгчмэдүүлэг(хэргийн82дахьтал),

-ШШҮХ-ийншинжээчийнХүнийбиедхийсэншинжилгээний2022оны9дүгээрсарын01-нийөдрийн1984дугаартай:

1.А.*******ийнбиедуруулдсорвигэмтэлтогтоогдлоо.

2.Дээрхгэмтэлньмохоозүйлийнүйлчлэлээрүүсгэгджээ.

3.ДээрхгэмтэлньГэмтлийнзэрэгтогтоохжурмын2.6-дзааснаарэрүүлмэндийгтүрхугацаагаарсарниулахгүйтулгэмтлийнзэрэгтхамаарахгүй.

4.Дээрхгэмтэлньхуучингэмтэлбайна.”гэсэндүгнэлт(хэргийн30-31дэхтал),

-ШШҮХ-ийн2022оны9дүгээрсарын26-ныөдрийншинжээчийнХэргийнматериалаарнэмэлтээрхийсэншинжилгээний772тоот:

“1.А.*******-нбиедуруулдязарсаншархгэмтэлтогтоогджээ.

2.Дээрхгэмтэлньмохоозүйлийнүйлчлэлээрүүсгэгджээ.

3.УггэмтэлньШүүхэмнэлгийнгэмтлийнзэрэгтогтоохжурмын2.4.1-дзааснаарэрүүлмэндийгтүрсарниулахтулгэмтлийнхөнгөнзэрэгтхамаарна.

4.Цаашидерөнхийхөдөлмөрийнчадварыгтогтонгиалдагдуулахгүй.”гэсэндүгнэлт(хэргийн35-36дахьтал),

-хохирогчА.*******ньЦэргийнтөвэмнэлэгтхэвтэнэмчлүүлсэнтухайөвчнийтүүхбаримтынхуулбар(хэргийн43-58дахьтал)болоншүүгдэгчгийнмөрдөншалгахажиллагааныявцадболоншүүхийнхэлэлцүүлэгтүйлдсэнхэргээхүлээнзөвшөөрчөгсөнмэдүүлэг(хэргийн65дахьтал,шүүххуралдаанытэмдэглэл)зэрэгнотлохбаримтуудаархангалттайнотлогдожтогтоогдсонбайна.

Хүнийэрхийнтүгээмэлтунхаглалын3дугаарзүйлд“хүнбүрамьдявах,эрхчөлөөтэйбайх,халдашгүйдарханбайхэрхтэй”гэж,МонголУлсынҮндсэнхуулийнАрванзургадугаарзүйлийн13-т“халдашгүй,чөлөөтэйбайхэрхтэй”гэжтустусзааж,хүнийэрүүлмэндийнхалдашгүйдарханбайхэрхийгбаталгаажуулсан.

ХэргийнхохирогчА.*******ийнэрүүлмэндэдучирсаншинжээчийндүгнэлтэднэрлэнзаасан“...уруулдязарсаншарх”бүхийхөнгөнхохиролньшүүгдэгчтүүнийнүүрэнтусгазартгараараацохисноосүүссэнбашүүгдэгчийнгэмбуруутайүйлдэл,угүйлдлийнулмаасхохирогчийнэрүүлмэндэдхөнгөнхохиролучирсанүрдагавархоорондыншалтгаантхолбоотогтоогдсонбайна.

ХэргийннөхцөлдгэмтхэрэггарсантухайнцагхугацаандхэргийнхохирогчА.*******ньбусдынэдзүйлийгзөвшөөрөлгүйгээрхэрэглэснээсүүдэнхэрэгтгэрчээрасуугдсан“хүнийюмхэрэглээдбайхюм,буцаагаадтавьчих”гэсэншаардлагатавихадхохирогчньзүйбусүгхэллэгхэрэглэнэсэргүүцэнмаргахявцадшүүгдэгчхохирогчидхандан“хүндэтгэлтэйхандсангүй,зүйбусхарьцлаа”гэсэншаардлагатавихадньхохирогчэсэргүүцэжмаргалдсан,улмаархохирогчА.*******ньшүүгдэгчрүүчиглэнгараараадалайхүедтэрээрхохирогчийннүүрэнтусгазартньцохисонхувийнсэдэлттэйтаарамжгүйхарилцаанаасүүсэлтэйхүчхэрэглэсэнүйлдлийнулмаасхохирогчийнэрүүлмэндэдхөнгөнхохиролучирсанүйлбаримттогтоогдсонгэжшүүхдүгнэв.

3.2.Биебиедээзахирагдахгүйцэргийналбахаагчидньхарилцанзодолдсон,эсхүлбусадбайдлаархүчхэрэглэснийгбиебиедээзахирагдахгүйцэргийналбахаагчидхарилцахдаадүрмийнзаалтзөрчихгэмтхэрэгттооцохоорЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн28.4дүгээрзүйлийн1дэххэсэгтхуульчилсанбайна.

Биебиедээзахирагдахгүйцэргийналбанхаагчгэдгийгцэргийналбантушаал,цолныэрэмбээрижил,адилзэргийгалбанхаагчийгойлгохоорхуультогтоогчоосзаасанбатухайлбал,түрүүчньтүрүүчтэй,байлдагчньбайлдагчтайгаадүрмийнбусхарилцсанбайнагэсэнойлголтюм.

Уггэмтхэргийнбүрэлдэхүүнийсубъектньбиебиедээзахирагдахгүйцэргийналбанхаагчид,өөрөөрхэлбэлалбантушаалынболонцолныхувьдхэнчньхэнийгээзахирч,захирагдахгүйцэргийналбахаагчбайхаартодорхойлогдсонбайна.

Хэргийннөхцөлдгэмтхэрэггарсангэх2022оны6дугаарсарын29-нийөдөршүүгдэгчньЗэвсэгтхүчний120дугаарангидхугацаатцэргийналбыгбайлдагчцолтойгоор,хохирогчА.*******ньмөнангиддэдтүрүүчцолтойгоорхугацаатцэргийналбахаажбайсанньтогтоогдсонбөгөөдцолныэрэмбээрдэдтүрүүчньбайлдагчийнхувьдахлахцолтойучиртэдгээрньбиебиедээзахирагдахгүйцэргийналбанхаагчбайхтухайнгэмтхэргийнсубъектийншаардлагахангахгүйбайна.

Нөгөөтээгүүрэнэгэмтхэргийнобъективталыншинжньцэргийналбаныүүрэггүйцэтгэхтэйхолбоотойдүрмийншаардлагаарзохицуулагдсанхоорондоохарилцах,харилцааныхэмхэмжээ,журмыгзөрчсөнхүчирхийллийншинжтэйбуюухарилцанзодолдох,бусадбайдлаарбиебиедээхүчхэрэглэхзэрэгүйлдлийнаргахэлбэрээрилрэхбөгөөдадилзэргийналбанхаагчидньхувийнхарилцааныбуюуалбаныбусхарилцаанаасүүсэлтэйхүчхэрэглэсэнүйлдлийгЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн28.4дүгээрзүйлдзаасангэмтхэргээрзүйлчилж,эрүүгийнхариуцлагахүлээлгэхэрхзүйнүндэслэлгүй.

ТүүнчлэнпрокурорыняллахдүгнэлтийнтогтооххэсэгтшүүгдэгчТ.Баяржавхланг“биебиедээзахирагдахгүйцэргийналбахаагчидхарилцахдаадүрмийнзаалтзөрчиж,...”гэжбуруутгасанхэдийчцэргийналбандхүчинтөгөлдөрмөрдөгдөжбуйямардүрмийнзүйл,хэсэг,заалтыгхэрхэняажзөрчсөн/Цэргийндотоодалбаныдүрэм,Цэргийнхүрээнийбахаруулыналбаныдүрэм,Цэргийнжагсаалындүрэм,Цэргийнсахилгындүрэм,нийтлэгдүрэмгэхзэрэг/талаарэрхзүйндүгнэлтхийгээгүйучирдутагдалтайболохыгтэмдэглэхньзүйтэй.

ДээрдурдсанүндэслэлээрпрокуророосдЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн28.4дүгээрзүйлийн1дэххэсэгтзаасангэмтхэрэгтхолбогдууланяллахдүгнэлтүйлдэжирүүлсэнхэргийгЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн34.19дүгээрзүйлийн1дэххэсгийн1.1-дзаасан“гэмтхэргийншинжгүй”үндэслэлээрхэрэгсэхгүйболгожшийдвэрлэхүндэслэлтэйбайна.

Хариншүүгдэгчгийнхүнийхалдашгүйдарханбайдалдхүчхэрэглэнхалдаж,эрүүлмэндэдньхохиролучруулсангэмтүйлдлийгХан-Уулдүүргийнпрокуророос“Хүнийэрүүлмэндэдхөнгөнхохиролсанаатайучруулах”Эрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасангэмтхэргээрзүйлчилж,яллахдүгнэлтүйлдэжирүүлсэнньүндэслэлбүхий,түүнийгэмбуруутайүйлдэлдтохирсонбайнагэжшүүхдүгнэв.

Хэргийншүүгдэгчньхүнийэрүүлмэндэдхөнгөнхохиролучруулсангэмбуруугаахүлээнзөвшөөрч,хэргийнүйлбаримтадмаргаагүйболохыгтэмдэглэхньзүйтэй.

ИймдшүүгдэгчгЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасан“Хүнийэрүүлмэндэдхөнгөнхохиролсанаатайучруулах”гэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайдтооцож,тухайнзүйл,хэсэгтзаасанэрүүгийнхариуцлагахүлээлгэхэрхзүйнүндэслэлтэй.

“Энэхуулийнтусгайангидзаасангэмтхэргийнулмаасхүнийамьнас,эрүүлмэнд,эдхөрөнгө,бусадэрх,эрхчөлөө,нийтийнболонүндэснийашигсонирхол,аюулгүйбайдалдшуудучирсанүрдагаврыггэмтхэргийнхохирол”гэж,мөн“...гэмтхэрэгүйлдэжхохиролучруулсныулмаасүүссэнүрдагаврыггэмтхэргийнхоруршиг”гэжЭрүүгийнхуулийнерөнхийангийн2.5дугаарзүйлдтустустодорхойлжхуульчилсан.

ХохирогчА.*******ийнбиедучирсанхөнгөнхохиролньгэмтхэргийнулмаасшуудучирсанүрдагаварбуюугэмтхэргийнхохиролболохбаучирсангэмтлийгэмчлүүлэх,эмчилгээсувилгаахийлгэхтэйхолбоотойгарсанболонбусадзайлшгүйзардалньхохиролучруулсныулмаасшуудүүссэнүрдагаварбуюугэмтхэргийнхоруршигттооцогдохюм.

ТүүнчлэнхохирогчийнэрүүлмэндэдучирсанхохиролтойхолбоотойэмнэлгийнтусламжүйлчилгээнийзардалдЭрүүлмэндийндаатгалынсангааснөхөнтөлөгдсөнэмчилгээнийзардлын2.512.000төгрөгньгэмтхэрэгүйлдэжхохиролучруулсныулмаасүүссэнхоруршигттооцогдоно.

“Бусдынэрх,амьнас,эрүүлмэнд,...,эдхөрөнгөдсанаатайбуюуболгоомжгүйүйлдэл/эсүйлдэхүй/-ээргэмхоручруулсанэтгээдуггэмхорыгхариуцанарилгахүүрэгтэй”гэж,“Бусдынэрүүлмэндэдгэмхоручруулсанэтгээдньхохирогчийнхөдөлмөрийнчадварааалдсанаасдутууавсанцалинхөлс,түүнтэйадилтгахорлого,ийнхүүэрүүлмэндэдньгэмхоручруулсантайхолбогдонгарсанасарчсувилах,нэмэгдэлхоолөгөх,хиймэлэрхтэнхийлгэх,сувиллынгазартсувилуулахзэрэгзайлшгүйбүхзардлыгхохирогчидтөлөхүүрэгтэй”гэжИргэнийхуулийн497дугаарзүйлийн497.1дэххэсэг,505дугаарзүйлийн505.1дэххэсэгттустусзаасан.

ТухайнхэргийнхохирогчА.*******аасмөрдөншалгахажиллагааныявцадболоншүүхийнхэлэлцүүлэгтхохирогчоорөгсөнмэдүүлэгт:“...БизодуулаадЦэргийнтөвэмнэлэгтхэвтэнэмчлүүлсэн.Одоонэхэмжлэхбодитойбаримтбайхгүй.Цаашидгоосайхныхагалгаахийлгэж,үүссэнсорвийгарилгуулаххүсэлттэйбайгаа.Үүнийзардлыгжичнэхэмжилнэ.”хэмээнмэдүүлж,баримтбүхиймөнгөндүнгээрилэрхийлсэннэхэмжлэлгомдлыншаардлагагаргаагүйтулшүүгдэгчийнхувьдхохирогчиднөхөнтөлөхтөлбөргүйгэжүзнэ.

ХаринхохирогчА.*******ньЦэргийнтөвэмнэлэгтхэвтэнэмчлүүлж,түүнийэмнэлгийнтусламжүйлчилгээнийзардалдЭрүүлмэндийндаатгалынсангаас2.512.000төгрөгийгнөхөнтөлөгдсөнболохньнотлогдожтогтоогдсон.

Эрүүлмэндийндаатгалынтухайхуулийн12дугаарзүйлийн12.1дэххэсгийн12.1.1-д“Гэмтхэрэг,зөрчлийнулмаасэрүүлмэндньхохирсондаатгуулагчийнэрүүлмэндийнтусламж,үйлчилгээнийзардлынтөлбөрийгхолбогдоххуульхяналтынбайгууллагахариуцанбуруутайэтгээдээрэрүүлмэндийндаатгалынбайгууллагаднөхөнтөлүүлнэ.”гэжзаасныдагуухэргийнхохирогчА.*******ийнЦэргийнтөвэмнэлэгтхэвтэнэмчлүүлсэнхугацааныэрүүлмэндийнтусламжүйлчилгээнийзардалдЭрүүлмэндийндаатгалынсангааснөхөнтөлөгдсөн2.512.000төгрөгийгтуссандбуцаантөлүүлэхталаарпрокурорынгаргасаниргэнийнэхэмжлэлийгхангажшийдвэрлэхүндэслэлтэйбайна.

Иймддээрдурдсанүндэслэлээршүүгдэгчгаасньгэмтхэрэгүйлдэжхохиролучруулсныулмаасүүссэнүрдагаварбуюухоруршгийннөхөнтөлбөрттооцон2.512.000/хоёрсаятаванзуунарванхоёрмянга/төгрөггаргуулж,Эрүүлмэндийндаатгалынсанднөхөнтөлүүлэхүндэслэлтэй.

ХэргийнхохирогчА.*******ньшаардлагатайгэжүзвэлцаашидгарахэмчилгээнийзардалдхамаарахнотлохбаримтаабүрдүүлэнИргэнийхэрэгшүүхэдхянаншийдвэрлэхажиллагааныжурмааржичнэхэмжлэлгарганшийдвэрлүүлэхэрхтэйболохыгтайлбарлахньзүйтэй.

Шүүгдэгчньурьдялшийтгэгдэжбайгаагүйболохньхэргийн68дугаарталдавагдсан“ЦЕГ-ынМСТ-ийнялшийтгэлийнмэдээллийнсангийнбүртгэлдбүртгэгдээгүй”тухайэрүүгийнхариуцлагахүлээжбайсанэсэхийгшалгаххуудасбаримтаартогтоогдсонтултүүнийганхудааЭрүүгийнхулийнхөнгөнангилалдхамаарахгэмтхэрэгүйлдсэнгэжүзэхбөгөөдэнэньмөнхуулийнерөнхийангийн6.5дугаарзүйлийн1дэххэсгийн1.1заалтадзаасанэрүүгийнхариуцлагахүлээлгэхэдхаргалзанүзвэлзохиххөнгөрүүлэнүзэхнөхцөлбайдалболохюм.

ШүүгдэгчийнүйлдэлдЭрүүгийнхуулийнерөнхийангийн6.6дугаарзүйлдтухайланзаасанэрүүгийнхариуцлагыгхүндрүүлэхнөхцөлбайдалтогтоогдоогүйболно.

Шүүх,шүүгдэгчг“Хүнийэрүүлмэндэдхөнгөнхохиролсанаатайучруулах”гэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайболохыгтогтоожшийдвэрлэсэнтулэрүүгийнхариуцлагагарцаагүйбайхгэмбуруугийнзарчим,эрүүгийнхариуцлаганьгэмтхэргийннийгмийнаюулыншинжчанар,хэрхэмжээ,гэмбуруугийнхэлбэрттохирсонбайхшударгаёснызарчимднийцүүлэн,шүүгдэгчньтохиолдлыншинжтэйнөхцөлбайдлынулмаасанхудаахөнгөнгэмтхэрэгүйлдсэнийгэрүүгийнхариуцлагыгхөнгөрүүлэхнөхцөлбайдалдтооцож,гэмтхэрэгүйлдэгдсэннөхцөлбайдал,учруулсанхохирол,хоруршгийншинжчанар,гэмбуруугаахүлээнзөвшөөрчгэмшижбуйшүүгдэгчийнхувийнбайдалболонулсыняллагчаасгаргасанэрүүгийнхариуцлагынталаархсаналдүгнэлтзэргийгтустусхаргалзандЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасанялынтөрөл,хэмжээнийдотор450/дөрвөнзуунтавь/нэгжтэйтэнцэххэмжээнийбуюу450.000/дөрвөнзуунтавинмянга/төгрөгөөрторгохялшийтгэжшийдвэрлэв.

Энэхэрэгтньцагданхоригдоогүй,түүнийиргэнийбаримтбичигшүүхэдшилжижирээгүй,хэрэгтшийдвэрлэвэлзохихэдмөрийнбаримтаархураагдсанэдзүйлгүй,битүүмжлэгдсэнэдхөрөнгөүгүй,гаргуулбалзохиххэрэгхянаншийдвэрлэхажиллагаанызардалгүйболохыгтустусшийтгэхтогтоолддурдахзүйтэй.

Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн34.14дүгээрзүйлийн1дэххэсэг,36.2дугаарзүйлийн1,4дэххэсэг,36.6,36.7,36.8,36.10дугаарзүйлүүдэдтустусзаасныгудирдлагаболгон

ТОГТООХнь:

1.Хан-Уулдүүргийнпрокуророос*******овогт**************дЭрүүгийнхуулийнерөнхийангийн2.2дугаарзүйлийн4дахьхэсэгтзаасныгжурамланмөнхуулийнтусгайангийн28.4дүгээрзүйлийн1дэххэсэгтзаасангэмтхэрэгтхолбогдууланялсонсгож,яллахдүгнэлтүйлдсэнэрүүгийнхэргийгЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн34.19дүгээрзүйлийн1дэххэсгийн1.1дэхзаалтадзаасан“гэмтхэргийншинжгүй”үндэслэлээрхэрэгсэхгүйболгосугай.

2.Авхайовогт**************гЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасан“Хүнийбиедхөнгөнхохиролсанаатайучруулах”гэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайдтооцсугай.

3.Эрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснаард450/дөрвөнзуунтавь/нэгжтэйтэнцэххэмжээнийбуюу450.000/дөрвөнзуунтавинмянга/төгрөгөөрторгохялшийтгэсүгэй.

4.Эрүүгийнхуулийнерөнхийангийн5.3дугаарзүйлийн5дахьхэсэгтзааснаарньторгохялыгШүүхийншийдвэргүйцэтгэхтухайхуулийн160дугаарзүйлийн160.1дэххэсэгтзаасаншүүхийншийдвэрийгсайндураарбиелүүлэх90/ер/хоногийнхугацаандбиелүүлэхийгмэдэгдэж,хуулиартогтоосонхугацаандторгохялыгбиелүүлээгүйболбиелэгдээгүйторгохялын15/арвантав/нэгжтэйтэнцэххэмжээнийтөгрөгийгнэгхоногоортооцожхорихялаарсолихыгтүүндмэдэгдсүгэй.

5.Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн36.4дүгээрзүйлийн2дахьхэсэгтзааснаархохирогчА.*******ньцаашидгарахэмчилгээнийзардалдхамаарахнотлохбаримтаабүрдүүлэниргэнийхэрэгшүүхэдхянаншийдвэрлэхажиллагааныжичнэхэмжлэлгаргасаншийдвэрлүүлэхэрхтэйболохыгтайлбарласугай.

6.Эрүүлмэндийндаатгалынтухайхуулийн12дугаарзүйлийн12.1дэххэсгийн12.1.1дэхзаалтадзаасныгбаримтлангэмтхэрэгүйлдэжхохиролучруулсныулмаасүүссэнүрдагаварбуюухоруршгийннөхөнтөлбөртгаас2.512.000/хоёрсаятаванзуунарванхоёрмянга/төгрөгийггаргуулжЭрүүлмэндийндаатгалынсанднөхөнтөлүүлсүгэй.

7.Энэхэрэгтньцагданхоригдоогүй,түүнийиргэнийбаримтбичигшүүхэдшилжижирээгүй,хэрэгтшийдвэрлэвэлзохихэдмөрийнбаримтаархураагдсанэдзүйлгүй,битүүмжлэгдсэнэдхөрөнгөүгүй,гаргуулбалзохиххэрэгхянаншийдвэрлэхажиллагаанызардалгүйболохыгтустусдурдсугай.

8.Шийтгэхтогтоолньуншижсонсгосноорхүчинтэйболохбаялтан,хохирогчтэдгээрийнтөлөөлөгч,өмгөөлөгчэсзөвшөөрвөлтогтоолыгөөрөөгарданавсанөдрөөсхойш14хоногийндотордавжзаалдахжурмаарНийслэлийнЭрүүгийнхэргийндавжзаалдахшатнышүүхэдгомдолгаргах,улсыняллагч,түүнийдээдшатныпрокурормөнхугацаандэсэргүүцэлбичихэрхтэйгтайлбарласугай.

9.Эрхбүхийэтгээдшийтгэхтогтоолддавжзаалдахжурмааргомдолгаргасан,эсэргүүцэлбичсэнтохиолдолдшийтгэхтогтоолынбиелэлтийгтүдгэлзүүлж,тогтоолхуулийнхүчинтөгөлдөрболоххүртэлххугацаанддавсанхувийнбаталгаагаргахтаслансэргийлэхаргахэмжээгхэвээрүргэлжлүүлэхээртогтсугай.

ДАРГАЛАГЧ,ШҮҮГЧ С.БАЗАРХАНД