МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Сүхбаатар аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Д.Алтаннавч даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Э.Ганжууржав,

Улсын яллагч Г.Бат-Оргил,

Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны “Б” танхимд нээлттэй явуулсан эрүүгийн шүүх хуралдаанаар Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн У.Үүрийнтуяад холбогдох эрүүгийн 2230003310360 дугаартай хэргийг 2022 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, 19.... оны .... дугаар сарын ....-ний өдөр Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт суманд төрсөн, .... настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, нягтлан бодогч мэргэжилтэй, хувиараа хөдөлмөр эрхлэх, ам бүл 4, нөхөр, хүүхдүүдийн хамт Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын ......... дүгээр баг, ......... .......... тоотод оршин суух, урьд эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаагүй, И овогт У-ийн Ү

 Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/:

Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа нь 2022 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын ......... дүгээр баг .............. тоотод байх гэртээ нөхөр Я.Шажинбаттай хувийн таарамжгүй харилцаа үүсгэж, түүний бусадтай хардсаны улмаас зүүн гарын бугалгын гадна хэсэгт хутгаар хатгаж, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

                                             ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт  дараах мэдүүлэг, нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа шүүх хуралдаанд мэдүүлэхдээ: “Мэдүүлэг өгөхгүй.” гэв.     

Эрүүгийн 2230003310360 дугаартай хэргээс:

• Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлэхдээ: “2022 оны 10 дугаар сарын 16-ны өглөө 08 цагийн үед нөхрийнхөө гар утсанд хайрын тухай зурвас ирсэн байсныг харсан. Би гал тогоондоо өглөөний цай бэлдээд гэрийнхээ шар иштэй хутгаар талх зүсэж байсан. Тэгээд нөхөртэйгөө маргалдаад уурандаа гартаа барьж байсан хутгаараа нөхрийнхөө зүүн гарын ар хэсэгт нэг удаа хатгасан.” гэх /хх 48-49 дүгээр хуудас/,

• Хохирогч Я.Шажинбатын “2022 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр амралтын өдөр буюу бүтэн сайн өдөр байсан. Би тухайн өдөр ээлжийн гараатай ажилтай байсан. Өглөө 08 цагийн орчим босоод ажилдаа явах гээд эрээн хувцсаа өмсөөд гэрээсээ гарах гэж байхад манай эхнэр Үүрийнтуяа надтай гэр бүлийн асуудлаар явган хэрүүл хийгээд байсан. Би тухайн үед чимээгүй байгаагүй эхнэрийнхээ өөдөөс хэрэлдсэн. Эхнэр тухайн үед хоол хийх гээд мах хэрчиж байсан. Тэгсэн манай эхнэр хэрэлдэж байгаад уурандаа миний зүүн гарын бугалганы ар хэсэгт хутгаар хатгасан.” гэх /хх 14-16 дугаар хуудас/ мэдүүлгүүд,

• Сүхбаатар аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2022 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдрийн 540 дугаартай “1. Я.Шажинбатын биед зүүн бугалганд хатгагдсан шарх, цээж, нуруунд зулгаралт гэмтэл тогтоогдлоо. 2. Дээрх зүүн бугалганд хатгагдсан шарх гэмтэл нь хурц ир үзүүртэй зүйлийн, цээж, нуруунд зулгаралт гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгджээ. 3. Уг зүүн бугалганд хатгагдсан шарх гэмтэл нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д заагдсанаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.” гэх шинжээчийн дүгнэлт, /хх 33-34 дүгээр хуудас/,

• Аюулын зэргийн үнэлгээ “бага” гарсан тэмдэглэл /хх 4-6 дугаар хуудас/,

• Эд зүйл /эд мөрийн баримт/-ийг хураан авсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх 8-9 дүгээр хуудас/,

• Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяагийн Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас, мөрдөн байцаалтын үед хийсэн тодорхойлолт /хх 52-53 дугаар хуудас/,

• Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяагийн оршин суугаа хаягийн лавлагаа, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй эсэх лавлагаа, гэрлэсний бүртгэлийн лавлагаа /хх 55-58 дугаар хуудас/,

• Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяад холбогдох Захиргааны зөрчлийн шийдвэрлэлтийн бүртгэл /хх 60-61дүгээр хуудас/,

• Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяагийн Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газарт гаргасан “Хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх”-ээр гаргасан хүсэлт /хх 77 дугаар хуудас/,

• Хохирогч Я.Шажинбатын Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газарт гаргасан “гомдолгүй тул хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлж өгнө үү” гэсэн  хүсэлт /хх 78 дугаар хуудас/,

• Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газрын прокурорын 2022 оны 12 дугаар сарын 19-ний өдрийн 125 дугаартай “хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх тухай” тогтоол, дугаартай прокурорын санал /хх 82-85 дугаар хуудас/

          Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа нь хавтаст хэргээс нотлох баримт судлуулаагүй болно.

Дээрх нотлох баримтууд нь хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлэгдсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж, прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд хэргийг хянан шийдвэрлэх боломжтой гэж үзлээ.

1. Гэм буруугийн талаар:

         Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа нь 2022 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын .......... дүгээр баг .................. тоотод байх гэртээ нөхөр Я.Шажинбаттай хувийн таарамжгүй харилцаа үүсгэж, түүнийг бусадтай хардсаны улмаас зүүн гарын бугалгын гадна хэсэгт хутгаар хатгаж эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан болох нь хохирогч Я.Шажинбатын мэдүүлэг, Сүхбаатар аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2022 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдрийн 540 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт, Эд зүйл /эд мөрийн баримт/-ийг хураан авсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

1. 2. . Эрх зүйн дүгнэлт:

1.2.1. Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэгт: бусдын бие махбодод хөнгөн гэмтэл санаатай учруулах нь эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулсан буюу хөдөлмөрийн чадварыг бага хэмжээгээр алдагдуулах, эсхүл энэ хоёр үр дагаварт нэгэн зэрэг хүргэж буй үйлдлийг ойлгохоор хуульчилсан.

 Тодруулбал, шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа нь хардалтын улмаас хохирогч Я.Шажинбатын зүүн гарын бугалгын гадна хэсэгт хутгаар хатгаж түүний эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учруулж, эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулсан нь хор уршиг бүхий гэмт үйлдлийн болон үр дагаврын хоорондох шалтгаант холбоог бүрдүүлж байна.

1.2.2. Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа нь өөрийн үйлдлийн хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж мэдсээр байж бусдын биед халдаж, эрүүл мэндэд нь санаатай хохирол учруулсан гэмт хэргийг гэм буруугийн шууд санаатай хэлбэрээр үйлдсэн гэж үзэх үндэслэлтэй байна.

1.2.3. Прокуророос шүүгдэгч У.Үүрийнтуяагийн дээрх үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдсэн нь хэргийн бодит байдалд нийцсэн, шүүгдэгчийн үйлдэл тухайн гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний шинжийг бүрэн агуулсан, хэргийн зүйлчлэл зөв байх тул хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох  үндэслэлтэй гэж шүүх дүгнэлээ.

2. Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

Шүүхээс шүүгдэгч У.Үүрийнтуяаг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан  буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсон тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй байна.

Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяад эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлага хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

Шүүгдэгч нь хэргийн зүйлчлэл, гэм буруугийн талаар маргаагүй, өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрсөн болохыг тэмдэглэх нь зүйтэй.

2.1. Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяагийн холбогдсон Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь “дөрвөн зуун тавин нэгжээс нэг мянга гурван зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл нэг сараас гурван сар хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял” шийтгэхээр хуульчилсан бөгөөд прокуророос У.Үүрийнтуяад холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар  шийдвэрлүүлэхийг хүссэн хүсэлтийг хүлээн авч, түүнийг “600 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600,000 төгрөгийн торгох ял” оногдуулах санал гарган тохиролцож, хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх саналтайгаар ирүүлсэн нь Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглээгүй, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3, 17.4 дүгээр зүйлүүдэд заасан эрүүгийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх нөхцөл байдал бүрэн хангагдсан  гэж үзлээ.

2.2. Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяад оногдуулсан торгох ялыг түүний хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг,  хөрөнгө, цалин хөлс, бусад орлого олох боломжийг харгалзан дээрх ялыг 3 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоосон болно.

3. Хохирол, хор уршгийн талаар

3.1 Эрүүгийн хуулийн 2.5 дугаар зүйлийн 1-д “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний ...хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан байхыг ойлгоно.” гэж заасан бөгөөд шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа нь хохирогч Я.Шажинбатын эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан бөгөөд хохирогч “гомдолгүй, хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэж өгнө үү”  гэх /хх 78/ хүсэлт гаргажээ.

Иймд шүүгдэгч У.Үүрийнтуяаг энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзсэн болно.

3.2. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.5 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар хохирогч Я.Шажинбат нь өөрт учирсан хохиролтой холбоотой цаашид гарах эмчилгээний төлбөр, бусад хохирол, зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхийг нээллтэй орхих нь зүйтэй гэж үзлээ.

4. Бусад асуудлаар:

4.1 Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд зүйлгүй, иргэний бичиг баримт хавсаргагдаагүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотой баримт ирээгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болно.

4.2  Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан “цайвар өнгийн шаргал өнгийн хар эрээн хээтэй хуванцар бариултай, ажлын хэсэг 14.8 см урттай, бариулын хэсэг 11.4 см урттай, бариул нь хоёр ширхэг хадаастай, ажлын хэсэгт “Хорцита” гэх бичигтэй хутга”-ыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгахыг Сүхбаатар аймаг дахь шүүхийн Тамгын газрын Эд мөрийн баримт болон барьцааны мөнгө, үнэ бүхий зүйлийг шийдвэрлэх комисст даалгаж шийдвэрлэлээ.

Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэгт 36 дугаар бүлгийн 36.2, 36.3, 36.5, 36.6 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч И овогт У-ийн Ү-г хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч У.Үүрийнтуяаг 600 /зургаан зуу/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600,000 /зургаан зуун мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч У.Үүрийнтуяад оногдуулсан торгох ялыг 3 /гурав/ сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоосугай.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа нь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй тохиолдолд шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

5. Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяад шүүхийн шатанд таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдаагүй болохыг дурдсугай.

6. Шүүгдэгч У.Үүрийнтуяа нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт ирээгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хохирогч хор уршигтай холбоотой нэхэмжлэл гаргаагүй, шүүгдэгч нь энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй болохыг  дурдсугай.

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.8-д зааснаар хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан “цайвар өнгийн шаргал өнгийн хар эрээн хээтэй хуванцар бариултай, ажлын хэсэг 14.8 см урттай, бариулын хэсэг 11.4 см урттай, бариул нь хоёр ширхэг хадаастай, ажлын хэсэгт “Хорцита” гэх бичигтэй хутга”-ыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгахыг Сүхбаатар аймгийн шүүхийн Тамгын газрын Эд мөрийн баримт болон барьцааны мөнгө, үнэ бүхий зүйлийг шийдвэрлэх комисст даалгасугай.

8. Хохирогч Я.Шажинбат нь гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршигтай холбоотой зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлж, иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурдсугай.

9. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг мэдэгдсүгэй.

10. Шүүгдэгч, хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан болон хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Сүхбаатар аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

11. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар энэ тогтоолд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                Д.АЛТАННАВЧ