Өвөрхангай аймгийн Хархорин сум дахь Сум дундын шүүхийн эрүүгийн шүүх хуралдааныг ерөнхий шүүгч Э.Дулмаа даргалж,

Нарийн бичгийн дарга: Э.Батцог  

Улсын яллагч: Д.Алимаа

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч: Б.Энхбаяр  

Шүүгдэгч: М.Б

Хохирогч: Г.Ж

Хохирогчийн өмгөөлөгч: Н.Болд нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар,

Өвөрхангай аймгийн Хархорин сум дахь сум дундын Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 98 дугаар зүйлийн 98.1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б овгийн М-н Бөд холбогдох эрүүгийн 201615010151 дугаартай хэргийг 2016 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.                                

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 19.... оны 07 дугаар сарын 01-ний өдөр төрсөн, 3.... настай, ....й, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, ам бүл 4, эхнэр, хүүхдүүдийн хамт ...... аймгийн ..... сум, 3 дугаар баг, “.......” гэх газар оршин суудаг, улсаас авсан гавъяа шагнал, ял шийтгэлгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай Б овогт М-н Б. /РД: ......./

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдагдсанаар/

Шүүгдэгч М.Б нь 2016 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн ......... сумын “......” багийн нутагт тухайн үед үүссэн хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас хохирогч Г.Ж-ыг зодож биед нь хүндэвтэр зэргийн гэмтэл учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах ба өмгөөлөх талуудын саналаар шинжлэн судалсан болон хавтаст хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтууд. Үүнд:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч М.Б мэдүүлэхдээ:

2016 оны 07 дугаар сарын 18-ны орой 22-23 цагийн үед Г.Ж ах Батзаяатай хамт манайд ирсэн. Ж ах согтуу байсан. Манай эхнэртэй маргалдаад та нар муу худалч новшнууд гээд орилоод байсан. Тэгэхээр нь би та яагаад байгаа юм бэ гэтэл надтай барилцаад авсан. Би дээлнээс зуураад байхаар хойш нь хүчтэй түлхээд унагаасан тэгэхэд л биед нь гэмтэл учирсан байна лээ гэв.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч Г.Ж мэдүүлэхдээ: Нэг өдөр М.Бийн ах болох Б-н манайд ирээд манай бухийг харчаад аваад явъя би таньд өөрийнхөө бухыг өгнө гээд манай бухыг аваад явсан. Нэг сар гаран болчихсон байхад бүүр таг болсон. Би тухайн үед ус үертэй байсан болохоор гол гарч чадахгүй байсан. Тэгээд морьтой гол гараад саахалтын айлд ороод мотоцикль гуйж аваад Бийнд очиж адуу, үхэрээ асууя гээд ортол М.Б байхгүй байсан. Би замаараа хоёр, гурван айлаар ороод жоохон айраг уусан байсан. Бийн эхнэр нь гэртээ байсан. Би Б хайчихсан юм гэж асуухад малдаа явсан гэсэн. Бийн эхнэр худал мэдүүлэг өгсөн байсан. Би явах гээд гэрээс гараад явж байтал М.Б ирж явсан. Тэгээд би уулзаад танай ах чинь яагаад худлаа ярьж байгаа юм бэ гэхэд М.Б намайг заамдаж барьж аваад хавирсан. Би хөл хугарчихлаа гэж орилсон. М.Б хурдан хугацаанд эмч дуудаж үзүүлсэн. Эмч үзээд хот явахаар байна гэсэн. Маргааш нь би автобусаар хот явсан. Хотод эмчлүүлж байгаад гэртээ ирсэн. Миний хөл нэг л сайн эдгэрч өгөхгүй байсан. Би М.Бийг ирээд туслах юм болов уу гэж их харсан, утасаар хүртэл хүрээд ир ахынх нь мал хуй тараад хэцүү байна. Малчин авсан чинь явчихлаа гэж хүртэл ярьж байсан боловч манайд ирээгүй. Би өчигдөр М.Бөөс 2.000.000 төгрөг бэлнээр авсан. Би энэ хүнийг шоронд явуулъя гэж бодоогүй өвдөж шаналж байхад минь эргэж ирээгүйд маш их гомдоод байгаа. Эртхэн эмнэлэгт хэвтсэн бол би өдийд эрүүл болсон байсан байх. Одоо цаашдаа гарах хохирол болох 2.940.000 төгрөг нэхэмжилнэ гэж бодож байгаа. Тэрийг барагдуулчихвал гомдол саналгүй гэв.

Хохирогч Г.Ж-ы 2016 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ: “...Би 2016 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдөр 19-20 цагийн үед малын эрлээр явж байгаад Өвөрхангай аймгийн Хархорин сумын Нарийн хүр багийн Намгын хаялагт нутагладаг. Мэргэн овогтой Бийн гэрт буусан юм. Учир нь М.Бийн ах Б-н манай бухыг 2 хоног авч яваад авчираад өгнө гэж хэлээд аваад явсан. Тэгээд 1 cap болсон тул Бөөс ах чинь бух авч явсан авчирч өгөхгүй байна гэж хэлсэн. Тэгээд маргалдсан гэтэл Б намайг заамдан боож хөлрүү хавсарч өшиглөсөн. Би газар унасан.  Гэтэл буруун хөлний шагай мултарч хугарсан. Би хөл хугарчихлаа гэж хэлсэн.   Б намайг ......аймгийн эмнэлэгт хүргэж өгсөн. ......аймгийн эмнэлэг Улаанбаатар хот явах шаардлагатай гэж хэлсэн тул Улаанбаатар хот явж гэмтлийн эмнэлэгт хэвтэж хагалгаанд орсон. Би нэг нутагт амьдардаг болохоор миний хохирлыг төлж барагдуулах байх гэж бодоод цагдаагийн байгуулагаар хэлээгүй юм. Гэтэл М.Б миний хохирлыг барагдуулж өгөөгүй. М.Б намайг хөлруү хавсарч, өшиглөж гэмтэл учруулах үед Бийн эхнэр байсан. Б бид хоёрын дунд хувийн өс хонзон байхгүй. ......аймгийн Хотонт сумын харъяат эхнэр хүүхдийн хамт амьдардаг. Би гомдолтой эмчилгээний зардал 5.000.000 төгрөг нэхэмжлинэ...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 17 дугаар хуудас/

2016 оны 12 дугаар сарын 02-ны өдөр хохирогч Г.Ж мөрдөн байцаалтын шатанд дахин мэдүүлэхдээ:

“....Надад одоо хохиролын баримт байхгүй байна. Прокурорын шатанд нэхэмжилнэ. Надад 5.000.000 төгрөгийн хохирол учирсан гэж үзэж байна. Үүнийг нэхэмжилнэ. Би айраг уусан байсан. Харин архи уусан зүйл байхгүй...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 18 дугаар хуудас/,

Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2016 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдрийн №319 тоот шүүх эмнэлгийн үзлэг хийсэн актын “...Г.Жы биед баруун хөлийн шилбэний хавчаар ясны далд хугарал түүний мэс заслын дараах байдал гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрхи гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн үйчлэлээр үүсгэгдэнэ. Хэргийн цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой. Цаашид гэмтэл нь ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-т зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна...” гэх дүгнэлт /хх-ийн 27 дугаар хуудас/

Гэрч Б.Бын 2016 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ:

“...2016 оны 07 дугаар сарын 18-ны шөнө би гэртээ ганцаараа байсан. Манай нөхөр Баямөнх гадаа мал дээр байсан гэтэл манай гадаа мотоцикль ирсэн намайг гарахад Ж.Б хоёр байсан. Ж ах Б байгаа юу гэж асуусан. Би байгаа гэж хэлээд жижиг гэрээс айраг авах гээд орсон. Ж ах манай гэрт ороод буцаад гарч ирээд Б байхгүй байна гэж хэлээд та нар битгий сагаад байгаарай гэж хэлээд орилоод байсан. Ж ах согтуу байсан. Энэ үед Б ирээд хэн сагаад байгаа гэж хэлсэн. Гэтэл Ж ах Бийн хувцаснаас бариад байсан. Б зөрүүлж Ж ахын хувцаснаас бариад хүчтэй дугтарсан. Гэтэл Ж хойшоо өөрөө очсон. Ж ах босоод ирсэн. Тэгээд Ж ах Б, Батзаяа нар гэрт орж айраг уусан Удаагүй Батзаяа гэрлүүгээ явсан. Манайд Ж унтсан. Шөнө дунд Ж ах биеэ засах гэсэн юм гэж хэлсэн. Б босоод Ж ахыг биеэ засуулсан. Б орж ирээд Ж ахын баруун хөл хавдсан байна гэж хэлсэн. ......аймгийн эмнэлэг орж үзүүлэх гээд Б, Ж ах хоёр явсан. М.Б, Ж хоёрын дунд хувийн өс хонзон байхгүй гэж бодож байна. Г.Ж ахын эмчилгээнд 150.000 төгрөг 1 хонины мах өгсөн. Б бид хоёр 2010 онд гэр бүл болж 2 хүүхэдтэй болсон. Манай нөхөр архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээд байдаггүй төлөв даруу зантай хүн. Урьд нь ямар нэгэн байдлаар гэмт хэрэгт холбогдож байгаагүй. ...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 20 дугаар хуудас/,

Гэрч Ж.Бгийн 2016 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ: “...Б-нын гэрт 23 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн ..... сумын ....... багийн нутаг “...” гэх газар байдаг Б-нын гэрт очсон. Б-н байхгүй байсан тул Б-нын айл болох Бийн гэрт орох гээд явсан. Г.Ж ах Бийн эхнэртэй уулзаад байсан. Би 20-30 метр зайд зогсож байсан. Г.Ж, Бийн эхнэр хоёр хоорондоо маргалдсан. Энэ үед Б ирээд М.Б, Г.Ж 2 нэг нэгнийгээ хувцаснаас барьж аваад маргалдаад байсан. Г.Ж ах хөл гээд орилсон. Намайг харахад Г.Ж ах газар суучихсан байсан. Би очоод юу болсон гэтэл Г.Ж хөл гээд байсан. Би Г.Ж ахыг зүүн гарнаас өргөж Бийн гэрт оруулж өгчихөөд мотоцикльтойгоо яваад өгсөн...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 24-25 дугаар хуудас/......аймгийн Хотонт сумын 3 дугаар багийн засаг даргын 2016 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдрийн 261 дугаартай шүүгдэгч М.Бийн талаарх тодорхойлолт /хх-ийн 36 дугаар хуудас/, 

2016 оны 12 дугаар сарын 02-ны өдрийн эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол, хөрөнгө битүүмжилсэн тэмдэглэл /хх-ийн 41 дүгээр хуудас/

Эд зүйлийн үнэлгээ /хх-ийн 45 дугаар хуудас/

Шүүгдэгч М.Бийн Цагдаагийн Ерөнхий Газрын лавлагааны санд бүртгэгдээгүй тухай ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 35 дугаар  хуудас/ зэрэг болно.

Шүүгдэгч М.Б нь 2016 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хархорин сумын “Нарийн хүр” багийн нутагт тухайн үед үүссэн хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас хохирогч Г.Жыг зодож биед нь хүндэвтэр зэргийн гэмтэл учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь

Хохирогч Г.Жы мөрдөн байцаалтын шатанд хэрхэн хохирсон талаар мэдүүлсэн мэдүүлэг /хх-ийн 17-18 дугаар хуудас/, шүүх эмнэлгийн үзлэг хийсэн актын “...Г.Жы биед баруун хөлийн шилбэний хавчаар ясны далд хугарал түүний мэс заслын дараах байдал гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрхи гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн үйчлэлээр үүсгэгдэнэ. Хэргийн цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой. Цаашид гэмтэл нь ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-т зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна...” гэх дүгнэлт /хх-ийн 27 дугаар хуудас/, гэрч Ж.Бгийн ... Б, Ж хоёр нэг нэгнийхээ хувцаснаас барьж маргалдаад байсан. ... Г.Ж ах хөл гээд орилсон. Ж ах газар суусан байсан ... гэх мэдүүлэг зэрэг бичгийн нотлох баримтууд болон шүүхийн хэлэлцүүлгийн шатанд шүүгдэгч М.Б нь хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг зэрэг хавтас хэрэгт авагдаж, шүүх хуралдаанд хэлэлцэгдсэн бусад нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед шинжилсэн нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан журмаар цугларсан, хэрэг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай байна гэж үзэв.

Прокуророос шүүгдэгч М.Бөд холбогдох хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 98 дугаар зүйлийн 98.1 дэх хэсэгт зааснаар зүйлчилсэн нь үндэслэлтэй байна.

Иймд шүүгдэгч М.Бийг бусдын бие махбодид хүндэвтэр гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэмт буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн  98 дугаар зүйлийн 98.1-д зааснаар  ял шийтгэл оногдуулах нь зүйтэй.

Хохирогч эмчилгээний зардалд 4904000 төгрөг нэхэмжилснээс нотлох баримтын шаардлага хангасан “Тавин ус” ХХК-ны 2016.08.03-ны 850000 төгрөгийн зарлагын падаан, 2016.07.22-ны өдрийн 639700 төгрөгийн зарлагын падаан нэхэмжилснийг хангаж шийдвэрлэлээ.

Харин бусад баримт болох 2016.08.20-ны өдрийн 249000 төгрөгийн зарлагын падаан тамга тэмдэггүй, 2016.07.25-ны өдрийн зарлагын баримтанд эмч Г.Алтаннаран тэмдэг дарсан, зарцуулсан бензиний баримтууд хавсаргасан байх ба эдгээр нь хаанаас ямар эмчилгээ хийлгэхэд явсан зардал болох нь тодорхойгүй, өвсний үнэ 300000 төгрөг, 3 сар малаа маллуулсаны хөлс 1200000 төгрөгийн зардал нь нотлох баримтгүй тул 4904000 төгрөгнөөс 3154300 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч хохирогчид хохиролд 2000000 төгрөг, 150000 төгрөг, 1 хонь өгсөн /100000 төгрөгөөр үнэлж/ нийт 2250000 төгрөг төлсөн тул хохирол төлөгдсөн гэж үзлээ.

Шүүгдэгч анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаас гэмшсэн, гэмт хэрэг үйлдэж учруулсан хохирлоо сайн дураараа нөхөн төлсөн зэрэг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал, шүүгдэгчийн хувийн байдал зэргийг харгалзан үзэж түүнийг нийгмээс тусгаарлах шаардлагагүй гэж үзэж, хорих ял оногдуулж уг биечлэн эдлүүлэх шаардлагагүй гэж үзлээ.       

Шүүгдэгч М.Б нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй бөгөөд Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 134 дүгээр зүйлийн 134.10-т зааснаар шүүгдэгчийн эзэмшлийн 75-61 УНБ улсын дугаартай Mitsubishi Strada маркийн автомашин битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг хүчингүй болгож, хэрэгт хавсаргагдаж ирсэн №00633214 дугаартай тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээг шүүгдэгчид буцаан олгох нь зүйтэй.

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 283, 286, 294 дүгээр зүйлийн 294.1, 294.2, 295, 296 дугаар зүйлийн 296.1, 297 дугаар зүйлийн 297.1.1, 297.1.4, 298 дугаар зүйлүүдийг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Б овогт М-н Бийг бусдын бие махбодид хүндэвтэр гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 98 дугаар зүйлийн 98.1-т зааснаар шүүгдэгч Б овогт М-н Бөд 01 жил 06 сарын хугацаагаар хорих ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.5-д зааснаар шүүгдэгчид оногдуулсан 01 жил 06 сарын хорих ялыг жирийн дэглэмтэй эрэгтэйчүүдийн хорих ангид эдлүүлсүгэй.

4. Шүүгдэгч энэ хэрэгт цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримт хураагдаж ирээгүйг дурдсугай.

5. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1-д зааснаар хохирогчоос нэхэмжилсэн хохирол 3514300 төгрөгний баримт нь нотлох баримтын шаардлага хангахгүй тул хэрэгсэхгүй болгож, шүүгдэгч хохиролд 2250000 төгрөгний хохирол төлснийг дурдаж, хохирогч цаашид гарах эмчилгээний зардлаа иргэний журмаар нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээсүгэй.

6. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 134 дүгээр зүйлийн 134.10-т зааснаар шүүгдэгчийн эзэмшлийн 75-61 УНБ улсын дугаартай Mitsubishi Strada маркийн автомашин битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг хүчингүй болгосугай.

7. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц №00633214 дугаартай тээврийн    хэрэгслийн гэрчилгээг шүүгдэгчид буцаан олгосугай.

8. Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1, 61.4-т зааснаар шүүгдэгч М.Бөд оногдуулсан 1 жил 6 сарын хорих ялыг тэнсэж, 1 жилийн хугацаагаар хянан харгалзаж, түүний засрал хүмүүжилд хяналт тавихыг ......аймгийн Цагдаагийн газарт даалагсугай.

9. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 299 дүгээр зүйлийн 299.3-т зааснаар шийтгэх тогтоол нь танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болох ба Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 301 дүгээр зүйлийн 301.1.1-т зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгчид урд авсан бусдын батлан даалтад өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр хэрэглэсүгэй

10. Шийтгэх тогтоолыг шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эс зөвшөөрвөл Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 304 дүгээр зүйлийн 304.1-д зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Өвөрхангай аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

                ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                       Э.ДУЛМАА