“ЭҮ” ТӨҮГ-ын гомдолтой

захиргааны хэргийн тухай

 

 

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн давж заалдах журмаар хэргийг шийдвэрлэсэн

 

Шүүх бүрэлдэхүүн:

Шүүх хуралдаан даргалагч шүүгч Э.Лхагвасүрэн

Бүрэлдэхүүнд оролцсон Ерөнхий шүүгч Д.Баатархүү

Илтгэсэн шүүгч Т.Энхмаа

 

Давж заалдах гомдол гаргасан хэргийн оролцогч: Хариуцагч татварын улсын байцаагч Ц.О, М.А нар;

 

Гомдол гаргагч: “ЭҮ” ТӨҮГ

Хариуцагч: Татварын ерөнхий газрын улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын ахлах улсын байцаагч С.Т, улсын байцаагч Д.Ц, М.А, Ц.О нар;

 

Давж заалдах гомдол гаргасан шүүхийн шийдвэр: Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдрийн 1052 дугаартай;

 

Давж заалдах шатны шүүх хуралдааны оролцогчид:

Гомдол гаргагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч С.Т, Ж.О, Х.Т нар,

Хариуцагч С.Т, Ц.О, М.А,

Хариуцагч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.А, Б.Т нар;

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Г.Галцэцэг

Хэргийн индекс: 128/2022/0243/3

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

1. Гомдол гаргагч “ЭҮ” ТӨҮГ-аас Татварын ерөнхий газрын улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын ахлах улсын байцаагч С.Т, улсын байцаагч Д.Ц, М.А, Ц.О нарт холбогдуулан “Татварын ерөнхий газрын татварын улсын байцаагч нарын үйлдсэн 2019 оны 05 дугаар сарын 03-ны өдрийн 03028ХХ дугаартай шийтгэлийн хуудсаар оногдуулсан төлбөрөөс түүний хавсралт ЗШША-2 буюу 2019 оны 05 дугаар сарын 03-ны өдрийн хялбаршуулсан журмаар зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны 3603028ХХ дугаартай тэмдэглэлийн 3, 7 дахь заалтаар зөрчилд тооцож, в, ё заалтаар оногдуулсан төлбөрийг хүчингүй болгуулах, 13 дахь заалтаар зөрчилд тооцон л заалтаар оногдуулсан 8,466,721,138.91 төгрөгөөс 6,308,555,687.83 төгрөгийг нөхөн татвар, торгууль, алдангийг хүчингүй болгуулах”-аар маргасан байна.

2. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдрийн 1052 дугаар шийдвэрээр “Ашигт малтмалын тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1, 47.3, 47.3.2-т заасныг тус тус баримтлан гомдол гаргагч ЭҮ ТӨҮГ-аас Татварын ерөнхий газрын улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын ахлах улсын байцаагч С.Т, улсын байцаагч Д.Ц, М.А, Ц.О холбогдуулан гаргасан гомдлын шаардлагыг бүхэлд нь хангаж, Татварын ерөнхий газрын татварын улсын байцаагч нарын 2019 оны 05 дугаар сарын 03-ны өдрийн 03028ХХ  дугаартай шийтгэлийн хуудас, түүний хавсралт ЗШША-2 буюу 2019 оны 05 дугаар сарын 03-ны өдрийн хялбаршуулсан журмаар зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны 3603028ХХ дугаартай тэмдэглэлийн 13 л заалтаар оногдуулсан 8,466,721,138.91 төгрөгийн төлбөрийн хэмжээг 6,308,555,687.83 төгрөгөөр хасаж багасгаж” шийдвэрлэжээ.

3. Хариуцагч Ц.О, М.А нар давж заалдах гомдолдоо:

3.1. Шүүхийн шийдвэрийн ҮНДЭСЛЭХ НЬ хэсгийн 15 дугаарт Аргачлалын 2.3-т “...агуулгын нэгж хувьд ногдох үнийг гаргаж, борлуулалтын үнэлгээг дараахь томьёогоор тооцох”-оор зохицуулсан, энэ нь гомдол гаргагч болон хариуцагчийн тооцоололд ижил буюу (жишээ болгож тооцсон дүн) 15.58 ам доллар байхад хариуцагч нь зэсийн баяжмалд агуулагдах төмрийн хэмжээг тооцохдоо нийт зэсийн баяжмалын хуурай жингээр тооцсон нь аргачлалын 2.7... дагалдах үнэт металл, эрдэс бүтээгдхүүн тус бүрийн хэмжээг тооцож, борлуулалтын үнэлгээг энэхүү аргачлалын дагуу тооцох гэсэн зохицуулалтанд нийцэхгүй байна гэсний тухайд тайлбар гаргахад:

3.1.1. Маргааны гол асуудал нь зэсийн баяжмалд агуулагдах төмөрт ашигт малтмалын төлбөр ногдуулахдаа цэвэр төмрийн жинд тооцох эсвэл нийт баяжмалын жингээс тооцох эсэх дээр гол маргаан яригддаг. Татварын ерөнхий газрын даргын 2010 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдрийн 322 дугаар тушаалаар батлагдсан “Уул уурхайн экспортын бүтээгдхүүний борлуулалтын үнэлгээг тооцох аргачлал”-ын 2.7-д дагалдах үнэт металл, эрдэс бүтээгдхүүн тус бүрийн хэмжээг тооцож, борлуулалтын үнэлгээг энэхүү аргачлалын дагуу тооцох гэсэн зохицуулалт байдаг. Энэ нь тухайн ашигт малтмалын зарлагдаж буй үнэ /Засгийн газрын 81-р тогтоолын дагуу экспортын бүтээгдэхүүний зах зээлийн үнэ/-ээс хамаарна. Өөрөөр хэлбэл зарлагдаж буй зах зээлийн үнэ нь цэвэр металлийн үнэ, эсвэл баяжмалын үнээр зарлагддаг. Гомдол гаргагчийн экспортолж буй зэсийн баяжмалд агуулагдах дагалдах үнэт металл, эрдэс бүтээгдхүүний хувьд зэс, алт, мөнгө зэрэг нь цэвэр металлын үнэ зарлагддаг. Төмрийн хувьд “60% агуулгатай баяжмал” гэж үнэ зарлагддаг.

3.1.2. Дээрх аргачлалын 2.3-т “Хүдэр болон баяжмалын агуулгын хувь нь цахим хуудсанд тавигдсан тухайн бүтээгдэхүүний агуулгын хувиас ялгаатай бол цахим хуудсанд тавигдсан агуулга болон үнийн мэдээлэлээс агуулгын нэгж хувьд ногдох үнийг гаргаж, борлуулалтын үнэлгээг тооцох” гэж заасныг үндэслэн АМНАТ-ын төлбөр ногдуулдаг.

Ингэж тооцохдоо цахим хуудсанд тавигдсан үнийн мэдээлэл нь

-цэвэр металлын үнээр зарлагдсан бол цэвэр металлын тоо хэмжээгээр үржүүлж тооцдог, /жич: гомдол гаргагчийн хувьд зэс, алт, мөнгөнд энэхүү аргачлалаар ногдуулдаг/

-баяжмалын үнээр буюу энэхүү маргааны хувьд төмрийн баяжмал нь “60% агуулгатай төмрийн баяжмал” гэсэн үнэ зарлагддаг тул цэвэр металлд АМНАТ ногдуулдагтай адил баяжмалын үнийг цэвэр металлын үнээр үржүүлж тооцох нь илт

тооцоололын алдаа төдийгүй математик ойлголтын хувьд ч буруу гэдэг нь хэнд ч ойлгомжтой асуудал юм.

Гомдол гаргагчийн хувьд Монгол Улсын ууган хүнд үйлдвэрийн хувьд АМНАТ-ийг анхнаасаа төлж ирсэн байдаг. Гагцхүү үндсэн бүтээгдхүүн болох зэс, молибден болон дагалдах бүтээгдхүүнээс алт, мөнгөнд АМНАТ төлж ирсэн металлын үнийг цэвэр металлын тоо хэмжээгээр үржүүлж, борлуулалтын үнэлгээг гарган тооцдог байсан одоо ч ингэж тооцож төлдөг. Энэ тооцоолол бол зөв. Харин “төмөр”-ийн хувьд зэсийн баяжмалд дагалдаж гардаг бүтээгдхүүн бөгөөд зарлагдаж буй үнэ нь дээр дурьдсан зэс молибден, алт, мөнгө шиг цэвэр металлын үнээр биш 60% агуулгатай баяжмалын үнэ байдаг учраас гомдол гаргагчийн хувьд бусад цэвэр металлд АМНАТ төлдөг тооцоолол, арга аргачлалаар тооцож байгаа нь алдаатай тооцоолол юм.

3.1.3. ...Гомдол гаргагчийн өөрсдийнх нь тооцоолол хийж байгаагаар цэвэр төмрийн тоо хэмжээг тооцоололд ашиглах бол бид цэвэр төмрийн үнийг тооцож гаргах шаардлагтай болно

а. Зарлагдсан үнэ нь 60 хувийн агуулгатай төмрийн баяжмалын үнэ 50 43 ам доллар бол 100 хувийн агуулгатай буюу цэвэр төмрийн үнэ нь:

60% агуулгатай төмрийн баяжмалын үнэ нь 50.43 USD /зах зээлийн зарлагдсан үнэ бол 100% агуулгатай буюу цэвэр төмрийн үнэ нь 84.05 USD болно.

в. Экспортонд гаргасан 64.9 тонн зэсийн баяжмалаас чийгшилийг хасаж (64 9тонн - 8.599 тонн) 56.317 тонн хуурай жингийн 27.5% нь төмрийн баяжмал тул нийт экспортолсон баяжмалд агуулагдах цэвэр төмөр нь:

56.317 тонн* 27.5%= 15.487 тонн цэвэр төмөр.

с. Ашигт малтмалын төлбөр ногдуулах үнэлгээ: /дээрх 1, 2 дугаар бодолтоос гарсан цэвэр төмрийн үнийг цэвэр төмрийн тоо хэмжээгээр үржүүлнэ.

84.05 USD *15.487 тонн төмөр = 1,301.68 USD / AMHАТ тооцох борлуулалтын үнэлгээ /

Татварын албаны байр суурь бол өмнө болон одоо ч АМНАТ ногдуулах байр суурь хэвээр байгаа.

Гомдол гаргагчийн тооцоолол: цэвэр төмрийн тоо хэмжээг 60% агуулгатай төмрийн баяжмалын үнээр үржүүлж тооцож байгаа учраас АМНАТ ногдуулах борлуулалтын үнэлгээ бага гарч байгаа юм.

а. 60% агуулгатай төмрийн баяжмалын үнэ нь 50.43 USD /зах зээлийн зарлагдсан үнэ/ бол эндээс 1% ийн агуулгатай буюу цэвэр төмрийн үнэ нь 0.8405 USD болно.

b. 27,5%- ийн төмрийн баяжмалын үнэ = 0.8405*27.5% =23.113 USD болно.

с. Экспортонд гаргасан 64.9 тонн зэсийн баяжмалаас чийгшилийг хасаж (64 тонн 8.599 тонн) 56.317 тонн хуурай жингийн 27.5% нь төмрийн баяжмал тул нийт экспортолсон баяжмалд агуулагдах цэвэр төмөр нь:

56.317 тонн * 27.5% = 15.487 тонн цэвэр төмөр

d. 23.113 USD *15.487 тонн төмөр = 357.95 USD /АМНАТ тооцох борлуулалтын үнэлгээ/

Гомдол гаргагчийн хувьд цэвэр төмрийн тоо хэмжээг, 60% агуулгатай төмрийн баяжмалын үнээр үржүүлж тооцсон нь үндэслэлгүй юм.

3.1.4. Иймд Нийслэлийн захиргааны хэргийн анхан шатны шүүх хуралдаанаар хэлэлцэж шийдвэрлэсэн 2024 оны 12 сарын 18-ны өдрийн 128/ЩШ2024/1052 тоот шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгон шийдвэрлэж өгнө үү” гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

 

1. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 118 дугаар зүйлийн 118.3-д заасны дагуу хэргийг бүхэлд нь хянаад, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж шийдвэрлэв.
2. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гомдол гаргагч “ЭҮ” ТӨҮГ-ын ерөнхий захирал Г.Ё-оос 2024 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдрийн албан бичгээр нэхэмжлэлийн шаардлагаа “Татварын ерөнхий газрын татварын улсын байцаагч нарын үйлдсэн 2019 оны 05 дугаар сарын 03-ны өдрийн 03028ХХ дугаартай шийтгэлийн хуудас, 3603028ХХ дугаартай тэмдэглэлийн 13 дахь хэсгийн л заалтуудаар Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн ногдуулалттай холбоотой зэсийн баяжмалд агуулагдах дагалдах бүтээгдэхүүн болох төмрийн баяжмалд ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр ногдуулаагүй зөрчил гаргасан гэж 8,466,721,138.91 төгрөгийн нөхөн татвар, торгууль, алданги ногдуулахдаа 6,308,555,687.83 төгрөгийн нөхөн татвар, торгууль, алдангийг буруу тооцсон гэж үзэж байгаа тул хүчингүй болгуулах” гэж өөрчилжээ.
3. Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаагаар шалган тогтоосон Татварын ерөнхий газрын татварын улсын байцаагч нарын 2019 оны 05 дугаар сарын 03-ны өдрийн 03028ХХ дугаартай шийтгэлийн хуудасны 13 дахь хэсгийн л/-д “ЭҮ” ТӨҮГ-ын 2016-2018 онд экспортолсон зэсийн баяжмалд агуулагдах дагалдах бүтээгдэхүүн болох төмрийн баяжмалд ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр ногдуулан төсөвт төлөөгүй зөрчилд /2016 онд 28,198,860,909.20 төгрөгийн, 2017 онд 41,452,626,571.40 төгрөгийн, 2018 онд 39,529,598,783.10 төгрөгийн/-д 5,885,989,391.90 төгрөгийн нөхөн татвар, 1,765,796,817.40 төгрөгийн торгууль, 814,934,929.30 төгрөгийн алданги, нийт 8,466,721,138.91 төгрөгийн төлбөр ногдуулсан байна.
4. Талуудын маргааны зүйл нь дээрх актаар зөрчилд гэж тооцсон “ЭҮ” ТӨҮГ-ын 2016-2018 онуудад нийт экспортолсон 64 916 тн зэсийн баяжмалд агуулагдах төмрийн хэмжээг буруу тооцоолсноос ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийг төлбөл зохих хэмжээнээс илүү тогтоосон эсэх талаар байна.

Тодруулбал, Зэсийн баяжмалд агуулагдах төмөрт ашигт малтмалын төлбөр ногдуулахдаа цэвэр төмрийн жинд ноогдуулах ба нийт баяжмалын жингээр тооцох эсэхэд маргажээ.

5. Гомдол гаргагч буюу “ЭҮ” ТӨҮГ-аас зэсийн баяжмалд агуулагдах төмөрт ногдуулах АМНАТ-ыг буруу тооцоолсон гэж үзэж, төлбөрийн хэмжээг бууруулахаар гомдлын шаардлагаа тодорхойлсон байх бөгөөд энэхүү гомдлын шаардлагын хүрээнд шүүх дүгнэлт өгч шийдвэрлэхдээ “... хариуцагч нь зэсийн баяжмалд агуулагдах төмрийн хэмжээг тооцохдоо нийт зэсийн баяжмалын хуурай жингээр тооцсон нь аргачлалын 2.7-д ...дагалдах үнэт металл, эрдэс бүтээгдэхүүн тус бүрийн хэмжээг тооцож, борлуулалтын үнэлгээг энэхүү аргачлалын дагуу тооцох гэсэн зохицуулалтад нийцэхгүй байна...” гэсэн дүгнэлт хийж, гомдлын шаардлагыг хангаж шийдвэрлэсэн нь үндэслэлтэй байна.
6. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар давж заалдах шатны шүүх анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг зөв гэж үзсэн хууль зүйн үндэслэлээ заах үүрэгтэй.
   1. Ашигт малтмалын хүдэр, баяжмал, бүтээгдэхүүний боловсруулалтын түвшинд тавигдах шаардлага, ангилал, тооцох үндсэн зарчим аргачлалд зааснаар экспортын зэсийн баяжмалд АМНАТ төлнө.
   2. Татварын улсын байцаагчийн актад тусгасан зэсийн баяжмалд химийн нэгдлийн хэлбэрээр агуулагдаж байгаа дагалдах элемент болох төмөр нь худалдсан болон худалдахаар ачуулсан дагалдах бүтээгдэхүүн биш байна.
   3. Зэсийн баяжмалд төмрийн агуулга нь 25-30% байгаа нь 57%-иас их байх ашигт малтмалын баяжмалын шаардлагыг хангахгүй байна. /Экспортод гаргадаг ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний олон улсын зах зээлийн үнийн мэдээллийн цэсэд төмрийн хүдэр 56%, төмрийн баяжмал 60% байдаг./
   4. Шинжлэх ухаан технологийн их сургуулийн Геологи, уул уурхайн сургуулиас ирүүлсэн 2023 оны 1 дүгээр сарын 12-ны өдрийн шинжээчийн дүгнэлтээс үзвэл;

-Зэсийн баяжмал доторх зэсийн эрдсийн талст тор дотор төмөр гэдэг элемент агуулагддаг. Зэсийн баяжмалд агуулагдах төмөр нь химийн нэгдэл хэлбэрээр оршдог ба зэс нь халькопирит (CuFeS₂), халькозин (Cu₂S) зэрэг эрдсүүдэд, харин төмөр нь халькопирит (CuFeS₂), борнит (2Cu₂S , CuS. FeS), пирит(FeS₂) эрдсүүдэд агуулагддаг бөгөөд эдгээр сульфидын бүх эрдсүүд төмөр агуулахгүй тул баяжуулалтын бүтээгдэхүүн болох зэсийн баяжмалд төмрийн агуулга 20-30% хүрдэг нь төмрийн баяжмал дах төмрийн 59-65% агуулгаас хамаагүй бага, төмрийн агуулга нь баяжмалын агуулгад хүрэхгүй тул баяжмал биш юм.

-Зэсийн баяжмал дотор төмрийн баяжмал агуулагдана гэдэг нь онолын хувьд байж болохгүй асуудал бөгөөд зэсийн баяжмал дотор зэсийн эрдсүүдээс гадна төмрийн эрдсүүд байгаа хэмээн төсөөлөхөд зэсийн баяжмалын агуулга худалдааны шаардлагыг хангахгүй болно.

-Зэсийн баяжмалыг зэс хайлах үйлдвэрт пирометаллургийн аргаар боловсруулан катодын зэс (цэвэр зэс – Cu) гэсэн бүтээгдэхүүн гарган авч, баяжмалд агуулагдах хүхрийн хийг (SO₃) агаарт гаргахыг  хориглодог тул хүхрийн хүчил (H₂SO₄) үйлдвэрлээд, харин үлдсэн төмөр нь зэс хайлуулах үйлдвэрээс гарах шаарга /шлак/ буюу хаягдал болон үлддэг байна. Зэс хайлуулах үйлдвэрийн хаягдал шлакаас төмөр болон бусад элементийг ялган авах технологи одоогоор байхгүй.

7. “MNS 2079:2013 Зэсийн баяжмал. Техникийн шаардлага” стандартад зэсийн баяжмалд агуулагдах төмрийн агуулгын талаар аливаа шаардлага тавигдаагүй, “ЭҮ” ТӨҮГ-ын зэсийн баяжмалд агуулагдах төмрийн агуулга 25-30% байгаа нь “MNS 7017:2023 Төмрийн хүдэр, баяжмал болон төмрийн бүтээгдэхүүн, Техникийн шаардлага” стандартад төмрийн бүхэллэг баяжмал ≥52%, төмрийн нунтаг баяжмал ≥60%-иас дээш байхаар энэхүү стандартад заасан төмрийн баяжмалын шаардлагыг хангахгүй байгаа зэргээс дүгнэн үзэхэд зэсийн баяжмалын төмөр нь уул уурхайн боловсруулалтын бүтээгдэхүүн биш, зэсийн баяжмалын ашиггүй дагалдах элемент болохыг харуулж байна.
8. Монгол Улсын Засгийн газрын 2010 оны 39-р тогтоолын 1 дэх заалтаар “Зарим экспортын бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээний үндэслэл болгох Монгол банкны болон зах зээлийн үнийн эх сурвалжийн нэрийн жагсаалт”-д өөрчлөлт оруулж, 3 дахь заалтаар “Уул уурхайн бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээг жишиж үнэлэх аргачлалыг холбогдох журмын дагуу батлах мөрдүүлэхийг Татварын ерөнхий газарт даалган” шийдвэрлэсний дагуу Татварын ерөнхий газрын даргын 2010 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдрийн 32Х дугаар тушаалаар батлагдсан “Уул уурхайн бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэлгээг тооцох аргачлал”-ыг баталж мөрдүүлсэн.
   1. Татварын ерөнхий газрын даргын 2010 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдрийн 32Х дугаар тушаалаар батлагдсан аргачлалын 2.3-т “Хүдэр болон баяжмалын агуулгын хувь нь цахим хуудсанд тавигдсан тухайн бүтээгдэхүүний агуулгын хувиас ялгаатай бол цахим хуудсанд тавигдсан агуулга болон үнийн мэдээллээс агуулгын нэгж хувьд ногдох үнийг гаргаж, борлуулалтын үнэлгээг дараахь томьёогоор тооцох”-оор, 2.7-д “Тухайн бүтээгдэхүүнд агуулагдаж буй дагалдах металл, үнэт металл, бусад эрдэс бүтээгдэхүүний хувьд аргачлалын 2.5-д заасны дагуу тогтоосон дагалдах бүтээгдэхүүний агуулгын талаарх дүгнэлтийг үндэслэн тухайн дагалдах үнэт металл, эрдэс бүтээгдэхүүн тус бүрийн хэмжээг тооцож, борлуулалтын үнэлгээг энэхүү аргачлалын дагуу тооцох”-оор тус тус заасан.
   2. Ашигт малтмалын зарлагдаж буй үнэ нь (Засгийн газрын 81-р тогтоолын дагуу экспортын бүтээгдэхүүний зах зээлийн үнэ) цэвэр металлын үнэ, эсвэл баяжмалын үнээр зарлагддаг. Зэсийн баяжмалын хувьд зэс, алт, мөнгө зэрэг нь металлын үнээр, төмрийн хувьд “60%-ийн агуулгатай баяжмал” гэж зарлагддаг байна.
   3. Аргачлалын 2.5-т “...тогтоосон дагалдах бүтээгдэхүүний агуулгын талаарх дүгнэлтийг үндэслэн тухайн дагалдах үнэт металл, дагалдах бүтээгдэхүүний тус бүрийн хэмжээг тооцон борлуулалтын үнэлгээг энэхүү аргачлалаар тооцох” гэдэгт талууд маргаагүй.
   4. Аргачлалын 2.3-т “...агуулгын нэгжийн хувьд ноогдох үнийг гаргаж, борлуулалтын үнэлгээг дараах томьёогоор тооцох”-оор зохицуулсан байх ба үүнд хариуцагч, гомдол гаргагч нарын тооцоолол ижил байна.
9. Харин хариуцагч нараас зэсийн баяжмалд агуулагдах төмрийн хэмжээг тооцохдоо нийт зэсийн баяжмалын хуурай жингээр тооцсон нь дээрх аргачлалын 2.7-д “...дагалдах үнэт металл, эрдэс бүтээгдэхүүн тус бүрээр хэмжээг тооцож, борлуулалтын үнэлгээг энэхүү аргачлалын дагуу тооцох” гэсэн зохицуулалтад нийцэхгүй байна.
   1. Зэсийн баяжмалд агуулагдах төмөр нь зэсийн баяжмалын дагалдах элемент тул Аргачлалын 2.7 дахь заалтын дагуу дагалдах элементийн цэвэр жингээс биш нийт зэсийн баяжмалын жингээс ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр төлөх төмрийн үнийг тодорхойлсон нь зөв байна.
   2. Өөрөөр хэлбэл, аргачлалын зөрүүгээс шалтгаалан төлбөрийн дүн зөрөөгүй, аргачлалын 2.7-д заасны дагуу хариуцагч татварын улсын байцаагч үнэт металлын цэвэр жингээс тооцохдоо төмрийг дагалдах элемент гэдгийг харгалзаагүй, нийт зэсийн баяжмалын хуурай жингээс тооцож алдаа гаргаснаас үүдэлтэй байна.
   3. АМНАТ тооцох борлуулалтын нэгжийн үнэлгээг тооцох аргачлалын дагуу тооцоолол хийхэд /шүүхэд гаргасан тайлбараар/

 

Экспортолсон барааны нэр	Тоо хэмжээ /тонн/	Чийг	Баяжмалд агуулагдах төмөр	Ам.долларын ханш	Зарлагдсан үнэ /60 хувийн төмрийн баяжмал/ ам доллар
Зэсийн баяжмалын зэсийн агуулга 23,35%	64.916	8.599	27.5%	2,003.22	50.43

 

а/ 60%-ийн агуулгатай төмрийн баяжмалын үнэ нь 50.43 ам доллар /зах зээлийн зарлагдсан үнэ/ бол 1%-ийн агуулгатай төмрийн баяжмалын үнэ 0,8405 ам доллар болно. (1% x 50.43 /60%= 0.8405)

         б/ Зэсийн баяжмалын 27,5% нь төмөр эзэлдэг бол (27.5% x 0.8405 / 1%= 23.113 ам доллар) төмрийн борлуулалтын үнэ 23.113 ам доллар болно.

         в/ Экспортод гаргасан 64,9 тонн зэсийн баяжмалын чийгийг хассан хуурай жин /64,9 тонн- 8,599 тонн/ болох 56,317 тонн баяжмалын 27,5% нь төмөр бол нийт экспортод гаргасан баяжмалд агуулагдах төмрийн хэмжээ 15.487 тонн болно.

         (56.317х 27,5% =15 487 тонн, өөрөөр хэлбэл 56.317 тонн баяжмалыг 100% гэж үзвэл үүний 27,5% нь 15.487 тонн төмөр байна гэсэн үг)

         г/ Экспортод гаргасан нийт зэсийн баяжмал нь 27.5%-ийг төмөр агуулдгаас тооцоход 23.113 ам доллар бол 27.5 %-ийн төмөр агуулсан үнэлгээ 357.95 ам доллар.

          (23.113 ам доллар x 15.487тонн =357.95 ам доллар) АМНАТ тооцох борлуулалтын нэгжийн үнэлгээ нь 357.95 ам доллар болох нь зөв байна.

10. Дээрхээс дүгнэн үзвэл зэсийн баяжмалд агуулагдах төмрийн тоо хэмжээг, 60 хувийн агуулгатай төмрийн баяжмалын үнээр тооцсон нь үндэслэлтэй байна.

11. Анхан шатны шүүхийн шийдвэр нь Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.2-т заасан хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх хуулийн шаардлагыг хангасан байх тул хэвээр үлдээж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзэв.

 

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 120 дугаар зүйлийн 120.1-д заасныг баримтлан ТОГТООХ нь:

 

1. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдрийн 128/ШШ2024/1052 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээж, хариуцагч нарын давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.
2. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.3-д зааснаар хариуцагч давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдсөн болохыг дурдсугай.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 113 дугаар зүйлийн 113.5-т зааснаар шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр хэрэглэсэн, эрх зүйн шинэ ойлголт, эсхүл хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд нийтлэг ач холбогдолтой гэж үзвэл, хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар магадлалыг гардан авсан өдрөөс хойш таван хоногийн дотор Улсын Дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимд хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

 

 

 

   ШҮҮГЧ                                                              Э.ЛХАГВАСҮРЭН

   ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                         Д.БААТАРХҮҮ

                  ШҮҮГЧ                                                             Т.ЭНХМАА