МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Завхан аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх  хуралдааныг шүүгч Н.Дэлгэрмаа даргалж

Нарийн бичгийн дарга                             М.Баярмэнд

Улсын яллагч                                            *******

Шүүгдэгч                                                      *******  

нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулж Завхан аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн *******т холбогдох 2323000320060 дугаартай эрүүгийн хэргийг хянан хэлэлцэв.     

 Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1980 оны 8 дугаар сарын 30-ны өдөр Завхан аймгийн ******* суманд төрсөн, настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, , ганц бие, Завхан аймгийн ******* сумын ******* тоотод оршин суух хаягтай, Завхан аймаг дахь Сум дундын 1 дүгээр шүүхийн 2007 оны 4 дүгээр сарын 20-ны өдрийн 30 дугаартай шийтгэх тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 100 дугаар зүйлийн 100.1-д зааснаар 1 жилийн хугацаагаар хорих ял шийтгүүлсэн, ******* овогт *******, регистрийн дугаар /*******/

   Холбогдсон хэргийн талаар: Прокуророос шүүгдэгч  *******т холбогдсон 2323000320060 дугаартай хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт хамаарна гэж яллах дүгнэлт үйлдэж шүүхэд шилжүүлжээ. 

Шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн, хэрэгт цугларсан яллах болон цагаатгах нотлох баримтуудыг шинжлэн хэлэлцээд 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу хохирогчид шүүх хуралдааны товыг мэдэгдсэн боловч тэрээр шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүй байна.

Хохирогчид шүүх хуралдаанд оролцох талаар бичгээр хүсэлт гаргаагүй учир Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.8 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар түүнийг оролцуулахгүйгээр хэргийг хянан шийдвэрлэлээ.

1.Шүүгдэгчийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсон талаар:

Шүүгдэгч ******* нь 2023 оны 02 дугаар сарын 18-ны өдөр 12 цагийн орчимд Завхан аймгийн ******* сумын багийн нутаг дэвсгэрт Нефтийн ард үйл ажиллагаа явуулдаг ус түгээгүүрийн газар тай  ус авах оочир дарааллаас болж маргалдаж түүнийг зодсон хэргийн үйл баримт нь  дараах нотлох баримтуудаар тогтоогджээ. Тухайлбал:

*******т зодуулснаа мэдүүлсэн хохирогч ын “...2023 оны 2 дугаар сарын 18-ны өдөр 12 цаг 10 минутын үед ...худгаас ус авахаар очсон. Худаг оочиртой байсан тул усныхаа савыг нэг таньдаг дүүгээ оочирлоод зогсож байхаар нь  саваа тавиад захиж үлдээгээд дэлгүүр орчихоод буцаад худаг дээр ирэхэд миний оочир болчихсон ... нөгөө дүү усаа аваад гэр рүүгээ явчихаар нь усаа авах гэтэл миний савыг танихгүй эрэгтэй хөлөөрөө өшиглөхөөр нь санамсаргүй унагаачихлаа гэж бодоод саваа босгож тавиад усаа авах гэтэл дахиж өшиглөөд над руу хандаж оочироороо усаа ав гэхээр нь би энд оочирлож байсан юм аа гэж хэлэхэд дахиад усны савыг өшиглөхөөр нь би тэр хүнд та настай хүн байж намбатай байлдаа, яагаад байгаа юм бэ гэж хэлээд тонгойгоод саваа авах гэтэл миний зүүн талын шанаа руу гараараа нэлээд хүчтэй нэг удаа мөн хамар руу нэг удаа цохиод би манараад байж байтал дараа нь над руу хөлөөрөө миний цээж рүү нэг удаа өшиглөөд би хойшоо худгийн тор руу налаад унах үед дахиад намайг цохих гээд далайхаар нь би гарыг нь барьж аваад та яаж байгаа юм бэ? гэхэд би чамайг ална гэж хэлсэн. ...Миний зүүн талын нүд, шанаа хөхөрч хавдсан, дээд уруул зулгарсан...” гэсэн мэдүүлгээр,

Тухайн үед болсон үйл баримтын талаар шууд тусган мэдүүлсэн насанд хүрээгүй гэрч “...худгаас ус авах гээд очсон. ... ах ус авах гээд байж байтал ах ирээд би оочир авчихсан байсан юм гэж хэлээд  ахын  өмнүүр орж авах гэхэд ах оочироороо ав гээд тэр хоёр муудалцсан. Тэгтэл ах  ахыг чи юу гээд хуцаад байгаа юм бэ гэж хэлээд ахыг худгийн торон хашаа руу шахаад нүүр рүү нь гараараа 2 удаа цохиод ална шүү гэж хэлээд байхад нь нэг хүн салгасан. Дараа нь ах хашааны гадаа байсан усны тэрэг барьж ахыг наашаа хүрээд ир чамайг ална гэж хэлээд  мөн машинаасаа том түлхүүр 1 ширхэг, бас нэг машины төмрийг аваад дайраад байсан. Тэр үед ах зугтаад байсан. Тэгтэл ах машинаа асаагаад хойноос нь хөөхөд ах хашаандаа орсон.” гэсэн мэдүүлгээр,

 Энэ талаар мэдүүлсэн гэрч ийн “...12 цагийн үед ус авахаар ... усны худаг дээр ганцаараа очсон. Намайг очоод усаа авч байхад ******* ус авахаар ирээд араас нь ирсэн. ...тэгээд тэр хоёр оочроосоо болоод маргалдсан би ус авах гээд өмнө оочроо авчихсан байсан гээд, харин ******* тэр чинь ямар хамаатай юм, би чамаас түрүүлж ирсэн би авна гээд маргалдсан. Тэгээд маргалдаж байгаад *******т хандаж настай хүн байж гээд нэг үг хэлээд, тэгтэл ******* миний нас чамд ямар хамаатай юм гэж хэлээд тэр хоёр барилцаад авсан. ...усаа машиндаа тавьчихаад буцаад суух гээд явж байхад худгийн торон хашааны булан руу шахчихсан байдалтай байхаар нь би больцгоо гэж хэлтэл нэг танихгүй залуу тэр хоёрыг салгасан...” гэсэн мэдүүлгээр,

 Гэрч ийн “...нөхөр ус авах гээд 12 цагийн үед усны саваа аваад гарсан. ...гэртээ ирэхдээ зүүн нүд нь хөхөрчихсөн, хүзүүгээ маажуулчихсан байдалтай орж ирэхээр нь би юу болов оо наад нүд чинь яачихсан юм бэ гэхэд сая худаг дээр хүнд цохиулчихлаа гэж хэлэхээр нь би яагаад цохисон тухай асуухад ... усны оочироос болоод намайг цохичихлоо гэж хэлээд би цагдаа дуудчихсан одоо ирэх байх гэж хэлж байсан. ...худгийн оочироос болоод зүүн нүд рүү нь гараараа 1-2 удаа цохиод дараа нь ална гэж хэлээд машинаасаа түлхүүр авч шидээд мөн машинаа асаагаад араас хөөсөн гэж хэлж байсан. Зүүн нүд нь хөхөрчихсөн, зүүн хацар нь хавдчихсан мөн хүзүүгээ маажуулчихсан байдалтай ирсэн. ...тэр өдрөө Завхан аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт үзүүлсэн...” гэсэн мэдүүлгээр болон хэрэгт авагдсан шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн дараах нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч *******ийн үйлдлийн улмаас хохирогч ын биед хөнгөн зэргийн гэмтэл учирсан нь Завхан аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны ахлах шинжээч эмч, цагдаагийн ахмад гийн 2023 оны 2 дугаар сарын 28-ны өдрийн 000000095 дугаартай “Иргэн ын биед тархи доргилт, дээд уруулын баруун хэсэгт зулгаралтын ором, зүүн хацрын төвгөрийн дээд хэсэгт цус хуралт гэмтлүүд тогтоогдлоо. Дээрх гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдсэн байх боломжтой. Дээрх гэмтлүүд нь тогтоолд заагдсан заасан буюу 2023 оны 2 дугаар сарын 18-ны өдөр үүссэн байх боломжтой. ын зүүн хацрын төвгөрийн дээд хэсэгт 4х3 см бүдэг ногоон шар өнгийн цус хуралт байгаа нь энэ хэсэгт гараараа цохисон байх боломжтой байна. Дээрх гэмтлүүд нь цаашид хөдөлмөрийн чадвар алдалтад нөлөөлөхгүй, Иргэн ын биед учирсан гэмтлүүд нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д заасны дагуу гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.” гэсэн дүгнэлт зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдож байна. 

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалтын явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй байна.

Хохирогч болон гэрчүүд мэдүүлгийнхээ эх сурвалжийг тодорхой заасан бөгөөд тэдний мэдүүлэг болон бусад бичгийн нотлох баримтууд шүүгдэгчийн үйлдэл, хэргийн үйл баримтыг нотолж байгаа, энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасны дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай байх тул дээрх нотлох баримтуудыг шийдвэрийн үндэслэл болголоо.

Шүүх хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.1 дүгээр зүйлийн 13 дахь хэсэгт заасныг баримтлан үнэлсэн бөгөөд хэргийн үйл баримтыг нотолж байгаа баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой төдийгүй шүүгдэгчийн үйлдлийг хангалттай нотолж чадсан, хууль ёсны баримтууд байна.

Шүүгдэгч ******* нь хохирогч ын Эрүүгийн хуулиар хамгаалагдсан, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 13 дахь хэсэг, Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалын 3 дугаар зүйлд тус тус заасан “хүний халдашгүй дархан байх эрх” буюу “хүний эрүүл мэндийн халдашгүй эрх”-ийг зөрчсөн үйлдлийн улмаас 1 хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан нь Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн обьектив шинжийг, шүүгдэгч өөрийн үйлдлийн нийгмийн аюулыг ухамсарлаж, хүний эрүүл мэндэд хохирол учирч болохыг мэдсээр байж хүсч зориуд хохирол учруулсан нь Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлд заасан гэмт хэргийн субьектив шинжийг тус тус хангажээ.

Шүүгдэгч  *******  нь өөрт холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлтээ сайн дураар гаргасан  бөгөөд түүнд  гэмт хэрэг үйлдсэн гэм бурууг нь хүлээн зөвшөөрүүлэхээр тулган шаардсан албадсан, хууль бусаар хэрэг хүлээлгэсэн нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байна.

Иймд шүүгдэгч *******ийг Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох үндэслэлтэй.

Хохирогч нь “хохирол төлбөр нэхэмжлээгүй, гомдол санал байхгүй” гэсэн хүсэлтийг гаргасан тул хохирогчид төлөх төлбөргүй гэж үзлээ.

2. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Прокуророос шүүгдэгч *******т холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх саналтай ирүүлсэн бөгөөд  хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан хялбаршуулсан журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх тусгай журам зөрчигдөөгүй, шүүх хуралдаанаар мөн хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан нөхцөл байдлыг хянахад бүрэн хангагджээ.

Шүүгдэгч *******т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан  буюу “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг” үйлдсэн гэм буруутай нь тогтоогдсон учир түүнд Эрүүгийн хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэстэй.

Түүнчлэн Эрүүгийн хуулийн 5.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Эрүүгийн хариуцлагын  зорилго нь гэмт хэрэг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийг цээрлүүлэх, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг нийгэмшүүлэхэд оршино” гэж  заасан эрүүгийн хариуцлагын зорилгод нийцэж байгаа тул түүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ хөнгөрүүлэх хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг харгалзан үзэлгүйгээр Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар прокурорын саналыг баталж, Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ийг 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 450000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ял оногдуулж шийдвэрлэлээ.

Шүүгдэгч ******* нь энэ тогтоолоор бусдад төлөхгүй төлбөргүй, хэрэгт цагдан хоригдоогүй, түүнээс гаргуулах эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, түүний хувьд ногдох хөрөнгөнөөс битүүмжлээгүй, шүүгдэгчийн иргэний үнэмлэхийг шүүхэд ирүүлээгүй, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа хэрэгт хавсаргагдсан  болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй  гэж үзээд

Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр  зүйлийн 5 дахь хэсэг, 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.2, 1.5, 1.6, 36.8 дугаар зүйлийн  4, 5 дахь хэсэг, 36.10 дугаар зүйлийн 3, 4 дэх хэсэг, 36.13 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч ******* овогт ийг Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан буюу хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******т 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 450.000 /дөрвөн зуун  тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3.Эрүүгийн хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******т оногдуулсан 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 450.000 / дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ялыг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болсноос хойш 3 сарын хугацаанд хэсэгчлэн сар бүр /150.000 / төгрөгөөр тэнцүү хэмжээгээр төлөхөөр тогтоосугай.

4.Эрүүгийн хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ******* нь 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 450.000 / дөрвөн зуун тавин мянга / төгрөгөөр торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол торгох ялын 15 нэгжтэй /15000 төгрөг/ тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих журамтай болохыг анхааруулсугай.

5.Шүүгдэгч ******* нь 2023 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдөр авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

6.Шүүгдэгч ******* нь тогтоол гарахын өмнө цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгчийн эд хөрөнгөнөөс битүүмжлээгүй, шүүгдэгчийн иргэний үнэмлэхийг шүүхэд ирүүлээгүй, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа хэрэгт хавсаргагдсан болохыг тус тус дурдсугай.

7.Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай.

 8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 7,8 дахь хэсэгт зааснаар талууд оролцогчид гагцхүү Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн тохиолдолд шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас эсхүл хүргүүлснээс 14 хоногийн дотор Завхан аймгийн Эрүү иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч түүний дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй бусад тохиолдолд гомдол, эсэргүүцэл гаргахгүй болохыг  дурдсугай.

9. Дээр дурдсан үндэслэлээр оролцогч давж заалдах гомдол гаргасан, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч *******т хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

                                       ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                        Н.ДЭЛГЭРМАА