МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Сүхбаатар аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Д.Алтаннавч даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Э.Энхсаруул,

Улсын яллагч Г.Бат-Оргил /томилолтоор/,

Хохирогчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.Б,

Шүүгдэгч З.Б нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны “Б” танхимд нээлттэй явуулсан эрүүгийн шүүх хуралдаанаар Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн З.Б-ид холбогдох 2230000000239 дугаартай хэргийг 2023 оны 02 дугаар сарын 15-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

 Монгол Улсын иргэн, .... оны ... дугаар сарын ...-ний өдөр Төв аймгийн Баянчандмань суманд төрсөн, ... настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл ..., Улаанбаатар хотын Чингэлтэй дүүргийн .... дугаар хорооны “...”-ийн .... тоотод түр оршин суух хаягтай,

Төв аймгийн Баянчандмань сумын .... дугаар багт оршин суух, урьд эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаагүй,

Х овогт З-ын Б

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/:

Шүүгдэгч З.Б нь 2020 оны 08 дугаар сараас 2021 оны 08 дугаар сарын 02-ны өдрийн хооронд Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын ... дүгээр багийн нутаг “Н с” гэх газарт “Ч Х Х Х” ХХК-ийн итгэмжлэн хариуцуулсан 27 тооны үхэр, 156 тооны хонь, 93 тооны ямааг завшиж, хохирогч Н.Б-д 49,293,800 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

                                         ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах мэдүүлэг, нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

Шүүгдэгч З.Б шүүх хуралдаанд мэдүүлэхдээ: “Манай найз над руу яриад “туслах малчин авна гэж байна, чи ирж ажиллах уу” гэж хэлсэн. Тэгээд туслах малчнаар ажилласан. Би өмнө нь мөрийтэй тоглодоггүй байсан. Г-тай хамт явж тоглодог болсон. 2 үхрийг тоглоомд алдсан. Мал үхэж үрэгдээд байна гэж нэг удаа хэлж байсан. Манай урд талын жалганд хаясан мал миний маллаж байсан мал байсан. Тухайн үед Б ах бүх зургийг нь дараад явсан. Энэ талаар ойр хавийн айлууд мэдэж байгаа. Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумаас малын эмч дуудсан боловч олигтой үзээгүй.” гэв. 

Хохирогчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.Б шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “33 тооны үхэр үрэгдсэн боловч яллах дүгнэлтэд 27 тооны үхэр гэж бичигдсэн байна. Яагаад ингэж хасагдсан юм бэ?, Гэрээнд зааснаар “хэрвээ мал үхсэн бол малын эмч дуудаж акт гаргуулж, албан ёсоор хасуулж тооцуулах боломжтой байсан”. Хохирлоос нэг ч төгрөг төлөөгүй. Хохирлыг яагаад төлөхгүй байгаа юм бэ?. Малыг үхсэн гэж байгаа боловч малын сэгийг үзүүлэхэд “манай малаас 3 үхэр үхсэн байна” гэдгийг манай байгууллагын хөдөө аж ахуйн мэргэжилтэн тогтоосон. Тэрнээс биш тэгж олноор үхэж үрэгдсэн зүйл байхгүй. Б малаа өөрөө хардаггүй байсан. Насанд хүрээгүй хоёр хүүхдээр харуулж байсан. Малын тэжээл болон эм тариагаар бүрэн хангадаг байсан. 5 тугалтай үнээг 10 ширхэг гэж тооцсон байсан. Үнэлгээнд тугалтай үнээ 5 гээд бичсэн байсан. Тугалыг нэмээд нийт 27 тооны үхэр гэж тооцсон байсан. Бидний зүгээс 33 тооны үхэр дутсан гэж үзэж байгаа. Яагаад үнэлгээ ийм гарсан юм бол гэдэгт гайхаж байна. Банзрагч хохирлоос нэг ч төгрөг төлөөгүй байгаа. Г-гийн хувьд хохирлыг төлөх талаар сэтгэл гаргаж байсан. Банзрагч хохирол барагдуулах талаар санаачилга гаргаагүй. Манай компанийн хөрөнгө хоёр залуугаар тоглуулаад дууссан. Хонин суурь юу ч үгүй байхгүй болсон. Мөнххаан суманд байсан мал нэг ширхэг ч чулуу байхгүй болтлоо дууслаа.” гэв.

Эрүүгийн 2230000000239 дугаартай хэргээс:

• Шүүгдэгч З.Б мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлэхдээ: “Би 2019 оноос “Ч Х Х Х” ХХК-ийн захирал Болорчулуун гэх хүний туслах малчнаар ажиллаж ирсэн. 2020 оны 08 дугаар сараас уг компанийн малыг бие даан маллах болсон. 2021 оны өвөл Мөнххаан сумын хүн “О” гэх газарт өвөлжсөн. Цас зудтай хүнд өвөл байсан. Маллаж байсан Б-ы малууд туранхай байсан болохоор олон тооны мал үхсэн. Үхсэн малын сэгийг гэрийнхээ урд жалганд бөөгнүүлж байсан. Тэгээд “Ч Х Х Х” ХХК-ийн малыг даамал Ц гэх хүнд харуулж байсан. Дутсан гэх үхрээс 2 тооны шүдлэн үхрийг мөрийтэй тоглоод алдсан. 2021 оны 05 дугаар сард 15 хонь, 15 ямааг хүнд бэлэн мөнгөөр зараад өөрөө хэрэглэсэн. Өвөл зудтай байсан тул бусад үлдсэн үхрүүд нь үхсэн. Ямаа нь бас үхсэн. Хонинууд зарим нь үхээд зарим нь тасарч алга болсон. Эхний хэдэн малыг үхсэн талаар Болорчулуунд хэлэхэд “манай мал өвс, тэжээлийг нь авч өгч байхад үхээд байна уу” гээд байхаар нь тэрнээс хойш мал үхсэн талаар Болорчулуун болон компанид хэлээгүй.” гэх /хх 75-76 дугаар хуудас/

Би 2020 оны 08 дугаар сарын 15-ны өдөр “Ч Х Х Х” ХХК-ийн 157 тооны хонь, 183 тооны ямаа, 4 тооны адуу, 52 тооны үхрийг хүлээн авч малласан. 2021 оны 07 дугаар сард  хүлээлгэж өгөхөд 33 тооны үхэр, 156 тооны хонь, 93 тооны ямаа дутсан. 33 үхрээс 31 тооны үхэр нь 2021 оны хавар үхсэн. Үлдсэн 2 хоёр үхрийг тоглоод алдсан. Харин 156 тооны хониноос 2021 оны 4 билүү 5 сард Ж гэх хүнд 15 тооны хонийг зарж борлуулсан. Үлдсэн 141 тооны хонь нь ихэнх нь үхэж, үлдсэн нь тасарч алга болсон. Дутсан 93 ямаанаас 15 ямааг Ж гэх хүнд мөнгөөр борлуулсан. 78 тооны ямаа нь 2021 оны хавар үхэж үрэгдсэн.” гэх /хх 122-123 дугаар хуудас/,

• Хохирогч Н.Б-ы “Би “Ч Х Х Х” ХХК-ийн захирал. Манай компани нь мал аж ахуй болон газар тариалангийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг. 2015 оноос Ж.Г-гаар адуу, үхэр, бог малаа маллуулж эхэлсэн. 2017 оны 09 дүгээр сарын сүүлээр Мөнххаан сумын 1 дүгээр багийн нутаг “Наран саран” гэх газар малтайгаа цуг ирсэн. Тухайн үед 188 тооны эм хонь, 30 хурга, 157 эм ямаа, 30 ишиг, 55 бүдүүн үхэр 7 тугал, 39 тооны адуу тоолж хүлээлгэн өгсөн. Тэгээд 2018 онд би ирж очиж байсан болохоор хааяадаа малаа үзэхээр зүсээрээ мал дутаад байдаг байхаар нь асуухад “уул руу гарсан байна” гэж хэлээд өнгөрөөдөг байсан. Тэгээд 2019 онд “мал их боллоо, туслах малчин авмаар байна” гэж Гунгаажанцан хэлээд өөрөө надад “манай нэг дүү байгаа юм, гэр бүлээрээ байдаг” гээд З.Б-ийг авч ирсэн. З.Б нь 2020 онд “Ж.Г нь таны малаас зарж үрэгдүүлсэн, сугалаанд өгсөн, зарсан” гэхээр нь би 2020 оны 04 дүгээр сард ирээд малаа тоолоход 22 үхэр, 15 адуу, 8 хонь, 10 ямаа дутахаар нь асуухад “би өөрөө төлнө” гэж байсан. Тэгэхээр нь Ж.Г-гаас малаа аваад З.Б-ид 157 тооны хонь, 183 тооны ямаа, 4 тооны адуу, 52 тооны үхэр хүлээлгэж өгсөн. Би адуугаа “Хөлөн буйр” сум руу явуулсан. З.Б нь эхэндээ сайн маллаж байсан. Тухайн үед би шаардлагатай өвс тэжээл болон эм тариаг өгч байсан. 2021 оны 08 дугаар сарын 02-ны өдөр ирж малаа тоолоход 33 тооны үхэр, 156 тооны хонь, 93 тооны ямаа дутахаар нь асуухад үхэр хагас нь үхсэн байсан гэхээр нь би үхсэн үхрүүдийн сэг, зэмийг үзэхэд манайхаас 3 тооны үхэр үхсэн байсан. Бусдыг нь “алдаад олохгүй байна олно” гэж байсан. Хонины талаар асуухад “байгаа” гээд байсан. Тэгээд тоолоод үзэхэд “би өөрөө төлнө” гэсэн. Тухайн үед тэр хавьд нутагладаг Г гэх хүн эхнэрийнхээ хамт ирж “танай хониноос 2 “Porter” машинтай хүн /нэрийг нь санахгүй байна/ ирээд хонь ачаад явсан” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би З.Б-аас асуухад “би тэгээгүй” гэсэн. Тэгээд би малаа З.Баар туулгуулаад Дорнод аймгийн “Хөлөн буйр” суманд малаа аваачиж өөр малчнаар маллуулж эхэлсэн. ” гэх /хх 10-12 дугаар хуудас/,  

• Гэрч Г.Ц-ийн “Ж.Г-г 2020 оны 04 дүгээр сард малчнаас болиулж туслах малчин байсан З.Бийг үндсэн малчнаар авсан. З.Б нь 2020 оны 05 дугаар сараас эхэлж манай компанийн малыг харж эхэлсэн. Би 7 дугаар сарын 09-ний үед ирж малаа тоолоход их хэмжээний мал дутсан. Энэ талаар асуухад З.Б нь мал их үхсэн, гэрийн урд талын жалганд байгаа гэхээр нь очиж үзэхэд 10 гаруй тооны үхрийн сэг зэм байсан. Тэр дотор таньдаг 3 тооны үхэр байсан. Тэгээд би тэр 3 тооны үхрийн зургийг нь аваад явсан. Тухайн үед намайг очиход ямааны сэг зэм цөөхөн байсан. Ойролцоогоор 10 гаруй тооны ямааны сэг зэм байсан. Би тухайн үед тэр зургийг нь аваагүй. Манай компани Ж.Г З.Б нартай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулсан. Тухайн үед З.Б нь надад мал үхсэн талаараа мэдэгдээгүй. 2020 оны 07 дугаар сард малаа тоолох гэж очиход мал дутсан болохоор асуухад надад “үхсэн” гэж хэлсэн. З.Б нь 33 тооны үхэр, 156 тооны хонь, 93 тооны ямаа дутаасан.” гэх /хх 25-26 дугаар хуудас/,
• Гэрч Ш.З-ын “З.Б нь 2019 оноос эхэлж малласан. Тухайн үедээ тус компанийн туслах малчнаар явсан. Би 2021 оны 03 дугаар сард Мөнххаан суманд хүү З.Б-ийн гэрт ирсэн. Тэгээд З.Б нь 2021 оны 03 дугаар сарын дундуур хот руу эхнэрийн хамт явсан. Тухайн үед “Coronavirus” гарч хөл хорионд хоригдоод ирж чадахгүй байсан. 2021 оны 05 сарын дундуур ирсэн. Би энэ хоёр сарын хугацаанд тус компанийн малыг харж байсан. Намайг ирэхэд тус компанийн үхэр их үхсэн байсан. Намайг маллаж байх хугацаанд 13 тооны үхэр үхсэн. Би тухайн үхрүүдийг гэрийнх нь урд жалганд аваачиж хаясан. Мөн 70 гаруй тооны ямаа үхсэн. Тухайн үед нь мөн ямааг нь урд талын жалганд хаясан. Хонь нь нэлээд үхсэн. Тус компанийн мал нь их туранхай мөн хамуутай байсан. Би тухайн малыг маллаж байх хугацаандаа малаас болж алдаж дутаасан зүйл байхгүй. Харин намайг маллаж байх хугацаанд зөндөө мал үхсэн. Би тухайн үед хүү Банзрагчид хэлж байсан. Харин компанийн хүмүүст би хэлээгүй. Тэр хүмүүсийг нь бол би танихгүй” /хх 29-30 дугаар хуудас/ нарын мэдүүлэг,
• Хөрөнгө үнэлгээний “Линзийн Өгөөж” ХХК-ийн 2022 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдрийн 2202078 дугаартай “тугалтай үнээ 5, шүдлэн үхэр 8, бяруу 9, хонь 156, ямаа 93 зэргийн зах зээлийн нийт үнэлгээ 49,293,800 төгрөг” гэх шинжээчийн дүгнэлт /хх 136-146 дугаар хуудас/,

 

• Шүүгдэгч З.Б-ийн Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас, мөрдөн байцаалтын үед хийсэн тодорхойлолт /хх 77-78 дугаар хуудас/,
• Шүүгдэгч З.Б-ийн иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй эсэх лавлагаа, оршин суугаа газрын хаягийн бүртгэлийн лавлагаа, /хх 79-82 дугаар хуудас/,

-Шүүгдэгч З.Б-аас гаргаж өгсөн 2021 оны өвөл үхсэн гэх малын зургууд /хх 82-88 дугаар хуудас/,

• Мал маллах гэрээ, малын тооцоо нийлсэн акт /хх 90-99 дүгээр хуудас/,
• Шүүгдэгч З.Б нь хавтаст хэргээс нотлох баримт судлуулаагүй болно.

Дээрх нотлох баримтууд нь хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлэгдсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж, прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд хэргийг хянан шийдвэрлэх боломжтой гэж үзлээ.

1. Гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч З.Б нь 2020 оны 08 дугаар сараас 2021 оны 08 дугаар сарын 02-ны өдрийн хооронд Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын ... дүгээр багийн нутаг “...” гэх газарт “Ч Х Х Х” ХХК-ийн итгэмжлэн хариуцуулсан 27 тооны үхэр, 156 тооны хонь, 93 тооны ямааг завшиж, хохирогч Н.Б-д 49,293,800 төгрөгийн хохирол учруулсан болох нь хохирогч Н.Б, гэрч Г.Ц, Ш.З нарын мэдүүлэг, Хөрөнгө үнэлгээний “Линзийн Өгөөж” ХХК-ийн 2022 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдрийн 2202078 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт, Мал маллах гэрээ, малын тооцоо нийлсэн акт зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

Шүүгдэгч З.Б нь хэргийн зүйлчлэл, гэм буруугийн талаар маргаагүй, өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрсөн болохыг тэмдэглэх нь зүйтэй.

1. 2.  Эрх зүйн дүгнэлт:

1. 1. 1. Хөрөнгө завших гэмт хэрэгт: бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгө, эд хөрөнгийн эрхийг итгэмжлэлийн үндсэн дээр эзэмших, ашиглаж буй байдлаа урвуулан ашиглаж, бусдын эд хөрөнгө, эд хөрөнгийн эрхийг өөрийн өмчлөлд хариу төлбөргүйгээр хууль бусаар авах, захиран зарцуулах үйлдлийг ойлгохоор хуульчилжээ.

 Тодруулбал, шүүгдэгч З.Б нь хохирогч Н.Б-ы өмч болох малыг “Малчинтай байгуулах ажилтны гэрээ”-нд заасны дагуу итгэмжлэн хариуцах үүрэг хүлээсэн этгээд бөгөөд итгэмжлэн хариуцуулсан малыг амар хялбар аргаар мөнгө олох зорилгоор өмчлөгчийн зөвшөөрөлгүйгээр дур мэдэн худалдан борлуулах, өрөндөө өгөх, мөрийтэй тоглох зэргээр бусдын өмчлөх эрхэд халдаж, хохирол учруулсан нь гэмт үйлдэл болон үр дагаврын хоорондох шалтгаант холбоог бүрдүүлж байна.

1. 1. 2. Шүүгдэгч нь өөрийн үйлдлийн хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж мэдсээр атлаа өөрт нь итгэмжлэн хариуцуулсан бусдын малыг худалдан борлуулах,өрөндөө өгөх, мөрийтэй тоглох зэргээр бусдад санаатай хохирол учруулан гэмт хэргийг гэм буруугийн шууд санаатай хэлбэрээр үйлджээ.       
2. 1. 3. Прокуророос шүүгдэгч З.Б-ийн дээрх үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдсэн нь хэргийн бодит байдалд нийцсэн, шүүгдэгчийн үйлдэл тухайн гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний шинжийг бүрэн агуулсан, хэргийн зүйлчлэл зөв байх тул бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завшсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох  үндэслэлтэй гэж шүүх дүгнэлээ.
3. Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

2.1. Шүүхээс шүүгдэгч З.Бийг бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завшсан буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсон тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй байна.

Шүүгдэгч З.Б-ид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

2.2. Шүүгдэгч З.Б-ийн холбогдсон Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь “хоёр мянга долоон зуун нэгжээс арван дөрвөн мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл зургаан сараас гурван жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл зургаан сараас гурван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял” шийтгэхээр хуульчилсан бөгөөд шүүхийн хэлэлцүүлэгт улсын яллагчаас түүнд “Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх болон 6.6 дугаар зүйлд заасан  эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байна. Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал зэргийг харгалзан үзэх нь зүйтэй. Шүүгдэгч З.Б нь хохирогч Н.Б-д 49,293,800 төгрөгийн хохирол учруулсан, учруулсан хохирлыг төлж барагдуулаагүй, бусдад төлөх төлбөртэй зэрэг нөхцөл байдлуудаас дүгнэхэд шүүгдэгчид торгох ял оногдуулах нь тохиромжгүй юм. 

Шүүгдэгч З.Б нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдлыг эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд харгалзан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх заалтад зааснаар 2 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж, уг ялыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх саналтай. Гэмт хэргийн улмаас хохирогч Н.Б-д 49,293,800 төгрөгийн хохирол учирсан бөгөөд шүүгдэгч З.Б-аас 49,293,800 төгрөгийг гаргуулж, хохирогч Н.Б-д олгох,  Шүүгдэгч нь энэ хэрэгт цагдан хохирогдоогүй учир эдлэх ялд оруулан тооцуулах саналгүй. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, хураагдсан болон битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгө байхгүй. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал байхгүй” гэх саналыг гаргав.  

2.3. Шүүхээс шүүгдэгч З.Б-ийг анх удаа хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн байдлаа ухамсарлаж ойлгоогүй, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлыг нөхөн төлөөгүй, төлөх санаачилга гаргаагүй, түүний хувийн байдлыг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 жил 6 сарын хорих ялаар шийтгэж, мөн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар уг хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.  

3. Хохирол, хор уршгийн талаар: 

3.1. Эрүүгийн хуулийн 2.5 дугаар зүйлийн 1-т “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, аюулгүй байдалд шууд учирсан үр дагаврыг гэмт хэргийн хохирол, хор уршигт тооцно.” гэж хуульчилсан бөгөөд шүүгдэгч З.Б нь хохирогч Н.Б-ы эд хөрөнгөд санаатай хохирол учруулсан, гэмт хэргийн улмаас учирсан гэм хорын хохирлыг нөхөн төлөөгүй болохыг дурдах нь зүйтэй.

3.2. Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг Хөрөнгө үнэлгээний “Линзийн өгөөж” компаниар үнэлгээ хийлгэж, тус компанийн 2022 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдрийн 2202078 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтээр 49,293,800 төгрөг гэж  тогтоосныг талууд танилцаад гомдол гаргаагүй, хүлээн зөвшөөрсөн байна. 

Иймд Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгчээс 49,293,800 төгрөгийг гаргуулж “Ч Х Х Х” ХХК-ийн захирал Н.Б-д олгуулахаар шийдвэрлэв.

      4.  Бусад асуудлаар:

Шүүгдэгч З.Б нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт иргэний хувийн бичиг баримт хавсаргагдаагүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотой баримт ирээгүй бөгөөд шүүхийн шатанд шүүгдэгчид авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж, шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах нь зүйтэй байна.

Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36 дугаар бүлгийн 36.2, 36.3, 36.5, 36.6, 36.7, 36.8 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Х овогт З-ын Б-ийг бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завшсан буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Х овогт З-ын Б-ийг 1 /нэг/ жил 6 /зургаа/ сарын хорих ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч З.Б-ид оногдуулсан 1 /нэг/ жил 6 /зургаа/ сарын хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэхээр тогтоосугай.

4. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.5-д зааснаар шүүхийн шатанд шүүгдэгчид авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчлөн шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч, түүний эдлэх ялыг энэ өдрөөс эхлэн тоолсугай.

5. Шүүгдэгч З.Б нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг дурдсугай. 

6. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч З.Б-аас гэмт хэргийн улмаас учирсан гэм хорын хохиролд 49,293,800 төгрөгийг гаргуулан хохирогч Улаанбаатар хотын Баянгол дүүргийн 6 дугаар хороо, ... дугаар хорооллын .... тоотод оршин суух А овогт Н-ийн Б-д олгосугай.

7. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг мэдэгдсүгэй. 

8. Шүүгдэгч, хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан болон хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Сүхбаатар аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

9. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар энэ тогтоолд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

 

 

      ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                    Д.АЛТАННАВЧ