МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

   Орхон аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ш.Эрдэнэцэцэг даргалж, шүүгч Ж.Байгалмаа, Ц.Алтангадас нарын бүрэлдэхүүнтэй

 

            Нарийн бичгийн дарга Г.Энхбат

Улсын яллагч Б.Бүжинлхам

Иргэдийн төлөөлөгч Т.Хайрат

Шүүгдэгч нарын өмгөөлөгч Р.Нямцэрэн, С.Батмөнх-Очир

Шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэн, Д.Баярсайхан нарыг оролцуулан Орхон аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 148 дугаар зүйлийн 148.4-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Л.Рагчаасүрэн, Д.Баярсайхан нарт холбогдох 201614000205 тоот эрүүгийн хэргийг тус шүүхийн танхимд нээлттэй хянан хэлэлцэв.

 

          Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт

 

          1. Урчуудынхан овгийн Лхагвагийн Рагчаасүрэн, Монгол Улсын иргэн, 1968 оны 10 дугаар сарын 04-ний  өдөр Завхан аймгийн Дөрвөлжин суманд төрсөн, 48 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК-ний захирал ажилтай, ам бүл 4, эхнэр 2 хүүхдийн хамт  Улаанбаатар хот Хан-Уул дүүрэг 8 дугаар хороо Дэнжийн 12 дугаар гудамжны 76 тоотод оршин суух хаягтай, ял шийтгэлгүй, хэрэг хариуцах чадвартай.  /РД:ИД68100418/

 

          2. Алаг адуут овгийн Доохүүгийн Баярсайхан, Монгол Улсын иргэн, 1960 оны 01 сарын 13-нд  Завхан аймгийн  Улиастай суманд  төрсөн, 56 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, уулын инженер мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 4, эхнэр 2 хүүхдийн хамт Улаанбаатар хот Чингэлтэй  дүүрэг 4-р хороо бага тойруу 33-22 тоотод оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгэгдэж байгаагүй, хэрэг хариуцах чадвартай. /РД:СЩ60011314/

 

 

          Шүүгдэгч нарын холбогдсон хэргийн талаар

 

              1. Шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэн нь Д.Баярсайханаар дамжуулан 2015 оны 01 сарын 12-ны өдөр “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-тай Trimble R10 Model 00 загварын 2 ширхэг багажийг 2 сарын хугацаагаар түрээслэн ажиллуулахаар гэрээ байгуулан авч бусдад зарж борлуулан гэрээгээр халхавчлан залилан мэхлэж 160 000 000 төгрөгийн буюу онц их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэж  Орхон аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 148 дугаар зүйлийн 148.4-д зааснаар,

 

2. Шүүгдэгч  Д.Баярсайхан нь Л.Рагчаасүрэнг 2015 оны 01 сарын 12-ны өдөр Эрдэнэт үйлдвэр ХХК-тай Trimble R10 Model 00 загварын 2 ширхэг багажийг 2 сарын хугацаагаар түрээслэх ажиллуулахаар гэрээ байгуулан “Их хаадын хишиг” ХХК-д зарж борлуулан гэрээгээр халхавчлан залилан мэхлэж 160 000 000 төгрөгийн буюу онц их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдэхэд дэмжлэг үзүүлж, Эрдэнэт үйлдвэрийн захирал удирдлагуудтай урьдчилан уулзаж учрах саадыг арилган мөн багажийг компаний үйл ажиллагаанд гэрээний дагуу ашиглаж байгаа, гэрээг сунгана гэж итгэл төрүүлж залилан мэхлэх гэмт хэрэгт хамжигчаар хамтран оролцсон гэмт хэргийг үйлдсэн гэж Орхон аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.6-д заасныг журамлан тусгай ангийн 148 дугаар зүйлийн 148.4-д зааснаар тус тус яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

 

                                                     ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

             Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд: 1. Хохирогч Б.Батзоригийн “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК нь манай “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-тай 2015 оны 01 сарын 30-ны өдөр хамтран ажиллах түрээсийн гэрээг байгуулан улмаар манай үйлдвэрт шинээрээ байсан, ашиглаж байгаагүй Trimble R10 Model 00 загварын 2 ширхэг багажийг 2 сарын хугацаатай  хэрэглэх гэж аваад гэрээг зөрчиж улмаар багажийг хугацаанд өгөлгүй харин ч цааш нь өөр байгууллагад худалдан борлуулж манай үйлдвэрийг залилан мэхлэж хохирол учруулсан. Уг хоёр багажийг бүртгүүлж амжаагүй шинээрээ байсан бөгөөд нэг багаж  нь Геологи хайгууллын ангид нөгөө багаж нь Инженер зураг төслийн төвд байсан. Шинээрээ байсан нэг ч удаа ашиглаж байгаагүй, хэрвээ ашигласан бол  баталгаажуулах ёстой  байсан бөгөөд  баталгаажуулж амжаагүй  байсан. 2014 оны 06 сарын 16-ны өдөр худалдаж авсан гэрээн дээрээс үнийн дүнг үзэхэд Trimble R10 Model 00 загварын багаж нь 86790 ам доллараар худалдаж авсан байна. Рагчаасүрэн гэж хүн багажнуудыг 2-3 газар дамжуулан зарсан байсан. Араас нь манай холбогдох мэргэжилтэнгүүд багажаа авах гэж  олон удаа  хөөцөлдсөн боловч  хаяг нь худлаа утасны  дугаарууд нь өөр  байсан учраас  холбогдож  чадаагүй байж байгаад  улмаар цааш худалдан борлуулсан байсныг нь олж мэдээд  хуулийн хэлтэст хандаж манай хэлтсээс цагдаагийн газарт өргөдөл гаргасан юм. Хуулийн дагуу шийдүүлмээр байна. Одоо тэр багаж хоёр гурав дамжсан нэлээн элэгдэж хуучирсан учраас манай зүгээс шинэ  багаж авах хүсэлтэй байна. Хохирол барагдуулж өгнө үү” гэсэн мэдүүлэг.  / хх-ийн 64-65-р хуудас /

                       

            2. Гэрч А.Ундрахтамирын “Миний бие “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-нд геологи маркшейдерийн хэлтсийн даргаар нэг жил ажиллаж  байна. 2015 оны 01 сарын 30-ны өдөр “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам”  ХХК-тай  гэрээ байгуулахад  “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ыг төлөөлөн гэрээнд гарын үсэг зурж гэрээг байгуулж  байсан. 2015 оны  01 сарын 30-ны өдөр гэрээг байгуулсан бөгөөд манай “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн геологи хайгуулын ангид ашиглахаар авсан байсан Trimble R10 Model 00 загварын 2 ширхэг багажийг 2 сарын хугацаатай түрээслэн ажиллуулахаар харилцан тохиролцож гэрээг байгуулсан. Гэрээний дагуу тухайн хоёр багажийг хүлээлгэн өгч акт үйлдэн “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК-ний холбогдох гэрээ хийсэн хүмүүст хүлээлгэн өгч зохих зөвшөөрлийн дагуу үйлдвэрээс гарган өгч явуулсан.  “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам”  ХХК-ийг төлөөлж захирал Баярсайхан, инженер Хадбаатар гэж хоёр хүн гэрээ хийж уг багажийг бүрэн бүтэн хүлээж аваад явсан. Гэрээнд заасан хугацаа буюу 2 сар нь болоод багаж авчирч өгөхгүй байсан болохоор нь Баярсайхан гэж хүн рүү залгаж гэрээний хугацаа  дууссан багажаа авчирч өгөх талаар сануулахад “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ий  удирдлагуудтай  уулзаж гэрээг сунгуулах  хүсэлтэй  байна гэсэн. Би 2015 оны 06 сард Баярсайхантай ярьсан чинь манай ажил дуусах дөхөж байгаа ер нь 7 сард дуусна. Танай удирдлагуудтай ярьсан гэж хэлсэн. Би гэрээг сунгасан талаар асууж лавлахад  Баярсайхан нь удирдлагуудтай уулзаагүй, гэрээг ямар нэгэн байдлаар сунгаагүй  байсан. Сүүлд нь багаж авчирч өгөхгүй байсан учраас хөөцөлдөж багажаа авах гэж явж байхдаа багаж хариуцсан маркшейдер Даваадулам гэж хүн Хадбаатар гэж  хүнтэй уулзаж сураглаж явсан чинь Рагчаасүрэн гэж уг компаний захирал болох хүн цааш нь нэг багажийг нь зарсан дам мэдээлэл олж авсан учраас хуулийн хэлтэст мэдэгдэж цагдаагийн байгууллагаар шалгуулж байгаа. Багаж нь маркшейдер геодизийн хэмжилт хийх зориулалтын багаж байгаа юм. “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам”  ХХК нь баруун  бүсийн 5 аймгийг төмөр замаар холбох төсөл дээр төмөр замын хэмжилтийг хийхээр хамтран  ажиллах  түрээсийн гэрээ  байгуулж  авсан юм” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 67-68, 2-р хавтас 62-р хуудас/

           

            3. Гэрч Б.Эрхэмбаярын “Би Рагчаасүрэнтэй 2012 онд хамтарч 1-2 ажил дээр  ажиллаж байсан. Тэр цагаас хойш Рагчаасүрэн ахыг таньдаг болсон. Trimble R10 Model 00 загварын багажийг худалдаж авахын тулд компаниас компани хооронд  шилжүүлэх ёстой байсан тул найз Мөнхбүрэнгийн “Тэнгэр дээдэс” ХХК-ний нэр дээр шилжүүлж авсан. Харин мөнгийг нь Рагчаасүрэн ахад өгсөн. Багажийг Рагчаасүрэн ахаас 52 000 000 төгрөгөөр худалдаж авахаар тохиролцсон. 2014 онд Рагчаасүрэн ах надаас Форд Ф-150 маркийн тээврийн хэрэгсэлийг маргааш мөнгийг нь өгнө гэхээр нь  би итгээд тээврийн хэрэгсэлийн гэрчилгээг шилжүүлсэн. Тухайн машинаа  Рагчаасүрэн ахад 28 000 000 төгрөгөөр үнэлж зарсан юм. Рагчаасүрэн ах худлаа яриад мөнгийг маань 1 жил өгөөгүй. Рагчаасүрэн ахаас худалдаж авсан гэх Trimble R10 Model 00 загварын багажийг 52 000 000 төгрөгөөр бодож авах ёстой байсан. 24 000 000 төгрөг хасаад үлдэгдэл 28 000 000 төгрөгийг өөрийнхөө хашаа байшинг  зараад бэлнээр Рагчаасүрэн ахын гэрт нь очоод өгсөн. Trimble R10 Model 00 загварын багажийг ашиглаж үзээгүй шууд “М-ЭЙ-Жи” ХХК-д 50 000 000 төгрөгөөр зарсан. Багаж одоо “М-Эй-Жи” ХХК-д ашиглагдаж байгаа. Рагчаасүрэн ах багажийг ашиглаж байсан талаар мэдэхгүй” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 2-р хавтасны 55-56-р хуудас /

 

            4. Гэрч Р.Хадбаатарын “Л.Рагчаасүрэн ахыг 2014 оны 11 сараас эхэлж таньдаг болсон. Би “Кили макс рефрес” ХХК-нд геодизийн инженерээр ажиллаж байсан бөгөөд Рагчаасүрэн ах надаар 1-2 удаа кадастрын зураг хийлгэж байсан. Тэгээд  танилцаж  танидаг болсон. Баярсайхан ахыг Рагчаасүрэн ахаар дамжуулан 2015 оны 01 сард танилцаж  байсан. “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-наас  багаж хүлээж  авахдаа  хамт гэрээ  хийж  багаж  хүлээж  авч байсан.  Тэгж л уулзаж танилцаж байсан, сайн таньж мэдэхгүй. Анх Рагчаасүрэн ах би “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК-нийг үүсгэн байгуулсан баруун бүсэд төмөр замын геодизийн хэмжилт трансын зургийг хийх ажилтай болсон бөгөөд хэмжилт хийх багажийг “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-наас авахаар болсон. Миний дүү хамт очоод ажиллаж байгаа эсэх бүрэн бүтэн эсэхийг шалгаад авч өгч тус болооч гэж гуйсан. Бид нар өөрсдөө мэргэжлийн хүмүүс биш учраас шалгаж авч мэдэхгүй байна гэсэн. Ингээд би Рагчаасүрэн ахад тус болж  очиж багажийг шалгаж хүлээж авч өгсөн. Рагчаасүрэн ах төсөл хэрэгжихээр чи манайд ажиллаж болно шүү гэж хэлсэн бөгөөд би төсөл хэрэгжихээр ажиллана гэж бодож улмаар Рагчаасүрэн ахад тус болсон. Надад тэгж явсан гэж мөнгө төгрөг өгсөн  цалин өгсөн зүйл бол байхгүй гуйхаар нь би зөвшөөрч очиж шалгаж авч тусалсан. “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-тай Баярсайхан ахын хамт гэрээ байгуулж гэрээнд гарын үсэг зураад  холбогдох хүмүүсээс  Trimble R10 Model 00 загварын багажуудыг хүлээж авч  акт хөтөлсөн. Уг багажууд нь баталгажуулаагүй хэрэглэж байгаагүй шинэ багажнууд  байсан. Тэр үед уг багаж ховор өндөр үнэтэй байсан. Эрдэнэт үйлдвэртэй хамтран ажиллах түрээсийн гэрээг байгуулан авсан юм. Харин сүүлд нь над руу “Эрдэнэт үйлдвэр”  ХХК-наас хүмүүс яриад багажаа нэхсэн. Би мэдэхгүй гэдэг учраа хэлсэн.  Сүүлд зарагдсан талаар мэдсэн. Би бол очиж багаж шалгаж хүлээж авч өгөх  ажиллагаанд оролцсон өөр зүйлд оролцоогүй. Ажил нь дууссан эсэх, багажаа яагаад өгөхгүй байгааг нь би бол мэдэхгүй. Рагчаасүрэнгийн утасны дугаар ажлын хаяг болон гэрийн хаягыг нь зааж өгсөн. Гэрээг “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр  зам” ХХК-ныг төлөөлж Баярсайхан ах бид 2 хийж гэрээнд гарын үсэг зурсан. Эхлээд багажаа авахаар тохирсон байсан. Би сүүлд нь очсон. Ажлаа хийж дуусгаад өгөх байх л гэж бодсон” гэсэн мэдүүлэг. / хх-ийн 90-91-р хуудас /

           

                        5. Эд зүйлийн үнэлгээ тогтооосон шинжээчийн 2016 оны 05 сарын 13-ны өдрийн 02/93 дугаартай дүгнэлтийн “Үнэлгээнд хамрагдсан 2 ширхэг Trimble R10 Model 00 загварын багажны нийт үнэлгээ 160 000 000 / нэг зуун  жаран сая /  төгрөг” гэсэн үнэлгээ. /хх-ийн 101-105-р хуудас/

 

            6. “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК-ны 2015 оны 06 сарын 17-ны А/079 дугаартай албан бичиг, / хх-ийн 85-р хуудас / “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК-ний 2015 оны 01 сарын 12-ны  001 Н 27 дугаартай албан бичиг. /хх-ийн 09-р хуудас/

 

            7. Хамтын ажиллагааны гэрээ, тоног төхөөрөмж багаж хүлээлцсэн акт. /хх-ийн 10-15-р хуудас/

          

            8.  Яллагдагч Л.Рагчаасүрэнгийн сэтгэцийн байдлыг тодорхойлсон шинжээчийн дүгнэлт / хх-ийн 109-р хуудас /

 

            9. Яллагдагч Д.Баярсайханы  сэтгэцийн байдлыг тодорхойлсон шинжээчийн дүгнэлт / хх-ийн 2-р хавтасны 142-р хуудас /

 

            10. Яллагдагч Л.Рагчаасүрэн, Д.Баярсайхан нарын мэдүүлэг болон ял шийтгэгдсэн эсэхийг  шалгах хуудас /хх-ийн 118, 126-р хуудас/ зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, шүүх үнэлэх боломжтой гэж үзэв.

 

            Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэн мэдүүлэхдээ “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-аас авсан багажаар тодорхой ажил гүйцэтгэж, баруун бүсийн замын нарийвчилсан зураг гаргасан. Багажийг баталгаажуулалт хийлгэхийн тулд тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгжийн нэр дээр шилжүүлсэн. “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийг залилан мэхлэх санаа байгаагүй. Ажлын мөнгө орж ирэхээр шинэ багаж авч өгье гэж бодож байсан” гэв.

 

            Шүүгдэгч Д.Баярсайхан мэдүүлэхдээ “Уг багажийг би хөөцөлдөж авч өгсөн нь үнэн. Зарсан эсэхийг мэдэхгүй. Багажаа баталгаажуулахын тулд тусгай зөвшөөрөлтэй компаний нэр дээр шилжүүлсэн. Тэр компани нь Рагчаасүрэнгийн компани юм. “Эрдэнэт үйлдвэр” багажаа нэхэх үед би ажлаасаа гарсан байсан. Багажийг залилан мэхлэж авах санаа байгаагүй. Төмөр замын төсөл нь том төсөл учир энэ ажилд оролцъё гэж бодсон юм” гэв.

 

            Шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэнгийн өмгөөлөгч Р.Нямцэрэн мэтгэлцэхдээ “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК болон “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ийн хооронд байгуулсан гэрээ нь хууль ёсны хүчин төгөлдөр гэрээ юм. Энэ гэрээг байгуулахад хуурч мэхлэсэн, хуурамч бичиг баримт бүрдүүлсэн, бодит байдлыг гуйвуулсан зүйл байхгүй. Гэрээний талууд зөвшөөрч байгуулсан. Энэ багажаар хийж гүйцэтгэсэн ажлын талаар танилцуулга хэвлүүлсэн нь эд мөрийн баримтаар хураагдсан байгаа. Л.Рагчаасүрэнийн үйлдэлд залилан мэхлэх гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн байхгүй учир хэргийг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй. Багажийг зарсан асуудал нь бусдын итгэмжлэн хариуцуулж өгсөн эд хөрөнгийг зарж үрэгдүүлсэн гэмт хэргийн шинж байж болох боловч эрүүгийн хариуцлагад татах хугацаа өнгөрсөн байна” гэв.

 

            Шүүгдэгч Д.Баярсайханы өмгөөлөгч С.Батмөнх-Очир мэтгэлцэхдээ “Шүүгдэгч Д.Баярсайханы үйлдэлд гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн байхгүй. Бусдыг залилан мэхлэсэн, залилан мэхлэх санаа сэдэл байсан гэх нотлох баримт хэрэгт байхгүй байхад онц хүнд гэмт хэрэгт яллаж байгаа нь үндэслэлгүй байна. “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК хохирогчоор тогтоогдсон учир цагдаа, прокурорын байгууллага ач холбогдол өгч шалгасан байдал энэ хэрэг харагдаж байгаа” гэв.

 

            Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагч мэтгэлцэхдээ “Л.Рагчаасүрэн, Д.Баярсайхан нар нь “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-аас дээрхи багажийг авахдаа гэрээгээр халхавчлан хуурч мэхлэх аргаар авч зарж борлуулан хувьдаа ашигласан байна. “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК нь уг багажийг ашиглаагүй хадгалж байгаад зарсан болох нь гэрчүүдийн мэдүүлгээр нотлогдож байна. Иймд шүүгдэгч нарыг гэм буруутайд тооцож, ял шийтгэл оногдуулах үндэстэй” гэв.

 

            Хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтууд болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан нотлох баримтуудаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна. Үүнд:

 

            1. Шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэн нь Д.Баярсайханд хүсэлт тавьж “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ний удирдлагуудтай уулзуулан Trimble R10 Model 00 загварын 2 ширхэг багажийг 2 сарын хугацаатай түрээсээр ашиглах гэрээг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдөр байгуулан, багажийг авч 2015 оны 4 дүгээр сард дээрхи 2 багажны 1 ширхэгийг 2 ширхэг удирдагын эд ангийн хамт 52 000 000 төгрөгөөр тооцон Б.Эрхэмбаярт зарж, үлдэх нэг багажийг цаашид бүрэн ашиглах боломжгүй болгосон.

 

            2. Шүүгдэгч Д.Баярсайхан нь Л.Рагчаасүрэнгийн хүсэлтийн дагуу “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК-ийг төлөөлж “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ний удирдлагуудтай уулзан Trimble R10 Model 00 загварын 2 ширхэг багажийг 2 сарын хугацаатай түрээсээр ашиглах гэрээг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдөр байгуулан багажийг Р.Хадбаатарын хамт хүлээж авсан.

 

            3. “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК нь өөрийн өмчлөлийн Trimble R10 Model 00 загварын 2 ширхэг багажийг төмөр зам тавих ажлыг дэмжих зорилгоор “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК-д шилжүүлэн өгч, түрээс, хариу төлбөр аваагүй, хүлээлгэн өгсөн багаж нь цаашид ашиглах боломжгүй бусдад зарагдсан байна.

 

            Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 148 дугаар зүйлд заасан итгэл эвдэх аргаар бусдын эд хөрөнгийг залилан мэхлэх гэмт хэрэг нь гэрээний буюу гэрээний бус харилцаагаар итгэмжлэн олгосон эд хөрөнгийг өөртөө хууль бусаар олж авахын тулд итгэмжлэлээр олгосон бүрэн эрхийг санаатайгаар зөрчиж, ашиглах замаар өмчлөгчийг төөрөгдүүлэхийг ойлгох боловч залилан мэхлэх гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний үндсэн шинж болох субъектив санаа зорилго буюу бусдын эд хөрөнгийг буцааж өгөхгүйгээр авах шууд санаатай, шунахай сэдэлт нь өмчлөгчөөс эд хөрөнгийг авах үед өөрөөр хэлбэл гэмт хэрэг үйлдэж эхлэх үед үүссэн байхыг шаардана.

 

            Хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогч гэрчүүдийн мэдүүлэг, шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэн, Д.Баярсайхан нарын мэдүүлэг болон бусад нотлох баримтуудаар бусдыг залилан мэхлэх гэмт хэргийн субъектив талын шинж нотлогдохгүй байна. Л.Рагчаасүрэн, Д.Баярсайхан нар Trimble R10 Model 00 загварын 2 ширхэг багажийг “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-тай гэрээ байгуулж авахдаа хуурч мэхлэх, итгэл эвдэх аргаар, буцааж өгөхгүйгээр зарж борлуулан ашиг олох гэсэн санаа сэдэлттэй, залилан мэхлэж авсан гэж үзэх үндэслэл бүхий нотлох баримт хэрэгт авагдаагүй байна.

 

            Шүүгдэгч Д.Баярсайхан нь “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-тай гэрээ байгуулахдаа эд хөрөнгийг буцааж өгөхгүйгээр авах шууд санаатай, шунахай сэдэлттэй, хуурч мэхлэх итгэл эвдэх арга хэрэглэсэн гэж үзэх үнэслэлгүй, эд хөрөнгийг зарж борлуулахад оролцоогүй, уг багажийг зарж борлуулах үед “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК-ны гүйцэтгэх захирлын ажлаас чөлөөлөгдөж уг компанид ажиллагаагүй, багажийг итгэмжлэн хариуцах үүрэг хүлээгээгүй байх тул гэм буруугүй гэж үзэж гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй үндэслэлээр түүнд холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй.

           

            Гэрээний буюу гэрээний бус иргэний харилцаагаар бусдад хадгалуулсан буюу итгэмжлэн өгсөн эд хөрөнгийг хариуцах үүрэг бүхий этгээд тухайн эд хөрөнгийг зарж борлуулж завшсан, эвдэж үрэгдүүлсэн бол Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 152 дугаар зүйлд зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээх үндэслэлтэй бөгөөд шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэнгийн үйлдэл нь уг гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнийг хангаж байна гэж үзлээ.

 

            Иймд шүүгдэгч Д.Баярсайханд Орхон аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.6-д заасныг журамлан тусгай ангийн 148 дугаар зүйлийн 148.4-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, түүнийг цагаатган, шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэнд Орхон аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 148 дугаар зүйлийн 148.4-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлснийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 152 дугаар зүйлийн 152.1 болгон өөрчлөхөөр шийдвэрлэв.

 

            Шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэнг бусдын итгэмжлэн өгсөн эд хөрөнгийг завшиж, үрэгдүүлсэн гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 72 дугаар зүйлийн 72.1.1-д зааснаар хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэнээс хойш зургаан сарын хугацаа өнгөрсөн байх тул түүнд холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй.

 

            “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ийг төлөөлж хохирогчоор тогтоогдсон Б.Батзориг нь мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлэхдээ “Манай компани нь гэрээнд заасны дагуу шинэ багаж, эсвэл үнийг нь нэхэмжлэнэ” гэсэн нь үндэслэлтэй байх тул шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоосон үнэлгээний дагуу шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэнгээс 160 000 000 төгрөгийг гаргуулж “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-д олгуулах нь зүйтэй.

 

           Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 88 дугаар зүйлийн 88.1.3, 88.1.7-д зааснаар хэрэгт эд мөрийн баримтаар ирүүлсэн 1 ширхэг номыг хэргийн хадгалах хугацааг дуустал хэрэгт хавсарган үлдээж, эд мөрийн баримтаар хураагдан ирүүлсэн Trimble R10 Model 00 загварын хайрцагтай ком багаж- 1 ширхэг /  контроллер 1 ширхэг, модем 1 ширхэг, контроллер базагч 1 ширхэг, жижиг антен 1 ширхэг, хөл 1 ширхэг, беисний антен 1 ширхэг, таяг /хар/ 1 ширхэг, беисний кабель 1 ширхэг, аккумлятортой холбогддог тэжээлийн залгуур 1 ширхэг, контроллер цэнэглэгч 1 ширхэг, роверийн батерей цэнэглэгч, аккумлятор 1 ширхэг зэргийг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд шилжүүлэх нь зүйтэй. Мөн гэм хорын хохиролтой холбоотой иргэний нэхэмжлэлийг хангах зорилгоор хэрэгт битүүмжлэн ирүүлсэн шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэнгийн өмчлөлийн №С7770В HEWIETT PACKARD маркийн хэвлэгч машин 1 ширхэг, i7 маркийн компьютер 1 ширхэг, Dell маркийн  i3 зөөврийн компьютер 1 ширхэг, 150*70 хэмжээтэй компьютерийн ширээ 2 ширхэг, "Дархан БТ инженеринг ХХК-ний нэр дээр бүртгэлтэй 82-77 УНА улсын дугаартай FORD F-150 маркийн авто машин зэргийг битүүмжилсэн тогтоолыг хэвээр үргэлжлүүлж Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд шилжүүлэхээр шийдвэрлэв.

 

            Шүүгдэгч нар нь цагдан хоригдоогүй, тэдний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй байна.

 

           Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 246, 248, 283, 284, 285, 286, 291, 294, 295, 296, 297, 298 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ  нь:

 

           1.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 24 дугаар зүйлийн 24.1.1, 208 дугаар зүйлийн 208.1.1-д зааснаар Орхон аймгийн Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Д.Баярсайханд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35.6-д заасныг журамлан тусгай ангийн 148.4-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийг хэрэгсэхгүй болгож түүнийг цагаатгасугай.

 

2.Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 148 дугаар зүйлийн 148.4-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлснийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 152 дугаар зүйлийн 152.1 болгон өөрчилсүгэй.

 

3.Шүүгдэгч Урчуудынхан овгийн Лхагваагийн Рагчаасүрэнг бусдын итгэмжлэн өгсөн эд хөрөнгийг завшиж үрэгдүүлсэн гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

4.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 208 дугаар зүйлийн 208.1.1, 24 дүгээр зүйлийн 24.1.2-т зааснаар шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэнд холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

5.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 88 дугаар зүйлийн 88.1.7-д зааснаар хэрэгт эд мөрийн баримтаар ирүүлсэн “Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн төмөр зам” ХХК-ний ажлын танилцуулга бүхий 1 ширхэг номыг хэргийн хадгалах хугацааг дуустал хэрэгт хавсарган үлдээсүгэй.

 

6.Энэ хэрэгт битүүмжлэн ирүүлсэн шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэнгийн өмчлөлийн №С7770В HEWIETT PACKARD маркийн хэвлэгч машин 1 ширхэг, i7 маркийн компьютер 1 ширхэг, Dell маркийн i3 зөөврийн компьютер 1 ширхэг, 150*70 хэмжээтэй компьютерийн ширээ 2 ширхэг, "Дархан БТ инженеринг” ХХК-ний нэр дээр бүртгэлтэй 82-77 УНА улсын дугаартай FORD F-150 маркийн авто машин,  хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирүүлсэн Trimble R10 Model 00 загварын хайрцагтай ком багаж 1 ширхэг  /контроллер 1 ширхэг, модем 1 ширхэг, контроллер базагч 1 ширхэг, жижиг антен 1 ширхэг, хөл 1 ширхэг, беисний антен 1 ширхэг, таяг 1 ширхэг, беисний кабель 1 ширхэг, аккумлятортой холбогддог тэжээлийн залгуур 1 ширхэг, контроллер цэнэглэгч 1 ширхэг, роверийн батерей цэнэглэгч, аккумлятор 1 ширхэг/ зэргийг  Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд шилжүүлсүгэй.

 

7.Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1-д зааснаар шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэнгээс 160 000 000 /нэг зуун жаран сая/ төгрөг гаргуулж “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-д олгосугай.

 

8.Шүүгдэгч нар нь цагдан хоригдоогүй, тэдний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй болохыг дурьдсугай.

 

9.Шүүгдэгч Д.Баярсайхан, Л.Рагчаасүрэн нарт авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгосугай.

 

10.Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц шүүгдэгч Л.Рагчаасүрэн, Д.Баярсайхан нарын гадаад улсад зорчих эрхийг түдгэлзүүлсэн тогтоолыг хүчингүй болгосугай.

 

11.Шийтгэх тогтоол нь танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл түүнийг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Орхон аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй.

 

ДАРГАЛАГЧ ,ШҮҮГЧ                     Ш.ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ

                           

                            ШҮҮГЧИД                                       Ж.БАЙГАЛМАА

 

                                                                                     Ц.АЛТАНГАДАС