2016 оны 5 сарын 19 өдөр

Дугаар 221/МА2016/0317

Улаанбаатар хот

“Оюу толгой” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй

захиргааны хэргийн тухай

 

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг ерөнхий шүүгч Б.Мөнхтуяа даргалж, шүүгч Э.Зоригтбаатар, шүүгч Э.Халиунбаяр нарын бүрэлдэхүүнтэй, нарийн бичгийн дарга Н.Батзориг, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.Энхцэцэг, Д.Амарбаясгалан, П.Хулан, Р.Бадамханд, хариуцагч С.Энхбат, хариуцагч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.Алтанхүү нарыг оролцуулан хийж, Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдрийн 96 дугаар шийдвэрийг эс зөвшөөрч нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.Энхцэцэгийн гаргасан давж заалдах гомдлоор, “Оюу толгой” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй, Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагч С.Энхбат, М.Алтангэрэл, Ч.Хандаа, Р.Даваа, Ч.Бүтэдмаа нарт холбогдох захиргааны хэргийг шүүгч Э.Халиунбаярын илтгэснээр хянан хэлэлцээд 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч “Оюу толгой” ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Нарантуяа шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: ...актаар үйлчилгээний төлбөртэй холбогдуулан нийт 7.569.791.500 төгрөгийн үнийн дүн бүхий нөхөн татвар, торгууль ногдуулсныг, “Би Эйч Пи”-гийн төлбөртэй холбогдуулан нийт 1,363,780,100 төгрөгийн төлбөрөөс 15 хувийн нөхөн татвар, торгууль ногдуулсныг тус тус бүхэлд нь хүчингүй болгож, “Жэй Эс Ар” төлбөртэй холбогдуулан 15 хувийн нөхөн татвар ногдуулахаар заасныг 10 хувь болгон холбогдох торгуулийн хэмжээг түүнд нийцүүлэн өөрчилж, нийт 39,440,900 төгрөгийн төлбөр ногдуулахаар зааж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагч С.Энхбат, М.Алтангэрэл, Ч.Хандаа, Р.Даваа, Ч.Бүтэдмаа нар шүүхэд гаргасан тайлбартаа: ...1.“Оюу толгой” ХХК нь Канад улсын аж ахуйн нэгжид лиценз худалдсаны төлбөрт 5851375.1, тоног төхөөрөмжийн түрээсийн төлбөрт 294819.0, нийт 6146194.1 мянган төгрөгийг шилжүүлсэн орлогод ногдох татварыг суутган авч төсөвт төлөөгүй нь Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.2, 17.2.9-д заасныг зөрчсөн. 2.“Оюу толгой” ХХК нь Канад улсын аж ахуйн нэгжүүдэд 2006-2009 онд төлсөн 136645134.7 мянган төгрөгийн техникийн үйлчилгээний төлбөрт ногдох татварыг суутган авч төсөвт төлөөгүй нь Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.2, 17.2.9, 17.2.9-ийн “г” заалт, Орлого ба хөрөнгийн татварыг давхардуулж ногдуулахгүй байх, татвар төлөхөөс зайлсхийх явдлаас урьдчилан сэргийлэх тухай Монгол улсын Засгийн газар, Канад улсын Засгийн газар хоорондын конвенцийн 12А дугаар зүйлийн 2, 3, 5-д заасан заалтыг тус тус зөрчсөн. Татварын улсын байцаагчийн актаар ногдуулсан төлбөрийг хүчингүй болгох үндэслэлгүй гэжээ.

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдрийн 96 дугаар шийдвэрээр: Татварын ерөнхий хуулийн 2 дугаар зүйлийн 2.2, 74 дүгээр зүйлийн 74.1, 74.3, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.2.9.г, 21 дүгээр зүйлийн 21.5 дахь хэсэгт заасныг баримтлан “Оюу толгой” ХХК-ийн гаргасан “Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагчийн 2010 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 210007 тоот актаар нийт 11.478.112.4 мянган төгрөгийн төлбөр ногдуулсны 7.157.305.7 мянган төгрөгийн нөхөн татвар, 1.795.986.2 мянган төгрөгийн торгууль, алданги буюу 8.953.292.1 мянган төгрөгийн төлбөрийг хүчингүй болгуулах” нэхэмжлэлийг шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож, Анхны ардчилсан сонгууль болж, байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийн ойг тохиолдуулан Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 1 дүгээр зүйлийн 1.1, 4 дүгээр зүйлийн 4.3 дахь хэсгийг тус тус баримтлан “Оюу толгой” ХХК-ийг актаар тогтоосон хариуцлага болох 1.795.986.2 мянган төгрөгийн торгууль, алдангийг төлөхөөс өршөөн хэлтрүүлж шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.Энхцэцэг давж заалдах гомдолдоо: ...1.Нэхэмжлэгч нь шүүхэд 2014 оны 08 дугаар сарын 01-ний өдөр “тайлбар гаргах, нотлох баримт хүргүүлэх тухай” нэмэлт үндэслэл бүхий тайлбар гаргасан боловч 96 дугаар шийдвэрийн тодорхойлох хэсэгт уг нэмэлт тайлбарт дурдсан нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэлийг бичээгүй, үндэслэх хэсэгт ямар нотлох баримт, хуулийн үндэслэлээр нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож байгаагаа дурдаагүй байна.

2. Шүүх 96 дугаар шийдвэрийн үндэслэлийн ерөнхий хэсэгт тайлбарлахдаа “...актад  зөрчил тус бүрт холбогдох хуулийн заалтыг тодорхой бичээгүй гэх мэт нэхэмжлэгчийн тайлбарыг үгүйсгэхгүй ч энэ нь актын холбогдох хэсгийг хүчингүй болгох үндэслэл болохгүй” гэсэн байдаг. Гэвч энэ байдал нь Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасны дагуу “захиргааны акт гаргах эрх зүйн үндэслэл байгаагүй”, “захиргааны акт өөр бусад байдлаар холбогдох хууль зөрчсөн” гэх үндэслэлд хамаарах бөгөөд тухайн татварын актыг илт хүчин төгөлдөр бус болохыг нь хүлээн зөвшөөрөх үндэслэл болох байсан.

3.  96 дугаар шийдвэрийн үндэслэл нь 3 хэсэгтэй ба нэхэмжлэгч дараах үндэслэлээр тэдгээрийг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй байна.

3.1. Үндэслэл хэсгийн 1-д “...тусгай зөвшөөрлийн төлбөрт төлсөн нийт 5.851.375.1 мянган төгрөгийг “Оюу толгой” ХХК-ийн 2009 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар санхүүгийн балансад биет бус хөрөнгийн үнэ байдлаар бүртгэгдсэнтэй холбогдуулан уг орлогыг шилжүүлэхдээ суутгагчийн үүргээ гүйцэтгээгүй гэж үзсэн нь үндэслэлтэй байна” гэжээ.

Гэтэл нэхэмжлэгч нь тухайн тусгай зөвшөөрлүүдийг 2002 онд худалдан авсан ба /төлбөрийг толгой компани болох Айванхуо майнз лмт нь нэхэмжлэгчийн өмнөөс 2202 онд АНУ-ын “Би Эйч Би” компанид төлсөн байдаг, сүүлд энэ зээлээ нэхэмжлэгч толгой компанидаа буцаан төлсөн байдаг/ 2002 онд хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байсан Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын хууль /1992 онд батлагдаж, 2006 онд хүчингүй болсон/-д зааснаар нэхэмжлэгчид тусгай зөвшөөрлийн төлбөртэй холбоотойгоор орлогын албан татвар суутгах хуулийн үүрэг байгаагүй. /Нэхэмжлэл болон нэмэлт тайлбарт энэ талаар дэлгэрэнгүй дурдсан/ Нэгэнт дотоодын хуулиар ногдуулаагүй татварт давхар татварын гэрээ хэрэглэж, татварыг хөнгөлөх эсэх асуудал яригдахгүй бөгөөд яригдах байлаа ч хариуцагчийн хэрэглэсэн “Орлого ба хөрөнгийн татварыг давхардуулж ногдуулахгүй байх, татвар төлөхөөс зайлсхийх явдлаас урьдчилан сэргийлэх тухай Монгол улсын Засгийн газар, Канад улсын Засгийн газар хоорондын конвенци /2002/-ийг баримтлах ёсгүй. Учир нь, тухайн төлбөрийг АНУ-ын Би Эйч Би компанид төлсөн тул давхар татварын гэрээний харъяаллын хувьд АНУ-ын Засгийн газар, Монгол улсын Засгийн газар хоорондын давхар татварын гэрээг баримтлах ёстой боловч одоогоор ийм гэрээ байгуулагдаагүй байна.

3.2. Үндэслэл хэсгийн 2-т “...“Жэй Эс Рэдпаф” компаниас тоног төхөөрөмж түрээсэлсний төлбөрийг эрхийн шимтгэлийн орлого гэж үзэн конвенцийн 12 дугаар зүйлийн 2.б/-д заасны дагуу 10 хувиар бус 21 дүгээр зүйлд зааснаар бусад орлого гэж үзэн 15 хувиар суутган тооцох байсан гэж төлбөр ногдуулсныг буруутгах боломжгүй” гэжээ. Гэтэл “бусад орлого” хэмээх 21 дүгээр зүйлийн заалтууд трастын орлогод татвар ногдуулах тухай заалт бөгөөд түрээсийн үйлчилгээнд хамаарахгүй юм. Хэрэв энэхүү заалтыг үндэслэн татвар ногдуулах ёстой гэж үзвэл нэхэмжлэгч нь траст байх ёстой бөгөөд нэхэмжлэгч болон “Жэй Эс Рэдпаф”-ийн хооронд хөрөнгө итгэмжлэх гэрээг байгуулсан байх ёстой болж байна. Нэхэмжлэгч нь траст биш бөгөөд “Жэй Эс Рэдпаф”-аас далд уурхайг бүтээн босгохтой холбоотой үйлчилгээг авч, түүнд шаардлагатай тоног төхөөрөмжийг түрээсэлсэн.

3.3. Үндэслэл хэсгийн 3-т “...хилийн чанадад гүйцэтгүүлсэн ч эдгээр үйлчилгээ Монгол улсын хилийн дотор эсхүл гадна явагдсан эсэхээс үл хамааран үйлчилгээний эх үүсвэр нь Монгол улсаас эхтэй, мөн үр дүн нь Монгол улсад бий болж байгаа тохиолдолд түүнийг Монгол улсад олсон орлого гэж үзнэ. Иймд, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 17.2.9.г-д “Монгол улсад байрладаггүй албан татвар төлөгч Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр гүйцэтгэсэн ажил, үйлчилгээний орлогод 20 хувиар татвар ногдуулах суутгагчийн үүргийг нэхэмжлэгч гүйцэтгэх үүрэгтэй”, мөн “...нэхэмжлэгч нь хуулийн 17.2.9-ийг эх үүсвэр нь Монгол улсаас байхаас үл хамааран зөвхөн тус улсын нутаг дэвсгэрт гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээ гэж үзэж байсан тохиолдолд нэр бүхий компанид 2006, 2008, 2009 онуудад шилжүүлсэн төлбөрт ногдуулсан нөхөн татварыг хүлээн зөвшөөрснөөр энэ талаарх тайлбараа өөрөө үгүйсгэсэн шинжтэй болжээ” гэсэн байна.

Гэтэл нэхэмжлэгч нь 2008, 2009 онд онуудад шилжүүлсэн төлбөрт ногдуулсан нөхөн татварыг хэзээ ч зөвшөөрч байгаагүй бөгөөд энэ талаар нэхэмжлэлдээ, мөн шүүх хуралдаан дээр дурдсан байдаг. Гагцхүү нэхэмжлэгч нь 1992 оноос 2007 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр хүртэл хүчин төгөлдөр үйлчилж байсан Аж ахуйн нэгж, байгууллагын орлогын албан татварын хуулийн 6.7(г) заалтын дагуу Монгол улсад оршин суугч бус этгээдийн Монгол улсын төрийн байгууллага, аж ахуйн нэгж, байгууллага, хувь хүнд үзүүлсэн үйлчилгээний орлогод татвар ногдуулахаар заасан учир 2006 онд төлсөн төлбөртэй холбоотойгоор ногдуулсан татвар болон төлбөрийг хүлээн зөвшөөрсөн байдаг.

2007-2008 онд хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байсан Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хууль (ААНОАТтХ)-аар Монгол улсад оршин суугч бус этгээдийн Монгол улсад олсон орлогод татвар ногдуулдаггүй байсан бөгөөд холбогдох заалтыг дэлгэрэнгүй харуулбал:

ААНОАТтХ-ийн 6 дугаар зүйлийн 7-ийн "г"заалт /1992 оны 12 сарын 14-ний өдөр батлагдаж, 2007 оны 01 сарын 01-ний өдөр хүртэл хүчин төгөлдөр үйлчилсэн/	ААНОАТтХ-ийн 17.2.9 дэх заалт (2006 оны 06 сарын 29-ний өдөр батлагдаж 2007 оны 01 сарын 01-нээс 2012 оны 01 сарын 01 хүртэл хүчин төгөлдөр мөрдөгдсөн)	ААНОАТтХ-ийн 17.2.9 дэх заалт (2011 оны 11 сарын 25-ны өдөр нэмэлт өөрчлөлт орж, 2012 оны 01 сарын 01-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр болсон)
Монгол улсад оршин суугч бус хуулийн этгээдийн Монгол улсад олсон дараахь орлогод 20 хувиар албан татвар ногдуулна: д/ Монгол улсын төрийн байгууллага, аж ахуйн нэгж. бусад байгууллага. хувь хунд үзүүлсэн техникийн болон бусад уйлчилгээний орлого	17.2.9. Монгол улсад байрладаггүй албан татвар төлөгч Монгол улсад олсон дараахь орлогод 20 хувиар: г/ Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр борлуулсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээний орлого.	17.2.9.Монгол улсад байрладаггүй албан татвар төлөгчийн Монгол   Улсын нутаг дэвсгэрт болон Монгол Улсаас эх үүсвэртэй олсон дараахь орлогод 20 хувиар: г/ Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр борлуулсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээний орлого. д/ Монгол улсаас эх үүсвэртэйгээр шууд болон цахим хэлбэрээр гүйцэтгэсэн ажил, үйлчилгээний орлого

 

Цаашлаад хэрэгт хамаарал бүхий Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хууль (1992 онд батлагдаж 2006 онд хүчингүй болсон)-ийн 17 дугаар зүйлийн 17.2.9 (г) заалт нь албан татвар төлөгч нь Монгол улсад олсон тохиолдолд чухам ямар орлогод татвар ногдуулах, ногдуулах татвар нь ямар хувь хэмжээтэй байхыг тодорхойлсон заалт юм.

Бүр нарийвчилбал, ААНОАТтХ-ийн 17.2.9-д нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг танилцуулгын хамт Сангийн яамнаас бэлтгэсэн бөгөөд танилцуулгадаа “гадаадын аж ахуйн нэгжүүд техникийн болон зөвлөхийн ажил үйлчилгээг цахим хэлбэрээр хийж гүйцэтгэж байгаа тухай дурдаад хүчин төгөлдөр үйлчилж буй ААНОАТтХ-аар Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр үзүүлсэн үйлчилгээнд татвар ногдуулахаар хязгаарлалт тавьсан нь ийнхүү цахим хэлбэрээр хийж гүйцэтгэсэн ажлын хөлсийг Монгол улсын аж ахуйн нэгжээс төлсөн тохиолдолд татвар ногдуулахгүй байх эрх зүйн үндэслэлийг бий болгож байгаа тул ААНОАТтХ-д өөрчлөлт оруулахаар санал гаргасан” гэсэн байдаг. Энэхүү танилцуулга болон ААНОАТтХ-д нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан хууль нь 2012 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл хугацаанд Монгол улсад оршин суугч бус этгээдийн Монгол улсын нутаг дэвсгэрээс гадна үзүүлсэн үйлчилгээнд Монгол улсын хуулиар татвар ногдуулахгүй гэдгийг мөн нотолж байна.

Гэтэл шүүх хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ дээрх хуулийн заалтыг буруу тайлбарлан хэрэглэж, тухайн төлбөр нь Монгол улсад бий болсон орлого мөн хэмээн өнгөц дүгнэлт хийжээ.

4. Шүүх 2016 оны 01 сарын 29-ний өдөр шүүх хуралдааныг зарласан бөгөөд хэргийг хэлэлцэж дуусаад нотлох баримт үнэлэх шатанд шүүхэд байгаа хавтаст хэргийн материалаас хэрэгт ач холбогдол бүхий зарим нотлох баримт болох Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн танилцуулга, Татварын ерөнхий газраас “Оюу толгой” ХХК-д татварын хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх талаар ирүүлсэн албан бичиг зэргүүд нь байхгүй байна (Шүүхийн нарийн бичиг тус нотлох баримтыг хүлээн авсан байсан) гэсэн үндэслэлээр шүүх хурлыг тодорхойгүй хугацаагаар завсарлуулсан бөгөөд дахиж шинээр нотлох баримт бүрдүүлэх шаардлагатай гэж үзсэн. Гэвч маргааш нь нотлох баримтыг шүүгээний доороос оллоо хэмээн хэргийн оролцогч нарт мэдэгдэн шүүх хуралдааныг 2016 оны 02 дугаар сарын 02-нд дахин зарлан хуралдуулсан. Шүүхийн энэ байдал нь Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1-д заасны дагуу хэргийг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий нотлох баримтыг цуглуулах, үнэлэх үүргээ зохих ёсоор, гүйцэт хэрэгжүүлсэн эсэхэд эргэлзээ төрүүлж байна.

Дээр дурдсан үндэслэлүүдийг харгалзан үзэж, 96 дугаар шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж өгнө үү гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

            Анхан шатны шүүх хэргийн оролцогчдын тайлбар, хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудад үндэслэлтэй дүгнэлт хийж, нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн нь зөв байна.

            “Оюу толгой” ХХК нь “Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагчийн 2010 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 210007 тоот актаар ногдуулсан 11.478.112.4 мянган төгрөгийн төлбөрөөс 7.157.305.7 мянган төгрөгийн нөхөн татвар, 1.795.986.2 мянган төгрөгийн торгууль, алданги буюу нийт 8.953.292.1 мянган төгрөгийн төлбөрийг хүчингүй болгуулах” шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг шүүхэд гаргажээ.

            Өмнөговь аймгийн Ханбогд суманд орших “Оюу толгой” талбайд ашигт малтмалын хайгуулын 066Х, 066Х-1, 066Х-2, 066Х-3 тоот тусгай зөвшөөрлийг “Айвонхоу майнз монголия ИНК” ХХК-д шилжүүлсэн тусгай зөвшөөрлийн төлбөрт төлсөн нийт 5.851.375.1 мянган төгрөгийг “Оюу толгой” ХХК-ийн 2009 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн байдлаар санхүүгийн балансад мөнгөн дүнгээр буюу биет бус хөрөнгийн үнэ байдлаар бүртгэгдсэнтэй холбогдуулан уг орлогыг шилжүүлэхдээ суутгагчийн үүргээ гүйцэтгээгүй байна.

             Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.2.9-д “Монгол улсад байрладаггүй албан татвар төлөгчийн Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт болон Монгол Улсаас эх үүсвэртэй олсон дараахь орлогод 20 хувиар”, 17.2.9-ийн “г”-д “Монгол улсад байрладаггүй албан татвар төлөгч Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр борлуулсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээний орлого”-д мөн 20 хувиар татвар ногдуулахаар заасан байх тул нэхэмжлэгч “Оюу толгой” ХХК нь Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуульд заасан суутгагчийн хувьд Монгол улсад оршин суудаггүй этгээдээс ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрлийг шилжүүлэн авсаны төлбөрийг анх ямар хэлбэрээр хэзээ, хэнээр дамжуулж хэрхэн төлсөн эсэхээс үл хамааран уг хуульд заасан татварыг суутган төлөх үүргээ биелүүлээгүй гэж үзсэн нь зөв байна.

            Шүүхээс орлого ба хөрөнгийн татварыг давхардуулж ногдуулахгүй байх, татвар төлөхөөс зайлсхийх явдлаас урьдчилан сэргийлэх тухай Монгол улсын Засгийн газар, Канад улсын Засгийн газар хоорондын конвенцийн 12 дугаар зүйлийн 2-ын “б”, 12 дугаар зүйлийн 3, 21 дүгээр зүйлд заасныг зөв тайлбарлан хэрэглэж, “Жэй Эс Рэдпаф лимитэд” ХХК-тай байгуулсан гэрээний дагуу тус компаниас далд уурхайн бүтээн байгуулалттай холбоотой үйлчилгээг авч, түүнд шаардлагатай тоног төхөөрөмжийг түрээсээр ашиглуулсны төлбөрт 2009 онд төлсөн нийт 294.819.0 мянган төгрөгөөс суутгагчийн үүргээ биелүүлээгүй гэж үзэж, 15 хувиар тооцон 44.222.9 мянган төгрөгийн нөхөн татвар, 13.266.9 мянган төгрөгийн торгууль, 1.671.6 мянган төгрөгийн алданги, нийт 59.161.3 мянган төгрөгийн төлбөр ногдуулсан татварын байцаагчийн акт үндэслэлтэй гэж дүгнэсэн нь хуульд нийцжээ.

            Дээрх конвенцийн 12А дугаар зүйлийн 3-д “Техникийн үйлчилгээний төлбөр гэсэн нэр томъёонд техникийн, удирдлагын болон зөвлөлгөө үзүүлсэн аливаа үйлчилгээний төлбөрт этгээдэд болон бусад этгээдийн ажилчдад төлж буй төлбөрийг ойлгох”-оор, 12А дугаар зүйлийн 5-д “Техникийн үйлчилгээний төлбөр төлөгч нь хэлэлцэн тохирогч улсын байнга оршин суугч бол уг техникийн үйлчилгээний төлбөрийг хэлэлцэн тохирогч улсад бий болсон гэж үзнэ” гэж, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.2.9-ийн “г”-д “Монгол улсад байрладаггүй албан татвар төлөгч Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр борлуулсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээний орлого”-д 20 хувиар татвар ногдуулах суутгагчийн үүргийг нэхэмжлэгч гүйцэтгэх, харин хувь хэмжээг конвенцийн 12А дугаар зүйлийн 2-т зааснаар 5 хувиар суутгах үүрэгтэй байжээ.

            Тиймээс татварын улсын байцаагчийн актаар “Канад улсын нэр бүхий аж ахуйн нэгжүүдэд 2007-2008 онд техникийн үйлчилгээний төлбөрт төлсөн гэж 125.297.173.4 мянган төгрөгөөс мөн л суутгагчийн үүргээ биелүүлээгүй” гэж үзэн дээрх конвенцийн 12 дугаар зүйлийн 2-т заасны дагуу 5 хувиар тооцон 6.264.858.7 мянган төгрөгийн нөхөн татвар, 855, 932.8 мянган төгрөгийн торгууль, 449.00.2 мянган төгрөгийн алданги, нийт 7.569.791.6 мянган төгрөгийн төлбөр ногдуулсан нь үндэслэлтэй байна.

            Мөн анхан шатны шүүх зөрчил гаргагчийн эрх зүйн байдлыг дордуулахгүй байх зарчмын дагуу актаар тогтоосон “Оюу толгой” ХХК-д ногдуулсан 1.795.986.2 мянган төгрөгийн торгууль, алдангийг Анхны ардчилсан сонгууль болж, байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийн ойг тохиолдуулан Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.3-д зааснаар өршөөн хэлтрүүлсэн нь үндэслэлтэй болжээ.

            Дээрх дүгнэлт болон нотлох баримтуудаар Орлого ба хөрөнгийн татварыг давхардуулж ногдуулахгүй байх, татвар төлөхөөс зайлсхийх явдлаас урьдчилан сэргийлэх тухай Монгол улсын Засгийн газар, Канад улсын Засгийн газар хоорондын конвенцийн 12 дугаар зүйлийн 2-ын “б”, 12 дугаар зүйлийн 3, 21 дүгээр зүйл, Татварын ерөнхий хуулийн 2 дугаар зүйлийн 2.2, 74 дүгээр зүйлийн 74.1, 74.3, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.2.9-ийн “г”, 21 дүгээр зүйлийн 21.5 дахь хэсэгт заасныг маргаан бүхий татварын улсын байцаагчийн 210007 тоот акт нь зөрчөөгүй байна.

            Анхан шатны шүүх, нэхэмжлэгч хуулийн этгээдийн эрх хөндөөгүй талаар хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болон хэргийн оролцогчдын тайлбарт үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж хэргийг шийдвэрлэсэн байх тул шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.Энхцэцэгийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж шийдвэрлэв.

Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 86 дугаар зүйлийн 86.1, 87 дугаар зүйлийн 87.1 дэх хэсгийг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдрийн 96 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.Энхцэцэгийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1-д зааснаар нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөс давж заалдах шатны журмаар улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 86 дугаар зүйлийн 86.5 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн, хууль буруу хэрэглэсэн гэж нэхэмжлэгч, хариуцагч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар үзвэл магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Улсын Дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимд хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

                                      ШҮҮХ БҮРЭЛДЭХҮҮН:

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                           Б.МӨНХТУЯА

        ШҮҮГЧ                                                                Э.ЗОРИГТБААТАР

        ШҮҮГЧ                                                                 Э.ХАЛИУНБАЯР