Т.Энхболдын нэхэмжлэлтэй

захиргааны хэргийн тухай

 

Монгол Улсын Дээд шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааныг Танхимын тэргүүн М.Батсуурь даргалж, шүүгч Л.Атарцэцэг, Г.Банзрагч, Х.Батсүрэн, Б.Мөнхтуяа нарын бүрэлдэхүүнтэй, нарийн бичгийн дарга С.Баяртуяа, нэхэмжлэгч Т.Энхболд нарыг оролцуулан хийж, Т.Энхболдын нэхэмжлэлтэй, Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргад холбогдох, Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдрийн 128/ШШ2017/0227 дугаар шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2017 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдрийн 221/МА2017/0361 дүгээр магадлалтай захиргааны хэргийг хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан гомдлоор, шүүгч Б.Мөнхтуяагийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдрийн 128/ШШ2017/0227 дугаар шийдвэрээр: Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 1, 4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус баримтлан Т.Энхболдын гаргасан нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хангаж, Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргын 2017 оны 3 дугаар сарын 17-ны өдрийн 3/484 дүгээр албан бичгийг хүчингүй болгож, Т.Энхболдын жагсаал, суулт хийх мэдэгдлийг хүлээн авч, бүртгэхийг хариуцагч Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргад даалгаж шийдвэрлэжээ.

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2017 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдрийн 221/МА2017/0361 дүгээр магадлалаар: Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдрийн 128/ШШ2017/0227 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж шийдвэрлэсэн байна.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Энхбаяр хяналтын журмаар гаргасан гомдолдоо: ...Иргэн Т.Энхболдын суулт хийх мэдэгдлийг хүлээн авч бүртгэхээс татгалзсан шийдвэрийг хүчингүй болгох, жагсаал цуглаан, суулт хийх мэдэгдлийг хүлээн авч бүртгэхийг даалгахыг Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргад даалгах нэхэмжлэл бүхий захиргааны хэргийг Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч хянан 2017 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдрийн 227 дугаар шийдвэрээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэсэн.

Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 227 дугаар шийдвэрийг эс зөвшөөрч Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргасныг давж заалдах шатны шүүх анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хянахдаа дараах зүйлийг анхаараагүй.

1. Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүх, давж заалдах шатны шүүх нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг дүгнэхдээ “үндэслэх хэсгийн” нэхэмжлэгч Т.Энхболд нь “...суулт хийхдээ хүний тоо 1, эхлэх, дуусах хугацаа, хэрэглэх техник, хэрэгсэл... зэргийг” мэдэгдэлдээ тодорхой заасан байх бөгөөд ийнхүү нэг хүний цуглаан буюу суулт нь эмх замбараагүй, ёс суртахуунгүй байдал бий болгох нөхцөл бодитоор харагдахгүй гэж үзсэн байна. Энэ нь тус дүүргийн 4 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр дэх Тусгаар тогтнолын талбайд 3, 4, 5, 6 саруудад Монгол Цэргийн өдөр, Зэвсэгт хүчний 96 жилийн ойг угтан Тусгаар тогтнолын эзэд, андгай өргөх ёслол, Номин карнивал-2017, БСБ Экспо-2017 үзэсгэлэн худалдаа зэрэг өдөрлөгийн арга хэмжээ зохион байгуулагдахтай давхцаж байсан нь нотлох баримтаар тогтоогдсон “хавтас хэрэгт авагдсан” бөгөөд үйл ажиллагаа явагдаж байхад нэхэмжлэгч нь гар, хөл, хүзүүндээ дөнгө зүүж, шорттой зогсох нь эмх замбараагүй, ёс суртахуунгүй байдал бий болгох нөхцөл байдал харагдахгүй байна гэж дүгнэсэн байна.
2. Тусгаар тогтнолын талбай нь Тэнгис кино театр, Үлэг гүрвэлийн музей, унадаг дугуй, тоглоомын машинаар үйлчилгээ үзүүлж буй зөвшөөрөл бүхий иргэд, түүгээр үйлчлүүлж буй иргэд, чөлөөт цаг заваа зөв боловсон өнгөрүүлж буй иргэдийн эрх ашиг хамаагүй мэтээр дүгнэсэн нь ойлгомжгүй, учир дутагдалтай байна. Үзэсгэлэн худалдаанд оролцож буй аж ахуйн нэгж байгууллага, албан хаагчид, иргэд олон нийтийн үзэсгэлэн худалдаа, арга хэмжээтэй давхцуулан нэхэмжлэгч Т.Энхболд нь гар, хөл, хүзүүндээ дөнгө зүүж, шорттой зогсох нь ёс суртахуунгүй байдал бий болохгүй гэдгийг шүүх хэрхэн тогтоож, дүгнэсэн нь тодорхойгүй. Үзэсгэлэн худалдаанд оролцож буй аж ахуйн нэгж байгууллага, албан хаагчид, иргэд олон нийтийн үзэсгэлэн худалдаа, арга хэмжээтэй давхцуулан нэхэмжлэгч Т.Энхболд нь гар, хөл, хүзүүндээ дөнгө зүүж, шорттой зогсох нь ёс суртахуунгүй байдал бий болохгүй гэдгийг шүүх хэрхэн тогтоож, дүгнэсэн нь тодорхойгүй.
3. Түүнчлэн нэхэмжлэгч нь шүүх хуралдаанд “... дүүргээс тухай талбайд ямар нэгэн үйл ажиллагаа явуулах үед суултаа түр зогсоогоод үргэлжлүүлэх боломжтой тухайгаа...” илэрхийлсэн тул цуглаан хийх цаг, хугацааг дүүргийн Засаг дарга Т.Энхболдтой тохиролцох боломжтой байхад арга хэмжээг аваагүй байна. Хэдийгээр Чингэлтэй дүүргийн Засаг дарга 2017 оны 01 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 3/115 тоот албан бичгээр “Хөдөөгийн иргэдийн мэдлэг хөгжлийн төв” ТТБ, 2017 оны 3 дугаар сарын 14-ний өдөр 3/446 тоот албан бичгээр “БСБ сервис” ХХК-ийн үйлчилгээ, хангамжийн захиралд, 2017 оны 3 дугаар сарын 16-ны өдөр 466 тоот албан бичгээр “Номин трединг” ХХК-ийн номин электроникс салбарын гүйцэтгэх захирал нарт тэдгээрийн мэдэгдлийг бүртгэсэн тухай хариу өгсөн ч энэ нь хариуцагч Т.Энхболдын мэдэгдлийг хүлээн авахаас татгалзах үндэслэл болохгүй юм” гэж дүгнэсэн нь Жагсаал цуглаан хийх журмын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.4-д “Жагсаал, цуглаан хийх мэдэгдлийг бүртгэх эсэх тухай асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд нэмж тодруулах буюу зохицуулбал зохих асуудал гарвал Засаг дарга энэ зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан хугацааны дотор зохион байгуулагчтай харилцаж зохицуулах бөгөөд шаардлагатай тохиолдолд жагсан явах чиглэлийг өөрчлөх эрхтэй” гэж заасан бөгөөд нэхэмжлэгч шүүх хуралдааны явцад хэлснийг анх Засаг даргад хүсэлт гаргасан цаг хугацаанд тохиролцох боломжтой байхад арга хэмжээ аваагүй байна гэж буруутгах үндэслэл болохгүй, мөн тохиролцох арга хэмжээ аваагүй гэдгийг шүүх хэрхэн тогтоосон нь тодорхойгүй зэрэг нөхцөл байдлыг харгалзан Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдрийн 128/ШШ2017/0227 дугаар шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2017 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдрийн 361 дүгээр магадлалыг тус тус хүчингүй болгож өгнө үү гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Анхан болон давж заалдах шатны шүүх хэрэглэвэл зохих Жагсаал цуглаан хийх журмын тухай хуулийн холбогдох заалтуудыг зөв тайлбарлан хэрэглэсэн, хуулиар тогтоосон хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчөөгүй байх тул шийдвэр, магадлалыг хэвээр үлдээж шийдвэрлэв.

Нэхэмжлэгч Т.Энхболд нь Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргад холбогдуулан 2017 оны 3 дугаар сарын 17-ны өдрийн 3/484 тоот “Жагсаал суулт хийх мэдэгдлийг хүлээн авч бүртгэхээс татгалзсан” шийдвэрийг хүчингүй болгуулах, мэдэгдлийг хүлээн авч бүртгэхийг даалгах нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ.

Хариуцагч Чингэлтэй дүүргийн Засаг дарга 2017 оны 3 дугаар сарын 17-ны өдрийн 3/484 тоот албан бичгээр “...жагсаал цуглаан хийх тухай хүсэлтийг хүлээн авах боломжгүй” гэж нэхэмжлэгчид мэдэгдсэн нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арванзургадугаар зүйлд “Монгол Улсын иргэн дараахь үндсэн эрх, эрх чөлөөг баталгаатай эдэлнэ: ...16-д “...үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, үг хэлэх, хэвлэн нийтлэх, тайван жагсаал, цуглаан хийх эрх чөлөөтэй. ...” гэсэн заалт болон Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд заасан жагсаал, цуглаан хийх эрхийн баталгааг хязгаарласан, мөн 10 дугаар зүйлийн 1-д заасан мэдэгдлийг бүртгэхээс татгалзах үндэслэлд нийцээгүй, хууль бус шийдвэр болсон талаар анхан болон давж заалдах шатны шүүхүүд зөв дүгнэлт хийсэн байна.

Тодруулбал, нэхэмжлэгч Т.Энхболд нь 2017 оны 3 дугаар сарын 14-ний өдөр Тусгаар тогтнолын талбайд 3 дугаар сарын 20-ны өдрөөс 4 дүгээр сарын 20-ны өдрүүдэд жагсаал суулт хийх тухай мэдэгдлийг бүртгүүлэхээр хүргүүлсэн байхад хариуцагчаас “Тусгаар тогтнолын талбайд 3, 4, 5, 6 дугаар саруудад Монгол цэргийн өдөр зэвсэгт хүчний 96 жилийн ойг угтан “Тусгаар тогтнолын эзэд, андгай өргөх ёслол” хүндэтгэлийн арга хэмжээ, Онцгой байдлын марш, тактикийн бэлэн байдлын сургалт, Номин карнивал-2017, БСБ Экспо-2017 үзэсгэлэн худалдаа зэрэг өдөрлөгийн арга хэмжээ зохион байгуулагдана” гэсэн үндэслэлээр буюу хуульд заагаагүй шалтгаан, үндэслэлээр мэдэгдлийг бүртгэхээс татгалзсан нь хууль зөрчжээ.  

Мөн, Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуулийн 7 дугаар зүйлд жагсаал, цуглаан хийхийг хориглосон газар, 8 дугаар зүйлийн 1, 2-т жагсаал, цуглаан болон өлсгөлөн зохион байгуулахыг хориглох нөхцөл байдлуудыг тодорхойлсон байх бөгөөд хуулиар хориглосон дээрх хязгаарлалтад нэхэмжлэгчийн жагсаал суултыг  бүртгүүлэх тухай мэдэгдэл нь хамаарахгүй учир хуульд байхгүй үндэслэлээр иргэний Үндсэн хуульд заасан эрх чөлөөг хязгаарлах нь буруу юм.

Түүнчлэн нэхэмжлэгч Т.Энхболд нь жагсаал суулт хийж үзэл бодлоо илэрхийлэхдээ мөн хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсгийн 1, 4, 6-д заасан жагсаал, цуглаан хийх газарт нийгмийн хэв журам, иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах, жагсаал, цуглааны явцад аливаа хэлбэрээр хүч үл хэрэглэх, бусдын нэр, алдар хүндийг гутаан доромжлохгүй байх, аливаа байгууллагын хэвийн ажиллагааг алдагдуулах, дотоод хэрэгт нь оролцоход чиглэсэн үйл ажиллагаа явуулахгүй байх үүргийг хэрэгжүүлж ажиллах үүрэгтэй бөгөөд энэ заалтыг зөрчсөн тохиолдолд хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээхээр хуульчилсан байна.

Иймд, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн “...үйл ажиллагаа явагдаж байхад нэхэмжлэгч нь гар, хөл, хүзүүндээ дөнгө зүүж, шорттой зогсох нь эмх замбараагүй, ёс суртахуунгүй байдлыг бий болгохгүй гэж шүүх үзсэн нь ойлгомжгүй, ...энэ нь тус талбайд үйлчилгээ үзүүлж буй зөвшөөрөл бүхий иргэд, түүгээр үйлчлүүлж буй иргэд, чөлөөт цаг заваа зөв боловсон өнгөрүүлж буй иргэдийн эрх ашигт хамаагүй мэтээр дүгнэсэн нь учир дутагдалтай байна” гэсэн хяналтын гомдлыг хүлээн авах боломжгүй байна.

Дээрх үндэслэлүүдээр шийдвэр, магадлалыг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн хяналтын журмаар гаргасан гомдлыг хангахгүй орхих нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 127 дугаар зүйлийн 127.1, 127.2.1 дэх хэсэгт заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдрийн 128/ШШ2017/0227 дугаар шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2017 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдрийн 221/МА2017/0361 дүгээр магадлалыг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн хяналтын журмаар гаргасан гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.3 дахь хэсэгт заасныг баримтлан хариуцагч улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдсөн болохыг дурдсугай.

 

                       ТАНХИМЫН ТЭРГҮҮН                                       М.БАТСУУРЬ

                       ШҮҮГЧ                                                                 Б.МӨНХТУЯА