МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

  аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Т.Цэцэгмаа даргалж, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга  Ж.*******, улсын яллагч аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор *******, шүүгдэгч Б., түүний өмгөөлөгч Б.*******/ цахимаар/ *******, хохирогч байгууллагын хууль ёсны төлөөлөгч Н.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар  аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор *******оос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн, шүүгдэгч  ******* ургийн  овогт д холбогдох  эрүүгийн ******* дугаартай хэргийг 2023 оны 0 дугаар сарын 04-ний өдөр хүлээн авч, 2023 оны 0 дугаар сарын -ны өдөр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

           1. Монгол Улсын иргэн, ******* ургийн  овогт , аймгийн суманд оны дугаар сарын - ны өдөр төрсөн, 43 настай, , дээд боловсролтой, өмнөх боловсролын мэргэжилтэй, *******, нөхөр , хүүхдүүдийн хамт аймгийн сумын багийн 07-2од оршин суух, аймгийн сумын дугаар т бэлтгэл бүлгийн туслах аар ажилладаг, аминдаа дундын өмчлөлийн хашаа, хувийн сууцтай, өөрт ногдох приус маркын авто машин нэгийн хөрөнгөтэй,  өөрийн сарын орлого төгрөг,  урьд нь ял шийтгүүлж байгаагүй, регистрийн дугаар  ПИ 7901

 

                                    Шүүгдэгчийн холбогдсон гэмт хэргийн талаар:

Шүүгдэгч нь Монгол улсын   “Сургуулийн өмнөх сургууль”-ийн D20133066 дугаартай бакалаврын дипломыг хуурамч гэдгийг мэдсээр байж ашиглан аймгийн сумын Хүүхдийн ийн эрхлэгч 2014 оны 03 дугаар сарын -ний өдрийн Б/ дугаартай тушаалаар ахлах бүлгийн аар, аймгийн сумын ийн эрхлэгч Б. 2014 оны 0 сарын 29- ний өдрийн дугаартай тушаалаар аар, аймгийн сумын ийн эрхлэгч дугаар тушаалаар хөгжмийн аар, аймгийн сумын дугаар ийн эрхлэгч дугаартай тушаалаар ахлах бүлгийн аар тус тус ажилласан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэг. Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар

            1.Боловсрол шинжлэх ухааны яамнаас улсын хэмжээнд нийт нарын их, дээд дипломын дугаарт тулгалт хийж, хяналт шалгалт зохион байгууллахад  нэр бүхий нар хуурамч диплом гаргуулж,мөнгө угаасан байж болзошгүй гэмт хэргийн талаархи гомдол мэдээлэлд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээсэн тухай мөрдөгчийн тогтоол (хэргийн 01 дүгээр хуудас )

            2. Боловсрол, шинжлэх ухааны яам, хяналт- шинжилгээ, үнэлгээ, дотоод аудитын газрын “ Ерөнхий боловсролын сургууль, үүдийн , удирдах ажилтны боловсролын баримт бичигт хяналт-шинжилгээ хийсэн танилцуулгын ... хавсралтын 466- СӨБ- 6-р , ПИ7901, ******* ,  МУБИС, СӨБ- ийн , өмнөх боловсрол, баклавр, 2013, D20133066, архиваас нэр дээр олгогдсон гэж гарсан,РД дугаар давхардсан ... гэх баримт (хэргийн -3 дугаар хуудас )

            3. Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Ч.Энх- Амгалангийн өгсөн... Хувь хүнээс  санаатайгаар хуурамчаар үйлдсэн байж болзошгүй, дипломын тамга, тэмдэг, гарын үсэг, дипломын дугаар , мэргэжлийн индекс буруу/ мэргэжлийн нэршил/ өөр хүний овог, нэр, регистрийн дугаар ашигласан зэрэг маш олон зөрчлүүдийг  ойлгож байгаа. Эдгээр 4-  баримт бичгийг тулгаж, тогтоогдсон дипломуудыг хуурамч байж болзошгүй гэж үзээд бидний зүгээс зөрчилтэй дипломын тоонд оруулж, цагдаагийн байгууллагад шалгуулахаар хүргүүлсэн. дээд сургуулиудын хүчингүй болгосон дипломын дугаар ашигласан, бүртгэлгүй дипломын дугаар ашигласан, их дээд нэр зөрүүтэй, төгсөгчдийн диплом алдаатай бичиглэл хийгдсэн, дипломыг дугаарыг зөрүүлэн давхардуулан олгосон зэрэг зөрчлүүд байсан. Дээрхи зөрчлүүдийн аль нэг нь гарсан бөгөөд түүнийг нь бид шалгалтанд ашигласан. Хуурамч байж болзошгүй дипломын нэрсийг гаргаж цагдаагийн байгуулага руу явуулсан. Дипломтой нар сургуульд ажиллах ёстой. Улсын хэмжээний , , удирдах ажилтануудын дипломыг өөрсдөөс нь хуулбараар гаргуулж аваад түүнийгээ архивын  материал, системийн бүртгэл, төгсөгчдийн дипломын бүртгэл, захирлын тушаалууд зэрэг мэдээллийг тулгаж байж зөрчилийг гаргаж ирж байгаа ... гэх мэдүүлэг   (хэргийн 37-39  дүгээр тал)

            4. Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч өгсөн... Энэ оны 03 дугаар сарын 02- ны өдөр удирдлагаас өгсөн  үүрэг даалгаврын дагуу Боловсрол шинжлэх ухааны яамны Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллага, ерөнхий боловсролын , удирдах ажилтаны боловсролын баримт бичигт  хяналт шалгалт хийх ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд орж ажилласан. Тухайн шалгалтыг улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа төрийн болон төрийн бус өмчийн , , удирдах ажилтаны боловсролын баримт бичгийг цахим хэлбэрээр хүлээн авч, бүртгэлжүүлэх, дээд боловсролын удирдлага, мэдээлэлийн системд тулгалт хийж, үндэсний архивын газраас  ирүүлсэн мэдээлэл, төгсөгчдийн дээд боловсролын мэдээний маягт зэргүүдээс шүүлт хийж боловсролын баримт бичгийн бүртгэл тулгалт хийж ажилласан. Манай ажлын хэсгийн шалгалтаар 21 аймаг, 9 дүүрэгт үйл ажиллагаа явуулж байгаа төрийн болон төрийн бус , , удирдах ажилтаны боловсролын баримт бичигт мэдээллийн сангийн бүртгэл, программ, файлаар ирүүлсэн материалд тулгалт хийж үзэхэд боловсролын салбарт ажиллаж байгаа ажилчдын дипломын дугаар давхардсан/ овог, нэр, регистрийн дугаар, гарын үсэг, тамга, тэмдэгийг скайнардсан/ зөрчил нь 48, бүртгэлгүй дипломын дугаар ашигласан 14, их дээд сургуультай холбоотой төгсөгчдийн дугаар давхардуулсан, дээд боловсролын мэдээнд байхгүй төгсөлт хийсэн, архивын бүрдэлийг өгөөгүй 13 зөрчил, боловсролын салбарын удирдах дээд байгууллагатай холбоотой / дугаар давхардуулж олгосон, архивын бүрдэл бүрэн хангаагүй, боловсролын мэдээлэлийн системд алдаатай  оруулсан/ зөрчил-1, өмнөх шатны боловсролын зөрчилтэй 8 зөрчил илэрсэн. Хуурамчаар авч ашигласан дипломын дийлэнх нь Монгол улсын сургууль, Монгол улсын их диплом байсан. Уг дипломыг хаана ямар байдлаар үйлдвэрлэж олгосон гэдгийг тогтоох боломжгүй. Ажлын хэсэг нь хуурамч дипломтой , удирдах ажилтантай уулзаагүй тайлбар өгөөгүй ... гэх мэдүүлэг  (хэргийн 42-44  дүгээр тал)

            . Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч А.Танан-Эрдэнийн өгсөн... Тухайн үед   БШУЯамны сайд Л.Энх- Амгалангийн тушаалын дагуу оны 03 дугаар сарын 02- ны өдрөөс  0 сарын 06- ны өдөр хүртэл хугацаанд боловсролын баримт бичгийн үзлэг, шалгалтын ажлын хэсэгт  , , , нарын хамт ажилласан. Тухайн шалгалтыг оны 03 дугаар сарын 02- ны өдрөөс 0 сарын 06- ны өдөр хүртэл явуулсан бөгөөд нарийн тоон мэдээлэл бол бид нарын гаргасан дүгнэлтээс дэлгэрэнгүй харагдах байх. Миний хувьд диплом хуурамч мөн эсэх, үндэсний архивын газрын лавлагаанаас хайлт, ESIS программд дипломын дугаараар хайлт  хийсэн.  ESIS  систем бол  нарын боловсролын баримт бичгийн бүртгэл мэдээлэлийн систем, дээд боловсролын удирдлага мэдээлэлийн систем гэдэг нь өөрөө Монгол улсад их, дээд сургууль төгссөн хүмүүсийн дипломын  дугаар бүхий бүртгэлийн систем, их дээд сургууль төгсөгчдийн мэдээний / PDF/ДБ маягт гэдэг нь төгсөгчдөд диплом олгосон тайлан буюу жил бүр их, дээд сугуулиуд нь яаманд тайлагнаж хүргүүлсэн / PDF/ өргөтгөсөн  файл юм. Зөрчилтэй диплом бүхий нарыг  дээрхи бүртгэл мэдээлэлүүдээс шүүлт хийх замаар зөрчилтэй дипломыг тодруулсан. Ерөнхийдөө зөрчлөө ангилсан. 1.1, .1.2, 1.3, 1.4, 1. гэх маягаар бичилт хийсэн. 1.1 дипломын дугаар давхардсан, 1.2 дипломын дугаар огт байхгүй, тийм дугаар тухайн жилд олгогдоогүй, илт хуурамчаар үйлдсэн, 1.3 тухайн буруутай үйл ажиллагаанаас / сургууль өөрсдөө төгсөгчдийн дипломыг дугаар давхардуулж олгосон/, 1.4 дээд шатны байгууллагын буруутай үйл ажиллагаанаас / яамнаас тухайн жилд олгогдсон дипломын дугаарыг сургуулиудад давхцуулан олгосон/, 1. дараагийн шатанд зөрчилтэй диплом ашиглан суралцсан зэрэг зөрчлүүд илэрснийг тус тус ангилсан юм. Дээрхи зөрчлүүдээс 1.1 дипломын дугаар давхардсан, 1.2 дипломын дугаар огт байхгүй, тийм дугаар тухайн жилд олгогдоогүй, илт хуурамчаар үйлдсэн зөрчил илэрсэн мэдээлэлийг танай байгууллагад хүргүүлсэн байгаа ... гэх мэдүүлэг   (хэргийн 46-4  тал)

            6. Мөрдөн  шалгах ажиллагаанд гэрч ийн өгсөн... Би тухайн ажлын хэсгийн нарийн бичгийн даргаар ажилласан. байгууллагад нийгмийн цаг үеийн өөрчлөлт шийдвэрээр бакалаврын боловсролоос гадна тусгай эрх  олгосон курс, дамжаагаар сургууль төгссөн нарын хувьд дипломын зөрчилтэйд тооцсон боловч цагдаагийн байгууллагад хүргүүлэх жагсаалтад оруулаагүй. Манай байгууллагаас ерөнхийдээ илтэд хуурамч дипломтой бусдын дипломыг хуурамчаар авч ашигласан гэх зөрчилтэй 600 гариу иргэдийн мэдээлэлийг цагдаагийн байгууллагаар шалгуулахаар хүргүүлсэн. Шалгалтын явцад 2000- хүртэл хугацаанд олгогдсон дипломыг бүгдийг хамруулан шалгалтын үйл ажиллагааг явуулсан. Одоогоор 000 орчим дипломын  хуулбараа ирүүлээгүй байгаа. Түүнийг нөхөн шалгана. Тухайн үед дээрхи зөрчил илэрбэл цагдаагийн байгууллагад  шилжүүлнэ. Ерөнхийдээ он цагийн хувьд диплом авсан   нарын хувьд харилцан  адилгүй байгаа. 600 гаруй хүний хувьд хуурамч диплом  ашиглаж гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл хийж байгаа учраас үүнийг хуулийн дагуу шийдвэрлүүлэхээр цагдаагийн байгууллагад шилжүүлсэн ... гэх мэдүүлэг   (хэргийн 0-2 дугаар  тал)

            7. Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч  өгсөн ...  Манай салбарын сайд Л.Энх-Амгалангийн 2021 оны 12 дугаар сарын 08- ны өдрийн А/446 дугаартай тушаалын дагуу ажлын хэсэгт орж ажилласан. Ажлын хэсгийн даргаар хяналт шинжилгээ, үнэлгээ дотоод аудитын газрын дарга Ч.Энх- Амгалан, нарийн бичгийн даргаар ахлах шинжээч , хууль эрх зүйн хэлтсийн дарга Б.Жавзанжаргал, ерөнхий боловсролын хүний нөөцийн бодлогын удирлага зохицуулалт хариуцсан шинжээч Д.Наранзул, сургалтын байгууллагын  хөгжил, орчин хэрэглэгдэхүүний бодлого төлөвлөлт хариуцсан шинжээч Б.Бадамжав, цахим бодлого статистикийн хэлтэст шинжээч Д.Анхзаяа, ерөнхий газраас ахлах мэргэжилтэн Л., нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газраас улсын байцаагч А.Танан- Эрдэнэ, нарын хамт ажилласан. салбарт  ESIS буюу боловсролын салбарын мэдээлэлийн систем болон Hemis буюу дээд боловсролын удирдлагын мэдээлэлийн систем гэсэн хоёр мэдээлэлийн системийг ашигладаг. ESIS системийг 2013 оноос хойш Боловсрол шинжлэх ухааны яам ашиглаад хөгжүүлээд явж байгаа. Hemis системийг 20 оноос хөгжүүлээд явж байгаа. Тухайн программд мэдээлэл оруулахдаа боловсролын салбарт ажиллаж байгаа хүмүүс нь анх ажилд орохдоо өөрсдөө юм уу сургууль, ийн менежер эрхлэгч нар мэдээлэл оруулдаг. Үнэн зөвийг нь аймаг,нийслэлийн боловсролын хэлтсийн ажилчид хяналт тавьдаг. ESIS систем бол боловсролын салбарын сургууль, т ажиллаж байгаа ажилчдын мэдээлэлийн бүртгэл, дээд боловсролын удирдлага мэдээлэлийн систем  нь Hemis буюу их, дээд сургуулиудын хөдөлгөөн статистикийн мэдээг цахимжуулсан систем. дээд сургууль төгсөгчдийн мэдээний PDF ДБ  гэсэн үг нь их дээд сургууль төгсөгчдийн статистик мэдээний тайлан. Дээд боловсролын удирдлага мэдээлэлийн системийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх ажил үе шаттайгаар тасралгүй хийгдэж байгаа. Ажлын хэсгийн нэгтгэсэн хурал дээр зөрчлийг ангилсан. Тухайн мэдээлэлийг ажлын хэсгийн нарийн бичиг аас авч болно... гэх мэдүүлэг  (хэргийн -7 дугаар  тал)

            8. Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч   өгсөн... Миний бие Боловсрол шинжлэх ухааны яамны Цахим бодлого статистикийн  хэлтэст өмнөх боловсрол, ерөнхий боловсролын статистикийн мэдээ хариуцсан шинжээчээр ажилладаг. Манай салбарын сайд Л.Энх- Амгалангийн 2021 оны 12 дугаар сарын 08- ны өдрийн А/446 дугаартай тушаалын дагуу ажлын хэсэгт орж ажилласан. Ажлын хэсгийн даргаар хяналт шинжилгээ, үнэлгээ дотоод аудитын газрын дарга Ч.Энх-Амгалан, нарийн бичгийн даргаар ахлах шинжээч , хууль эрх зүйн хэлтсийн дарга Б.Жавзанжаргал, ерөнхий боловсролын хүний нөөцийн  бодлогын удирлага зохицуулалт хариуцсан шинжээч Д.Наранзул, сургалтын байгууллагын  хөгжил, орчин хэрэглэгдэхүүний бодлого төлөвлөлт хариуцсан шинжээч Б.Бадамжав, ерөнхий газраас ахлах мэргэжилтэн Л., нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газраас улсын байцаагч А.Танан-Эрдэнэ, нарын хамт ажилласан. салбарт  ESIS буюу боловсролын салбарын мэдээлэлийн систем болон Hemis буюу дээд боловсролын удирдлагын мэдээлэлийн систем гэсэн хоёр мэдээлэлийн системийг ашигладаг. Уг системийг ашиглах болсон шалтгаан 20 оноос өмнө мэдээлэлийн нэгдсэн системгүй байсан. Энэ нь статистикийн  мэдээ тайланг цаасаар буюу excel  хүснэгтээр авдаг  байсан нь статистикийн мэдээний хамралт дутуу алдаатай буруу мэдээлэл цуглуулагдах зэрэг дутагдалтай  байдлыг үүсгэж байсан болохоор 20 оны 01 дүгээр сараас 2019 оны 07 дугаар сарын  хооронд нийт сарын хугацаанд дээд боловсролын шинчлэлтийн төслийн ажлын хүрээнд дээд боловсролын  удирлага мэдээлэлийг системийг боловсруулж ажилласан. 2020 оны 12 дугаар сард системийг яам хүлээн авсан. Дээд боловсролын удирдлага мэдээлэлийн системийг нэвтрүүлэх үндсэн зорилго нь дээд боловсролын хөдөлгөөн үйл ажиллагааг цахимжуулах ялангуяа салбарын статистикийн мэдээг цахимжуулах нь уг системийн үндсэн гол зорилго байсан. Тиймээс энэ асуудлыг уг төслийн ажлын даалгаварт тусгаж  хэрэгжүүлсэн. Үүний нэг нь дээд боловсролын төгсөлтийн үйл ажиллагааг цахимжуулах модуль боловсруулагдсан. Мэдээллийн санг бүрдүүлэхдээ тухайн нэгж байгууллага буюу их, дээд сургуулиас ирүүлсэн төгсөгчдийн мэдээллийг авч төгсөгчдийн статистик мэдээлэлтэй тулган системд дата импортоор оруулах зарчмаар мэдээллийн санг баяжуулан ажиллаж байна. Мэдээллийг бүрдүүлэхдээ статистикийн тухай хуулийн 9.6 дугаар зүйлд заасныг дагуу нэгж байгууллага буюу сургууль мэдээлэлийн үнэн зөвийг өөрөө бүрэн хариуцахаар хуулиар зохицуулж өгсөн байдаг. Мөн Боловсрол шинжлэх ухааны  сайдын 2006 оны 480 дугаар тушаалаар батлагдсан дээд боловсролын диплом олгох журмын 4.1, 4.3 дугаар заалтын дагуу диплом олгох үйл ажиллагааг тухайн захирал үнэн зөвийг хариуцна гэсэн заалттай байдаг. Боловсрол, соёл шинжлэх ухаан спортын сайдын 2020 оны А/ тушаалаар батлагдсан боловсролын салбарын мэдээллийн сан бүрдүүлэх , ашиглах журмын 2.2.9, 3.2, 3.3, 3.4 , 3..-3..13 хүртэлх заалтуудын дагуу тухайн сургууль мэдээлэлийн санг баяжуулж мэдээлэлд хяналт тавьж үнэн зөв бодит байдлыг бүрэн хариуцах зохицуулалттай байдаг. Тийм болохоор программ дээр байгаа иргэний мэдээлэл үнэн зөв эсэхийг систем нотлохгүй. Тухайн захирлын тушаал, сургуулиас ирүүлсэн төгсөгчдийн статистик мэдээ болон бусад баримтад үндэслэн  Hemis программ дээр оруулдаг. Программ дээр буруу шивсэн байвал хариуцлагыг тухайн их, дээд  сургууль хариуцахаар сайдын тушаал, статистикийн тухай хуулиар зохицуулж өгсөн. ESIS систем бол боловсролын салбарын сургууль, т ажиллаж байгаа ажилчдын мэдээлэлийн бүртгэл. Дээд боловсролын удирдлага мэдээллийн систем нь Hemis   буюу их дээд сургуулиудын хөдөлгөөн статистикийн мэдээг цахимжуулсан систем, их дээд сургууль төгсөгчдийн мэдээний PDF ,ДБ  гэсэн үг нь их дээд сургууль төгсөгчдийн статистик мэдээний тайлан ... гэх мэдүүлэг (хэргийн 60-63  дугаар  тал)

            9. Монгол улс, их сургууль, өмнөх сургууль, бакалаврын диплом, дугаар D20133066, Монгол улсын иргэн, нь 2013 онд Сургуулийн өмнөх боловсролын сургуулийг “сургуулийн өмнөх насны хүүхдийн ” мэргэжил D1400-ээр суралцан төгссөн тул  төгсөлтийн шалгалтын комиссын 2013 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн шийдвэрийг үндэслэн, захирлын 2013 оны 06 дугаар сарын -ны өдрийн А/121 тушаалаар “Боловсрол судлалын ухааны Бакалавр”-ын зэрэг олгов ... гэх дипломын хуулбар, хавсралт  (хэргийн 68-6 тал)

            . сумын Цэцэрлэг ахлах бүлгийн , 2014 оны 03 дугаар сарын - ний өдөр, сумын ,баг 2014 оны 0 сарын 01- ний өдөр Б. чөлөөлөв, сумын , 2014 оны 0 сарын 29, , 8 , , 2016 оны дугаар сарын 12, Б/29 тушаалаар чөлөөлөв, т 20 оны 03 дугаар сарын 1, А6 тоот тушаал,   дугаар , ,  20 оны 0 сарын 19 тоот тушаал,   т 20 оны 0 сарын 01-ний өдөр Б/1 тоот тушаал... гэх баримт (хэргийн 73-7  дугаар  тал)

           .Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч өгсөн... Тухайн албан бичгээр манай сургуулийг суралцаж төгссөн гэх нийт 400 орчим хүний мэдээлэл ирсэн бөгөөд түүний дагуу манай сургууль дээр ажлын хэсэг байгуулагдаж миний бие ахлагчаар нь ажиллаж байна. Одоогийн байдлаар нийт 196 хүний мэдээллийг нарийвчлан тулгалт хийж үзэн ба үүнээс 12 иргэн суралцаж төгссөн нь үнэн байна. Харин үлдэгдэл иргэдийн хувьд бол манай сургуульд огт элсэн орж төгсөлт хийсэн бөгөөд энэ талаар ямар нэгэн мэдээлэл байхгүй байна. Үүнийг бол бидний зүгээс хуурамч диплом хийлгэсэн гэж үзэж байна. Ерөнхийдөө манай зүгээс мэдээллийг шүүхдээ бол элсэлт болон төгсөлт хийсэн захирлын тушаалыг үндэслэж хийж байгаа бөгөөд элсэлт төгсөлтийн тушаал давхацсан хүмүүсийг бол манай сургуулийг төгссөн гэж үзэж байгаа бөгөөд бусад иргэд нь бол төгсөлт болон элсэлтийн тушаал бусад мэдээлэл огт байхгүй байна ... гэх мэдүүлэг  (хэргийн 84 дүгээр  тал)

            12. Монгол улсын их захирлын 2013 оны 06  дугаар сарын - ны өдрийн А/121 дугаартай ... өмнөх боловсролын “ өмнөх боловсролын ” бүгд 298, 198 Алтантуяа, 

 Монгол улс, их сургууль,  өмнөх сургууль, бакалаврын диплом, дугаар D20133066, Монгол улсын иргэн,   нь 2013 онд Сургуулийн өмнөх боловсролын сургуулийг “ өмнөх насны хүүхдийн ” мэргэжил D1400-ээр суралцан төгссөн тул  төгсөлтийн шалгалтын комиссын 2013 оны 06 дугаар сарын 12- ны өдрийн шийдвэрийг үндэслэн , захирлын 2013 оны 06 дугаар сарын -ны өдрийн А/121 тушаалаар “Боловсрол судлалын ухааны Бакалавр”-ын зэрэг олгов ... гэх дипломын хуулбар, хавсралт  (хэргийн4-  тал)

13.Боловсрол соёл шинжлэх ухааны сайдын  2007 оны дугаар сарын 0- ны өдрийн 31 дугаартай тушаалаар баталсан “Ажлын байрны үлгэрчилсэн тодорхойлолт”- д зааснаар ерөнхий шаардлага ... боловсрол-баклавраас доошгүй боловсролын  зэрэгтэй,  мэргэжил-, мэргэшил-бага насны хүүхдийн хөгжил, өмнөх боловсрол, туршлага-лах дадлагатай байх, ур чадвар- дидактик шийдэл, боловсруулалт, мэдээлэл боловсруулах, асуудал шийдвэрлэх, МХТ ашиглах, бүтээлч арга барил, багаар ажиллах, компьютер хэрэглэх   (хэргийн 120-130 дугаар тал)

14.Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч байгууллагын хууль ёсны төлөөлөгч Н.*******ын өгсөн... тухайн хэргийг аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын хууль ёсны төлөөлөгчөөр томилогдсоноос хойш мэдсэн. Хүүхдийн ийн нар улсын төсвөөс цалинждаг.  аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын Хууль эрх зүйн хэлтсийн даргаар албан тоот гаргуулж,  аймгийн Нийгмийн даатгалын хэлтсээс Б.гийн нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн баримтыг гаргуулж ирсэн. Хуурамч диплом ашиглаж төсөвт хохирол учруулсанд гомдолтой байна. Учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх шаардлагатай... гэх мэдүүлэг   (хэргийн 147 дугаар  тал)

1. аймгийн Засаг даргын Тамгын газар .2023.01. 4/128 . аймгийн Цагдаагийн газарт  ... Танай байгууллагад шалгагдаж байгаа ******* дугаартай хэрэг бүртгэлтийн хэрэгт холбогдогчийн 2014 оны 03 дугаар сарын - ний өдрөөс хойшхи төрд учирсан хохирлыг тооцон хүргүүлэв ... гэх баримт, 2014 оны 03  дугаар сараас оын сарын хугацаанд ... РДПИ 7901, ******* ,  сарын цалин нийт 9372162 төгрөг, НДШ -2447төгрөг, НДШ/АО-3138 төгрөг,НДШ/даатгуулагчаас 9372163 төгрөг, ХАОАТ- 7236823 төгрөг, Суутгалын дүн 1660898 төгрөг, Гарт олгох цалин 7740 төгрөг   ...  гэх баримт (хэргийн 149-13  дугаар  тал)

16. аймгийн Нийгмийн даатгалын хэлтэс 2023.01.06 . 12  дугаартай ... гийн РД:ПИ7901 нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн лавлагааг хүргүүлэв. Хавсралт  хуудастай ... гэх баримт (хэргийн 1-160  дугаар  тал)

. аймгийн Прокурорын газрын прокурорын 2023 оны 01 дүгээр сарын 03- ны өдрийн 01 дугаартай “ Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай” тогтоолоор яллагдагч Б.гийн 32-8 ХОЕ улсын дугаартай тоёота приус 20- маркийн тээврийн хэрэгсэлийг битүүмжилсэн тогтоол, тэмдэглэл, гэрэл  зураг (хэргийн 161-16 дугаар  тал)

. аймгийн Прокурорын газрын прокурорын 2023 оны 01 дүгээр сарын 03- ны өдрийн 02 дугаартай “Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай” тогтоолоор яллагдагч Б.гийн  өмчлөлийн аймгийн сумын багийн гэр бүлийн хэрэгцээний хашааны 97 м.кв газар, хувийн орон сууцыг битүүмжилсэн  тогтоол, тэмдэглэл, гэрэл  зураг   (хэргийн 166- 0дугаар  тал)

19.Хөрөнгийн үнэлгээний  ХХК-ний авто машин үнэлсэн ... 2008 онд үйлдвэрлэгдсэн приус 20- маркын тээврийн хэрэгсэл- 871408 төгрөг ...  гэх тайлан  (хэргийн 3 дугаар  тал)

20.Хөрөнгийн үнэлгээний  ХХК- ний авто машин үнэлсэн ... аймгийн сумын багийн   гэр бүлийн хэрэгцээний хашааны 97 м.кв талбайтай өмчлөлийн газар, 93.6мкв хувийн орон сууц  нийт 4023337 төгрөг ...  гэх тайлан  (хэргийн 2 дугаар  тал)

21. Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б. өгсөн... Би 199-1999 оны хооронд “Тэнгэр” дээд сургуульд суралцаж түүх, нийгмийн мэргэжлээр төгссөн. Би их сургуульд суралцаж байгаагүй. 20, 2012 онд сургуульд бүртгүүлж байсан. Тухайн үед бага насны хүүхэдтэй байсан тул хүүхэд асрах шаардлагатайн улмаас суралцаж чадаагүй. Баянгол дүүргийн Модны хоёрт байрлах МУБИС-ийн Сургуулийн өмнөх  сургуульд нь өөрийн биеэр бүртгүүлж байсан. Тухайн үед ямар бичиг баримт бүрдүүлж байснаа санахгүй байна. Сургалтын төлбөр төлж байгаагүй. “Тэнгэр” дээд сургуулийг төгсөж дээд боловсрол эзэмшсэн. Би  МУБИС-ийн Сургуулийн өмнөх боловсролын сургуульд суралцаагүй, надад тийм диплом байхгүй ... гэх мэдүүлэг (хэргийн  202  дугаар  тал)

22.Гэгээрлийн яам дугаар D9903422, Бакалаврын диплом, Тэнгэр дээд сургууль, Монгол улсын иргэн Алтантуяа нь 199-1999 онд Монголын гүн ухаан  мэргэжлээр суралцан төгссөн тул төгсөлтийн комиссын 1999 оны 06 дугаар сарын 0-ны өдрийн шийдвэрээр философи, нийгмийн ухааны бакалавр зэрэг олгов  ... дипломын хуулбар, хавсралт  баримт (хэргийн  204- 206 дугаар   тал)

23.Иргэний эд хөрөнгийн бүртгэлийн мэдээлэл ...  ПИ 7901 *******   Ү- 1600740 ******* , орон сууц ,   сум 4 дугаар баг гудамж, 12 байр, , өмчилсөн,  Г- 1600291 гэр бүлийн хэрэгцээний  сум дугаар баг, мянгат, гудамж, 2, Ү-160044 , хувийн сууц , аймаг сум -р баг мянгат, гудамж, 2 (хэргийн  2, 221-222  дугаар  тал)

24.Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч өгсөн... намайг 20 оны дүгээр сарын -ны өдөр аймгийн сумын дугаар ийн эрхлэгчээр томилогдоход Б. нь тухайн т үндсэн аар ажиллаж байсан. Түүнээс хойш 2023 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдөр хүртэл хамт ажиллаж байсан. Багш Б.гийн хувьд нийтэч, даруу, хариуцсан ажилдаа сэтгэлээсээ ханддаг сайн . Маш гоё дуулдаг, урлагийн авьяастай. Багшийн хувьд хүүхэдтэй ажиллах арга зүй, арга барил сайтай, хамт олны дунд нэр хүндтэй, манай дугаар ийн ахлах нарын тоонд ордог. Өгсөн үүрэг даалгаварыг цаг тухайд  нь биелүүлж ажилладаг. 20, оны Баруун бүсийн нээлттэй хичээлийн үйл ажиллагаанд  ээ төлөөлөн оролцож хичээл зааж  байсан. 20 онд багаараа ийн нарын олимпиадад оролцож  гуравдугаар байр, 2019 онд тусгай байр тус тус эзэлж байсан. онд ийн нарын дунд ахлах бүлгийн хүүхдийн үнэлгээгээрээ аймагтаа тэргүүн байр эзэлсэн ... гэх мэдүүлэг (хэргийн  213-214 дүгээр тал )

2. Мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн... Б. нь манай авга эгч. Б. нь эцэг, эхээс есүүлээ, айлын 6 дахь хүүхэд.   аймгийн сумын дугаар т аар ажилладаг. Нөхөр, хүүхдүүдийн хамт аймгийн суманд амьдардаг. Нөхөр нь Эко цементийн үйлдвэрт ажилладаг. Тэднийх боломжийн амьдралтай ... гэх мэдүүлэг (хэргийн  216  дугаар  тал)

. ПИ7901 дугаарын регистртэй ******* овогт гийн “ Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас” (хэргийн 2 дугаар  тал)

.Тоёото приус 20 маркын цагаан өнгийн 32-8 ХОЕ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн өмчлөгч нь ... гэх дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн гэрчилгээний хуулбар (хэргийн  220 дугаар   тал)

28. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт Б.гаас ... 2006 оны 06 дугаар сарын 16- ны өдөр Боловсрол, Соёл шинжлэх ухааны яам, аймгийн газраас дугаартай СӨББ- ын туслах ийн “Сертификат”, мөн аймгийн газраас 2008 оны 06 дугаар сарын 14- ний  өдөр “Бага насны хүүхдийн хөгжил” сэдвээр 40 цагийн сургалтын  дугаартай сертификат, мөн аймгийн газраас  2013 оны 12 дугаар сарын 0-ны өдөр “сургуулийн шинэ менежмент хүүхдийн хөгжлийг дэмжих арга зүй” Батламж, 2014 оны 03  дугаар сарын 19- ний өдөр Мэдээлэл технологийн чадамжийг дээшлүүлэх үндэсний төвөөс “ Би өөрөө компьютерээ засварлаж чадна” сертификат, аймгийн   газраас 2016-20 оны “Багшийг чадваржуулах” үндсэн сургалтад хамрагдсан гэх 133 дугаартай Батламж, Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх институтаас  20 оны 0 дугаар сарын 2- ны өдөр “ асуудал эрхэлсэн  төрийн захиргааны төв байгууллагаас баталгаажуулсан сургалтын хөтөлбөрөөр зохион байгуулсан “ эхний “ жилдээ ажиллаж буй СӨББ- ын ийн мэргэжил дээшлүүлэх “Үндсэн” сургалтанд хамрагдсан 01286 дугаартай Батламж, аймгийн Хүүхэд гэр бүл хөгжлийн  газраас 20 оны дугаар сарын 04-ний өдөр “Хүүхдийн элч“ медалиар шагнуулсан, Боловсрол шинжлэх ухааны үйлдвэрчний эвлэлийн зөвлөлөөс  2013 оны 02 дугаар сарын 06- ны өдөр “ Хүндэт тэмдэг”- ээр шагнуулсан , Монголын өмнөх хөгжлийн төвөөс  2019 онд “Шилдэг бүтээлч ”- аар шагнуулсан,  аймгийн газраас 2020 оны дугаар сарын 02- ны өдөр “Арга зүйч ”-аар, Урлагийн боловсролын холбооны “ Төсөлд суурилсан суралцахуй” сургалтад хамрагдсан Сертификат, аймгийн сумын Засаг дарга , Иргэдийн төлөөллөгчдийн хурлаас “ хотын хүндэт тэмдэг”-ээр шагнуулсан,  аймгийн газраас 2021 оны дугаар сарын 0- ны өдөр “ Багшийн алдар”- тэмдэгээр шагнуулсан аймгийн Засаг дарга, аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын даргын “Сургуулийн өмнөх боловсролын ахлах бүлэг”- ийн хүүхдийн танин мэдэхүйн хөгжлийн үнэлгээгээр мэргэжлийн  нарыг манлайлан оролцож, тэргүүн байр эзэлсэн Өргөмжлөл, 00000 төгрөгөөр шагнуулсан, Ерөнхий газрын 2023 оны 04 сарын 24-ний өдрийн сургалтын байгууллагад дахь жилдээ ажиллаж буй СӨБ-ын ийн үндсэн 48 цагийн сургалтад хамрагдсан Батламж, Ерөнхий газрын Хэл засалын 1 кредит цагийн сургалтад хамрагдсан Батламж зэргийг  тус тус  ирүүлсэн  байна.

29. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.гийн өгсөн... Миний хувьд өглөөлөгийг өөрийн биеэр тэр сургуульд сурч, мэргэжлийг нь эзэмшсэн. Би жил хөлсөө урсгаж хүүхдүүдэд суурь мэдлэг олгож, хүүхдүүдийг хөгжих замд нь хувь нэмрээ оруулсан учраас өөрийгөө төрд хохирол учруулсан гэж тооцохгүй байна. Миний хувьд хүүхдүүдийг хөгжүүлэхийн төлөө ажилласан. Өглөө 7.30-аас .30 хүртэл цаг ажилладаг. Цэцэрлэгийн ид цайны цаг гэж байдаггүй. Би юу зааж, сургаснаа сар болгон арга зүйч, эрхлэгчдээ үнэлүүлж дүгнүүлдэг. Улирал бүр хүүхдүүдийнхээ тайлан тоглолт, өглөөлгийг эцэг эхчүүдэд тайлагнаж үзүүлдэг учраас би энэ цалин хөлсийг хөдөлмөрөөрөө авсан гэж бодож байгаа. Би худал хэлж, хулгай хийж цалин аваагүй. Цэцэрлэгийн 1 ангид 2 хүүхэд байх нормтой. Одоогийн байдлаар бид нар 40 гарсан хүүхэдтэй байгаа. Ийм ажлын ачаалалтай, хамаг биеэ ажилдаа зориулсан учраас төрд хохирол учруулсан гэж үзэхгүй байгаа. Энэ хохирол гэж байгаа мөнгийг би төлнө гэж бодохгүй байгаа. Би хүүхдүүдийг сургаж, хүмүүжүүлсэн. Миний анхны авсан анги дугаар ангиа төгсөөд явж байна. Энэ хугацаанд ажиллахдаа би 2 бэлтгэл, 2 ахлах, дунд ангийн буюу нийт давхацсан тоогоор 73,824 хүүхдийг хүмүүжүүлсэн байна. Яагаад миний хөдөлмөрийг үнэлэхгүй байгаа юм. Өглөө 7.30-аас орой .30 хүртэл ажиллахдаа би гэртээ харьдаггүй, нөхрийгөө залгахад хүртэл би утсаа авах завгүй ажилладаг. Би төрсөн хүүхдийнхээ эцэг, эхийн хуралд очиж үзээгүй юм. Тэр байтугай би хөлөө хугалаад гипсдүүлсэн байж өглөөлөг тоглолтыг зохион байгуулж байсан. 2021 онд аймгийн хэмжээнд ахлах бүлгийн хүүхдийн чадварыг үнэлэх үнэлгээнд төрийн 33, хувийн ээс би тэргүүн байранд орж 00,000 төгрөгөөр шагнуулж байсан. 2009 онд би байгууллагын аварга болж байсан, 2021, онд байгууллагын аваргаар хамт олон минь миний нэрийг шалгаруулаад ороод ирж байхад би тэтгэвэрт гарах гэж байгаа ийг оруулъя гээд өөрийнхөө нэрийг татаж авч байсан. Би хамт олондоо хүртэл үнэлэмж сайтай хүн. Тийм учраас би өөрийгөө төрд хохирол учруулсан гэж бодохгүй байна. Цэцэрлэгийн үйл ажиллагаа 9 сараас эхлээд сард дуусдаг ба энэ ажиллаж байх хугацаандаа хүүхдийг тасралтгүй хөгжүүлдэг. Өдөр болгон бид хүүхдүүдийг хөгжүүлж байдаг. Өдрийн үйл ажиллагаанаас гадна бид өчнөөн үйл ажиллагаанд ордог. Сая гэхэд Замын цагдаагийн газраас явуулдаг “ногоон гэрэл цагаан шугам”-д хүүхдүүдээ бэлдэж оруулсан. 20, 30 хүүхдийг өдрийн арван цаг ажилласнаас илүү олон цагаар ажиллаж бид нар бэлддэг.  Esis программ гээд шинэ программд дөчин хэдэн хүүхдээ шивэхийн тулд шөнөжингөө суугаад ажилладаг байсан. Миний хувьд манай хамт олноос очоод асуувал надад ганц ч удаа эцэг эхийн санал, гомдол ирж байгаагүй. Харин ч сайшаал магтаал ирж байсан. Сая намайг ийнхаа ажлыг өгөхөд бараг эцэг эхчүүд уйлж байсан. “Ийм сайн аа та нар яаж байгаа юм бэ? Авч болохгүй байгаа юм уу, өөр байдлаар ажиллуулж болдоггүй юм уу” гээд гуйсан. Бүлгийн эцэг эхчүүд хүртэл “бид гарын үсгээ цуглуулаад танай эрхлэгчтэй ороод уулзъя, та ангиа төгсгөчих” гэж гуйсан. Энэ бол миний хөдөлмөрийн үнэлэмж. Би өөрөөрөө бахархаж байна. Ингэж л ажиллаж байсан. Зүгээр хүүхэд хараад өдрийн 8 цагаар ажиллаж байсан бол хамаа байхгүй. цагаар, заримдаа 24 цагаар хүртэл ажиллаж байсан. Нойргүй хоноод өглөө олимпиадандаа болон өглөөлгийн юм бэлдээд хүртэл хонож байсан. Үүндээ их харамсаж байна ... гэх мэдүүлэг,  

30. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч байгууллагын хууль ёсны төлөөлөгч Н.*******ын өгсөн... Б.г бусдын диплом ашиглаж ажилд орсоноос хойших нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн лавлагаанаас бусад хуульд заасан татвар суутгалуудыг хасаад зөвхөн гарт олгогдсон цалингаар тогтоож хохирлыг нэхэмжилсэн. оны 12 дугаар сар хүртэл тооцсон ба одоо ажиллаж байгаа бол ажиллаж байгаа хугацааны хохирлыг нэмж тооцно. Хохирлыг хамгийн багаар тооцож нэхэмжилж байгаа. Жирэмсэн болон амаржсаны хугацаанд нийгмийн даатгалаас авсан тэтгэмжийг Нийгмийн даатгалын сангаас нэхэмжлэх боломжтой. Иргэнээ бодоод хамгийн бага дүнгээр нэхэмжилж байгаа. Б. ийн аар ажиллаад цалин авсан учраас нэхэмжилж байна. Цэцэрлэгийн болоход дипломыг ажлын байрны шалгуур үзүүлэлт болгож байгаа. Гэтэл тэр дипломыг ашиглаад төрөөс цалин хөлс авсан. Хөдөлмөр эрхэлснийг хүлээн зөвшөөрч байна. Өөрөө цаг хожих гээд диплом аваад ажилласан юм гэж шүүх хуралдаан дээр хэлж байгаа нь тэр ажлын байранд тодорхой шаардлага тавигдсан учраас тухайн хурааж авсан диплом ашиглаж ажилд орсон.  Шүүгдэгч Б. нь улсад нийтдээ 19 жил биш 9 жил ажилласан байна. Б. анхнаасаа тэр дипломыг ашиглаж ажилд орохдоо иймэрхүү үр дүн үүснэ гэдгийг мэдэж байсан байх гэж бодож байна.  Заавал хүний нэр ашиглаж, цаг хугацаа ашиглаж сургуульд сураад т орох шаардлага байсан уу? Анхнаасаа хуурамч диплом ашиглаж т ажилд ороогүй байсан бол цалин хөлс болон хөдөлмөр бий болохгүй байсан учраас төр хохирсон гэж үзэж байгаа...                                          гэх мэдүүлэг зэрэг болно.

            Хоёр: Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаархи хууль зүйн дүгнэлт.

 2.1 Шүүх прокуророос шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд, шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэлэлцэгдсэн, шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгчийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай эсэхэд дүгнэлт хийлээ.

            2.2 Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримтууд энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл, журмаар цуглуулж бэхжүүлсэн, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан, хохирогч, гэрч нараас мэдүүлэг авахдаа эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчөөгүй байх тул хууль ёсны нотлох баримт гэж үзэж, хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой талаас нь үнэлэн, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгов.

         2.3. Боловсрол, шинжлэх ухааны яам, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ, дотоод аудитын газраас “Ерөнхий боловсролын сургууль, үүдийн , удирдах ажилтны боловсролын баримт бичигт хяналт- шинжилгээ хийхэд  ...  аймгийн сумын дугаар т аар ажиллаж  байсан гийн ...  Монгол улс, их сургууль,сургуулийн өмнөх сургууль, бакалаврын диплом, дугаар D20133066 , Монгол улсын иргэн, нь 2013 онд Сургуулийн өмнөх боловсролын сургуулийг “ өмнөх насны хүүхдийн ” мэргэжил D1400-ээр суралцан төгссөн тул  төгсөлтийн шалгалтын комиссын 2013 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн шийдвэрийг үндэслэн, захирлын 2013 оны 06 дугаар сарын - ны өдрийн А/121 тушаалаар “Боловсрол судлалын ухааны Бакалавр”-ын зэрэг олгов ... гэх диплом нь  МУБИС, СӨБ-ийн , өмнөх боловсрол, баклавр, 2013, D20133066, архиваас нэр олгогдсон, РД дугаар давхардсан ... гэх зөрчил илэрсэн.

          2.4 Боловсрол шинжлэх ухааны сайдын  2021 оны 12 дугаар сарын 08- ны өдрийн А/446 дугаартай  “Ажлын хэсэг байгуулах тухай “ тушаалаар төрийн өмчийн хэлбэрийг үл харгалзан ерөнхий боловсролын сургууль, ийн , удирдах ажилтаны боловсролын баримт бичигт хяналт шинжилгээ хийх ажлыг хэсгийг байгуулж,  хяналт шинжилгээ хийхэд шүүгдэгч Б.гийн хувьд дээрхи зөрчил илэрсэн ба тухайн зөрчлийг нэгдсэн журмаар шалгуулахаар цагдаагийн байгууллагад шилжүүлсэн байна.

2. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч болон түүний өмгөөлөгч нар нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугийн талаар маргаагүй болно.

            2.6 Шүүгдэгч Б.гийн эгч Алтантуяа нь мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад гэрчээр өгсөн мэдүүлэгтээ ...  их “Сургуулийн өмнөх сургууль”-д  суралцахаар  бүртгэлтгүүлж байсан хэдий ч нялх хүүхэдтэй, хүүхдээ асрах шаардлагатайн улмаас тухайн сургуульд суралцаагүй  ...  гэж мэдүүлсэн.

            2.7 Шүүгдэгч Б.гийн хувьд их сургууль,сургуулийн өмнөх сургуульд  суралцаж байсан гэх  боловч  тухайн сургуульд  хэрхэн элссэн, хэрхэн суралцаж байсан, хэрхэн төгссөн талаархи/ тухайлбал сургууль элсэн суралцсан, төгссөн, талаархи захирлын тушаал байхгүй/  баримт хэрэгт авагдаагүй байна.

2.8 Шүүгдэгч  гийн нэр дээр олгогдсон  ...  Монгол улс, их сургууль,сургуулийн өмнөх сургууль, бакалаврын диплом, дугаар D20133066 , Монгол улсын иргэн, нь 2013 онд Сургуулийн өмнөх боловсролын сургуулийг “ өмнөх насны хүүхдийн ” мэргэжил D1400-ээр суралцан төгссөн тул  төгсөлтийн шалгалтын комиссын 2013 оны 06 дугаар сарын 12- ны өдрийн шийдвэрийг үндэслэн , захирлын 2013 оны 06 дугаар сарын - ны өдрийн А/121 тушаалаар “Боловсрол судлалын ухааны Бакалавр”-ын зэрэг олгов ... гэх диплом байгаа хэдий ч тухайн дипломыг их “Сургуулийн өмнөх сургууль”-иас шүүгдэгч Б.д хэрхэн олгогдсон талаархи  баримт хэрэгт авагдаагүй болно.

2.9 Харин Боловсрол, шинжлэх ухааны яам, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ, дотоод аудитын газраас “Ерөнхий боловсролын сургууль, үүдийн , удирдах ажилтны боловсролын баримт бичигт хяналт-шинжилгээгээр шүүгдэгч Б.гийн нэр дээрхи  бакалаврын D20133066 дугаартай диплом, нэр олгогдсон, РД дугаар давхардсан гэх баримт авагдсан. Өөрөөр хэлбэл D20133066 дугаартай длплом нь хуурамч диплом болох нь гэрч, хохирогч нарын мэдүүлгээр тогтоогдсон.

2. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэлэлцэгдсэн дээрхи баримтуудаас үзэхэд шүүгдэгч Б.гийн хувьд их “сургуулийн өмнөх сургууль”-д элсэн суралцаж байгаагүй, тухайн сургуулиас түүний нэрэн дээр олгогдсон бакалаврын D20133066 дугаартай диплом нь хуурамч болох нь тогтоогдож байна.

2. Шүүгдэгч Б. нь аймгийн сумын Хүүхдийн ийн эрхлэгч 2014 оны 03 дугаар сарын - ний өдрийн Б/ дугаартай тушаалаар ахлах бүлгийн аар, аймгийн сумын ийн эрхлэгч Б. 2014 оны 0 сарын 29- ний өдрийн дугаартай тушаалаар аар, аймгийн сумын ийн эрхлэгч дугаар тушаалаар хөгжмийн аар, аймгийн сумын дугаар ийн эрхлэгч дугаартай тушаалаар ахлах бүлгийн аар тус тус  томилогдохдоо ...   Монгол улс, их сургууль,сургуулийн өмнөх сургууль, бакалаврын диплом, дугаар D20133066 , Монгол улсын иргэн, нь 2013 онд Сургуулийн өмнөх боловсролын сургуулийг “ өмнөх насны хүүхдийн ” мэргэжил D1400-ээр суралцан төгссөн тул  төгсөлтийн шалгалтын комиссын 2013 оны 06 дугаар сарын 12- ны өдрийн шийдвэрийг үндэслэн , захирлын 2013 оны 06 дугаар сарын -ны өдрийн А/121 тушаалаар “Боловсрол судлалын ухааны Бакалавр”-ын зэрэг олгов ... гэх  дипломыг ашиглаж томилогдон ажиллаж байсан хэргийн үйл баримт тогтоогдож байна.

Өөрөөр хэлбэл  хэргийн ( 120-130 дугаар) тал дахь Боловсрол соёл шинжлэх ухааны сайдын  2007 оны дугаар сарын 0- ны өдрийн 31 дугаартай тушаалаар баталсан “Ажлын байрны үлгэрчилсэн тодорхойлолт”- д заасан...  боловсрол-баклавраас доошгүй боловсролын  зэрэгтэй,  мэргэжил – , мэргэшил- бага насны хүүхдийн хөгжил, өмнөх боловсрол, туршлага- лах дадлагатай байх, ур чадвар-дидактик шийдэл, боловсруулалт, мэдээлэл боловсруулах, асуудал шийдвэрлэх, МХТ ашиглах, бүтээлч арга барил, багаар ажиллах, компьютер хэрэглэх чадвартай байх ... гэх ерөнхий шаардлагад нийцүүлэхийн тулд  шүүгдэгч Б. нь  дээрхи үүдэд ийн аар томилогдохдоо өөрийнхээ нэр дээр олгогдсон гэх D20133066 дугаартай хуурамч дипломыг ашигласан нөхцөл байдал тогтоогдсон.

2.14 Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан... хуурамч баримт бичиг ашиглах ... гэмт  хэргийн хувьд  тухайн баримт бичгийг ашиглан тодорхой үр дүнд хүрсэн, нэг удаагийн , мөн хэд хэдэн удаагийн үйлдлээр давтагддаг, дараагийн үр дүнд хүрэх зэрэг удааширсан шинжтэй байдаг тул  тухайн баримт бичгийг ашиглах боломжгүй болсон буюу  таслан зогсоогдсон хугацааг өөрөөр хэлбэл... Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1. зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан... гэмт үйлдэл, эс үйлдэхүй тодорхой хугацаанд үргэлжилсэн бол гэмт хэрэг үйлдэгдэж дууссан, эсхүл таслан зогсоогдсон үеийг гэмт хэрэг үйлдсэн хугацаанд хамааруулна... гэснээс үзэхэд шүүгдэгч Б.г хувьд Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн Прокурорын газрын Прокурорын оны дүгээр сарын - ны өдрийн 2202003220 дугаартай “ Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай “ тогтоол үйлдэгдсэн үеийг тухайн гэмт хэргийн төгссөн цаг хугацаа гэж үзнэ.

2.1 Шүүгдэгч Б.д Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн Прокурорын газрын Прокурорын оны дүгээр сарын - ны өдрийн 2202003220 дугаартай “ Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай “ тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татсанаар  түүний үйлдсэн “ хуурамч баримт бичиг ашиглах “ гэмт хэрэг нь таслан зогсоогдсон байх тул гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрөөгүй гэж үзнэ.

2.16 Шүүгдэгч Б. нь Боловсрол соёл шинжлэх ухааны сайдын  2007 оны дугаар сарын 0- ны өдрийн 31 дугаартай тушаалаар баталсан “ Ажлын байрны үлгэрчилсэн тодорхойлолт”-д заасан...  боловсрол-баклавраас доошгүй боловсролын  зэрэгтэй,  мэргэжил – , мэргэшил- бага насны хүүхдийн хөгжил, өмнөх боловсрол, туршлага- лах дадлагатай байх, ур чадвар-дидактик шийдэл, боловсруулалт, мэдээлэл боловсруулах, асуудал шийдвэрлэх, МХТ ашиглах, бүтээлч арга барил, багаар ажиллах, компьютер хэрэглэх чадвартай байх ... гэх ерөнхий шаардлагыг хангасан мэт харагдуулахын тулд  өөрийн үйлдлээ хууль бус шинжтэй болохыг мэдсээр байж түүнийг хүсэж үйлдсэн гэм буруугийн шууд санаа нөлөөлсөн гэж үзнэ. 

2. Шүүгдэгч Б.гийн “ өмнөх насны хүүхдийн ”мэргэжлээр төгссөн гэх “Боловсрол судлалын ухааны Бакалавр”-ын D20133066 дугаартай хуурамч дипломыг ийн ийн ажилд томилогдохдоо ашигласан үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэхь хэсэгт заасан... боловсролын дипломыг хуурамч болохыг мэдсээр байж ашигласан ... гэх гэмт хэргийн шинжийг хангасан, гэм буруугийн шууд санаатай үйлдэл байх тул аймгийн Прокурорын газраас түүний үйлдэлд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар  зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон.

Гурав. Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол,  хор уршгийн талаар:

3.1 Шүүгдэгч Б.г Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн Прокурорын газрын Прокурорын оны дүгээр сарын -ны өдрийн 2202003220 дугаартай “ Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай“ тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт яллагдагчаар татсан үеэс түүний ажиллаж байсан аймгийн сумын дугаар ийн захиргаа шүүгдэгч Б.г хууль бусаар ажиллаж байсан болохыг мэдсэн гэж үзнэ.

Өөрөөр хэлбэл ажил олгогч байгууллага болох аймгийн   сумын   дугаар ийн захиргаа нь шүүгдэгч Б.г  хуурамч диплом ашигласан буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх  хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдсоныг мэдсэн үеэс өөрийн байгууллагад хохирол учирсныг мэдсэн  үе  гэж үзнэ.

3.2 Шүүгдэгч Б.д Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн Прокурорын газрын Прокурорын оны дүгээр сарын -ны өдрийн 2202003220 дугаартай “ Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай” тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллагдагчаар татсан үеэс  ажил олгогч байгууллагад учруулсан хохиролыг нөхөн төлүүлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Иймд хохирогч байгууллага болох аймгийн Засаг даргын Тамгын газраас шүүгдэгч Б.гийн 2014 оны 03 дугаар сарын - ний өдрөөс оны сарыг дуустал хуурамч диплом ашиглан ажиллаж байсан үеийн цалин 7740 төгрөг нэхэмжилснийг хэрэгсэхгүй болгож, оны сараас хойш тухайн байгууллагад учруулсан хохирлоо Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхтэйг дурдав.

                    Дөрөв.. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлийн талаар

          4.1 Шүүгдэгч  Б.г  шүүхээс “хуурамч баримт бичиг ашиглах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсон тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ.” гэж заасныг баримтлан, шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учруулсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзэж, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь үндэслэлтэй.

            4.2  Улсын яллагчаас шүүх хуралдаанд “шүүгдэгч Б.д  Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, сарын хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулж,  ажилласан хугацаанд авсан цалин 7740 төгрөгийг гаргуулан хохирогч байгууллагад олгож, шүүгдэгчийн эзэмшлийн тээврийн хэрэгсэл, хашааны газар, хувийн орон сууц зэргийг  битүүмжилсэн прокурорын тогтоолыг хэвээр үлдээх саналтай” гэх  дүгнэлтийг,

4.3 Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч нараас эрүүгийн хариуцлагын талаар “шүүгдэгчийн хувийн байдлыг харгалзан  сарын хугацаагаар  зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулахыг зөвшөөрч байна” гэсэн агуулгатай дүгнэлтийг тус тус гаргав.

4.4 Хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудаар шүүгдэгч Б. нь ам бүл-, нөхөр хүүхдүүдийн хамт амьдардаг, аймгийн сумын багийн 07-2од оршин  суудаг байнгын хаягтай, урьд нь гэмт хэрэг үйлдэж, эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаагүй гэх зэрэг нөхцөл байдал тогтоогдож байна.

4. Шүүгдэгч Б.д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байна.

            4.6 Шүүх шүүгдэгч Б.гийн хувийн байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учруулсан хохирлын шинж чанар зэргийг тус тус харгалзан үзэж, түүнийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар сарын хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар шийтгэв.

4.7 Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.д зорчих эрхийг хязгаарлах ялын хугацаанд буюу сарын хугацаанд эрх бүхий байгууллагын хяналтад өөрийн оршин суух газар буюу аймгийн сумын нутаг дэвсгэрээс явахыг хориглох  хязгаарлалт тогтоож, мөн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар ялтан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол ялтны зорчих эрхийг хязгаарлах ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож, хорих ялаар солих учиртайг тайлбарлав. 

4.8 Шүүгдэгч Б. нь аймгийн сумын Хүүхдийн ийн эрхлэгч 2014 оны 03 дугаар сарын -ний өдрийн Б/ дугаартай тушаалаар ахлах бүлгийн аар, аймгийн сумын ийн эрхлэгч Б. 2014 оны 0 сарын 29- ний өдрийн дугаартай тушаалаар аар, аймгийн сумын ийн эрхлэгч дугаар тушаалаар хөгжмийн аар, аймгийн сумын дугаар ийн эрхлэгч дугаартай тушаалаар ахлах бүлгийн аар тус  тус томилогдон 2014 оны 03 дугаар сарын - ний өдрөөс оны сарыг дуустал  ажиллаж  цалин авч байсан талаархи цалингийн карт/ хэргийн 10-13 дугаар хуудас/, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн тодорхойлолт / хэргийн 16-160 дугаар хуудас дахь/ баримтаар  дээрхи  хугацаанд 7740 төгрөгний  цалин авч байсан нь тогтоогдож байх тул хуурамч  диплом ашиглан авч байсан цалин 7740 төгрөгийг гэмт хэрэг үйлдэж олсон орлогод тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7. дугаар зүйлийн 1, 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.гаас 7740 төгрөгийг албадан  гаргуулж, улсын төсөвт шилжүүлэв.

                                       Тав.  Бусад асуудлын талаар

.1 Эрүүгийн ******* дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан D20133066 дугаартай дипломыг хэргийг хадгалах хугацаагаар хэрэгт хадгалж,  шүүгдэгч нь  энэ хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг дурдаж,  аймгийн Прокурорын газрын прокурорын 2023 оны 01 дүгээр сарын 03- ны өдрийн 01 дугаартай “Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай” тогтоолоор шүүгдэгч Б.гийн 871408 төгрөгний үнэ бүхий  32-8 ХОЕ улсын дугаартай тоёота приус 20  маркийн тээврийн хэрэгсэл,  мөн  аймгийн Прокурорын газрын прокурорын 2023 оны 01 дүгээр сарын 03- ны өдрийн 02 дугаартай “ Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай” тогтоолоор шүүгдэгч Б.гийн  өмчлөлийн 4023337 төгрөгний үнэ бүхий  аймгийн сумын багийн   гэр бүлийн хэрэгцээний хашааны 97 м.кв газар, хувийн орон сууцыг битүүмжилсэн  тогтоолыг хөрөнгө хураах албадлагын арга хэмжээ биелэгдэх хүртэл тус тус  хэвээр хэрэглэв.

.2 Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгомогц хүчин төгөлдөр болох ба шүүгдэгчид өмнө авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр хэрэглэх нь зүйтэй.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.1 дүгээр зүйлийн 1, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2 , 4 дэх хэсэг, 36.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 36.4 дүгээр  зүйлийн 1, 36. дугаар зүйлийн 2, 36.6 дугаар зүйл, 36.7, 36.8, 36. дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

          1. Шүүгдэгч  ******* овогт г  Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “дипломыг хуурамч болохыг мэдсээр байж ашигласан” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.д / арав/ сарын хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах  ял шийтгэсүгэй.

          3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялын хугацаанд шүүгдэгч Б.д эрх бүхий байгууллагын хяналтад өөрийн оршин суух газар буюу аймгийн сумын  нутаг дэвсгэрээс явахыг хориглох  хязгаарлалт тогтоосугай.

4.Эрүүгийн ******* дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан D20133066 дугаартай дипломыг хэргийг хадгалах хугацаагаар хэрэгт хадгалж,  шүүгдэгч нь  энэ хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй,  шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болох, хохирогч байгууллагын нэхэмжилсэн 7740 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож, хохирогч байгууллага нь шүүгдэгчээс оны сарын -наас хойш цалинг хохиролд тооцож, иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болохыг тус тус дурдсугай.

.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7. дугаар зүйлийн 1, 3 дахь хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч  Б.гийн хувьд ногдох хөрөнгө, орлогоос гэмт хэрэг үйлдэж олсон орлого 7740 / далан долоон сая нэг зуун арван хоёр мянга зургаан зуун дөч) төгрөгийг албадан гаргуулж  улсын төсөвт шилжүүлсүгэй.

6. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар ялтан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол ялтны зорчих эрхийг хязгаарлах ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг шүүгдэгч Б.д тайлбарлаж,шүүгдэгч Б.гийн зорчих эрхийг хязгаарлах ял,хөрөнгө хураах албадлагын арга хэмжээний биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.  

7. аймгийн Прокурорын газрын прокурорын 2023 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 01 дугаартай “Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай” тогтоолоор шүүгдэгч Б.гийн 871408 төгрөгний үнэ бүхий 32-8 ХОЕ улсын дугаартай Тоёота приус- 20 маркийн тээврийн хэрэгсэл, мөн аймгийн Прокурорын газрын прокурорын 2023 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 02 дугаартай “ Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай” тогтоолоор шүүгдэгч Б.гийн өмчлөлийн 4023337 төгрөгний үнэ бүхий  аймгийн сумын багийн   гэр бүлийн хэрэгцээний хашааны 97 м.кв газар, хувийн орон сууцыг битүүмжилсэн тогтоолыг хөрөнгө хураах албадлагын арга хэмжээ биелэгдэх хүртэл хэвээр хэрэглэсүгэй.

          8.Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчин төгөлдөр болох бөгөөд шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол  шүүгдэгчид өмнө авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр хэрэглэсүгэй.

            9.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авсан, мөн хуулийн . зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар   аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.  

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                          Т.ЦЭЦЭГМАА