МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Налайх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Х.Ганболд даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Д.Батжаргал,

улсын яллагч Д.Аянагүл,

шүүгдэгч О.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар:

Налайх, Багахангай дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Д.Аянагүлийн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* овогт *******ы *******д холбогдох эрүүгийн *******тай хэргийг 2023 оны 06 дугаар сарын 23-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

*******,*******-ний өдөр ******* төрсөн, *******, *******, , , , , ,, Налайх дүүргийн 7 дугаар хороо ны од оршин суудаг, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй,

******* овгийн *******ы ******* (РД:),

Холбогдсон хэргийн талаар: /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/

Шүүгдэгч О.******* нь 2023 оны 4 дүгээр сарын 07-ны өдөр ны нутаг дэвсгэрт байрлах эгч З.г өмөөрч хохирогч Т.ийг түлхэн унагаж, толгойн тус газарт нь өшиглөж биед дагзанд зөөлөн эдийн няцрал, баруун алганд шарх, баруун сарвууны хуруунд зулгаралт гэмтэл бүхий эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүгдэгч О.******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт: “...Би 2023 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдөр 16 цагийн үед гэртээ байж байсан. Тухайн үед манай ээжийн дүү эгч над руу залгаад би Баянзүрх дүүрэгт байна, намайг явуулахгүй байна гэж надад утсаар хэлсэн. Тухайн үед би автобусанд суугаад хүрээд ир би тосоод очъё гэсэн. Тэгээд би найз ын хамт автобусны буудал руу эгчийг тосохоор явсан. бид 2 байгаад Налайх дүүргийн Нийгмийн даатгалын хэлтсийн ард талд эгч тай таарсан. Намайг таарахад эгчийн ханцуйнаас барьсан байдалтай явж байсан. Тэгээд би очоод эгчийг явъя гээд салгасан. Тэгээд г хүн яагаад эгч явуулахгүй байгаа юм гээд ыг эгчийг дагуулаад явж байна гэсэн. Тэгээд би нөгөө ахыг та яв гэтэл миний хажуугаар гарах гээр нь би татаад унагаагаад нэг өшиглөсөн.” гэв.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын зүгээс гэмт хэргийн талаар дараах байдлаар нотлох баримтуудыг шинжлэн судаллаа. Үүнд:

 

            Хохирогч Т. мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2023 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдөр 10 цагийн үед найз эмэгтэй  ах руу залгаад бид хоёр уулзаад Драгон дээр уулзаад надад 700 гаруй мянган төрөг цувуулж авсан мөнгө егөхгүй болохоор нь Чингэлтэй дүүргийн цагдаагийн хэлтэс дээр очиход манайд хамаагүй Сонгино хайрхан дүүрэг дээр очиж учраа ол гэж бид хоёрыг явуулсан тэгээд Чингэлтэй дүүргийн цагдаагийн хэлтэс дээр очиход  манайд хамаагүй Сонгинохайрхан дүүрэг дээр очиж учраа ол гэж бид хоёрыг явуулсан тэгээд Чингэлтэй дүүргээс гарахад ахын цалин буучихлаа Налайх орж мөнгийг чинь өгье гэж намайг дагуулаад Налайх явсан. Налайхад ирээд автобуснаас буугаад Өвөршандын зам уруудаад алхаж байхад хоёр залуу миний араас ирээд нэг нь намайг татаж угаагаад толгой руу хөлөөрөө өшиглөөд байсан. Би гараараа хаагаад хэвтэж байхад хажууд нь байсан залуу намайг зодож байсан залууг салгаад авсан. Тухайн үед нэг нь гийн дүү ******* байсан. Тэгсэн чи Налайхад намайг амжихгүй шүү гэж хэлээр нь би замаар явж байсан хүний утсаар цагдаад дуудлага өгсөн.” г мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 05-06 дахь тал/,

 

            Шүүгдэгч О.*******ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагчаар өгсөн: “...Би 2023 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдөр 16 цагийн үед гэртээ байж байсан. Тухайн үед манай ээжийн дүү эгч над руу залгаад “Би Баянзүрх дүүрэгт байна, намайг явуулахгүй байна” гэж надад утсаар хэлсэн. Тухайн үед би автобусанд суугаад хүрээд ир би тосоод очъё гэсэн. Тэгээд би найз ын хамт автобусны буудал руу эгчийг тосохоор явсан. бид 2 байгаад Налайх дүүргийн Нийгмийн даатгалын хэлтсийн ард талд эгч тай таарсан. Намайг таарахад эгчийн ханцуйнаас барьсан байдалтай явж байсан. Тэгээд би очоод эгчийг явъя гээд салгасан. Тэгээд г хүн яагаад эгч явуулахгүй байгаа юм гээд ыг эгчийг дагуулаад явж байна гэсэн. Тэгээд би нөгөө ахыг та яв гэтэл миний хажуугаар гарах гээр нь би татаад унагаасан. Тухайн үед шавартай байсан болохоор би хамт давхралдаад унасан. Түрүүлж босож ирээд г хүний толгой хэсэг рүү 2 удаа өшиглөсөн. Тэгтэл манай найз яах гээд байгаа юм боль гээд, мөн аниа хүн амьтан аллаа гээд намайг дагуулаад бид 3 гэр лүүгээ явсан.” г мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 05-06 дахь тал/,

 

Гэрч З.гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Би 2023 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдөр Улаанбаатар хотод той уулзсан. Уулзаад Натур г эмнэлэгт уулзаад ойр зуур юм ярьж байгаад гэр лүүгээ явлаа гэтэл намайг явуулахгүй хэрүүл өдөөд байсан. Тэгээд  явах гэтэл намайг дагаад Баянзүрх дүүрэг дээр хамт хүрээд ирсэн. Тухайн үед надаас мөнгө нээд “Чи надад мөнгө өг" гээд хэрүүл хийгээд байсан. Би оос ямар нэгэн мөнгө зээлээгүй. Тэгээд би бүр аргаа бараад дүү ******* рүү залгасан. Тэгээд би той налайхын автобусанд хамт суугаад Налайх дүүрэг ийн урд буугаад гэр лүүгээ явтал той дагаад байсан. Тэгээд 7 дугаар хорооны ойролцоо явж байгаад дүү *******тэй таарсан. Тухайн үед ******* найз тай хамт явж байсан. Би дүүдээ хэлж энэ намайг дагаад хэрүүл өдөөд байна гэтэл манай дүү яагаад эгчийг явуулахгуй байгаа юм гээд ийг шавхай дээр татаад унагасан. Тэгтэл манай дүү бас хамт халтираад унасан. Би тэгээд дүүгээ татаж босгоод аваад явсан. Тэгээд би дүүтэйгээ гэр лүүгээ явж гэртээ очоод байж байтал цагдаа ирээд манай дүүг аваад явсан...” г мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 33 дахь тал/,

 

            Гэрч Ө.ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Би 2023 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдөр 12 цагийн үед шиг санагдаж байна. Би гэртээ байж байхад ******* намайг 7 дугаар хороон дээр хүрээд ир гээд дуудсан. Тухайн үед эгчийн нь нэг залуу явуулахгүй байна гэж байсан. Тэгээд би гэртээ байж байтал ******* ороод ирсэн. Тэгээд би *******ийн хамт гэрээс гараад явсан. Тэгээд 7 дугаар хороон дээр ******* бид 2 сууж байтал эгч нь хорооны хажуу талын замаар гарч ирэд нэг залуу хамт явж байсан. Тэгээд ******* араас нь гүйгээд явсан. Би *******ийн куртикийг аваад араас нь гүйгээд очтол нөгөө залуу газарт унасан байсан. Тэгээд би тэр залууг татах босгоод “ Та одоо яв” гэсэн. Тэгтэл тэр залуу явахгүй байсан. Тэгээд би ******* болон түүний эгчтэй хамт явж байгаад салаад гэртээ ирсэн. Тэгээд орой нь *******тэй уулзах гээд очтол нөгөө залуу цагдаа дуудсан байсан Тэгээд би цагдаагийн байгууллагад ирсэн...” г мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 37 дахь тал/,

 

            Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн №144 дугаар:

“1...ийн ийн биед дагзанд зөөлөн эдийн няцрал, баруун алганд шарх, баруун сарвууны хуруунд зулгаралт гэмтэл тогтоогдлоо.

2. Хатуу мохоо зүйлийн олон удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ.

3. Хэрэг болсон г цаг хугацаатай тохирсон шинэ гэмтэл байна.

4. Дээрх дагзны зөөлөн эдийн няцрал, баруун сарвууны хуруунд учирсан зулгаралт гэмтэл нь тус бүрдээ шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.6-д зааснаар эрүүл мэндийг сарниулахгүй тул гэмтлийн зэрэгт хамаарахгүй. Баруун алганд учирсан шарх гэмтэл нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.

5. Ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй.” г дүгнэлт /хх-13-14/,

 

            Шүүгдэгчийн хувийн байдалтай холбоотой эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсийг шалгах хуудас, эсийг шалгах хуудас, иргэний үнэмлийн лавлагаа, иргэний оршин суугаа газрын хаягийн бүртгэл, гэрлэсний бүртгэлийн лавлагаа талаарх тодорхойлолт зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

 

            Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч О.*******д холбогдсон гэмт хэргийн гэм буруугийн талаар  улсын яллагчаас: “... шүүгдэгч О.*******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д хэсэгт зааснаар хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах”  гэсэн дүгнэлтийг гаргажээ.

 

Шүүх шүүгдэгч О.*******д холбогдох эрүүгийн хэргийг хянан шийдвэрлдээ Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 1 д хэсэгт “анхан шатны  журмаар хэрэг хянан шийдвэрл ажиллагааг тухайн шүүгдэгчийн хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явуулна” гэсэн заалтын дагуу явуулсан болно.

 

Мөн шүүх хуралдаанд талуудаас хэрэгт цугларсан нотлох баримтаас шүүх хуралдаанаар хэлэлцүүлгүй, нотлох баримтаас хасуулах талаар санал, хүсэлт гаргаагүй болно.

 

Шүүгдэгч О.******* нь нь 2023 оны 4 дүгээр сарын 07-ны өдөр ны нутаг дэвсгэрт байрлах Налайх дүүргийн Нийгмийн даатгалын хэлтсийн хашааны дэргэд эгч З.г явуулахгүй гэж зууралдах хохирогч Т.ийг түлхэн унаган толгойн тус газарт нь өшиглөж биед дагзанд зөөлөн эдийн няцрал, баруун алганд шарх, баруун сарвууны хуруунд зулгаралт гэмтэл бүхий эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан болох нь шүүгдэгч О.*******ийн өгсөн: “...Тэгээд би очоод эгчийг явъя гээд салгасан. Тэгээд г хүн яагаад эгч явуулахгүй байгаа юм гээд ыг эгчийг дагуулаад явж байна гэсэн. Тэгээд би нөгөө ахыг та яв гэтэл миний хажуугаар гарах гээр нь би татаад унагаасан. Тухайн үед шавартай байсан болохоор би хамт давхралдаад унасан. Түрүүлж босож ирээд г хүний толгой хэсэг рүү 2 удаа өшиглөсөн.” Г мэдүүлэг, хохирогч Т.ийн өгсөн: “...Налайхад ирээд автобуснаас буугаад Өвөршандын зам уруудаад алхаж байхад хоёр залуу миний араас ирээд нэг нь намайг татаж угаагаад толгой руу хөлөөрөө өшиглөөд байсан. Би гараараа хаагаад хэвтэж байхад хажууд нь байсан залуу намайг зодож байсан залууг салгаад авсан. Тухайн үед нэг нь гийн дүү ******* байсан.” г мэдүүлэг,  гэрч З.гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: ...Тухайн үед надаас мөнгө нээд “Чи надад мөнгө өг" гээд хэрүүл хийгээд байсан. Би оос ямар нэгэн мөнгө зээлээгүй. Тэгээд би бүр аргаа бараад дүү ******* рүү залгасан. Тэгээд би той налайхын автобусанд хамт суугаад Налайх дүүрэг ийн урд буугаад гэр лүүгээ явтал той дагаад байсан. Тэгээд 7 дугаар хорооны ойролцоо явж байгаад дүү *******тэй таарсан. Тухайн үед ******* найз тай хамт явж байсан. Би дүүдээ хэлж энэ намайг дагаад хэрүүл өдөөд байна гэтэл манай дүү яагаад эгчийг явуулахгүй байгаа юм гээд ийг шавхай дээр татаад унагасан. Тэгтэл манай дүү бас хамт халтираад унасан. Би тэгээд дүүгээ татаж босгоод аваад явсан. Тэгээд би дүүтэйгээ гэр лүүгээ явж гэртээ очоод байж байтал цагдаа ирээд манай дүүг аваад явсан...” г мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 33 дахь тал/, гэрч Ө.ын өгсөн: “...Би *******ийн куртикийг аваад араас нь гүйгээд очтол нөгөө залуу газарт унасан байсан. Тэгээд би тэр залууг татаж босгоод “ Та одоо яв” гэсэн. Тэгтэл тэр залуу явахгүй байсан. Тэгээд би ******* болон түүний эгчтэй хамт явж байгаад салаад гэртээ ирсэн...” г мэдүүлэг, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн №144 дугаар: “...ийн ийн биед дагзанд зөөлөн эдийн няцрал, баруун алганд шарх, баруун сарвууны хуруунд зулгаралт гэмтэл тогтоогдлоо. Хатуу мохоо зүйлийн олон удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Хэрэг болсон г цаг хугацаатай тохирсон шинэ гэмтэл байна. Дээрх дагзны зөөлөн эдийн няцрал, баруун сарвууны хуруунд учирсан зулгаралт гэмтэл нь тус бүрдээ шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.6-д зааснаар эрүүл мэндийг сарниулахгүй тул гэмтлийн зэрэгт хамаарахгүй. Баруун алганд учирсан шарх гэмтэл нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй.” г дүгнэлт зэрэг нотлох баримтуудаар  тогтоогдож байна гэж үзлээ.

            Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэлэлцэгдсэн шүүгдэгч О.*******д холбогдох эрүүгийн хэрэгт энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бжүүлсэн, цугларсан нотлох баримтуудаар Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлийн 1 д хэсэгт заасан нотолбол зохих байдлуудыг шалгаж тогтоосон, талуудын гэм буруугийн талаар дүгнэлт нь хэргийн үйл баримттай тохирсон байна гэж үзлээ.

 

            Энэ гэмт хэргийн шалтгаан нөхцөл нь гэрчтэй харилцсан хохирогчийн зүй бус харилцаанаас үүдэлтэй шүүгдэгчийн хүч хэрэглэн саатуулах үйлдэлтэй холбоотой байна.

            Шүүгдэгч нь өөрийн нагац эгчийг явуулахгүй хэмээн зууралдаж байсан хохирогчийг татаж унагаан нүүр, баруун гар  луу нь  удаа дараа өшиглөсөн үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “өөрийн үйлдэл эс үйлдүйг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж, түүнийг хүсэж үйлдсэн, хохирол хор уршигт зориуд хүргэсэн бол санаатай гэмт хэрэгт тооцно” гэж заасны дагуу гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр үйлдсэн  байна гэж үзлээ.

 

Иймд шүүхээс шүүгдэгч ******* овгийн *******ы *******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, ял шийтгэл оногдуулах үндэслэлтэй гэж үзлээ.

 

            Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлг талаар:

 

Шүүхээс шүүгдэгч О.*******д холбогдох гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцсонтой холбогдуулан эрүүгийн хариуцлагын талаар улсын яллагчаас:  “Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д хэсэгт зааснаар 500 нэгжтэй тэнц хэмжээний буюу 500.000 төгрөгийн торгох ялыг оногдуулах” гэсэн дүгнэлтүүдийг шүүхэд гаргажээ.

 

Шүүгдэгч О.*******д эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэд шүүгдэгчийн насны байдал, гэмт хэрэг үйлд шалтгаан нөхцөл, хохирогчид учирсан хохирлын шинж байдал нь  Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 д хэсгийн 1.1-д: “гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн хүний гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учруулсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хувийн байдал гэмт хэргийг нотлоход дэмжлэг үзүүлсэн байдлыг” заасан хуулийн зохицуулалттай нийцэж байх тул  шүүгдэгч О.*******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д хэсэгт заасан эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлөхөөр шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

 

            Хохирогч Т. нь баримтаар хохирол төлбөр нэмжлээгүй тул бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзлээ.

 

            Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1, 4, 36.6, 36.7, 36.8, 37.1 дүгээр зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч ******* овгийн *******ы *******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д хэсэгт заасан “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан”  гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

            2. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 д хэсгийн 1.1-д заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 д хэсэгт зааснаар шүүгдэгч О.*******ийг эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлсүгэй.

 

            3. Шүүгдэгч О.******* нь бусдад төлөх төлбөргүй, цагдан хоригдсон хоноггүй, энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжлэгдсэн зүйлгүй болохыг дурдсугай.

 

            4. Шийтг тогтоолыг гардаж авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор зөвхөн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрл тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн үндэслэлээр   оролцогч   давж   заалдах  гомдол  гаргах  улсын  яллагч  дээд шатны

прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

            5. Дээр дурдсан үндэслэлээр оролцогч давж заалдах гомдол гаргасан, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтг тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүл, тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгчид авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийл арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ,  ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                               Х.ГАНБОЛД