МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Ц.Мөнх-Эрдэнэ даргалж, шүүгч Ц.Эрдэнэчимэг, шүүгч Г.Золбоо нарын бүрэлдэхүүнтэй,

нарийн бичгийн дарга Б.Ганзаяа,  

иргэдийн төлөөлөгч С.Дэлгэрмаа,

улсын яллагч Д.Хонгорзул,

шүүгдэгч Д.*******, түүний өмгөөлөгч Ш.Бадмаараг нарыг оролцуулж тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар,

 

Нийслэлийн Баянгол дүүргийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 10.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар ******* овогт *******ийн *******т холбогдуулан ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн ******* дугаартай хэргийг *******0*******3 оны ******* дугаар сарын 0*******-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн ********************* оны ******* дугаар сарын 0-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 9 настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , эх, дүү нарын хамт дүүргийн ******* дүгээр хороо ******* дугаар байр ******* тоотод оршин суух хаягтай боловч Баянгол дүүрэг ******* дугаар хороо, *******8-0******* тоотод оршин суух, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, урьд

Нийслэлийн шүүхийн *******8 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдрийн ************** дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн дугаар зүйлд зааснаар жил хорих ялаар шийтгэгдэж байсан ******* овогт *******ийн ******* /РД: ШЗ**************0*******07*******/.  

 

Холбогдсон хэргийн талаар

Шүүгдэгч Д.******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын 0*******-нөөс 0-нд шилжих шөнө Баянгол дүүргийн 1******* дугаар хороо, Бичил хороолол, *******8 дугаар байрны 18 тоотод амь хохирогч Б.тай үл ялих зүйлээр шалтаглан маргалдаж, улмаар ахуйн зориулалттай бор өнгийн модон иштэй хутгаар түүний цээжин тус газарт 1 удаа, зүүн гуянд 1 удаа, зүүн шилбэний ар хэсэгт 1 удаа, нийт 3 удаа хутгалж алсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нэг. Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаарх дүгнэлт: 

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын хүсэлтээр хэрэгт авагдсан яллах болон цагаатгах талын дараах нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн, бодитойгоор шинжлэн судлав. Үүнд:

 

 Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Д.******* мэдүүлэг өгөхгүй гэжээ. /шүүх хуралдааны тэмдэглэл/

 

Мөрдөн байцаалтад хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч Б.ын өгсөн: “...Б. ах маань Улаанбаатар хотын 18 дугаар сургуулийг төгсөөд цэргийн алба 3 жилийн хугацаагаар хааж ирээд Төв шуудан буюу Цахилгаан холбооны газарт засварчнаар ажиллаж байгаад зах зээлд шилжих үед *******90 оноос хойш эхнэрийн хамт наймаанд явж байгаад 3 хүүхдийн аав болсон. Манай ах гадаадад олон жил болж байгаад *******01******* онд бичиг баримтын зөрчилтэй болоод Монгол улсад ирсэн. Буцаад эхнэр хүүхдүүд дээрээ очно гэхээр бичиг баримт нь болохгүй Баянгол дүүргийн 1******* дугаар хороо бичил хорооллын *******8 дугаар байранд ганцаараа амьдарч байсан. Согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ инээгээд л байдаг зан авирт нь өөрчлөлт гардаггүй. Хүмүүстэй муудалцаад байдаггүй.

*******ийн ******* гэж 1*******0 мянгатад манай хажуу талын байранд амьдардаг ах байсан. Д.******* манай ах Б. нар нь бага залуу байхын найзууд Монгол улсад ирээд ганцаараа байдаг учраас Д.*******тайгаа холбоотой байдаг гэж ярьж байсан. Би *******0*******3 оны 3 дугаар сарын эхээр ахын гэрт нь угаалгын машиныг нь холбож өгөхөөр очиход Д.******* байсан би өөрийгөө урд толгойн уурхайд нүүрсний машин барьж байгаад оны өмнө ирсэн одоогоор ажилгүй байгаа гэж хэлж байсан. Манай ахын амь насыг хохироосон хүнд гомдолгүй байна гэж юу байх вэ гомдолтой байна. Одоогоор нэхэмжлэх зүйл байхгүй байна...” гэх мэдүүлэг /1 дүгээр хавтаст хэргийн 1-******* дугаар хуудас/,

 

Мөрдөн байцаалтад гэрч Г.ийн өгсөн:

“...*******0*******3 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдрөөс хойш ******* бид хоёр, *******ын машины дугаар ******* дахь өдөр гардаггуй учир тухайн өдрөөс бусад өдөр байнгын хүргэлтийн ажлаа хийж хамт явдаг бөгөөд *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын 0*******-ний өдөр гарагийн ******* дахь өдөр байсан учир бид хоёр ямар нэгэн хүргэлтэд хамт яваагүй боловч тухайн өдөр Өмнөговь аймаг руу явах тээврийн унаанд бараа хүргэж өгөх ажил байсан учир би *******ыг ганцаараа яваад хүргээд өгчих гэж хэлчихээд, орой 18 цагийн үед ******* луу залгаж, бараагаа хүргэж өгсөн үү гэж асуухад ******* нь Буянаа гэдэг багын найзынхаа Бичилд байдаг гэрт нь архи ууж байна гэж хэлэхээр нь би утсаа таслаад, тухайн өдөр дахиж холбогдоогүй.

Тэгээд *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын 0-ны өглөө 11 цаг өнгөрч байхад ******* бид хоёр уулзаж, тухайн өдрийнхөө хүргэлтийнхээ ажлыг хийгээд явж байтал ******* надад хандаж “*******0*******3 оны ******* дүгээр сарын 0*******-ний өдөр ******* луу Буянаа гэдэг найз нь залгаад Драгон орох ажил байна хамт явах уу гэхээр нь ******* надад ч бас Драгон орох ажил байгаа гээд, тэр хоёр уулзаж хамтдаа Драгон руу очоод, ******* Өмнөговь аймаг руу явуулах ачаагаа унаанд тавьж явуулчихаад, буцаад Буянаагийнхаа машин дээр иртэл Буянаа нь машин дээрээ байхгүй байж байгаад хэсэг хугацааны дараа нэг эмэгтэй хүн дагуулж ирээд, тэр гурав хамтдаа Буянаа гэдэг залуугийн Бичил хороололд байрлах байранд очоод, эхлээд Буянаа нь нэг шил “Хараа” гэдэг нэртэй архи авч, гурвуулаа хамтдаа хувааж уугаад, дараа нь дахиад ******* өөртөө байсан *******0,000 төгрөгийг Буянаадаа өгөөд нэг шил архи, ундаа аваарай гээд явуултал, ундааны мөнгө хүрсэнгүй гээд нэг шил “Хараа” архи авч орж ирээд, гэрт нь ууж байгаад ******* хоол хийнгээ архи ууж байгаад, нилээн согтоод байхаар нь өөр өрөөнд ороод, орон дээр нь хэвтэж байтал Буянаа гэдэг залуу нь дагуулж ирсэн эмэгтэйтэйгээ маргалдаж байтал нөгөө эмэгтэй нь хаалгыг нь саваад гэрээс нь гараад явтал Буянаа нь гартаа хутга бариад, *******ын хэвтэж байсан өрөө рүү ороод ирэхээр нь ******* орноосоо босоод хутгыг нь тавиулах гэж ноцолдож байгаад, хутгыг нь булааж аваад, булааж авсан хутгаараа Буянаагийнхаа бие рүү *******-3 удаа хатгачихаад *******, Буянаа хоёр тухайн шөнөдөө унтаж амарчихаад, маргааш өглөө нь ******* сэрээд хартал Буянаа гэдэг залуугийнх нь нөмөрсөн хөнжил нь цус болчихсон байсан гэж надад хэлэхээр нь би *******аас тэгээд хутга энэ тэрийг нь яасан юм гэж асуухад ******* хутгалсан хутгаа усаар угаачихаад *******ыгаа сэрээж уучлалт гуйчихаад, цус болсон зүйлсээ угаагаарай гэж хэлчихээд гараад ирсэн” гэж надад тухайн үед хэлж байсан.

Тухайн өдөр бид хоёр каргоны хүргэлтийн ажлаа хийж явсаар байгаад орой ************** цаг өнгөрч байхад гэр гэртээ хариад, маргааш нь буюу *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын 0*******-ны өдөр 1******* цагийн үед уулзаж хүргэлтийн бараагаа аваад явж байхдаа, миний санаа зовоод *******ыг хутгалсан найзынхаа гэр лүү нь очъё гээд *******аар заалгуулаад Бичил хорооллын байрнуудын хамгийн хойд талд байдаг давхар байрны гадаа очиж зогсоод ******* ганцаараа Буянаа гэдэг найзынхаа амьдардаг гэх /орцных нь дугаарыг санахгүй байна/ орц руу ганцаараа ороод, удалгүй гарч ирснээ хаалгаа тайлахгүй байна гээд хүрээд ирэхээр нь би *******ыг дагуулаад Буянаа гэдэг найзынх нь амьдардаг байрны орц руу нь ороод гурван давхарт гарч, баруун тийш эргээд /өнгийг нь санахгүй байна/ байсан бүргэд хаалганы гадна талд очоод ******* тухайн хаалгыг тогшиход дотроос нь нохой хуцах чимээ гарч байсан боловч хаалга огт тайлаагүй. Тэгээд бид хоёр гарч яваад бараа хүргэлтээ хийж байгаад орой ******* цагийн үед дахиад бичил хороолол руу Буянаа гэдэг залуугийн гэрийнх нь гадаа очоод ******* дотогш орсон боловч хаалгаа тайлахгүй байна гэж хэлээд гарч ирэхээр нь би цагдаа дуудах уу? гэхэд ******* “маргааш дахиад гэрт нь ирж үзээд болохгүй бол цагдаад мэдэгдье” гэж хэлээд бид хоёр гэр гэртээ харьж амраад. Өчигдөр буюу *******0*******3 оны 0******* дүгээр сарын 07-ны өдөр ******* бид хоёр бараа хүргэлтийн ажлаа хийхээр өглөө 08 цагийн үед уулзаад, бараа хүргэлтийн ажлаа хийж явж байгаад өдөр 1******* цагийн үед Бичил рүү Буянаа гэдэг залуугийн гэрийнх нь гадаа ирээд, гаднаас нь хартал цонхных нь хөшиг энэ тэр өмнөх өдөр нь ирэхэд байсан шигээ байдалтай байсан чинь ******* надад хандаж “заза Буянаа нас барчихсан юм шиг байна. ер нь тодорхой болчихлоо” цагдаад мэдэгдчихээд ирье гэж хэлээд намайг Буянаагийнхаа гадаа үлдээгээд ганцаараа цагдаа руу яваад, удалгүй цагдаагийн ажилтнуудтай хамт ирээд, хаалга онгойлгодог хүмүүс дуудаж Буянаа гэдэг залуугийн хаалгыг онгойлгуулаад, цагдаа нар дотогш ороод *******ын надад хэлээд байсан Буянаа гэдэг залууг үхсэн гэдгийг нь мэдчихээд, гэртээ харихаар яваад өгсөн...” гэх мэдүүлэг /1 дүгээр хавтаст хэргийн 7-8 дугаар хуудас/,

 

Мөрдөн байцаалтад гэрч Д.Эрдэнэцэцэгийн өгсөн:

“...Би *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын 0*******-ний өдөр 1*******:00 цагийн үед дүүрэг “Драгон” төвийн нэг цэгийн үйлчилгээ дээр бага хүүгийнхээ бичиг баримтыг нотариатаар батлуулаад миний өрөөсөн хөл муу тэгээд сандал дээр хөлөө амраагаад сууж байсан чинь миний хажууд өөрийгөө надад гэж танилцуулсан, өндөр жоохон жижиг босоо үстэй үс нь бууралтсан, толгойдоо том сорвитой залуу намайг ганцаараа явж байгаа юм уу хүн хүлээж байгаа юм уу гээд яриа өдөөд байсан, тэгээд би Хархорин орох ажилтай гэсэн чинь бид хоёр тийшээ явна гэсэн тэгэхээр нь би бид хоёроо гэсэн чинь манай багын найз ******* хоч нь “Кара” гэж залуу байгаа бид хоёр машинтай явж байгаа чи зам дагуу буучих гээд яриад байж байхад утас нь дуугараад цуг явсан найз *******тай яриад чиний ажил болсон юм уу гээд болсон, за одоо цуг гарья гээд бид хоёр цуг гарсан. Найз нь намхан бүдүүн хар 0 гаран насны гүзээтэй залуу байсан, манай найз “Драгон”-с карго бараа зөөдөг гэж надад хэлсэн. Тэгээд бид гурав жижиг саарал өнгийн машин байсан машиныг өөрөө бариад хажуу талд нь би суугаад ар талд найз нь гээд ******* нэг тортой зүйл барьсан суусан. Бид гурав Драгоны ур талд явж байх үед нь надаас Эрка чи тийм чухал ажилтай яаруу яваа юм уу гэхээр нь би үгүй ээ, Хархорин зах ороод ойр зуур идэх юм аваад харина даа гэсэн чинь Эрка гурвуулаа манайд очъё л доо чамтай сайхан танилцсаных чамайг хоолоор дайлъя гэхээр нь би зөвшөөрөөд бид гурав Баянгол дүүргийн 1******* дугаар хороо бичил хороолол *******8 дугаар байр 1-орц 3 давхрын 18 тоотод очоод гэр лүү орох үед нь манайх нохойтой шүү гэж хэлсэн, тэгэхээр нь би нохой муурнаас айдаг шүү гэсэн чинь зүгээрээ чамайг хазах нохой биш гэж хэлээд тухайн хаягт орох үед баруун талд 00-н өрөө, 00-н өөдөөс харсан том өрөө, гаднаас орж ирэх үед өөдөөс нь харсан гал тогооны өрөө тэр хооронд аягүй давчуу богинохон коридортой байр байсан. нь түрүүлж ороод ******* бид хоёр тавчик өмсүүлсэн, надад болохоор цагаан өнгийн тавчик өгсөн, *******т болохоороо цэнхэр билүү саарал өнгийн тавчик том тавчик өгсөн. Тэгээд удалгүй за би нэг гараад ирье гээд удалгүй 0.7 литрийн “Хараа” архи авч орж ирээд тэр архийг гурвуулаа хувааж уусан. Тэр архи дуусах үед ******* нь картаа т өгөөд миний хөгшин ганц юм аваад ир гэсэн. гараад явсан удалгүй дахиад 0.7 литрийн “Хараа“ архи аваад ирсэн тэгэхээр нь би ямар аймар их архи авдаг юм бэ гэсэн чинь нь за яадаг юм гэсэн тэгээд тэр архийг гурвуулаа уугаад бараг дуусгасан. Тэгээд би гал тогооны өрөөнд сууж байсан чинь болон ******* хоёр надад хандаад гурвуулаа үе тэнгийн юм байна ний нуугүй хэлэхэд бид хоёр чамтай унтмаар байна гэж хэлэхээр нь би үгүй гэж хэлсэн тэр үед тэр яахав тэр яахав гээд л өөр зүйл ярьсан. Хэсэг байж байсан чинь намайг чангайгаад энэ өрөө буюу том өрөө рүү оръё хоёулаа уулзъя гээд байсан тэгэхээр нь би байж бай би бие засмаар байна гээд 00-н өрөө орсон чинь тэр хоёр гал тогооны өрөөнд тэр хоёр муудалцаад үгийг нь сайн мэдэхгүй байна чанга чанга дугараад орилоод байсан, тэгээд удалгүй урд талын унтлагын өрөөнд ороод зодолдоод байгаа юм уу түс тас гээд дугараад юм өшиглөөд байгаа юм шиг дугараад байсан, тэгэхээр нь 00-н өрөөнөөс нь гарч ирээд шууд гадагшаа гараад коридорт цагдаа дуудаад өгөөч гээд орилоод байсан чинь цагдаа ирээд би сууж байсан чинь хоёр цагдаа ирээд тэр дуудлагын дагуу ирсэн хоёр цагдаа гэрийнх нь хаалгыг нь нүдсэн чинь тайлж өгөхгүй байсан би утсаа авмаар байна миний утас солигдсон байна гээд хаалгыг нь нилээн удаан 10 минут орчим болсон, ер тайлахгүй байсан тэр хоёр цагдаа ч бас ирээд зөндөө нүдсэн хаалгаа тайлаагүй, Тэгээд тэр хоёр цагдаа таныг тонгойгоод байж байх үед чинь гараад явсан юм биш үү гээд намайг гэрийнхэнтэйгээ холбоо барь гэсэн чинь энэ утас миний утас биш гээд хэлсэн чинь намайг за явъя гээд авч явсан...” гэх мэдүүлэг /1 дүгээр хавтаст хэргийн *******1-*******3 дугаар хуудас/,

 

Шүүх шинжилгээний ерөнхий газрын *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын **************-ны өдрийн Цогцост хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээний 10*******9 тоот шинжээчийн “...1.Талийгаач Б.ын цогцост хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээгээр зүүн хөлийн шилбэний гадна дээд хэсгээс зүүн өвдөгний дотор ар хэсэг хүртэл нэвт сүлбэж тахимны хураагуур судсыг бүрэн бус гэмтээсэн шарх, цээжний зүүн доод хэсгээр хавж, хэвлийн хөндийд нэвтэрсэн шарх, зүүн гуяны гадна дээд дунд хэсгийн гүн хатгагдсан шарх, шарх орчмын булчин зөөлөн эд дэх цус хуралт, баруун гарын дунд хурууны өндөгний зүсэгдсэн шарх, баруун хөмсөг, дух, эрүү, баруун болон зүүн өвдөг, зүүн гуя, шилбэ, бүсэлхийн 'нурууны зулгаралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. *******.Дээрх гэмтэл нь “зүүн хөлийн шилбэний гадна дээд хэсгээс зүүн өвдөгний дотор ар хэсэг хүртэл нэвт сүлбэж тахимны хураагуур судсыг бүрэн бус гэмтээсэн шарх, цээжний зүүн доод хэсгээр хавж, хэвлийн хөндийд нэвтэрсэн шарх, зүүн гуяны гадна дээд дунд хэсгийн гүн хатгагдсан шарх, шарх орчмын булчин зөөлөн эд дэх цус хуралт, баруун гарын дунд хурууны өндөгний зүсэгдсэн шарх” гэмтлүүд нь хурц ир үзүүр бүхий зүйлийн тус бүр нэг удаагийн буюу удаагийн үйлчлэлээр, харин “баруун хөмсөг, дух, эрүү, баруун болон зүүн өвдөг, зүүн гуя, шилбэ, бүсэлхийн нурууны зулгаралт” гэмтэл нь мохоо зүйлийн тус бүр нэг удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. 3.Дээрх гэмтлүүд нь бүгд талийгаачийг амьд үед үүссэн шинэ гэмтлүүд байна. *******.Талийгаач нь зүүн хөлийн шилбэний гадна дээд хэсгээс зүүн өвдөгний дотор ар хэсэг хүртэл нэвт сүлбэж тахимны хураагуур судсыг бүрэн бус гэмтээсэн шарх гэмтлийн улмаас цус алдаж нас баржээ. .Шүүх эмнэлгийн шинжилгээгээр талийгаачид үхэлд хүргэх архаг хууч өвчин тогтоогдсонгүй. *******.Химийн шинжилгээгээр талийгаачийн цусанд 0,7 промилли спиртийн зүйл илэрсэн байна. Цусанд 0,7 промилли спиртийн зүйл илэрч байгаа нь согтолтын хөнгөн зэрэгт хамаарна. 7.Талийгаачийн цус нь О1-р бүлгийн харьяалалтай байна...” гэх дүгнэлт /1 дүгээр хавтаст хэргийн 93-97 дугаар хуудас/,  

 

Шүүх сэтгэц эмгэг судлалын *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын -ны өдрийн 3************** дугаартай дүгнэлт: 1.Д.******* нь сэтгэцийн ямар нэгэн өвчингүй байна. *******.Д.******* нь гэмт хэрэг үйлдэх үедээ сэтгэцийн байдал нь өөрийн үйлдлээ хариуцах чадвартай байсан байна. 3.Д.******* нь болсон хэргийн талаар үнэн зөвөөр мэдүүлэг өгөх чадвартай байна. *******.Д.******* нь сэтгэцийн хувьд эрүүгийн хариуцлага хүлээх чадвартай байна. .Д.*******т эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээ авах шаардлагагүй байна...” гэх дүгнэлт /1 дүгээр хавтаст хэргийн 1*******0-1*******1 дүгээр хуудас/

 

- Шуурхай удирдлагын тасаг Дуудлагын лавлагааны хуудас /1 дүгээр хавтаст хэргийн дугаар хуудас/,

- Дуудлага мэдээлэл шалгасан эрх бүхий албан тушаалтны тэмдэглэл /1 дүгээр хавтаст хэргийн *******-7 дугаар хуудас/,

- Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл /1 дүгээр хавтаст хэргийн 10-17 дугаар хуудас/,

- Цогцост үзлэг хийсэн тэмдэглэл /1 дүгээр хавтаст хэргийн 98-103 дугаар хуудас/,

 

            Шүүгдэгчийн хувийн байдалтай холбоотой:

            - гэрч Д.ын мэдүүлэг /1-р хавтаст хэргийн 80-81 дүгээр хуудас/,

            - гэрч Г.ийн мэдүүлэг /1-р хавтаст хэргийн 8*******-87 дугаар хуудас/ зэрэг хэрэгт цуглуулж бэхжүүлж авсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судалсан болно.    

 

            Хэрэгт авагдсан яллагдагч, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч болон гэрчүүдийн мэдүүлгийг авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журам шаардлагыг зөрчөөгүй, нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай байх тул шүүх эдгээр баримтыг хэргийг шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж хууль ёсны гэж үзэж дүгнэлээ.  

Дээрх нотлох баримтуудаас үзэхэд шүүгдэгч Д.******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын 0*******-нөөс 0-нд шилжих шөнө Баянгол дүүргийн 1******* дугаар хороо, Бичил хороолол, *******8 дугаар байрны 18 тоотод амь хохирогч Б.тай маргалдаж, улмаар ахуйн зориулалттай бор өнгийн модон иштэй хутгаар түүний цээжин тус газарт 1 удаа, зүүн гуянд 1 удаа, зүүн шилбэний ар хэсэгт 1 удаа, нийт 3 удаа хутгалж алсан хэргийн үйл баримт тогтоогдлоо.

            Хэргийн зүйлчлэл болон нотлох баримтын талаарх хууль зүйн дүгнэлт:

 

            Улсын яллагч шүүхийн хэлэлцүүлэгт “шүүгдэгч Д.*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 10.1 дүгээр зүйлийн 1-д заасан хүнийг алах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах саналтай байна.” гэх дүгнэлтийг,

 

            шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Ш.Бадмаараг шүүхийн хэлэлцүүлэгт “...хэргийн зүйлчлэл болон гэм буруугийн талаар маргаан байхгүй...” гэх саналыг тус тус гаргав.

 

            Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан нотлох баримтуудыг харьцуулан шалгаж, нотлох баримтын эх сурвалжийг магадлах аргаар шалгаж үнэлэхэд:

            1. Хүнийг алах гэмт хэргийн үндсэн шинж нь гэм буруутай этгээдийн үйлдэл, хохирогчийн үхлийн хооронд шалтгаант холбоо байхыг шаарддаг бөгөөд хүнийг алах гэмт хэрэг нь гэм буруутай этгээдийн үйлдлийн улмаас хүний амь нас хохирсноор төгссөнд тооцогддог.

шүүгдэгч Д.******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын 0*******-нөөс 0-нд шилжих шөнө Баянгол дүүргийн 1******* дугаар хороо, Бичил хороолол, *******8 дугаар байрны 18 тоотод амь хохирогч Б.тай үл ялих зүйлээр шалтаглан маргалдаж, улмаар ахуйн зориулалттай бор өнгийн модон иштэй хутгаар түүний цээжин тус газарт 1 удаа, зүүн гуянд 1 удаа, зүүн шилбэний ар хэсэгт 1 удаа, нийт 3 удаа хутгалж алсан болох нь

Мөрдөн байцаалтад гэрч Г.ийн өгсөн: “...Буянаа гэдэг залуу нь дагуулж ирсэн эмэгтэйтэйгээ маргалдаж байтал нөгөө эмэгтэй нь хаалгыг нь саваад гэрээс нь гараад явтал Буянаа нь гартаа хутга бариад, *******ын хэвтэж байсан өрөө рүү ороод ирэхээр нь ******* орноосоо босоод хутгыг нь тавиулах гэж ноцолдож байгаад, хутгыг нь булааж аваад, булааж авсан хутгаараа Буянаагийнхаа бие рүү *******-3 удаа хатгачихаад *******, Буянаа хоёр тухайн шөнөдөө унтаж амарчихаад, маргааш өглөө нь ******* сэрээд хартал Буянаа гэдэг залуугийнх нь нөмөрсөн хөнжил нь цус болчихсон байсан гэж надад хэлэхээр нь би *******аас тэгээд хутга энэ тэрийг нь яасан юм гэж асуухад ******* хутгалсан хутгаа усаар угаачихаад *******ыгаа сэрээж уучлалт гуйчихаад, цус болсон зүйлсээ угаагаарай гэж хэлчихээд гараад ирсэн” гэж надад тухайн үед хэлж байсан...” гэх мэдүүлэг /1 дүгээр хавтаст хэргийн 7-8 дугаар хуудас/,

 

Мөрдөн байцаалтад гэрч Д.Эрдэнэцэцэгийн өгсөн: “... чангайгаад энэ өрөө буюу том өрөө рүү оръё хоёулаа уулзъя гээд байсан тэгэхээр нь би байж бай би бие засмаар байна гээд 00-н өрөө орсон чинь тэр хоёр гал тогооны өрөөнд тэр хоёр муудалцаад үгийг нь сайн мэдэхгүй байна чанга чанга дугараад орилоод байсан, тэгээд удалгүй урд талын унтлагын өрөөнд ороод зодолдоод байгаа юм уу түс тас гээд дугараад юм өшиглөөд байгаа юм шиг дугараад байсан...” гэх мэдүүлэг /1 дүгээр хавтаст хэргийн *******1-*******3 дугаар хуудас/,

 

Шүүх шинжилгээний ерөнхий газрын *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын **************-ны өдрийн Цогцост хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээний 10*******9 тоот шинжээчийн “...1.Талийгаач Б.ын цогцост хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээгээр зүүн хөлийн шилбэний гадна дээд хэсгээс зүүн өвдөгний дотор ар хэсэг хүртэл нэвт сүлбэж тахимны хураагуур судсыг бүрэн бус гэмтээсэн шарх, цээжний зүүн доод хэсгээр хавж, хэвлийн хөндийд нэвтэрсэн шарх, зүүн гуяны гадна дээд дунд хэсгийн гүн хатгагдсан шарх, шарх орчмын булчин зөөлөн эд дэх цус хуралт, баруун гарын дунд хурууны өндөгний зүсэгдсэн шарх, баруун хөмсөг, дух, эрүү, баруун болон зүүн өвдөг, зүүн гуя, шилбэ, бүсэлхийн 'нурууны зулгаралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. *******.Дээрх гэмтэл нь “зүүн хөлийн шилбэний гадна дээд хэсгээс зүүн өвдөгний дотор ар хэсэг хүртэл нэвт сүлбэж тахимны хураагуур судсыг бүрэн бус гэмтээсэн шарх, цээжний зүүн доод хэсгээр хавж, хэвлийн хөндийд нэвтэрсэн шарх, зүүн гуяны гадна дээд дунд хэсгийн гүн хатгагдсан шарх, шарх орчмын булчин зөөлөн эд дэх цус хуралт, баруун гарын дунд хурууны өндөгний зүсэгдсэн шарх” гэмтлүүд нь хурц ир үзүүр бүхий зүйлийн тус бүр нэг удаагийн буюу удаагийн үйлчлэлээр, харин “баруун хөмсөг, дух, эрүү, баруун болон зүүн өвдөг, зүүн гуя, шилбэ, бүсэлхийн нурууны зулгаралт” гэмтэл нь мохоо зүйлийн тус бүр нэг удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. 3.Дээрх гэмтлүүд нь бүгд талийгаачийг амьд үед үүссэн шинэ гэмтлүүд байна. *******.Талийгаач нь зүүн хөлийн шилбэний гадна дээд хэсгээс зүүн өвдөгний дотор ар хэсэг хүртэл нэвт сүлбэж тахимны хураагуур судсыг бүрэн бус гэмтээсэн шарх гэмтлийн улмаас цус алдаж нас баржээ. .Шүүх эмнэлгийн шинжилгээгээр талийгаачид үхэлд хүргэх архаг хууч өвчин тогтоогдсонгүй. *******.Химийн шинжилгээгээр талийгаачийн цусанд 0,7 промилли спиртийн зүйл илэрсэн байна. Цусанд 0,7 промилли спиртийн зүйл илэрч байгаа нь согтолтын хөнгөн зэрэгт хамаарна. 7.Талийгаачийн цус нь О1-р бүлгийн харьяалалтай байна...” гэх дүгнэлт /1 дүгээр хавтаст хэргийн 93-97 дугаар хуудас/, 

 

Шүүх сэтгэц эмгэг судлалын *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын -ны өдрийн 3************** дугаартай дүгнэлт: 1.Д.******* нь сэтгэцийн ямар нэгэн өвчингүй байна. *******.Д.******* нь гэмт хэрэг үйлдэх үедээ сэтгэцийн байдал нь өөрийн үйлдлээ хариуцах чадвартай байсан байна. 3.Д.******* нь болсон хэргийн талаар үнэн зөвөөр мэдүүлэг өгөх чадвартай байна. *******.Д.******* нь сэтгэцийн хувьд эрүүгийн хариуцлага хүлээх чадвартай байна. .Д.*******т эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээ авах шаардлагагүй байна...” гэх дүгнэлт /1 дүгээр хавтаст хэргийн 1*******0-1*******1 дүгээр хуудас/, Шуурхай удирдлагын тасаг Дуудлагын лавлагааны хуудас /1 дүгээр хавтаст хэргийн дугаар хуудас/, Дуудлага мэдээлэл шалгасан эрх бүхий албан тушаалтны тэмдэглэл /1 дүгээр хавтаст хэргийн *******-7 дугаар хуудас/, Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл /1 дүгээр хавтаст хэргийн 10-17 дугаар хуудас/, Цогцост үзлэг хийсэн тэмдэглэл /1 дүгээр хавтаст хэргийн 98-103 дугаар хуудас/ зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

 

*******. Шүүх шинжилгээний ерөнхий газрын *******0*******3 оны ******* дүгээр сарын **************-ны өдрийн Цогцост хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээний 10*******9 тоот шинжээчийн “...1.Талийгаач Б.ын цогцост хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээгээр зүүн хөлийн шилбэний гадна дээд хэсгээс зүүн өвдөгний дотор ар хэсэг хүртэл нэвт сүлбэж тахимны хураагуур судсыг бүрэн бус гэмтээсэн шарх, цээжний зүүн доод хэсгээр хавж, хэвлийн хөндийд нэвтэрсэн шарх, зүүн гуяны гадна дээд дунд хэсгийн гүн хатгагдсан шарх, шарх орчмын булчин зөөлөн эд дэх цус хуралт, баруун гарын дунд хурууны өндөгний зүсэгдсэн шарх, баруун хөмсөг, дух, эрүү, баруун болон зүүн өвдөг, зүүн гуя, шилбэ, бүсэлхийн 'нурууны зулгаралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. *******.Дээрх гэмтэл нь “зүүн хөлийн шилбэний гадна дээд хэсгээс зүүн өвдөгний дотор ар хэсэг хүртэл нэвт сүлбэж тахимны хураагуур судсыг бүрэн бус гэмтээсэн шарх, цээжний зүүн доод хэсгээр хавж, хэвлийн хөндийд нэвтэрсэн шарх, зүүн гуяны гадна дээд дунд хэсгийн гүн хатгагдсан шарх, шарх орчмын булчин зөөлөн эд дэх цус хуралт, баруун гарын дунд хурууны өндөгний зүсэгдсэн шарх” гэмтлүүд нь хурц ир үзүүр бүхий зүйлийн тус бүр нэг удаагийн буюу удаагийн үйлчлэлээр, харин “баруун хөмсөг, дух, эрүү, баруун болон зүүн өвдөг, зүүн гуя, шилбэ, бүсэлхийн нурууны зулгаралт” гэмтэл нь мохоо зүйлийн тус бүр нэг удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. 3.Дээрх гэмтлүүд нь бүгд талийгаачийг амьд үед үүссэн шинэ гэмтлүүд байна. *******.Талийгаач нь зүүн хөлийн шилбэний гадна дээд хэсгээс зүүн өвдөгний дотор ар хэсэг хүртэл нэвт сүлбэж тахимны хураагуур судсыг бүрэн бус гэмтээсэн шарх гэмтлийн улмаас цус алдаж нас баржээ. .Шүүх эмнэлгийн шинжилгээгээр талийгаачид үхэлд хүргэх архаг хууч өвчин тогтоогдсонгүй. *******.Химийн шинжилгээгээр талийгаачийн цусанд 0,7 промилли спиртийн зүйл илэрсэн байна. Цусанд 0,7 промилли спиртийн зүйл илэрч байгаа нь согтолтын хөнгөн зэрэгт хамаарна. 7.Талийгаачийн цус нь О1-р бүлгийн харьяалалтай байна...” гэх дүгнэлт /1 дүгээр хавтаст хэргийн 93-97 дугаар хуудас/-с үзэхэд шүүгдэгч Д.*******ын хийсэн гэмт үйлдлийн улмаас амь хохирогчийг үхэлд хүргэсэн нь гэмт хэргийн объектив талын шинжийг хангаж байна.

 

            3.Хэргийн үйл баримтын талаар гэрчүүдийн мэдүүлсэн мэдүүлгээс дүгнэхэд шүүгдэгч Д.******* нь өөрийн үйлдлийн улмаас үүсэх үр дагаварыг ухамсарлаж хохирогч Б.ыг хутгалсан үйлдлийг гэм буруугийн шууд санаатай хэлбэрээр үйлдсэн бөгөөд энэхүү үйлдэл нь хүнийг алах гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний шинжийг бүрэн хангасан байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.    

 

           

            Иймд Баянгол дүүргийн прокурорын газраас яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон хэргийн бодит байдалд нийцсэн байх тул шүүгдэгч Д.*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 10.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүнийг алах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хууль зүйн үндэслэлтэй байна.  

 

 

        Хохирлын талаар

                        

          Шүүгдэгч Д.*******ын үйлдсэн гэмт хэргийн улмаас Б.ын амь нас хохирч, амь хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч нь оршуулгын зардал болох *******,*******,000 төгрөгийн баримтыг шүүхийн хэлэлцүүлэгт гаргаж нэхэмжилсэн бөгөөд шүүх хуралдаанд шүүгдэгчийн зүгээс 00,000 төгрөгийг төлсөн баримт гаргаж өгсөн тул шүүгдэгчээс *******,0*******,000 төгрөг гаргуулж хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч Б.т олгож шийдвэрлэлээ.

 

            Шүүх хуралдаанд оролцсон иргэдийн төлөөлөгч шүүгдэгчийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай гэсэн дүгнэлтийг гаргасан нь хууль зүйн үндэслэлтэй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзэв.

 

            Хоёр: Эрүүгийн хариуцлага оногдуулах талаарх шүүхийн дүгнэлт:

 

            Улсын яллагч шүүх хуралдаанд гаргасан дүгнэлтдээ: “...шүүгдэгч Д.*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 10.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 10 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж уг ялыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .******* дугаар зүйлийн ******* дэх хэсэгт зааснаар нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх...” санал гаргав.

 

            Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч: “...Тухайн зүйл ангийн хорих ялын доод хэмжээгээр оногдуулж өгнө үү...” гэв

Шүүгдэгч Д.*******т Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ учруулсан хохирол, хор уршгийн хувьд хүний амь нас хохирсон, шүүгдэгчийн хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлага хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 10.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 9 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж, уг ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.

          Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан 1 ширхэг Сидиг хэрэгт хадгалан үлдээж, хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгө үгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан хутга 1 ширхэгийг устгахыг Эд мөрийн баримт устгах комисст даалгаж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгчийн цагдан хоригдсон 8******* хоногийг эдлэх ялд нь оруулан тоолох нь зүйтэй.

            Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн ************** дугаар зүйлийн **************.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 3*******.*******, 3*******.*******, 3*******.7, 3*******.8, 3*******.10, 3*******., 37.1 дүгээр зүйлийн ******* дахь хэсгүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ НЬ:

 

1. Шүүгдэгч ******* овогт *******ийн *******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 10.1 дүгээр зүйлийн 1-д заасан хүнийг алах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

*******. Шүүгдэгч Д.*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 10.1 дүгээр зүйлийн 1-д зааснаар 9 /ес/ жил хорих ял шийтгэсүгэй.  

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .******* дугаар зүйлийн 3, ******* дэх хэсэгт зааснаар Д.*******т оногдуулсан 9 /ес/ жилийн хорих ялыг хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлсүгэй.

 

*******. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар Д.*******ын цагдан хоригдсон 8******* хоногийг түүний эдлэх ялд оруулан тоолсугай.

.Иргэний хуулийн *******97 дугаар зүйлийн *******97.1, 08 дугаар зүйлийн 08.1  дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.*******аас *******,0*******,000 төгрөг гаргуулж хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч Б.т олгосугай.

*******. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан 1 ширхэг Сидиг хэрэгт хадгалан үлдээж, 1 ширхэг хутгыг устгахыг эд мөрийн баримт устгах комисст даалгаж, хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгө үгүй болохыг дурдсугай.

 

7. Шүүгдэгч Д.*******т урьд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээж, түүний эдлэх ялыг энэ өдрөөс эхлэн тоолсугай.

 

  8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 3*******.10 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийдвэр уншиж сонсгосноор хүчин төгөлдөр болохыг дурдсугай.

 

  9. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.******* дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрх бүхий этгээд тогтоолыг гардуулснаас хойш 1******* хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах,  эсэргүүцэл бичих эрхтэй.

 

  10. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн ******* дахь хэсэгт зааснаар анхан шатны шүүхийн шийдвэрт гомдол, эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хүчин төгөлдөр болтол Д.*******т авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                Ц.МӨНХ-ЭРДЭНЭ

 

                        ШҮҮГЧ                                   Г.ЗОЛБОО

 

                        ШҮҮГЧ                                   Ц.ЭРДЭНЭЧИМЭГ