Р.Дгийн нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Хөвсгөл аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн иргэний хэргийн шүүх хуралдааныг ерөнхий шүүгч Б.Сосорбарам даргалж, ерөнхий шүүгч Ё.Бямбацэрэн, шүүгч Т.Ганбат нарын бүрэлдэхүүнтэй, нарийн бичгийн дарга О.Өлзийбуян, нэхэмжлэгч Р.Д, хариуцагч Г.Мөнхдалай нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар

Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдрийн 518 дугаар шийдвэртэй,

Нэхэмжлэгч: Р.Дгийн нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Г.Мд холбогдох

Гэм хорын хохирол 2 700 000 /хоёр сая долоон зуун мянга/ төгрөг гаргуулах тухай иргэний хэргийг нэхэмжлэгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн 2018 оны 4 дүгээр сарын 23-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч Т.Ганбатын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Нэхэмжлэгч Р.Д шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Би 2016 оны 9 дүгээр сарын 29-ний өдөр Мөрөнгөөс Улаанбаатар хот руу нүүхдээ Г.Мгийн жолоодож явсан ачааны машин дээр авдар, хивс, хөлдөөгч, зурагт, эсгий гудас, дрож, бурхны гүнгэрваа зэрэг эд зүйлээ ачсан ба авдар дотор дүүрэн юм байсан. ...Галын дүгнэлтээр машины аккумлятороос богино холбоо үүсч, асгарсан бензинд хүрч гал гарсан болох нь тогтоогдсон. Уг машинд ачиж явсан миний гэрийн тавилга, эд зүйл, хувийн бичиг баримтууд шатаж үрэгдсэн. Шатсан эд зүйлийн үнэлгээгээр танд 2 700 000 төгрөгийн хохирол учирсан байна гэж Г.М надад хэлсэн. ...Эд зүйлийн үнэлгээ гаргахдаа миний нэрийг Дүгэрээ гэж бичсэн байна. Г.Мтай тохирч ачаагаа ачсан, надад учирсан хохирлыг одоо болтол төлөөгүй тул шатсан эд зүйлээ үнэлгээчний тогтоосон үнээр үнэлж, нийт 2 506 697 төгрөг гаргуулж авахаар нэхэмжлэлийн шаардлагаа багасгаж байна. 1 000 000 төгрөг өгнө гэснийг зөвшөөрөхгүй, эвлэрэх боломжгүй гэжээ.

Хариуцагч Г.М шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Тухайн үед би машин барьж явсан. 2016 оны 9 дүгээр сарын 29-ний өдөр Р.Д ах Улаанбаатар хот руу ачаа ачих гэсэн юм, надад замын зардал байхгүй, чи ачаад яваач гэж гуйсаар байгаад орой бүрэнхий болж байхад ачаагаа ачуулсан. Яг ямар ачаа ачуулсан талаар сайн мэдэхгүй байна. Хөлдөөгч, авдар, гурван хивс гэсэн эд зүйлийг ачсан. Авдар дотор ямар эд зүйл байсан талаар мэдэхгүй. Шатсан судрын тасархай байсан. Би 9 хүний бараа ачиж яваад Булган аймгийн Бүрэгхангай сумын Холчийн хөндий гэх газар машинд гал гарч шатсан. Р.Д ахад 1 000 000 төгрөг өгье гэсэн боловч жолооны эрхээ хасуулаад ажилгүй болж, мөн бусад хүмүүсийн төлбөрийг хашаа байшингаа зарж төлөөд ч барагдуулж чадаагүй. Би 2 506 697 төгрөг төлөх боломжгүй, харин 1 000 000 төгрөгийн эд зүйлийн үнийг дараах байдлаар үнэлж төлөхийг зөвшөөрч байна. Үүнд: Хөлдөөгч 400 000 төгрөг, 2 ширхэг хивсний үнэ нийт 250 000 төгрөг, авдар 50 000 төгрөг, бурхны гүнгэрваа 30 000 төгрөг, эсгий гудас 3 ширхэг 30 000 төгрөг, дрож 174 600 төгрөг, эрүүл мэндийн дэвтэр 5500, ХААН банкны виза карт 2500, иргэний үнэмлэх 15 000, судар 42 400 төгрөг буюу нийт 1 000 000 төгрөг болж байгаа юм гэжээ.

Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдрийн 518 дугаар шийдвэрээр Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 499 дүгээр зүйлийн 499.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1-д зааснаар хариуцагч Г.Мгаас гэм хорын хохирол 1 000 000 /нэг сая/ төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч Р.Дд олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 1 506 697 /нэг сая таван зуун зургаан мянга зургаан зуун ерэн долоо/ төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.2, 58 дугаар зүйлийн 58.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-д зааснаар нэхэмжлэгч Р.Дгийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 60 150 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, илүү төлсөн 2000 төгрөгийг улсын орлогоос буцаан гаргуулж, хариуцагч Г.Мгаас улсын тэмдэгтийн хураамж 28 550 төгрөг гаргуулан тус тус нэхэмжлэгч Р.Дд олгохоор шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгч Р.Д давж заалдах гомдолдоо: ... Би Мөрөнгөөс Улаанбаатар хот руу гэрийн тавилга ачуулж, жолооч Г.Мгийн жолоодож явсан ачааны авто машинд 1 метрийн авдар 1 ширхэг, хөлдөөгч 1 ширхэг, хятад зурагт 1 ширхэг, 2,5х3-н хивс 1 ширхэг, 3,5х2-н хивс 1 ширхэг,  бурхны гүнгэрваа 1 ширхэг, 4х3,5-н дрож 1 ширхэг DVD тоглуулагч 1 ширхэг, 30 ширхэг CD, авдар, хөлдөөгч тус бүрт нь монгол цагаан эсгий гудас 3 ширхэг, том, дунд, жижиг 38 ширхэг Тува шаазан, 41 размерийн орос хромон гутал, дотуур болон гадуур хувцас гэх мэт 30-д төрлийн эд зүйлс, Алтангэрэл, Сундуй, Жадамба зэрэг хөлгөн судрууд, Жанрайсаг бурхан, Ерөөлт суварга, Сангийн бойпор, Хишигийн уут, сур, хадаг, архи гэх мэт бурхан тахилын зүйлсийг ачуулсан байсан бөгөөд гүргэрвааг 180-н ягаан шоон хээтэй одъяалаар ороосон байсан, зурагтаа 270-н ногоон шоон хээтэй одъяалаар ороосон байсан, мөн борц, оросын бараа, мах зэрэг нь бүгд шатсан юм. ...Галд шатсан нийт эд хөрөнгө шинжээчийн үнэлгээгээр 2 506 697 төгрөг болж тогтоогдсон байхад үнэлгээг үндэслэлгүй, миний галд шатсан эд хөрөнгийг шатаагүй мэтээр, миний нэр гүйцэт бичигдээгүйг үндэслэж Г.Мд ашигтайгаар шийдвэрлэсэнд гомдолтой байна.

... Одоо би шүүхэд шинжээч дахин томилуулж дүгнэлт гаргуулах, гэрч асуулгах хүсэлтээ хангуулах, галд шатсан эд хөрөнгийн хохирогч Р.Д миний бие мөн болохыг тогтоолгох шаардлагатай байх тул шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр анхан шатны шүүхэд буцааж өгнө үү гэжээ.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

  Нэхэмжлэгч Р.Д нь хариуцагч Г.Мгаас  гэм хорын хохирол       2 700 000 төгрөг гаргуулахыг хүссэн нэхэмжлэл гаргаж, шүүх хуралдааны явцад нэхэмжлэлийн шаардлагаа багасгаж 2 506 697 төгрөг гаргуулахаар нэхэмжилснийг хариуцагч “...гэм буруугүй тул хүлээн зөвшөөрөхгүй...” гэсэн үндэслэлээр маргажээ.

Хариуцагч Г.Мгийн жолоодож явсан FAW маркийн 68-89 ХӨВ дугаартай  автомашины ачаанд байсан аккумляторт богино холболт үүсч гал гарсны улмаас уг машинд ачиж явсан  иргэн Р.Дгийн тавилга, эд зүйлс, хувийн бичиг баримтууд шатсан нь гал түймрийн хэрэг зөрчлийн талаарх тодорхойлолт, зохигчийн тайлбараар нотлогдсон байна.

 Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1-д зааснаар Бусдын эрх, амь нас, эрүүл мэнд, нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүнд, эд хөрөнгөд хууль бусаар санаатай буюу болгоомжгүй үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ээр гэм хор учруулсан этгээд уг гэм хорыг хариуцан арилгах үүрэгтэй бөгөөд нотлох баримтаар нотлогдсон хохирлыг нөхөн төлнө.

Зохигч нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд зааснаар “...хэргийн үйл баримт, гэм буруу байгаа эсэхийг нотлох буюу үгүйсгэх замаар мэтгэлцэх” ба  мөн хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2-т зааснаар “шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлага, түүнийг үгүйсгэх, татгалзах үндэслэл, тайлбар түүнтэй холбоотой баримтыг өөрөө нотлох, нотлох баримтыг цуглуулах, гаргаж өгөх” үүрэгтэй. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагаа баримтаар нотлоогүй учир хариуцагчийн зөвшөөрсөн хэмжээгээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэсэн нь үндэслэлтэй.

Нэхэмжлэгч нь шинжээчийн дүгнэлт дахин гаргуулах, гэрч асуулгах хүсэлтээ  хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гаргаж байгаагүй, шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн гэж үзэх үндэслэл тогтоогдохгүй байх тул нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдлыг хангах үндэслэлгүй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

   Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.1-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдрийн 518 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээсүгэй.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4-т зааснаар нэхэмжлэгчийн давж заалдах журмаар гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 39,057 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.5-д зааснаар Давж заалдах шатны шүүхийн магадлалд энэ хуулийн 172.2-т заасан үндэслэлээр зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                Б.СОСОРБАРАМ

                                    ШҮҮГЧИД                                 Ё.БЯМБАЦЭРЭН

                                                                                      Т.ГАНБАТ