МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Баянгол дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ц.Дайрийжав даргалж,

шүүх хуралдааны тэмдэглэлийг нарийн бичгийн дарга Д.Өнөрцэцэг хөтлөн,

улсын яллагч Д.Даваадорж,

шүүгдэгч Б.*******, түүний өмгөөлөгч Б.Даваажанцан,

шүүгдэгч Б.*******, түүний өмгөөлөгч А.Оюун,

шүүгдэгч О.*******, түүний өмгөөлөгч Ц.Халиун нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны “Б” танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар

Нийслэлийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос ******* овогт ******* *******г Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт,

******* овогт ******* *******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт,

******* овогт ******* *******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн 2305012480193 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2023 оны 6 дугаар сарын 23-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

1. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1988 оны 3 дугаар сарын 07-нд Завхан аймгийн Тосонцэнгэл суманд төрсөн, 35 настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, их эмч мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 2, хүүхдийн хамт Баянзүрх дүүргийн , 1 тоотод оршин суух бүртгэлтэй боловч одоогоор Баянзүрх дүүргийн 2, “Мандала” хотхоны тоотод оршин сууж байгаа, урьд ял шийтгэлгүй, /РД:ИД/, ******* овогт ******* *******. 

2. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1984 оны 4 дүгээр сарын 19-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, 39 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, инженер мэргэжилтэй, хувиараа бичиг хэргийн худалдаа эрхэлдэг, ам бүл 4, эхнэр, 2 хүүхдийн хамт Сүхбаатар дүүргийн , Залуучуудын өргөн чөлөө гудамжны тоотод оршин суух бүртгэлтэй боловч одоогоор Хан-Уул дүүргийн , тоотод оршин суудаг гэх, улсаас Хөдөлмөрийн хүндэт медалиар шагнагдаж байсан, урьд нь 2020 оны 5 дугаар сарын 29-ний өдөр Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 341 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 400 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял шийтгэгдсэн, /РД:ШГ/, ******* овогт ******* *******.  

3. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1981 оны 10 дугаар сарын 04-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, 41 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, эдийн засагч мэргэжилтэй, хувиараа бичиг хэргийн худалдаа эрхэлдэг, ам бүл 3, эцэг, хүүхдийн хамт Баянгол дүүргийн 2 дугаар хороо, 2 дугаар хороолол, Энхтайван өргөн чөлөө гудамжны тоотод оршин суух бүртгэлтэй боловч одоогоор  Баянгол дүүргийн , тоотод оршин сууж байгаа, урьд нь 2020 оны 8 дугаар сарын 28-ны өдөр Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 767 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 500,000 төгрөгөөр торгох ял шийтгэгдсэн, /РД:ШЖ/, ******* овогт ******* *******.

  Шүүгдэгч нарын холбогдсон эрүүгийн хэргийн товч агуулга:

Б.******* нь Эрүүл мэндийн яамны Уламжлалт анагаах ухааны хэлтсийн даргаар ажиллаж байхдаа Б.*******ийн “” ХХК-ийн “Эмнэлгийн багаж тоног төхөөрөмж, дагалдах хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх” мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг сунгуулах ашиг сонирхлын үүднээс “тус компанийн тусгай зөвшөөрлийг сунгаж өгнө” гэж амлаж, өөрийн танилаар дамжуулан хахууль өгөхийг шаардаж, өөрийн найз ийн “Хаан” банканд эзэмшдэг тоот дансаар  5,000,000 төгрөгийг  хахуульд авсан,

О.******* нь “” ХХК-ийн “Эмнэлгийн багаж тоног төхөөрөмж, дагалдах хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх” мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг сунгуулахаар өөрийн найз аар дамжуулан танилцсан Эрүүл мэндийн яамны Уламжлалт анагаах ухааны хэлтсийн дарга Б.*******тэй холбогдож, улмаар түүний албаны чиг үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан 2021 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдөр Баянгол дүүргийн 4 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Этүгэн” зочид буудалд байхдаа ийн Хаан банканд эзэмшдэг тоот дансаар дамжуулан 5.000.000 төгрөгийн хахуулийг өгсөн бөгөөд урьдчилан амлаж Б.*******ийг санаатай гэмт хэрэг үйлдэхэд дэмжлэг үзүүлж гэмт хэрэгт хамтран оролцсон,

 Б.******* нь найз ийн үүсгэн байгуулсан “” ХХК-ийн “Эмнэлгийн багаж тоног төхөөрөмж, дагалдах хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх” мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг сунгуулж, өөртөө болон бусдад давуу байдал бий болгох зорилгоор Эрүүл мэндийн яамны Уламжлалт анагаах ухааны хэлтсийн дарга Б.*******гийн албаны чиг үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан өөрийн танил О.*******тэй хамтран 2021 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдөр Баянгол дүүргийн 4 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Этүгэн” зочид буудалд байхдаа өөрийн Хаан банканд эзэмшдэг тоот данснаас Б.*******гийн найз ийн Хаан банканд эзэмшдэг тоот данс руу 5.000.000 төгрөгийг шилжүүлж хахууль өгсөн гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.******* мэдүүлэхдээ “ Би ******* гэдэг хүнийг танихгүй. 2021 оны 10 дугаар сард би Улсын онцгой комиссын шуурхай штабын багийг ахалж ажиллаж байсан. Тус шуурхай штабт Тагнуулын ерөнхий газраас гэдэг хүн хамт ажиллаж байсан. Бид нар өдөр бүр хамт нэг ширээний ард сууж ажиллаж байсан тул хуурай ах дүүсийн хэмжээний харилцаатай болсон. 2022 оны 9 дүгээр сард би Эрүүл мэндийн яам руу томилогдсон. Яам дээр ирээд ажлаа хийж байхад ах над руу залгаад бичиг баримт уншуулаадахъя завтай байвал гараад ирээч гэсэн. Тэр өдөр ******* гэж хүнтэй таарсан. Тэр өдөр манай найзын компанийн тусгай зөвшөөрлийг сунгуулах, чиглэл нэмүүлэх хүсэлт өгөх гэж байгаа гэж хэлсэн. Энэ хүсэлтийг яам руу өгөхөөс өмнө төсөл нь шаардлага хангаж байна уу, засах асуудал байна уу хараад хянаад өг тэгвэл бид нар засаад албан ёсоор өгвөл хугацаа хэмнэх боломжтой байна гэж төслийг хянуулах зорилготой ирсэн. Би төслийг харахад Эрүүл мэндийн яаманд хаягласан албан бичгийн толгойноосоо эхлээд үг үсгийн алдаатай байсан. Намайг бичиг баримтыг шалгаад өгөөч гэсэн. 2021 оны 9-11 саруудад Монгол улсын хэмжээнд дэлхий даяар цар тахал гарсан. Дельта вирусийн дэгдэлт өндөр хувьтай байсан. Монгол улсын хэмжээнд 9 дүүрэг, 21 аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт ковидын халдвар авсан иргэдийг хэвтэх асуудлыг хариуцдаг байсан тул төсөлтэй танилцах зав байгаагүй. Тэр үед нь ахад сануулж байсан энэ компанийн үйл ажиллагааг сунгах боломжгүй болсон байна. Яагаад гэвэл сунгах боломжтой хугацаа нь компанийн зөвшөөрлийн хугацаа дуусахаас 1 сарын өмнө албан хүсэлтээ өгөх ёстой байдаг юм. Тэр хугацаа өнгөрсөн одоо чиглэл өгнө гэж байхгүй.  Энэ хүмүүс шинээр зөвшөөрөл авах юм байна. Сунгах боломжтой хугацаандаа хүсэлтээ өгөөгүй тул бүтэхгүй юм байна гэж хэлээ. Шинээр авахад энэ төсөл алдаа хэр байна энэ дээр зааж зөвлөөд өг гэсэн. Би төсөлтэй танилцаж чадаагүй. Түүнээс хойш хэд хэдэн удаа асуухад би амжаагүй гээд явж байсан. Улсын онцгой комиссын шуурхай штаб дээр ах бид хоёр 1 ширээн дээр 2 жил ажиллахад хувийн амьдралаа ярих асуудал байсан. Хүүхдүүд нь гадаадад байдаг араас нь сургалтын төлбөр зардал бүх юмнуудыг шилжүүлдэг тухайгаа яриад энэ удаад мөнгө хэрэг болоод байна мөнгө зээлээч гэсэн юм. Би 2021 оны 2-3 сарын хугацаанд мөнгө зээлсэн. ах *******тэй хамт 2021 оны 10 дугаар сард уулзсан. Дараа нь нэг удаа *******тэй яамны гадаа таараад хэцүү гэж хэлээд орхисон. *******, ******* нар утсаар залгасан би аваагүй. Би энэ хүмүүстэй танхил хамаарал бүхий биш тул утсыг нь авах шаардлагагүй. Манай салбар цаасан төсөл унших битгий хэл гэртээ харьж чаддаггүй байсан. Өдөрт 20,000 хүн ковидын халдвар авч байсан. Би 24 цагаар ажилладаг байсан тул ярих ч цаг зав байгаагүй. *******той нэг удаа уулзсан 2022 онд өдрийн санахгүй байна. ******* болон аар дамжуулан компанийн бичиг баримтыг өгсөн. Би *******т 15.000.000 сая төгрөг өгсөн гэж хэлсэн. Тэгэхэд нь төслийг авсан нь үнэн. ******* болон энэ компанийн бичиг баримттай холбоотой нэг ч төгрөг яриагүй. Та мөнгөний талаар *******тэй ярих уу гэхэд ******* миний утсыг авахгүй байна. Тийм болохоор чи *******ийг энэ талаар ярилцъя гээд дуудаад би тэгж барьж авахгүй бол чадахгүй байна гэж хэлж байсан. Эрүүл мэндийн яаманд ажиллаж байгаад гарсан хүн байсан. Тэр бид гурав манай өрөөнд байсан. Би ахаас та зээлсэн мөнгө өгөх боломж байна уу гэж асуудаг байсан. 2022 оны 11 дүгээр сард өрөө авъя гэж нэхээгүй байсан. Нэг орой чи ахдаа дансаа өгөх үү зээлсэн мөнгөө өгье гэсэн. Би ид өглөгтэй байсан тул шилжүүлчих гэж хэлсэн. Би сунгуулах боломжгүй гэдгийг анхны өдөр хэлсэн тул ерөөсөө энэ харилцаа мөнгөний талаар шаардсан юм байхгүй. Хэрэг дээр бичгийн алдаа юм уу, Баянгол дүүргийн цагдаа манай найз оос мэдүүлэг авахад он сар дээр 2021 оны 3 сард ******* надаас мөнгө авсан түүнийг өгч байна гэж ойлгож байна гэсэн байсан. бид хоёр 2021 оны 4 сард танилцсан. Тэр хүний мэдүүлгийн цаг буруу бичсэн үү, 2021 оны 3 сард бид хоёр бие биеэ мэддэггүй байсан. 2021 оны 4 сард Улсын онцгой комиссын шуурхай штаб дээр ирж танилцаж байсан тэр үед мөнгөний харилцаанд оролцож байгаагүй” гэв.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч О.******* мэдүүлэхдээ: Би өөрийн найз тагнуулд ажилладаг т зөвшөөрөл сунгах арга байна уу гэж асуухад “Эрүүл мэндийн яаманд би хүн танина” гэж хэлсэн юм. Тэгэхээр нь ын танил Эрүүл мэндийн яаманд ажилладаг *******д найз *******ийн “” ХХК-ийн тусгай зөвшөөрлийг сунгуулах бичиг  баримтыг өгсөн. *******гийн утас руу удаа дараа залгаад утсаа авахгүй, мессеж бичихээр хариу өгөхгүй болохоор нь бүр сүүлдээ ажлынх нь гадаа зогсоолд байсан машиных нь хажууд хүлээж байгаад *******г гарч ирэхээр нь би уулзаад “нөгөө тусгай зөвшөөрөл юу болсон бэ” гэж надаас ******* нэхээд байна гэж хэлсэн. Тэгэхэд *******  “за би зөвшөөрлийг чинь болгоно, Сайдаас түр зөвшөөрөл гэж байдаг тэрийг аваад наана, цаана болгоё” гэж хэлсэн.  ******* надаас материал нэхээд байна гэж хэлсэн. ******* машин дотроо хүлээж байсан. Би Эрүүл мэндийн яамны гадаа хүлээж байгаад уулзсан. ******* бид хоёр нэг буудалд ороод хамт байж байхад аас миний утсанд дансны дугаартай мессеж явуулаад надад нөгөө эмэгтэй чинь 5.000.000 төгрөг хийчих гэж байна гэж хэлсэн. Тэр мессежийг нь би *******т үзүүлэхэд ******* миний хажууд тухайн данс руу нь 5.000.000 төгрөг хийсэн юм.  Түүнээс хойш манай найз маань нас барсан.  Энэ явдлаас хойш ******* “би мөнгө аваагүй, аас зээлүүлсэн мөнгөө авсан” гэж ярих болсон. Манай найз хүнээс мөнгө зээлээд явах амьдралтай хүн байгаагүй юм гэв.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.******* мэдүүлэхдээ “Би О.******* гэдэг найздаа хандаж тусгай зөвшөөрөл сунгуулахад танил хүн байна уу гэхэд ******* хүнээс судалъя гэсэн. Тухайн үед би  “Оски мед” компанийн  захирал -э найзтайгаа хамтарч бизнес эхлэх гээд ярьсан байсан. -э хөдөө явсан хойгуур ******* найзтайгаа уулзахад Эрүүл мэндийн яаманд таньдаг хүн байна. Тусгай зөвшөөрөл болох юм шиг байна гэсэн. Тэгвэл өгчих, мөнгө төгрөг байхгүй биз дээ гэсэн ном журмаар нь өгвөл хурдан гарах уу, танилын хүрээнд өгвөл хурдан гарах уу гэсэн чинь болно гэсэн. “Оски мед” компанийн тусгай зөвшөөрөл сунгуулах бичиг баримтыг *******д өгсөн гэж ******* надад хэлснээс хойш асуудал шийдэгдэхгүй маш их удсан юм. *******ийн гэр бүлийн хүн болох Мөнхмандах бид гурав хоол идэж байгаад төмөр замын ард талын зочид буудалд амрах гээд ороход ******* нөгөө хүн чинь мөнгө нэхэж байна гэсэн. Юун мөнгө вэ гэхэд 5 сая төгрөг гэсэн. Тухайн үед би байр зарсан мөнгөтэй байсан учраас бичсэн данс руу нь би 5 сая төгрөг шилжүүлсэн. *******ээс асуухад нөгөө хүн байхгүй гэсэн, юу болсон бэ гэхэд утсаа авахгүй байна гэсэн. Бүр сүүлдээ найз -э намайг компанийн бичиг баримт алга болголоо, бид хоёрын дунд үл ойлголцол, мөн ******* бид хоёрын дунд үл ойлголцол үүссэн. Тэгээд би Эрүүл мэндийн яамны уламжлалт анагаах ухааны хэлтсийн дарга ******* гэх хүнтэй уулзахаар 2-3 удаа тус яаман дээр очиход харуул хамгаалалтын хүмүүс нь оруулахгүй байсан болохоор Эрүүл мэндийн яамны өмгөөлөгчөөр ажиллаж байсан гэдэг хүнээр дамжиж *******тэй орж уулзсан. Тэгээд би өөрийгөө “” компанийн хүн байна тусгай зөвшөөрөл яасан бэ гэхэд яг бүтэх гээд байна доор байгаа, 2 цагийн дараа хурал болно бичиг баримт нь байгаа гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би бичиг баримтаа үзье гэхэд хүн рүү яриад “” компанийн бичиг баримтыг надад харуулсан. Эхний хурал ороод шийдсэн дараа нь нэг хурлаар ороод шийдэгдэнэ гэсэн. гэдэг өмгөөлөгч *******гээс ******* гэдэг хүн асуудал үүсгэх гээд байна чи мөнгө төгрөгийн асуудалтай юм уу гэхэд мэдэхгүй гэсэн. ******* надаас их хэмжээний мөнгө авсан өөрт чинь очсон юм уу холбогдохгүй байна гэсэн. Би , ******* нарыг дуудаад мөнгө авсан юм уу үгүй юм уу, шийдье, бичиг баримтаа аваарай гэсэн. Тэрний маргааш нь нөгөөдөр уулзъя гээд алга болсон. Тэгээд гайхаад “” захиралтай муудалцаж эхэлсэн. Компанийн бичиг баримтыг дур мэдэж нааш цааш болголоо гэж хэлсэн. Би *******тэй маргалдаад бөөн юм болсон. ******* утсаа авахгүй мессеж бичихэд таг болсон. Тэгээд гэдэг хүн чинь бурхан болсон байна лээ гэсэн чинь тийм байна лээ гэсэн. Тэгээд би яах учраа олохгүй, олон жил үйл ажиллагаа явуулсан найзынхаа компанийг татан буулгах хэмжээнд очсон өөрөө хэдэн төгрөг өгсөн хэнд очсон вэ гэдэг нь тодорхойгүй, учрыг нь олох гээд хуулийн байгууллагад хандаж шийдэж өгнө үү гэж өргөдөл өгсөн” гэв.

Нийслэлийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос

Б.*******г Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт “нийтийн албан тушаалтан хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс гүйцэтгэх ёсгүй үйлдлийг хийхийн тулд бусдаар дамжуулан хахууль өгөхийг шаардаж, авсан” гэмт хэрэгт;

О.*******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “бусдад давуу байдал бий болгох зорилгоор бусдад албаны чиг үүрэг бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан хахууль өгөх гэмт хэрэгт хамжигчаар хамтран оролцсон” гэмт хэрэгт;

Б.*******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “өөртөө болон бусдад давуу байдал бий болгох зорилгоор бусдад албаны чиг үүрэг бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан хахууль өгөх гэмт хэрэгт гүйцэтгэгчээр оролцсон” гэмт хэрэгт тус тус холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хавтаст хэрэгт авагдсан гэрч, яллагдагч нарын мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлсэн мэдүүлгүүд, бусад бичгийн баримт зэргийг үндэслэн гэмт хэрэг үйлдэгдсэн нөхцөл байдал, хэргийн үйл баримтыг шүүх дүгнэвэл;

Б.******* нь Эрүүл мэндийн яамны Уламжлалт анагаах ухааны хэлтсийн даргаар ажиллаж байхдаа Б.*******ийн “” ХХК-ийн “Эмнэлгийн багаж тоног төхөөрөмж, дагалдах хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх” мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг сунгуулах ашиг сонирхлын үүднээс “тус компанийн тусгай зөвшөөрлийг сунгаж өгнө” гэж амлаж, өөрийн танил О.*******ээр дамжуулан хахууль өгөхийг шаардаж, улмаар 2021 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдөр Б.******* нь Баянгол дүүргийн 4 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Этүгэн” зочид буудалд байхдаа иргэн

ийн “Хаан” банканд эзэмшдэг тоот данс руу шилжүүлсэн  5,000,000 төгрөгийг  хахуульд авсан;

О.******* нь “” ХХК-ийн “Эмнэлгийн багаж тоног төхөөрөмж, дагалдах хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх” мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг сунгуулахаар өөрийн найз аар дамжуулан танилцсан Эрүүл мэндийн яамны Уламжлалт анагаах ухааны хэлтсийн дарга Б.*******тэй холбогдож, улмаар түүний албаны чиг үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан 2021 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдөр Баянгол дүүргийн 4 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Этүгэн” зочид буудалд байхдаа ийн Хаан банканд эзэмшдэг тоот дансаар дамжуулан 5.000.000 төгрөгийн хахуулийг өгсөн бөгөөд урьдчилан амлаж Б.*******ийг санаатай гэмт хэрэг үйлдэхэд дэмжлэг үзүүлж, хамтран оролцсон;

Б.******* нь найз ийн үүсгэн байгуулсан “” ХХК-ийн “Эмнэлгийн багаж тоног төхөөрөмж, дагалдах хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх” мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг сунгуулж, өөртөө болон бусдад давуу байдал бий болгох зорилгоор Эрүүл мэндийн яамны Уламжлалт анагаах ухааны хэлтсийн дарга Б.*******гийн албаны чиг үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан өөрийн танил О.*******тэй хамтран 2021 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдөр Баянгол дүүргийн 4 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Этүгэн” зочид буудалд байхдаа өөрийн Хаан банканд эзэмшдэг тоот данснаас Б.*******гийн найз ийн Хаан банканд эзэмшдэг тоот данс руу 5.000.000 төгрөгийг шилжүүлж хахуульд өгсөн хэргийн нөхцөл байдал, үйл баримт дараах бичгийн нотлох баримтуудаар тогтоогдсон байна.

Үүнд: Гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл (хавтаст хэргийн 02 дахь тал),

Б.*******ийн   тоот Хаан банкны дансны хуулга (хавтаст хэргийн 120-123 дахь тал),

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад ийн гэрчээр өгсөн: “Би тоот дансыг 2016 оноос хойш эзэмшиж байгаа, энэ дансыг надаас өөр хүн ашигладаггүй. Манай найз ******* // надаас 2020 оны 11 дүгээр сарын үед 5.000.000 төгрөг зээлж авсан байсан. Би 2021 оны 3 дугаар сарын үед зээлсэн 5.000.000 төгрөгөө авах хэрэгтэй байна гэж ярьсан. Харин ******* над руу дансаа явуул гэж утсаар хэлсэн. Би өөрийн эзэмшлийн Хаан банкны дансыг явуулсан. Харин миний данс руу 2021 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдрийн 21 цагт 5.000.000 төгрөг хийсэн. Утга дээр ******* гэж бичсэн байсан. Би ******* зээлсэн мөнгө хийлээ гэж ойлгосон. *******тэй 2020 оноос найзаараа дамжуулж танилцсан. Түүнээс хойш байнга утсаар холбоотой байдаг болсон. ******* Эрүүл мэндийн яаманд уламжлалтын мэргэжилтэн хийдэг байсан. Одоо ажлаасаа гарсан гэж байсан юу хийж байгааг нь мэдэхгүй” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 12-13 дахь тал),

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад О.*******ийн яллагдагчаар өгсөн: “...Анх *******, -э нар нь хамтарч бизнес хийх гэж байгаад тэгсэн чинь аж ахуйн нэгжийнх нь тусгай зөвшөөрлийн хугацаа дуусчихсан сунгуулах шаардлагатай гээд байсан юм. Манай найз гээд хүн байдаг бөгөөд төрийн байгууллагад ажилладаг байсан юм. нь Ковид-19 өвчлөлийн үед шуурхай удирдлагын төвд жижүүрт гарч байхад нь уулзаж хамт хоол идсэн бөгөөд тэр үедээ би *******, -э нарын ярьсан аж ахуйн тусгай зөвшөөрлийг Эрүүл мэндийн яамнаас сунгуулах шаардлагатай байгааг т зүгээр ярьсан юм. Тэгсэн чинь нь Эрүүл мэндийн яаманд таньдаг хүн байгаа гээд сунгуулаад өгье гэсэн юм. Дараа нь ******* манай эхнэр бид гурав Этүгэн зочид буудалд хамт байж байхад нь над руу яриад нөгөө Эрүүл мэндийн яамны хүн тусгай зөвшөөрлийг чинь сунгуулаад өгье гэж байна энэ данс руу нь 5.000.000 төгрөг хийчих гэж байна гэхээр нь *******т хэлээд тэр данс руу нь 5.000.000 төгрөгийг хийсэн. Түүний дараа нь 3.000.000 төгрөгийг бэлнээр аваад хүрээд ир би бэлнээр гэсэн болохоор нь *******т хэлж эхнэрийнхээ данс руу хийлгээд бэлнээр зарлагдаж гаргаад Эрүүл мэндийн яамны үүдэнд тай уулзаад түүнд бэлнээр өгсөн. нь мөнгийг бэлнээр аваад тэнд ажилладаг *******тэй уулзах гээд орсон юм. 3.000.000 төгрөг бол ийм учиртай юм. бид хоёр хоёулхнаа байсан. Баримт үйлдсэн зүйл байхгүй. Би бол яг хараагүй. нь Эрүүл мэндийн яамны үүдэнд бэлнээр надаас аваад орсон. Тэгээд өгчхөөд гарч ирлээ гэж хэлсэн. Би анх компанийн бичиг баримтыг ажил дээр нь очоод хажуу талын кофе шопод уулзаж өгсөн. Түүнээс хойш тусгай зөвшөөрлөө асууж, бичиг баримт асууж хэд хэдэн удаа ажил дээр нь очиж уулзсан. Б.******* нь сүүлдээ утсаа авахаа болиод би ажлынх нь гадаа машиных нь хажууд зогсож байгаад гарч ирэхээр нь уулзаж байсан. Тэгэхээр Б.******* нь удахгүй зөвшөөрөл гарна, сая сайд солигдсон, одоо удахгүй гэж хэлж явсаар байгаад бүтэн жил болчихсон. Тэгээд би бүүр худлаа яриад байхаар нь *******т хэлээд “одоо цагдаад өгье, би дундаас нь юм авчихсан юм шиг муухай юм, наад хүүхэн чинь бүтэхгүй юм байна” гээд ******* цагдаад өгсөн юм. Манай найз нь Б.*******тэй холбогдсон бөгөөд “асуудалгүй зөвшөөрлийг сунгаад өгнө бичиг баримтаа 8.000.000 төгрөгтэй өгчих тэгээд сунгуулаад өгье” гэж хэлсэн гэсэн. Би Б.*******тэй  уулзаад “тусгай зөвшөөрлөө сунгуулж өгөөч ээ, эсвэл мөнгөө авъя гэхэд за одоо удахгүй сунгаад өгнө өө, удахгүй” гээд явдаг байсан. Манай найз нь 2022 оны 11 дүгээр сард зуурдаар нас барчихсан юм. Түүнээс хойш л Б.******* нь би мөнгө аваагүй, чи юу яриад байгаа юм, би компанийн чинь бичиг баримтыг ч аваагүй гээд шал өөр юм ярьдаг болчихсон. Тэгээд болохгүй болохоор нь *******т хэлээд цагдаад өгсөн юм.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 99-100 дахь тал),

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад О.*******ийн яллагдагчаар дахин өгсөн: “Манай эхнэр М.Мөнхмандахын Хаан банкны дугаарын дансны виза карт надад байдаг бөгөөд би ашигладаг юм. Манай эхнэр М.Мөнхмандахын Хаан банкны дугаарын данс руу 2023 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдөр шилжиж орж ирсэн 3.000.000 төгрөгийг би хувийнхаа хэрэгцээнд зарцуулаад дууссан. Би эхнэр М.Мөнхмандахын Хаан банкны дугаарын дансны 2021 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдрөөс 2021 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдөр хүртэлх дансны хуулгыг гарган өгч байна. Энэ хуулганаас дээрх 3.000.000 төгрөгийг зарцуулалт харагдана.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 102 дахь тал),

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Б.*******ийн яллагдагчаар өгсөн: “...Энэ 8.000.000 төгрөг бол миний мөнгө. Би тухайн үед өөрийнхөө байрыг зарсан яг мөнгөтэй байсан үе байгаа юм. Миний дансны хуулганаас харагдана. Би өөрийнхөө Хаан банкны дугаарын дансны 2021 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2021 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдөр хүртэл 4 хуудас дансны хуулгыг авчирсан. Түүнийг мэдүүлэгт хавсаргуулах хүсэлтэй байна. “” ХХК-ийн үүсгэн байгуулагч -э гэдэг хүн манай найз байгаа юм. -э бид хоёр тус компаниар хамтраад уламжлалтын эмнэлэг байгуулж, хамтарч ажиллах бизнес хийх талаар ярилцаж, тохиролцсон юм. Надад тухайн үед байр зарсан мөнгө байсан, -эд аж ахуйн нэгж нь мөн тоног төхөөрөмж нь байсан. Тэгээд тусгай зөвшөөрлийг нь сунгуулаад хөрөнгө оруулаад үйл ажиллагаа явуулах гэж байсан юм. Энэ яриаг ярьж байхад О.******* хамт байсан юм. Түүний дараа би гэрчээр мэдүүлэг өгөхдөө мэдүүлсэнчлэн Этүгэн зочид буудалд хамт архи ууж байхад О.******* нь “-эрдэнэ та хоёрын ярьж байсан эмнэлгийн үйл ажиллагаа явуулах тусгай зөвшөөрлийг сунгуулаад өгөх Эрүүл мэндийн яаманд ажилладаг таньдаг хүн надад байна. 8.000.000 төгрөг өгчих юм бол тусгай зөвшөөрлийг чинь сунгуулаад өгье гэж байна” гэхээр нь би зөвшөөрсөн. О.******* нь одоо 5.000.000 төгрөгийг шилжүүлчих гэж байна гээд нэг дансны дугаар өгсөн. Тэр данс руу нь 5.000.000 төгрөгийг шилжүүлсэн. О.******* нь түүний дараа -э дээр очоод тусгай зөвшөөрлийн хугацаа сунгуулах аж ахуйн нэгжийнх нь бичиг баримтыг авчихсан байсан. Тэгээд 2021 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдөр О.******* нь үлдэгдэл 3.000.000 төгрөгөө шилжүүлээрэй гээд дансны дугаар өгсөн. Тэр данс руу нь би 3.000.000 төгрөгийг шилжүүлсэн. Би Б.******* гэдэг хүнтэй уулзсан. Би О.*******т мөнгөө өгсний дараа О.******* нь за удахгүй зөвшөөрөл гарна гээд байсан. Тэгэхээр нь би О.*******т “за чи мөнгө аваад, бичиг баримт аваад удахгүй гэж худлаа яриад маш удлаа, цаашаа ямар хүнээр дамжуулж, Эрүүл мэндийн яаманд хэн гэдэг хүнд бичиг баримт, мөнгө өгсөн юм бэ” гээд уурласан чинь би гэдэг хүнээр дамжуулаад Эрүүл мэндийн яамны Уламжлалтын дарга ******* гэдэг хүнд өгсөн гээд О.******* бид хоёр тэр хүнтэй уулзах гээд Эрүүл мэндийн яам дээр очсон чинь Б.******* Уламжлалтын дарга гээд хаяг байсан гэхдээ уулзаж чадаагүй, Б.******* утсаа аваагүй, үүднээс нь оруулахгүй байсан. Тэгээд О.******* нь ыгаа зааж өгөхгүй, би Б.*******тэй уулзаад удахгүй учрыг нь олоод өгье гээд дахиад худлаа яриад алга болсон Мартын 8, цэргийн баяр болсон, зуны амралт эхэлсэн. 2022 оны 7 дугаар сард буюу наадмын өмнө билүү, дараа нь билүү би Б.*******тэй өрөөнд орж уулзсан. Тэгэхэд Б.******* нь “би мөнгийг чинь бол аваагүй, харин “” ХХК-ийн тусгай зөвшөөрөл сунгуулах баримт бичгийг бол авсан, материалыг чинь аваад удчихлаа уучлаарай, , *******ээ хоёр авчирч өгсөн, эхний хурлаар ороод дэмжигдсэн, одоо 1 хурлаар ороод шийдэгдэнэ тэгээд асуудалгүй” гэж хэлсэн. Тэгээд би итгээд явсан чинь бас л алга болсон бөгөөд утсаа авдаггүй, мессеж бичээд хариу байхгүй. гэдэг хүн нь сүүлдээ нас барсан гэсэн, Б.******* нь холбогдохгүй алга болоод тэгээд дахиад он гараад буюу 2023 он болсон. *******ээс нэхэхээр ******* гэдэг, ******* нь утсаа авдаггүй. Тэгээд би 2023 оны 3 сард цагдаагийн байгууллагад хандсан. Тэгээд цагдаагаас намайг дуудаж компанийн бичиг баримтыг өгсөн. Ийм л зүйл болсон. Би тусгай зөвшөөрлийг хэрхэн яаж сунгуулдгийг бол мэдэхгүй. Энэ чиглэлээр бизнес хийх гээд О.******* сунгаад өгье гэхээр нь О.*******ийн хэлснээр мөнгө өгсөн.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 115-116 дахь тал),

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад ийн гэрчээр өгсөн: “...2018 онд манай байгууллага Сүхбаатар дүүргийн нэгдсэн эмнэлэгтэй хамтран ажиллах гэрээний дагуу хүчилтөрөгчийн аппаратаа тэнд байрлуулж үйл ажиллагаа явуулдаг байсан бөгөөд тэгэхдээ зохих журмын дагуу материалаа бүрдүүлээд Эрүүл мэндийн яамнаас тусгай зөвшөөрлөө авч байсан юм. Би 30 хоногийн өмнө сунгуулах хууль, журамтай байдаг гэдгээ бол мэдээгүй. Манай компани 2019 онд үйл ажиллагаа явуулахаа больсон бөгөөд 2021 онд найз *******той хамтарч дахин үйл ажиллагаа явуулах талаар ярилцаж тохиролцсон. Манай компанийн тусгай зөвшөөрлийн хугацаа дууссан байсан, энэ талаараа *******той ярьсан юм. Тэгсэн чинь ******* нь манай найз О.******* нь тусгай зөвшөөрөл авахад бүрдүүлэх ёстой материалыг нь бүрдүүлээд тусгай зөвшөөрлийг чинь сунгуулаад өгье гэсэн гээд О.******* нь надаас ирж манай компанийн хүсэлт болон ажлын байрны дүгнэлт, санхүү татварын тайланг авч явсан. Тэгээд тэрнээс хойш байхгүй болсон бөгөөд ******* нь О.*******т материалыг нь бүрдүүлээд өгсөн гэж хэлдэг. Тэгээд бүр жил гаруй хугацаа өнгөрөөд саяхан ******* материал олж ирсэн. ******* хэлэхдээ гэдэг хүнд материалыг чинь өгсөн гэж байна гэж хэлсэн сүүлдээ нь байхгүй болоод Эрүүл мэндийн яаманд ажилладаг ******* гэдэг хүнд материалыг чинь өгсөн гэж хэлсэн. Тэгээд ******* нь ажлаасаа гарсан гэсэн. Би бол ******* болон ******* нарт мөнгө өгсөн зүйл байхгүй. Би ******* нь манай компанийн тусгай зөвшөөрлийн хугацаа сунгуулахаар О.*******т 8.000.000 төгрөг өгсөн талаар бол мэдэхгүй. Манай компанийн тусгай зөвшөөрөл сунгагдаагүй, одоо бол шинээр авах ёстой болж байна.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 125-126 дахь тал),

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад ын гэрчээр өгсөн: “...Би Эрүүл мэндийн яамны Төрийн захиргааны удирдлагын газрын тусгай зөвшөөрөл болон магадлан итгэмжлэлийн асуудал хариуцсан мэргэжилтнээр 2021 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдрөөс 2023 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр хүртэл хугацаанд ажилласан. Би Б.*******г танина, хэлтсийн дарга байсан тэр байдлаар нь ажлын шугамаар мэднэ. Өөр ямар нэгэн харилцаа холбоо байхгүй...Эрүүл мэндийн яаманд тусгай зөвшөөрөл хариуцсан өөр мэргэжилтэн байдаггүй байсан.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 128 дахь тал),

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад ын гэрчээр өгсөн: “Би 2023 оны 4 дүгээр сарын 05-ны өдрөөс удирдлагын шийдвэрээр 3 сарын хугацаанд сэлгэн ажиллах тушаалаар одоогийн албан тушаалд ажиллаж байна. Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 8.1.13 дахь хэсэгт зааснаар 7 төрлийн тусгай зөвшөөрлийг Эрүүл мэндийн яамнаас болон харьяалах орон нутгийн эрүүл мэндийн газар, эм эмнэлгийн хэрэгслийн агентлагтай хамтарч олгохоор, Эрүүл мэндийн яам дангаараа “Эмнэлгийн багаж тоног төхөөрөмж , дагалдах хэрэгсэл, протез үйлдвэрлэх, импортлох, ханган нийлүүлэх, засвар үйлчилгээ эрхлэх”, “Мансууруулах бодис бүхий ургамал ашиглаж, эм бэлтгэн найруулах” гэсэн тусгай зөвшөөрлийг олгохоор заасан байдаг. Дээрх хоёр тусгай зөвшөөрлийг шинээр авахдаа Эрүүл мэндийн сайдын тушаалд заасны дагуу мэргэжлийн үйл ажиллагааны төсөл бичиж, хүсэлтийн хамт Эрүүл мэндийн яаманд ирүүлнэ. Эрүүл мэндийн яам төсөл болон хүсэлт баримт бичгийг хүлээн аваад тухайн чиглэлээр шинжээч томилж уншуулна. Шинжээч нь тухайн төсөлтэй танилцаад шаардлага хангах эсэхийг тодорхойлсон дүгнэлт гаргана. Дүгнэлтээр шаардлага хангаж байгаа гэж гарах юм бол дээрх тушаалд заасан нэмэлт баримт бичгүүдийг аж ахуйн нэгж нь бүрдүүлж, Эрүүл мэндийн яамнаас бичиг баримтын бүрдлийг шалгаад тусгай зөвшөөрлийн коммисын дарга буюу яамны төрийн нарийн бичгийн даргын удирдамжаар ажлын байранд болон бичиг баримтын үнэлгээ хийх 3 шинжээчийг томилон ажиллуулдаг. Тэр нь Эрүүл мэндийн сайдын тушаалаар зохицуулагддаг. Шинжээч нь ажиллаад үнэлгээ хийгээд шаардлага хангаж байна гэж үзвэл тусгай зөвшөөрлийн коммисын хурлаар хэлэлцүүлж, хамтын шийдвэрээр тусгай зөвшөөрлийг олгох эсэхийг шийдвэрлэдэг. Хэрэв олгох шийдвэр гарвал Эрүүл мэндийн сайдын тушаал гарч баталгаажуулж, гэрчилгээ олгодог. Гэрчилгээ тусгай зөвшөөрөл хариуцсан мэргэжилтэн хэвлээд комиссын даргаар гарын үсэг зуруулаад аж ахуйн нэгжид хүлээлгэн өгдөг. Тусгай зөвшөөрлийг сунгуулахдаа сүүлийн 3 жилийн үйл ажиллагааны тайлан, татварын тайлан, хүний нөөцийн нэмэлт мэдээлэл, тухайн байгууллагын албаны хүсэлт зэрэг 8 төрлийн бичиг баримтыг бүрдүүлээд Эрүүл мэндийн яаманд тусгай зөвшөөрлийн хугацаа дуусахаас өмнө 30 хоногийн өмнө ирүүлэх зохицуулалттай. Ирүүлсэн материалын баримт бичгийн бүрдлийг шалгаад тусгай зөвшөөрлийн коммисын дарга буюу яамны төрийн нарийн бичгийн даргын удирдамжаар ажлын байранд болон бичиг баримтын үнэлгээ хийх 3 шинжээчийг томилон ажиллуулдаг. Шинжээч нь ажиллаад үнэлгээ хийгээд шаардлага хангаж байна гэж үзвэл тусгай зөвшөөрлийн коммисын хурлаар хэлэлцүүлж,  хамтын шийдвэрээр тусгай зөвшөөрлийн хугацааг сунгах эсэхийг шийдвэрлэдэг. Хэрэв сунгах шийдвэр гарвал тусгай зөвшөөрөл хариуцсан мэргэжилтэн хэвлээд комиссын даргаар гарын үсэг зуруулаад аж ахуйн нэгжид хүлээлгэн өгдөг. 2022 оны 4 дүгээр сараас эхлэн цахимаар тусгай зөвшөөрлийг олгох, сунгах хүсэлтийг авч эхэлсэн. Би мэдүүлэгт ашигласан дээрх хууль болон тушаал, журмуудыг мэдүүлэгт хавсаргуулъя. 2021 оны хүсэлт болохоор би яг одоо хэлж мэдэхгүй байна. Би ажил дээр очоод архив болон цахимаас шүүлт хийгээд энэ талаар тодруулах боломжтой байна. Буянтогтох гэдэг хүн ажиллаж байсан. Эмийн агентлагт шилжин ажиллахаар томилогдсон гэж сонссон. Ажилдаа орсон эсэх талаар мэдэхгүй байна.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 130-131 дэх тал),

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Б.*******гийн яллагдагчаар өгсөн:  “...Энэ тогтоолд *******ээс 5.000.000 төгрөгийг дансаар авсан, 3.000.000 төгрөгийг бэлнээр авсан гэдгийг алиныг нь ч би хүлээн зөвшөөрөхгүй. Би *******ийн төслийг бол авах нь авсан, тэр төслийг уншаад өгье, юу нэмэх үү хасах уу гэдгийг нь хэлээд өгье гэж хэлсэн. Тэгээд цагдаагийн хэлтсээс мөрдөгч дуудаад тэр мөрдөгчид *******ийн төслийн материал хүсэлтийг өгсөн...”гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 92 дахь тал) зэрэг бичгийн нотлох баримтууд болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын хүсэлтээр шинжлэгдсэн дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, ач холбогдол бүхий хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн байх ба Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан хэргийн талаар нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчих, хязгаарлах хэлбэрээр Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлага, журам зөрчсөн байдал тогтоогдоогүй тул шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасны дагуу прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруутай эсэхэд дүгнэлт хийж, хэргийг хянан шийдвэрлэх боломжтой байна гэж шүүх дүгнэлээ.

Улсын яллагчаас гэм буруугийн талаар Б.*******г Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт “нийтийн албан тушаалтан хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс гүйцэтгэх ёсгүй үйлдлийг хийхийн тулд бусдаар дамжуулан хахууль өгөхийг шаардаж, хахууль авсан” гэмт хэрэгт;

О.*******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “бусдад давуу байдал бий болгох зорилгоор бусдад албаны чиг үүрэг бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан хахууль өгөх гэмт хэрэгт хамжигчаар хамтран оролцсон” гэмт хэрэгт;

Б.*******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “өөртөө болон бусдад давуу байдал бий болгох зорилгоор бусдад албаны чиг үүрэг бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан хахууль өгөх гэмт хэрэгт гүйцэтгэгчээр оролцсон” гэмт хэрэгт тус тус гэм буруутайд тооцуулах,

шүүгдэгч Б.*******гийн өмгөөлөгч Б.Даваажанцанаас “...нотлох баримт шинжлэн судлахад мессежинд хийсэн үзлэг тэмдэглэл дээр он сар өдөр байхгүй, мөрдөгчийн тогтоолгүй байх тул нотлох баримтаас хасуулах саналтай байна. Мөн зарим зүйлсийг тодруулах ажиллагаа хийгдээгүй тул Б.*******д холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгож цагаатгаж өгнө үү” гэсэн агуулга бүхий санал хүсэлт,

шүүгдэгч О.*******ийн өмгөөлөгч Ц.Халиунаас “Улсын яллагчийн яллах дүгнэлтийг зөвшөөрч байгаа. Анх мэдүүлэг өгөхдөө л тус компанийн тусгай зөвшөөрлийг гаргуулахаар мөнгө шилжүүлсэн гэдгээ үнэн зөв мэдүүлсэн. Гэм буруу болон хэргийн зүйлчлэлтэй маргахгүй.” гэсэн санал дүгнэлт,

шүүгдэгч Б.*******ийн өмгөөлөгч А.Оюунаас “Шүүгдэгч Б.*******ийн хууль ёсны эрх ашгийг хамгаалж өмгөөлөгчөөр оролцож байна. Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болон хэргийн бодит байдал дээр 5,000,000 төгрөгийг *******д хахуульд өгсөн идэвхтэй үйлдэл нотлогдсон тул гэм буруу болон хэргийн зүйлчлэлтэй маргахгүй. Хавтаст хэргийн хүрээнд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явагдах ёстой.” гэсэн санал, дүгнэлтийг тус тус гаргаж оролцлоо.

Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.4-д “нийтийн албан тушаалтан гэж энэ хуулийн 4.1-д заасан этгээдийг” гэж, мөн хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1-д “энэ хуулийн үйлчлэлд Авлигын эсрэг хуулийн 4 дүгээр зүйлд заасан албан тушаалтан хамаарна.” гэж, Авлигын эсрэг хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.1-т “төрийн улс төрийн, захиргааны, тусгай албаны удирдах болон гүйцэтгэх албан тушаалтан” гэж хуульчлан тогтоожээ.

Эрүүл мэндийн яамны Төрийн нарийн бичгийн даргын 2021 оны 9 дүгээр сарын 20-ны өдрийн А/141 дугаартай “Б.*******г Эрүүл мэндийн яамны Уламжлалт анагаах ухааны хэлтсийн даргаар томилсон” тушаал (хавтаст хэргийн 59 дэх тал)-д авагдсан байх ба Б.******* нь төрийн захиргааны албан тушаалтан бөгөөд “нийтийн албан тушаалтан” гэсэн субъектэд хамаарна.

Мөн Авлигын эсрэг хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.1-т “авлига” гэж энэ хуулийн 4.1-т заасан этгээд албан тушаалын эрх мэдлээ хувийн ашиг хонжоо олоход урвуулан ашиглах, бусдад давуу байдал олгох, иргэн, хуулийн этгээдээс тэрхүү хууль бус давуу байдлыг олж авах үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр илрэх аливаа эрх зүйн зөрчлийг; гэж, мөн зүйлийн 3.1.4-т "давуу байдал" гэж энэ хуулийн 4.1-д заасан этгээд албан тушаалын эрх мэдлээ урвуулан ашигласнаар хувь хүн, хуулийн этгээдэд буй болох эдийн болон эдийн бус ашигтай байдлыг ойлгоно гэж заасан.

Шүүгдэгч Б.******* нь  нийтийн албан тушаалтан буюу Эрүүл мэндийн яамны Уламжлалт анагаах ухааны хэлтсийн даргаар ажиллаж байхдаа Авлигын эсрэг хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсгийн 7.1.3-т “албан үүргээ гүйцэтгэхдээ хууль бусаар аливаа хувь хүн, хуулийн этгээдэд давуу байдал олгох, олгохоор амлах, бусдын эрхийг хязгаарлах”, 7.1.5-д “албан үүргээ гүйцэтгэх, эсхүл гүйцэтгэхгүй байхтай холбогдуулан бусдаас шан харамж шаардах”, 7.1.6-д “албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулах, хэтрүүлэх”, 7.1.7-д “албан тушаалын байдлаа ашиглан эд хөрөнгө олж авах, давуу эрх эдлэх” гэж заасныг, Төрийн албаны тухай хуулийн 37 дугаар зүйлийн 37.1 дэх хэсгийн 37.1.1-д “Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуулийг дээдлэн хүндэтгэж, сахин биелүүлэх”, мөн зүйлийн 37.1.2-т “өргөсөн тангарагтаа үнэнч байж, нийтийн ашиг сонирхолд захирагдан ашиг сонирхлын зөрчилд автахгүй байх, хууль бус, шударга бус явдалтай эвлэрэхгүй байх”, мөн хуулийн 39 дүгээр зүйлийн 39.1 дэх хэсгийн 39.1.4-д “албан тушаалын бүрэн эрхээ урвуулан ашиглах” гэснийг тус тус зөрчиж, Б.*******ийн О.*******ээр дамжуулан “” ХХК-ийн “Эмнэлгийн багаж тоног төхөөрөмж, дагалдах хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх” мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг сунгуулах зорилгоор түүний шаардсанаар 5.000.000 төгрөгийг өөрийн танил найз гэх ийн тоот Хаан банкны данс руу шилжүүлсэн 5.000.000 төгрөгийг хахуульд авсан нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын хүсэлтээр шинжлэн судлагдсан бичгийн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдсон.

Хахууль авах гэмт хэрэг нь хахууль авагч тал нь өөртөө ашиг олох, өгөгч тал нь ажил хэргээ бүтээх гэсэн авах, өгөх хоёр талын сонирхлын үүднээс асуудлыг тохиролцсон үр дүндээ бодитойгоор хүрсэн, эс хүрснээс үл шалтгаалж урьдчилан амлаж хахууль авснаар төгсөх, эсхүл урьдчилан амлахгүйгээр тодорхой үр дүнг бий болгосны төлөө хээл хахууль авснаар гэмт хэрэг төгсөнө.

Шүүгдэгч Б.******* нь О.*******ээр дамжуулан 5.000.000 төгрөгийг хахууль болгож Б.*******гийн танил ийн данс руу шилжүүлсэн байх ба “” ХХК-ийн “Эмнэлгийн багаж тоног төхөөрөмж, дагалдах хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх” мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл сунгагдсан эсэхээс үл хамаарч Б.*******гийн хахууль авах гэмт хэрэг болон Б.*******, О.******* нарын хахууль өгөх гэмт хэрэг төгссөн гэж үзнэ.

Шүүгдэгч О.*******, Б.******* нар нь өөрсдийн холбогдсон Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн зүйлчлэлийг хүлээн зөвшөөрч,  гэм буруугийн талаар тэдгээрийн өмгөөлөгчид маргаж мэтгэлцээгүй болохыг дурьдаж байна.

Харин шүүгдэгч Б.*******гийн өмгөөлөгчөөс “түүнийг цагаатгаж өгнө үү” гэсэн санал дүгнэлтийн тухайд;

Б.*******ийн тоот Хаан банкны дансны хуулга (хавтаст хэргийн 120-123 дахь тал)

ийн гэрчээр өгсөн: “...Манай найз ******* // надаас 2020 оны 11 дүгээр сарын үед 5.000.000 төгрөг зээлж авсан байсан. Би 2021 оны 3 дугаар сарын үед зээлсэн 5.000.000 төгрөгөө авах хэрэгтэй байна гэж ярьсан. Харин ******* над руу дансаа явуул гэж утсаар хэлсэн. Би өөрийн эзэмшлийн Хаан банкны дансыг явуулсан. Харин миний данс руу 2021 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдрийн 21 цагт 5.000.000 төгрөг хийсэн. Утга дээр ******* гэж бичсэн байсан. Би ******* зээлсэн мөнгө хийлээ гэж ойлгосон...” гэсэн мэдүүлэг,

О.*******ийн яллагдагчаар өгсөн: “... нь над руу яриад нөгөө Эрүүл мэндийн яамны хүн тусгай зөвшөөрлийг чинь сунгуулаад өгье гэж байна энэ данс руу нь 5.000.000 төгрөг хийчих гэж байна гэхээр нь *******т хэлээд тэр данс руу нь 5.000.000 төгрөгийг хийсэн...Б.******* нь сүүлдээ утсаа авахаа болиод би ажлынх нь гадаа машиных нь хажууд зогсож байгаад гарч ирэхээр нь уулзаж байсан. Тэгэхээр Б.******* нь удахгүй зөвшөөрөл гарна, сая сайд солигдсон, одоо удахгүй гэж хэлж явсаар байгаад бүтэн жил болчихсон...” гэсэн мэдүүлэг,

Б.*******ийн яллагдагчаар өгсөн: “...О.******* нь -эрдэнэ та хоёрын ярьж байсан эмнэлгийн үйл ажиллагаа явуулах тусгай зөвшөөрлийг сунгуулаад өгөх Эрүүл мэндийн яаманд ажилладаг таньдаг хүн надад байна. 8.000.000 төгрөг өгчих юм бол тусгай зөвшөөрлийг чинь сунгуулаад өгье гэж байна гэхээр нь би зөвшөөрсөн. О.******* нь одоо 5.000.000 төгрөгийг шилжүүлчих гэж байна гээд нэг дансны дугаар өгсөн. Тэр данс руу нь 5.000.000 төгрөгийг шилжүүлсэн...Би Б.******* гэдэг хүнтэй уулзсан. Би О.*******т мөнгөө өгсний дараа О.******* нь за удахгүй зөвшөөрөл гарна гээд байсан. Тэгэхээр нь би О.*******т за чи мөнгө аваад, бичиг баримт аваад удахгүй гэж худлаа яриад маш удлаа, цаашаа ямар хүнээр дамжуулж, Эрүүл мэндийн яаманд хэн гэдэг хүнд бичиг баримт, мөнгө өгсөн юм бэ гээд уурласан чинь би гэдэг хүнээр дамжуулаад Эрүүл мэндийн яамны Уламжлалтын дарга ******* гэдэг хүнд өгсөн гээд О.******* бид хоёр тэр хүнтэй уулзах гээд Эрүүл мэндийн яам дээр очсон чинь Б.******* Уламжлалтын дарга гээд хаяг байсан гэхдээ уулзаж чадаагүй, Б.******* утсаа аваагүй, үүднээс нь оруулахгүй байсан...” гэсэн мэдүүлэг зэргээр шүүгдэгч Б.*******гийн үйлдэл нотлогддог.

Дээрх бичгийн нотлох баримтуудаар Б.******* нь “” ХХК-ийн “Эмнэлгийн багаж тоног төхөөрөмж, дагалдах хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх” мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг сунгуулах зорилгоор О.*******ээр дамжуулан Б.*******гийн шаардсанаар 5.000.000 төгрөгийг Б.******* нь өөрийн тоот Хаан банкны данснаас Б.*******гийн танил найз гэх ийн Хаан банкны тоот данс руу 2021 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдөр “ Shijir” гэх утгатайгаар 5.000.000 төгрөг шилжүүлсэн үйл баримт нь Б.*******ийн хахууль өгөх болон энэ гэмт хэрэгт хамжигчаар хамтран оролцсон О.*******, Б.*******гийн хахууль авах гэмт хэргийг давхар нотолсон гэж үзнэ.

Шүүгдэгч О.*******, Б.******* нар нь Б.*******д хахууль өгсөн,  талаарх өөрсдийн үйлдэл, оролцоог тодорхой зааж мэдүүлсэн мэдүүлгүүд нь өөр хоорондоо зөрүүгүй байх бөгөөд тэдгээрийн мэдүүлгүүд нь Б.*******ийн  өөрийн тоот Хаан банкны данснаас Б.*******гийн танил найз гэх ийн Хаан банкны тоот данс руу 2021 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдөр “ Shijir” гэх утгатайгаар 5.000.000 төгрөг шилжүүлсэн бичгийн нотлох баримтаар давхар нотлогджээ. Иймд О.*******, Б.******* нарын мэдүүлгүүд нь нотлох баримтаар тооцох үндэслэл болно.

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад ийн гэрчээр өгсөн: “...Манай найз ******* // надаас 2020 оны 11 дүгээр сарын үед 5.000.000 төгрөг зээлж авсан байсан. Би 2021 оны 3 дугаар сарын үед зээлсэн 5.000.000 төгрөгөө авах хэрэгтэй байна гэж ярьсан. Харин ******* над руу дансаа явуул гэж утсаар хэлсэн. Би өөрийн эзэмшлийн Хаан банкны дансыг явуулсан. Харин миний данс руу 2021 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдрийн 21 цагт 5.000.000 төгрөг хийсэн. Утга дээр 9907990 ******* гэж бичсэн байсан. Би ******* зээлсэн мөнгө хийлээ гэж ойлгосон...” гэж мэдүүлжээ. Гэрч ийн энэхүү мэдүүлгээс үзэхэд өөрийнх нь дансанд “ Shijir” гэх утгатайгаар мөнгө шилжиж орж ирсэн цаг хугацааг 2021 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдрийн 21 цагт 5.000.000 төгрөг гэж ташаа мэдүүлсэн байх боловч түүний Хаан банкны тоот дансанд 2021 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдөр “ Shijir” гэх утгатайгаар Б.*******ийн данснаас 5.000.000 төгрөг шилжүүлсэн нь (хавтаст хэргийн 120 дахь тал)-д авагдсан Хаан банкны дансны хуулгаар нотлогдсон байна.

Иймд дээрх үндэслэлүүдээр шүүгдэгч Б.*******гийн өмгөөлөгчөөс гаргасан “...хэргийг хэрэгсэхгүй болгож цагаатгаж өгнө үү” гэсэн тайлбар бүхий санал дүгнэлтийг шүүх хүлээн авах хууль зүйн үндэслэлгүй болно.

Харин хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хавтаст хэргийн (хавтаст хэргийн 43-47 дахь тал)-д авагдсан Б.*******гийн бусадтай харилцсан зурвас нь эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэргүйгээр хэрэгт авагдаж хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу бэхжүүлэгдээгүй байх тул нотлох баримтаас хассаныг дурдах нь зүйтэй.

Шүүх шүүгдэгч Б.*******г “нийтийн албан тушаалтан хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс гүйцэтгэх ёсгүй үйлдлийг хийхийн тулд бусдаар дамжуулан хахууль өгөхийг шаардаж, авсан” гэмт хэрэгт,

шүүгдэгч О.*******ийг “бусдад давуу байдал бий болгох зорилгоор бусдад албаны чиг үүрэг бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан хахууль өгөх гэмт хэрэгт хамжигчаар хамтран оролцсон” гэмт хэрэгт,

шүүгдэгч Б.*******ийг “өөртөө болон бусдад давуу байдал бий болгох зорилгоор бусдад албаны чиг үүрэг бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан хахууль өгөх гэмт хэрэгт гүйцэтгэгчээр оролцсон” гэмт хэрэгт гэм буруутайд тус тус тооцов.

Эрүүгийн хариуцлагын талаар.

Улсын яллагчаас шүүгдэгч Б.*******г Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт нийтийн албанд томилогдох эрхийг 6 /зургаа/ жилийн хугацаагаар хасаж, арван найман мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 18.000.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, бусдаас хахуульд авсан 5.000.000 төгрөгийг хурааж улсын орлогод оруулах, 

О.*******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт нийтийн албанд томилогдох эрхийг 2 /хоёр/ жилийн хугацаагаар хасаж, хоёр мянга долоон зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 2.700.000 төгрөгөөр торгох ял,

Б.*******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт нийтийн албанд томилогдох эрхийг 2 /хоёр/ жилийн хугацаагаар хасаж, хоёр мянга есөн зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 2.900.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах санал дүгнэлт;  

шүүгдэгч Б.*******гийн өмгөөлөгчөөс “ Эрүүгийн хариуцлагын талаар гаргасан улсын яллагчийн санал дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрч байна. Анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн бага насны хүүхэд, өндөр настай эхийн хамт амьдардаг. Гэр бүлээсээ ганцаараа ажил хөдөлмөр эрхэлдэг тул хөнгөн ял шийтгэл оногдуулж өгнө үү...” гэсэн,

шүүгдэгч О.*******ийн өмгөөлөгчөөс “О.******* нь гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, үйлдсэн гэм хэрэгтээ гэмшиж байгаа. Эхнэр хоёр хүүхдийн хамт амьдарч гэр бүлээ тэжээн тэтгэдэг зэргийг харгалзан үзэж ялаас чөлөөлж өгнө үү...” гэсэн,

шүүгдэгч Б.*******ийн өмгөөлөгчөөс “Миний үйлчлүүлэгч нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн.  Өөрөө анх өргөдөл гомдол гаргаж өөрийн үйлдлээ илчилсэн тул ялаас чөлөөлж өгнө үү...” гэсэн тайлбар бүхий санал дүгнэлтүүдийг тус тус гаргаж оролцлоо.

Эрүүгийн хуулийн зорилго нь Монгол Улсын Үндсэн хуулиар баталгаажуулсан хүний эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, Үндсэн хуулийн байгуулал, үндэсний болон хүн төрөлхтний аюулгүй байдлыг гэмт халдлагаас хамгаалах, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэхэд оршдог.

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч нарт Эрүүгийн хуульд заасан шударга ёсны зарчмыг баримтлан гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт нь тохирсон байх, нөгөө талаас хувийн байдал зэргийг харгалзан гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг цээрлүүлэх эрүүгийн хариуцлагын зорилгын хүрээнд ял шийтгэл оногдуулах нь зүйтэй.

Шүүхээс шүүгдэгч Б.*******д эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд нийтийн албан тушаалтнаар ажиллаж байхдаа албаны чиг үүргээ ашиглаж хахууль авсан гэмт хэргийг өөрийн үйлдлийг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж, түүнийг хүсэж үйлдсэн гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр, шунахайн сэдэлтээр үйлдсэн байна.      

Хавтаст хэргээс үзэхэд шүүгдэгч О.*******, Б.******* нар нь гэм буруугаа бүрэн ухамсарлаж, чин санаанаасаа гэмшсэний үндсэн дээр ямар нэгэн нөхцөл байдлын нөлөөгүйгээр өөрийн сайн дураар гэмт хэрэг үйлдсэн тухайгаа төрийн зохих байгууллага, албан тушаалтанд өөрийн биеэр ирж мэдээлээгүй байна.  Харин эсрэгээрээ үйлдсэн гэмт хэргээ илчилж ухамсарлан гэмшсэндээ бус харин өөрийн хүсэл зорилгоо хууль бус аргаар гүйцэтгүүлэх гэсэн санаа зорилго нь хэрэгжихгүй нь тодорхой болмогц хахууль өгсөн тухай мэдээлсэн нөхцөл байдал нь хэргээ сайн дураараа илчилсэнд тооцогдохгүй тул шүүгдэгч Б.*******ийг ялаас чөлөөлөх боломжгүй юм.  Мөн шүүгдэгч О.*******ийг ялаас чөлөөлөх хууль зүйн үндэслэл тогтоогдоогүй болно.

Шүүгдэгч нарт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлд заасан хөнгөрүүлэх, мөн хуулийн 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдлууд тус тус тогтоогдоогүй.

Гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, хахууль өгөх, авах гэмт хэргийн нийгмийн хор аюул, хохирол хор уршгийн шинж, шүүгдэгч тус бүрийн хувийн байдал зэргийг тал бүрээс нь харгалзан шүүгдэгч Б.*******г Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт нийтийн албанд томилогдох эрхийг 6 /зургаа/ жилийн хугацаагаар хасаж, арван найман мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 18.000.000 төгрөгөөр торгох ял,  

О.*******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт нийтийн албанд томилогдох эрхийг 2 /хоёр/ жилийн хугацаагаар хасаж, хоёр мянга долоон зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 2.700.000 төгрөгөөр торгох ял,

Б.*******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт нийтийн албанд томилогдох эрхийг 2 /хоёр/ жилийн хугацаагаар хасаж, хоёр мянга есөн зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 2.900.000 төгрөгөөр торгох ял тус тус шийтгэв.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар Б.*******д оногдуулсан торгох ялыг 3 жилийн хугацаанд, О.*******, Б.******* нарт оногдуулсан тус тусын торгох ялыг 10 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоож, торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоног хорих ялаар тооцож солихыг шүүгдэгч нарт анхааруулав.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.*******, О.*******, Б.******* нарын нийтийн албанд томилогдох эрх хасах ялыг ял оногдуулсан үеэс эхлэн тоолохоор тогтоов.

Хууль буцаан хэрэглэх талаар.

Прокуророос  2022 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдөр өөрчлөлт орохоос өмнө хүчин төгөлдөр үйлчилж байсан 2015 оны эрүүгийн хуулийн дээрх зүйл заалтуудыг хэрэглэх нь шүүгдэгч нарын эрх зүйн байдлыг дээрдүүлэхээр байх тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцохгүй болсон, оногдуулах ялыг хөнгөрүүлсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн хуулийг буцаан хэрэглэнэ.” гэж хуульчилсан зүйл хэсгийг журамлан ирүүлсэн нь хууль зүйн үндэслэлтэй гэж үзсэн.

Таслан сэргийлэх арга хэмжээний талаар.

Шүүгдэгч Б.*******, О.*******, Б.******* нарт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээтэй давхардуулан Монгол Улсын хилээр гарахыг хориглох хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Бусад асуудлын талаар.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлд хөрөнгө, орлогыг, хураан авах албадлагын арга хэмжээ авах талаар заасан ба, тус зүйлийн 1 дэх хэсэгт гэмт хэрэг үйлдэж олсон хөрөнгө, орлогыг, эсхүл бусдад учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх зорилгоор гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохиролтой тэнцэх хэмжээний хөрөнгө, орлогыг гэмт хэрэг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийн хувьд ногдох хөрөнгө, орлогоос албадан гаргуулна.” гэж хуульчилжээ.

Иймд шүүгдэгч Б.*******гийн хууль бус орлого болох 5.000.000 төгрөгийг гаргуулж улсын төсөвт шилжүүлэх нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжлэгдсэн эд зүйлгүй, Б.*******, О.*******, Б.******* нар цагдан хоригдсон хоноггүй, нэгтгэгдсэн болон тусгаарлагдсан хэрэг үгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурьдаж шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 36.11 дүгээр зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон

  ТОГТООХ нь:

1. ******* овогт ******* *******г “нийтийн албан тушаалтан хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс гүйцэтгэх ёсгүй үйлдлийг хийхийн тулд бусдаар дамжуулан хахууль өгөхийг шаардаж, хахууль авсан” гэмт хэрэгт,

-******* овогт ******* *******ийг “бусдад давуу байдал бий болгох зорилгоор бусдад албаны чиг үүрэг бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан хахууль өгөх гэмт хэрэгт хамжигчаар хамтран оролцсон” гэмт хэрэгт,

-******* овогт ******* *******ийг “өөртөө болон бусдад давуу байдал бий болгох зорилгоор бусдад албаны чиг үүрэг бүрэн эрх, албан тушаалын байдалтай нь холбогдуулан хахууль өгөх гэмт хэрэгт гүйцэтгэгчээр оролцсон”  гэмт хэрэгт гэм буруутайд тус тус тооцсугай.

2. Шүүгдэгч Б.*******г Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт нийтийн албанд томилогдох эрхийг 6 /зургаа/ жилийн хугацаагаар хасаж, арван найман мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 18.000.000 төгрөгөөр торгох ял, 

-О.*******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт нийтийн албанд томилогдох эрхийг 2 /хоёр/ жилийн хугацаагаар хасаж, хоёр мянга долоон зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 2.700.000 төгрөгөөр торгох ял,

-Б.*******ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт нийтийн албанд томилогдох эрхийг 2 /хоёр/ жилийн хугацаагаар хасаж, хоёр мянга есөн зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 2.900.000 төгрөгөөр торгох ял тус тус шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар Б.*******д оногдуулсан торгох ялыг 3 жилийн хугацаанд, О.*******, Б.******* нарт оногдуулсан тус тусын торгох ялыг 10 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоосугай.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоног хорих ялаар тооцож солихыг мэдэгдсүгэй.

5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.*******, О.*******, Б.******* нарын нийтийн албанд томилогдох эрх хасах ялыг ял оногдуулсан үеэс эхлэн тоолсугай.

6. Шүүгдэгч Р.*******, О.*******, Б.******* нарт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээтэй давхардуулан Монгол Улсын хилээр гарахыг хориглох хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

7. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.*******гээс 5.000.000 төгрөгийг гаргуулж улсын төсөвт шилжүүлэхийг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад  даалгасугай.

8. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжлэгдсэн эд зүйлгүй, Б.*******, О.*******, Б.******* нар цагдан хоригдсон хоноггүй, О.*******, Б.******* нар бусдад төлөх төлбөргүй, нэгтгэгдсэн болон тусгаарлагдсан хэрэг үгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.

9. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийдвэрийг уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд мөн хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч шүүхийн шийдвэрт давж заалдах гомдол гаргах, иргэний нэхэмжлэгч нь иргэний нэхэмжлэлтэй холбогдох хэсэгт гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй бөгөөд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтоолыг улсын яллагч, шүүгдэгч, иргэний нэхэмжлэгч тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч өөрөө гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

10. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар анхан шатны шүүхийн шийдвэрт гомдол, эсэргүүцэл гаргасан бол шүүхийн шийдвэрийн биелэлт  түдгэлзүүлэхийг дурдсугай.

 

 

                                           

                                                ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                      Ц.ДАЙРИЙЖАВ