МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

          ******* аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Г.Мөнхбат даргалж тус шүүхийн “А” танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд:

          Нарийн бичгийн дарга Ж.Батдэлэг

          Улсын яллагч О.Эрхэмбаяр

        Шүүгдэгч нарын өмгөөлөгч Г.Лхам, Ж.Чимэддулам,

          Шүүгдэгч *******, ******* нарыг оролцуулан ******* аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн 17. дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн *******, ******* нарт холбогдох эрүүгийн ******* дугаартай хэргийг 0******* оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр хүлээн авч хэлэлцэв.

Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, *******-ны өдөр  ******* аймгийн ******* суманд төрсөн, ******* настай эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, малчин,  ам бүл , эхнэр, хүүхдийн хамт ******* аймгийн ******* сумын ******* дугаар баг “Сүүл” гэх газар нутаглах ******* овогт /РД:ЗЖ8081711/

          Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, -ний өдөр аймгийн суманд төрсөн, *******7 настай, эмэгтэй, бага боловсролтой, мэргэжилгүй, малчин,  ам бүл , нөхөр, хүүхдийн хамт ******* аймгийн ******* сумын ******* дугаар баг “Сүүл” гэх газар нутаглах овогт /РД:ЗЖ871101/

          Шүүгдэгч *******, ******* /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/ нар нь бүлэглэн 0 оны 09 дүгээр сарын 0-ны орчимд иргэн хөлсөөр хонь маллаж байхдаа 89 хониноос 7 тооны хонь завшсан гэмт хэргийг үйлдсэнд  тус тус холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

        Шүүхийн хэлэлцүүлгээр дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.Үүнд:

        Шүүгдэгч ******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэгтээ “09 сарын 01-ний өдөр 99 тооны хонийг тууж авч ирсэн. 7 тооны хонийг зарж борлуулсан үйлдэлд маргах зүйл байхгүй. Мотоциклоор хонийг хороо руу ганцаараа туугаад ганцаараа нядалсан. Эхнэр хүний хонь хийсэн гэдгийг мэдээгүй. Малыг хийчхээд буцаж очиж эхнэрээ авсан. хөгшин хониноос хийчихээд залуу хонь өгөхөөр болсон гэж эхнэртээ хэлсэн” гэв.

            Шүүгдэгч ******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ “Манай нөхөр Эрдэнэ-Очир гэх хүний малыг маллах гэж авч ирсэн. Би малыг нь сайн мэдэхгүй. Сум болон хөдөө ирэн, очин байдаг. Энэ тэнд ажил гарвал хийх гэж явдаг. Гэртээ тогтвортой байдаггүй. Манай нөхөр малаа харж гэртээ байдаг. Манай нөхөр хониндоо яваад орой ирсэн. Машинаар хайчих гэж байгаа юм гэтэл Эрдэнэ-Очир ахтай 7 хөгшин хонь хийчихээд 7 залуу хонь өгөхөөр ярьчихлаа гэсэн. Тэгэхээр нь хамт явсан. Махыг нь зарах гээд аймаг руу хамт явсан” гэв.

Хохирогч О. 0******* оны 01 дүгээр сарын 19-ний өдөр өгсөн “0 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр тус аймгийн ******* сумын иргэн овогтой болон түүний эхнэр нарт өөрийн малаа маллуулахаар тохиролцож нийт 89 бог мал буюу 66 ямаа 88 хонь хүлээлгэн өгч, нэг сарын 1,000,000 /нэг сая/ төгрөгөөр цалинжуулахаар гэрээ хэлцэл хийж тохиролцсон. од миний бие эхний гурван сарын цалин болох *******,000,000 /гурван сая/ төгрөгийг мал маллуулж эхлэхдээ өгсөн. 0 оны 09 дүгээр сарын *******-ны өдөр ын саахалт айлын С.Тулга гэх хүн болон түүний эхнэр Өнөрцэцэг нар утсаар яриад “ынх танай хониноос хийгээд байх шиг байна. Тэднийх хороон дээрээ мал хийгээд байхаар нь хүүхдээ явуулахад согтуу ална гэж хөөгөөд явуулсан. Тэгэхээр нь С.Тулга очиж үзэхэд танай маллуулж байгаа малаас 7 тооны хонь унагачихсан хийгээд байж байна” гэж утсаар хэлсэн. Тухайн үедээ би од дөнгөж малаа маллуулж эхэлж байгаа юм чинь гэж бодоод хэл ам хийгээгүй юм. 0 оны 10 дугаар сард миний бие мал дээрээ очиж тоолж үзэхэд 1 хонь дутсан. тэрнийг “айлын малд нийлсэн байх, айлуудын малаар шүүж үзье” гэж тайлбарласан. Би 10 дугаар сарын сүүлээр очихдоо малаа бүрэн ээмэглэж тэмдэглэсэн. Тэгээд 1 дугаар сард ахин очиж малаа тоолоход өмнөх алга болсон 9 хониноос 19 хонь үхсэн гэж надад хэлсэн. Түүний мэдээлэл зураг надад ирээгүй байгаа. Тэгээд 1 дугаар сарын 7-ны өдөр малаа оос аваад өөр айлд аваачиж өгсөн. Би од 89 тооны бог мал хүлээлгэж өгсөн. Түүнээс би 11 дүгээр сард 0 тооны хонь өөрөө нядалж авч явсан. Түүний дараа мөн тооны хонь буюу нийт тооны хонийг өөрийн хэрэгцээнд зарцуулсан. 9 тооны хонь үхсэн гэж хэлсэн, үхсэн гэх 9 тооны  хонины 19 хонины зургийг над руу явуулсан. Бусад 10 хонины мэдээллийг над руу явуулаагүй. Үхсэн гэж л тайлбар хэлсэн. Тэгээд оос 805 тооны мал хүлээж авсан. Одоо манай малаас ************** тооны бог мал буюу 9 тооны хонь тооны ямаа дутуу байгаа. Мал маллуулахаар байгуулсан гэрээний дүгээр хэсэгт малаас дутаасан болон алга болгосон  тохиолдолд тооцох хариуцлагыг тусгасан. Би од гомдолтой байна”  гэх мэдүүлэг /хх-ийн *******6-*******7/

Хохирогч О. 0******* оны 0******* дугаар сарын 7-ны өдөр өгсөн  “Би од 89 тооны бог мал хүлээлгэж өгсөн. Хүлээж авахдаа 805 тооны мал хүлээж авсан. Зөрүү болох 89 тооны малаас тооны малыг нь би өөрөө хэрэгцээндээ нядалсан. Үлдсэн 5 тооны малаас надад 1 тооны үхсэн малын зураг болон  нотломжийн хамт байна. *******1 тооны мал үлдэж байгаа. Тэр *******1 тооны мал дутсанаас надад 1 тооны бог малыг төлбөр барагдуулж хүлээлгэж өгсөн. Одоо надад 17 тооны бог малын хохирол учраад байгаа. Тэр хохирлоо нөхөн төлүүлээгүй байгаа. Надад хүлээлгэн өгсөн 1 тооны малаас ямаа 10 хонь хүлээлгэн өгсөн. Нэхэмжилж байгаа 17 тооны малаас эм хонь 9, хурга 8 дутсаныг би нэхэмжилж байна” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 0-*******/ 

Гэрч 0******* оны 01 дүгээр сарын -ны өдөр өгсөн “0 оны 09 дүгээр сард би ямаандаа явж байгаад ахын хорооны урдуур явахад хороон дээр байсан машинтай хүн над дээр ирсэн. Тэр машинд ах, эхнэртэйгээ явж байсан. Хойд зүгт нэг мотоциклтой хүн явсан, тэр нь хэн байсныг мэдэхгүй. Би ахаас бензин сурахад байхгүй гэж хэлээд хөдлөөд гэр рүүгээ явсан.  Би хойд дээр байсан айлаас бензин аваад буцаад ахын дүүгийн хороон дээр очиход хорооны мухарт 7 тооны хонь амийг нь хорлоод том хучлагаар битүү хучаад орхисон байсан. Би тэрнийг очоод үзэх гэтэл ах ирээд “чи юугаа хийж шиншилж яваа юм бэ, эндээс яв” гээд намайг хөөсөн. Тэгэхээр нь би яваад өгсөн. Тухайн үед манай мал ахын малтай нийлсэн байсан юм. Манай малаас байх юм болов уу гэж бодоод бүтээлгийг сөхөж үзэх гэтэл ах ирээд намайг хөөсөн. Тэгэхээр нь би буруу гарын юм байна гэж бодоод аавд хэлээд, аавтай хамт очиж үзэхэд манай хонь биш, ахын чихлээстэй хонь бас биш байсан. ах болон түүний эхнэр хоёр аав бид хоёрт хэлэхдээ “манайх Эрдэнэ-Очир ахтай ярилцаад, тэдний 7 хөгшин хонийг хийгээд, оронд нь өөрсдөө 7 залуу хонь өгч байгаа юм” гэж хэлсэн. Тэгж хэлэхээр нь аав бид явцгаасан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн *******/

Гэрч Ө.ын 0******* оны 05 дугаар сарын 19-ний өдөр өгсөн “...намайг хороон дээр очиход хүн байгаагүй. Хороон дээр машин байгаагүй. Хороон дээр дөнгөж очиход араас ах эхнэртэйгээ цагаан өнгийн жижиг суудлын машинтай ирсэн” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 5/

Гэрч “Тухайн өдөр манай хүү малдаа явж байгаад ынх хороон дээрээ мал хийж байхтай таарсан гэсэн. Тэнд очтол манай хүүг “чи юугаа хийж яваа юм” гээд уурлаад загнаж явуулсан байсан. Тэгээд намайг айлд байж байхад манай хүү ирээд “ ахынх хороон дээрээ хонь хийж байна” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь тэр айл чинь хоньгүй юм байж ямар хонь хийдэг юм бол гэж бодоод тухайн шөнө тэнд очсон. Би шөнө ын гэрт очоод “чи хаанахын ямар хонь мал хийгээд байна” гэж асуухад “би хүний малаас хийгээгүй” гэж надад хэлсэн. Би “хийсэн хонины чинь толгойг үзье” гэхэд өөрийнхөө жижиг тэрэгний багажыг сөхөж Эрдэнэ-Очир гэх хүний чихлээстэй 7 тооны хонины толгой надад үзүүлсэн. мал зөв тал нь араасаа ухам чихлээстэй. Чи тэгээд хаанаас хэний малыг хийгээд байгаа юм гэхэд Эрдэнэ-Очир ахад залуу хонь өгөөд хөгшин хонийг хийсэн юм гэж хэлсэн. Маргааш өглөө нь Эрдэнэ-Очир ахтай утсаар яриад “ танай чихлээстэй 7 хонь хийсэн байна. Асуухад танайхтай малаар сольсон гэж ярьж байна, үнэн юмуу” гэхэд “тийм юм байхгүй” гэж хэлсэн. Эрдэнэ-Очир ах оор 09 дүгээр сарын 01-ээс 900 орчим тооны бага малаа маллуулж, өөрөө Улаанбаатар хотод амьдардаг хүн байгаа юм” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 7-8/

******* аймгийн ******* сумын үнэлгээний комиссын 0******* оны 01 дүгээр сарын *******-ны өдрийн эд зүйлд үнэлгээ хийсэн “1 хонь-10.000 төгрөг, 1 ямаа-100.000 төгрөг”  гэх акт /хх-ийн 65-66/

Ашид билгүүн ХХК-ийн шинжээчийн 0******* оны 0******* дугаар сарын *******1-ны өдрийн ТХҮ-9*******/6*******58 дугаартай “ Шинжилгээнд ирүүлсэн сувай эм хонь 1 толгой 1*******0.000, хурга 1 толгой *******0.000, эм хонь 1 толгой 10.000, эм ямаа 1 толгой 100.000 төгрөг” гэх дүгнэлт /хх-ийн  71-7*******/

Ашид билгүүн ХХК-ийн автомашины техникийн үнэлгээний “*******ын эзэмшлийн *******0 ДУА улсын дугаартай 00******* онд үйлдвэрлэгдсэн 01 онд Монголд орж ирсэн “Avante XD” маркийн автомашины өнгө, үзэмж, техникийн байдал, норм норматив, зориулалт зэргийг харгалзан 0******* оны 0 дүгээр сарын 06-ны өдрийн байдлаар зах зээлийн дундаж үнийг .700.000 төгрөгийн үнэтэй байгаа болохыг тодорхойлов” гэх тайлан /хх-ийн 76-77/

Ашид билгүүн ХХК-ийн шинжээчийн 0******* оны 0 дүгээр сарын 6-ны өдрийн ТХҮ-9*******/65 дугаартай хөрөнгө, даатгалын хохирлын үнэлгээнд “Даюун” маркийн мотоцикль 1 ширхэг 1.000.000” төгрөг гэжээ. /хх-ийн 81-8/

Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 11-11*******/

Хохирогч О.Эрдэнэ-Очир, шүүгдэгч ******* нарын хооронд байгуулсан хөлсөөр ажиллах гэрээ /хх-ийн 115-116/ зэрэг баримтууд болон шүүгдэгч нарын хувийн байдалтай холбоотой баримтуудыг шинжлэн судлав.

            Хэрэгт авагдсан болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан дээрх баримтуудыг мөрдөн байцаалтын шатанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлж авсан байх тул шүүх нотлох баримтаар үнэлж  шийдвэрлэлээ.

          Үйл баримт, гэм буруугийн талаар:

         Шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан баримтуудаар хохирогч О.Эрдэнэ-Очир нь шүүгдэгч ******* болон түүний эхнэр ******* нартай 89 тооны бог малыг 1 жилийн хугацаатай, 1 сарын 1.000.000 төгрөгийн хөлстэйгөөр маллуулахаар тохирч, 0 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр 89 тооны мал хүлээлгэн өгсөн, шүүгдэгч *******, ******* нар нь хохирогч О. хөлсөөр маллуулахаар хүлээлгэн өгсөн 89 тооны бог малаас 7 тооны хонийг эзэмшигчийнх нь зөвшөөрөлгүйгээр 0 оны 09 дүгээр сарын 0-ны өдрийн орчим нядалж, худалдан борлуулсан үйл баримт  тогтоогдож байна.

            Шүүгдэгч *******ийн өмгөөлөгч нараас “хохирогч О.Эрдэнэ-Очир нь *******той малаа маллуулахаар гэрээ байгуулсан, *******тэй гэрээ байгуулаагүй, шүүгдэгч ******* нь 7 тооны хонийг нядалсны дараа эхнэртээ Эрдэнэ-Очиртой яриад 7 тооны хөгшин хонийг нь залуу хониор сольж борлуулж байгаа гэж хэлсэн учраас мэдээгүй” гэж маргаж байна.

Хэрэгт авагдсан баримтууд болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан баримтуудыг шинжлэн судлахад хохирогч О.Эрдэнэ-Очир нь цагдаагийн байгууллагад гаргасан гомдол болон эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хохирогчоор өгсөн мэдүүлэгтээ “******* болон түүний эхнэр ******* нартай харилцан тохиролцож 89 тооны мал маллуулахаар хүлээлгэн өгсөн” гэж мэдүүлсэн, хохирогч О.Эрдэнэ-Очир болон шүүгдэгч ******* нарын хооронд байгуулсан хөлсөөр ажиллах гэрээ нь 0 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр байгуулагдсан байна.

            Өөрөөр хэлбэл шүүгдэгч нар нь хохирогч О. маллуулахаар хүлээлгэн өгсөн 7 тооны хонийг нядалж борлуулсан гэх үйл баримт болсон цаг хугацаа нь хохирогч болон шүүгдэгч ******* нарын хооронд хөлсөөр ажиллах гэрээг бичгээр байгуулахаас өмнө буюу 0 оны 09 дүгээр сарын 0-ны өдрийн орчим болсон  байна.

            Иймд эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлэгдсэн хохирогч О. мэдүүлгийг үндэслэн хохирогч О.Эрдэнэ-Очир нь шүүгдэгч *******, ******* нартай малаа маллуулахаар тохиролцож,  89 тооны бог малыг 0 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр хүлээлгэн өгсөн байна гэж шүүх дүгнэлээ.

            Мөн шүүгдэгч нарын “******* нь эхнэр буюу шүүгдэгч *******т Эрдэнэ-Очиртой яриад 7 тооны хөгшин хонийг нь залуу хониор сольж борлуулж байгаа гэж хэлсэн” гэх мэдүүлэг нь хэрэгт авагдсан бусад баримтуудаар нотлогдохгүй байх тул нотлох баримтаар үнэлэх хууль зүйн үндэслэлгүй байна.

            Шүүгдэгч *******, ******* нарын бусдын хөлсөөр маллуулахаар хүлээлгэн өгсөн 89 тооны бог малаас 7 тооны хонийг эзэмшигчийнх нь зөвшөөрөлгүйгээр нядалж, махыг нь зарж борлуулж байгаа үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн  17. дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд  хөрөнгийг завших гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байна.

            Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч нарыг бүлэглэн бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завших гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэж, Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн *******.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17. дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тогтоол, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон байна.        

Иймд шүүгдэгч *******, ******* нарыг бүлэглэн  бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завших гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутай байна гэж шүүх дүгнэлээ.

Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч нар нь хохирогч 1 тооны бог мал хүлээлгэн өгсөн нь Эрүүгийн хуулийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.-т заасан эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд, энэ гэмт хэргийг бүлэглэж үйлдсэн нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.-т заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал болж байна.

Иймд эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал, шүүгдэгч нарын хувийн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн *******.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн 17. дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан ялаас шүүгдэгч *******, ******* нарт торгох ялыг сонгон оногдуулж, шүүгдэгч нарын орлого олох нөхцөл боломжийг харгалзан шүүхээс оногдуулсан торгох ялыг 1 жил 6 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоолоо.

Хохирол төлбөрийн талаар:

Хохирогч О.Эрдэнэ-Очир нь шүүгдэгч *******, ******* нарт холбогдуулан *******1 тооны бог мал дутаасан гэх гомдлыг гаргасан бөгөөд эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч нар нь хохирогч Т. маллуулахаар хүлээлгэн өгсөн 89 тооны малаас 7 тооны хонийг завшсан болох нь тогтоогдсон, шүүгдэгч *******, ******* нар нь хохирогчид 1 тооны бог мал хүлээлгэн өгсөн  байна.

Иймд шүүгдэгч нарыг хохирогчид 1 тооны бог мал хүлээлгэн өгсөн болохыг дурдаж, хохирогч О. нэхэмжлэлээс 17 тооны бог мал гаргуулах тухай хэсгийг хэлэлцэхгүй орхихоор шийдвэрлэлээ. Учир нь: Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “анхан шатны журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа нь тухайн шүүгдэгчийн хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явагдана” гэж заасан, прокуророос шүүгдэгч нарыг бусдын 7 тооны хонийг завшсан гэх хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч нар нь хохирогчид 1 тооны бог мал хүлээлгэн өгсөн байх тул шүүгдэгч нар болон хохирогчийн хооронд байгуулсан хөлсөөр ажиллах гэрээ, гэрээ зөрчсөнөөс үүсэх хохирлын талаар эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх дүгнэх боломжгүй юм.

Иймд хохирогч Т.Эрдэнэ-Очир нь шүүхээс хэлэлцээгүй орхисон нэхэмжлэлийн талаар баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болохыг зааж шийдвэрлэв.

           

Бусад асуудлын талаар:

Шүүгдэгч нар нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч нарыг  улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоцикл болон *******-0 ДУА улсын дугаартай “Avante XD” маркийн тээврийн хэрэгслийг гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан гэж үзэж, прокурорын тогтоолоор битүүмжилж, шүүгдэгч *******од хариуцуулжээ.

Хэрэгт цугларсан болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан дээрх баримтуудаар шүүгдэгч нар нь улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоциклийг хонь бэлчээрээс нь тууж хороонд оруулахад, “Avante XD” маркийн тээврийн хэрэгслийг нядалсан хонины махыг тээвэрлэхэд ашигласан үйл баримт тогтоогдож байна.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Ж.Чимэддуламаас “бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан 7 тооны хонийг ашиглах зорилгоор нядалснаараа энэ гэмт хэрэг төгссөн” гэх тайлбар нь үндэслэлтэй байх тул шүүгдэгч нар нь гэмт хэрэг үйлдэхдээ улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоциклийг ашигласан, “Avante XD” маркийн тээврийн хэрэгслийг гэмт хэрэг төгссөний дараа ашигласан байна гэж дүгнэлээ.

Иймд хэрэгт битүүмжилсэн улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоциклийг хураан авч улсын төсөвт шилжүүлэх нь зүйтэй гэж үзээд эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай прокурорын 0******* оны 0 дүгээр сарын 6-ны өдрийн 0******* дугаартай тогтоолын улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоцикл битүүмжилсэн хэсгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болж шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа эхлэх хүртэл, уг тогтоолын *******-0 ДУА улсын дугаартай “Avante XD” маркийн тээврийн хэрэгсэл битүүмжилсэн хэсгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл тус тус хэвээр үлдээхээр шийдвэрлэв.

          Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******6.1, *******6. дугаар зүйлийн 1, , *******, дэх хэсэг, *******6.*******, *******6.6, *******6.7, *******6.8, *******6.10, *******6.1*******, *******8.1, *******8. дугаар зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

          1.Шүүгдэгч ******* овогт , овогт нарыг бүлэглэн бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завших гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

          .Эрүүгийн  хуулийн ерөнхий ангийн *******.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17. дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ******* овогт , овогт нарт тус бүрд нь 700 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу .700.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж шийтгэсүгэй.

          *******.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн  5.******* дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******, ******* нар нь шүүхээс оногдуулсан торгох ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсноос хойш 1 жил 6 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоосугай.

          .Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.******* дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч нар нь шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжийг 1 хоногоор тооцож, хорих ялаар сольдог болохыг мэдэгдсүгэй.

          5.Шүүгдэгч нар нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгч нар нь хохирогчид 1 тооны бог мал хүлээлгэн өгсөн болохыг тус тус дурдсугай.

          6.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******6. дүгээр зүйлийн дахь хэсэгт зааснаар хохирогч О. нэхэмжлэлээс 17 тооны бог мал гаргуулах тухай хэсгийг хэлэлцэхгүй орхиж, хохирогч нь шүүхээс хэлэлцээгүй орхисон нэхэмжлэлийн талаар баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болохыг заасугай.

          7.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1, *******,   дэх хэсгүүдэд зааснаар шүүгдэгч нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан улсын дугааргүй “Даюун” маркийн 1 сая төгрөгийн үнэлгээ бүхий мотоциклийг хураан авч, улсын төсөвт шилжүүлсүгэй.

          8.Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай прокурорын 0******* оны 0 дүгээр сарын 6-ны өдрийн 0******* дугаартай тогтоолын улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоцикл битүүмжилсэн хэсгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болж шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа эхлэх хүртэл, уг тогтоолын *******-0 ДУА улсын дугаартай “Avante XD” маркийн тээврийн хэрэгсэл битүүмжилсэн хэсгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл тус тус хэвээр үлдээсүгэй.

          9.Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч нарт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээсүгэй.

          10.Энэхүү шийтгэх тогтоол нь уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд эс зөвшөөрвөл гардуулснаас хойш 1 хоногийн дотор ******* аймгийн  Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд шүүгдэгч, хохирогч  тэдгээрийн өмгөөлөгч нар гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

ДАРГАЛАГЧ,ШҮҮГЧ                         Г.МӨНХБАТ

           

 

                                

                                                                                      

                                                                                                                                                                                                                                                                                         

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

          ******* аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Г.Мөнхбат даргалж тус шүүхийн “А” танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд:

          Нарийн бичгийн дарга Ж.Батдэлэг

          Улсын яллагч О.Эрхэмбаяр

        Шүүгдэгч нарын өмгөөлөгч Г.Лхам, Ж.Чимэддулам,

          Шүүгдэгч *******, ******* нарыг оролцуулан ******* аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн 17. дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн *******, ******* нарт холбогдох эрүүгийн ******* дугаартай хэргийг 0******* оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр хүлээн авч хэлэлцэв.

Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, *******-ны өдөр  ******* аймгийн ******* суманд төрсөн, ******* настай эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, малчин,  ам бүл , эхнэр, хүүхдийн хамт ******* аймгийн ******* сумын ******* дугаар баг “Сүүл” гэх газар нутаглах ******* овогт /РД:ЗЖ8081711/

          Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, -ний өдөр аймгийн суманд төрсөн, *******7 настай, эмэгтэй, бага боловсролтой, мэргэжилгүй, малчин,  ам бүл , нөхөр, хүүхдийн хамт ******* аймгийн ******* сумын ******* дугаар баг “Сүүл” гэх газар нутаглах овогт /РД:ЗЖ871101/

          Шүүгдэгч *******, ******* /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/ нар нь бүлэглэн 0 оны 09 дүгээр сарын 0-ны орчимд иргэн хөлсөөр хонь маллаж байхдаа 89 хониноос 7 тооны хонь завшсан гэмт хэргийг үйлдсэнд  тус тус холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

        Шүүхийн хэлэлцүүлгээр дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.Үүнд:

        Шүүгдэгч ******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэгтээ “09 сарын 01-ний өдөр 99 тооны хонийг тууж авч ирсэн. 7 тооны хонийг зарж борлуулсан үйлдэлд маргах зүйл байхгүй. Мотоциклоор хонийг хороо руу ганцаараа туугаад ганцаараа нядалсан. Эхнэр хүний хонь хийсэн гэдгийг мэдээгүй. Малыг хийчхээд буцаж очиж эхнэрээ авсан. хөгшин хониноос хийчихээд залуу хонь өгөхөөр болсон гэж эхнэртээ хэлсэн” гэв.

            Шүүгдэгч ******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ “Манай нөхөр Эрдэнэ-Очир гэх хүний малыг маллах гэж авч ирсэн. Би малыг нь сайн мэдэхгүй. Сум болон хөдөө ирэн, очин байдаг. Энэ тэнд ажил гарвал хийх гэж явдаг. Гэртээ тогтвортой байдаггүй. Манай нөхөр малаа харж гэртээ байдаг. Манай нөхөр хониндоо яваад орой ирсэн. Машинаар хайчих гэж байгаа юм гэтэл Эрдэнэ-Очир ахтай 7 хөгшин хонь хийчихээд 7 залуу хонь өгөхөөр ярьчихлаа гэсэн. Тэгэхээр нь хамт явсан. Махыг нь зарах гээд аймаг руу хамт явсан” гэв.

Хохирогч О. 0******* оны 01 дүгээр сарын 19-ний өдөр өгсөн “0 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр тус аймгийн ******* сумын иргэн овогтой болон түүний эхнэр нарт өөрийн малаа маллуулахаар тохиролцож нийт 89 бог мал буюу 66 ямаа 88 хонь хүлээлгэн өгч, нэг сарын 1,000,000 /нэг сая/ төгрөгөөр цалинжуулахаар гэрээ хэлцэл хийж тохиролцсон. од миний бие эхний гурван сарын цалин болох *******,000,000 /гурван сая/ төгрөгийг мал маллуулж эхлэхдээ өгсөн. 0 оны 09 дүгээр сарын *******-ны өдөр ын саахалт айлын С.Тулга гэх хүн болон түүний эхнэр Өнөрцэцэг нар утсаар яриад “ынх танай хониноос хийгээд байх шиг байна. Тэднийх хороон дээрээ мал хийгээд байхаар нь хүүхдээ явуулахад согтуу ална гэж хөөгөөд явуулсан. Тэгэхээр нь С.Тулга очиж үзэхэд танай маллуулж байгаа малаас 7 тооны хонь унагачихсан хийгээд байж байна” гэж утсаар хэлсэн. Тухайн үедээ би од дөнгөж малаа маллуулж эхэлж байгаа юм чинь гэж бодоод хэл ам хийгээгүй юм. 0 оны 10 дугаар сард миний бие мал дээрээ очиж тоолж үзэхэд 1 хонь дутсан. тэрнийг “айлын малд нийлсэн байх, айлуудын малаар шүүж үзье” гэж тайлбарласан. Би 10 дугаар сарын сүүлээр очихдоо малаа бүрэн ээмэглэж тэмдэглэсэн. Тэгээд 1 дугаар сард ахин очиж малаа тоолоход өмнөх алга болсон 9 хониноос 19 хонь үхсэн гэж надад хэлсэн. Түүний мэдээлэл зураг надад ирээгүй байгаа. Тэгээд 1 дугаар сарын 7-ны өдөр малаа оос аваад өөр айлд аваачиж өгсөн. Би од 89 тооны бог мал хүлээлгэж өгсөн. Түүнээс би 11 дүгээр сард 0 тооны хонь өөрөө нядалж авч явсан. Түүний дараа мөн тооны хонь буюу нийт тооны хонийг өөрийн хэрэгцээнд зарцуулсан. 9 тооны хонь үхсэн гэж хэлсэн, үхсэн гэх 9 тооны  хонины 19 хонины зургийг над руу явуулсан. Бусад 10 хонины мэдээллийг над руу явуулаагүй. Үхсэн гэж л тайлбар хэлсэн. Тэгээд оос 805 тооны мал хүлээж авсан. Одоо манай малаас ************** тооны бог мал буюу 9 тооны хонь тооны ямаа дутуу байгаа. Мал маллуулахаар байгуулсан гэрээний дүгээр хэсэгт малаас дутаасан болон алга болгосон  тохиолдолд тооцох хариуцлагыг тусгасан. Би од гомдолтой байна”  гэх мэдүүлэг /хх-ийн *******6-*******7/

Хохирогч О. 0******* оны 0******* дугаар сарын 7-ны өдөр өгсөн  “Би од 89 тооны бог мал хүлээлгэж өгсөн. Хүлээж авахдаа 805 тооны мал хүлээж авсан. Зөрүү болох 89 тооны малаас тооны малыг нь би өөрөө хэрэгцээндээ нядалсан. Үлдсэн 5 тооны малаас надад 1 тооны үхсэн малын зураг болон  нотломжийн хамт байна. *******1 тооны мал үлдэж байгаа. Тэр *******1 тооны мал дутсанаас надад 1 тооны бог малыг төлбөр барагдуулж хүлээлгэж өгсөн. Одоо надад 17 тооны бог малын хохирол учраад байгаа. Тэр хохирлоо нөхөн төлүүлээгүй байгаа. Надад хүлээлгэн өгсөн 1 тооны малаас ямаа 10 хонь хүлээлгэн өгсөн. Нэхэмжилж байгаа 17 тооны малаас эм хонь 9, хурга 8 дутсаныг би нэхэмжилж байна” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 0-*******/ 

Гэрч 0******* оны 01 дүгээр сарын -ны өдөр өгсөн “0 оны 09 дүгээр сард би ямаандаа явж байгаад ахын хорооны урдуур явахад хороон дээр байсан машинтай хүн над дээр ирсэн. Тэр машинд ах, эхнэртэйгээ явж байсан. Хойд зүгт нэг мотоциклтой хүн явсан, тэр нь хэн байсныг мэдэхгүй. Би ахаас бензин сурахад байхгүй гэж хэлээд хөдлөөд гэр рүүгээ явсан.  Би хойд дээр байсан айлаас бензин аваад буцаад ахын дүүгийн хороон дээр очиход хорооны мухарт 7 тооны хонь амийг нь хорлоод том хучлагаар битүү хучаад орхисон байсан. Би тэрнийг очоод үзэх гэтэл ах ирээд “чи юугаа хийж шиншилж яваа юм бэ, эндээс яв” гээд намайг хөөсөн. Тэгэхээр нь би яваад өгсөн. Тухайн үед манай мал ахын малтай нийлсэн байсан юм. Манай малаас байх юм болов уу гэж бодоод бүтээлгийг сөхөж үзэх гэтэл ах ирээд намайг хөөсөн. Тэгэхээр нь би буруу гарын юм байна гэж бодоод аавд хэлээд, аавтай хамт очиж үзэхэд манай хонь биш, ахын чихлээстэй хонь бас биш байсан. ах болон түүний эхнэр хоёр аав бид хоёрт хэлэхдээ “манайх Эрдэнэ-Очир ахтай ярилцаад, тэдний 7 хөгшин хонийг хийгээд, оронд нь өөрсдөө 7 залуу хонь өгч байгаа юм” гэж хэлсэн. Тэгж хэлэхээр нь аав бид явцгаасан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн *******/

Гэрч Ө.ын 0******* оны 05 дугаар сарын 19-ний өдөр өгсөн “...намайг хороон дээр очиход хүн байгаагүй. Хороон дээр машин байгаагүй. Хороон дээр дөнгөж очиход араас ах эхнэртэйгээ цагаан өнгийн жижиг суудлын машинтай ирсэн” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 5/

Гэрч “Тухайн өдөр манай хүү малдаа явж байгаад ынх хороон дээрээ мал хийж байхтай таарсан гэсэн. Тэнд очтол манай хүүг “чи юугаа хийж яваа юм” гээд уурлаад загнаж явуулсан байсан. Тэгээд намайг айлд байж байхад манай хүү ирээд “ ахынх хороон дээрээ хонь хийж байна” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь тэр айл чинь хоньгүй юм байж ямар хонь хийдэг юм бол гэж бодоод тухайн шөнө тэнд очсон. Би шөнө ын гэрт очоод “чи хаанахын ямар хонь мал хийгээд байна” гэж асуухад “би хүний малаас хийгээгүй” гэж надад хэлсэн. Би “хийсэн хонины чинь толгойг үзье” гэхэд өөрийнхөө жижиг тэрэгний багажыг сөхөж Эрдэнэ-Очир гэх хүний чихлээстэй 7 тооны хонины толгой надад үзүүлсэн. мал зөв тал нь араасаа ухам чихлээстэй. Чи тэгээд хаанаас хэний малыг хийгээд байгаа юм гэхэд Эрдэнэ-Очир ахад залуу хонь өгөөд хөгшин хонийг хийсэн юм гэж хэлсэн. Маргааш өглөө нь Эрдэнэ-Очир ахтай утсаар яриад “ танай чихлээстэй 7 хонь хийсэн байна. Асуухад танайхтай малаар сольсон гэж ярьж байна, үнэн юмуу” гэхэд “тийм юм байхгүй” гэж хэлсэн. Эрдэнэ-Очир ах оор 09 дүгээр сарын 01-ээс 900 орчим тооны бага малаа маллуулж, өөрөө Улаанбаатар хотод амьдардаг хүн байгаа юм” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 7-8/

******* аймгийн ******* сумын үнэлгээний комиссын 0******* оны 01 дүгээр сарын *******-ны өдрийн эд зүйлд үнэлгээ хийсэн “1 хонь-10.000 төгрөг, 1 ямаа-100.000 төгрөг”  гэх акт /хх-ийн 65-66/

Ашид билгүүн ХХК-ийн шинжээчийн 0******* оны 0******* дугаар сарын *******1-ны өдрийн ТХҮ-9*******/6*******58 дугаартай “ Шинжилгээнд ирүүлсэн сувай эм хонь 1 толгой 1*******0.000, хурга 1 толгой *******0.000, эм хонь 1 толгой 10.000, эм ямаа 1 толгой 100.000 төгрөг” гэх дүгнэлт /хх-ийн  71-7*******/

Ашид билгүүн ХХК-ийн автомашины техникийн үнэлгээний “*******ын эзэмшлийн *******0 ДУА улсын дугаартай 00******* онд үйлдвэрлэгдсэн 01 онд Монголд орж ирсэн “Avante XD” маркийн автомашины өнгө, үзэмж, техникийн байдал, норм норматив, зориулалт зэргийг харгалзан 0******* оны 0 дүгээр сарын 06-ны өдрийн байдлаар зах зээлийн дундаж үнийг .700.000 төгрөгийн үнэтэй байгаа болохыг тодорхойлов” гэх тайлан /хх-ийн 76-77/

Ашид билгүүн ХХК-ийн шинжээчийн 0******* оны 0 дүгээр сарын 6-ны өдрийн ТХҮ-9*******/65 дугаартай хөрөнгө, даатгалын хохирлын үнэлгээнд “Даюун” маркийн мотоцикль 1 ширхэг 1.000.000” төгрөг гэжээ. /хх-ийн 81-8/

Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 11-11*******/

Хохирогч О.Эрдэнэ-Очир, шүүгдэгч ******* нарын хооронд байгуулсан хөлсөөр ажиллах гэрээ /хх-ийн 115-116/ зэрэг баримтууд болон шүүгдэгч нарын хувийн байдалтай холбоотой баримтуудыг шинжлэн судлав.

            Хэрэгт авагдсан болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан дээрх баримтуудыг мөрдөн байцаалтын шатанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлж авсан байх тул шүүх нотлох баримтаар үнэлж  шийдвэрлэлээ.

          Үйл баримт, гэм буруугийн талаар:

         Шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан баримтуудаар хохирогч О.Эрдэнэ-Очир нь шүүгдэгч ******* болон түүний эхнэр ******* нартай 89 тооны бог малыг 1 жилийн хугацаатай, 1 сарын 1.000.000 төгрөгийн хөлстэйгөөр маллуулахаар тохирч, 0 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр 89 тооны мал хүлээлгэн өгсөн, шүүгдэгч *******, ******* нар нь хохирогч О. хөлсөөр маллуулахаар хүлээлгэн өгсөн 89 тооны бог малаас 7 тооны хонийг эзэмшигчийнх нь зөвшөөрөлгүйгээр 0 оны 09 дүгээр сарын 0-ны өдрийн орчим нядалж, худалдан борлуулсан үйл баримт  тогтоогдож байна.

            Шүүгдэгч *******ийн өмгөөлөгч нараас “хохирогч О.Эрдэнэ-Очир нь *******той малаа маллуулахаар гэрээ байгуулсан, *******тэй гэрээ байгуулаагүй, шүүгдэгч ******* нь 7 тооны хонийг нядалсны дараа эхнэртээ Эрдэнэ-Очиртой яриад 7 тооны хөгшин хонийг нь залуу хониор сольж борлуулж байгаа гэж хэлсэн учраас мэдээгүй” гэж маргаж байна.

Хэрэгт авагдсан баримтууд болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан баримтуудыг шинжлэн судлахад хохирогч О.Эрдэнэ-Очир нь цагдаагийн байгууллагад гаргасан гомдол болон эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хохирогчоор өгсөн мэдүүлэгтээ “******* болон түүний эхнэр ******* нартай харилцан тохиролцож 89 тооны мал маллуулахаар хүлээлгэн өгсөн” гэж мэдүүлсэн, хохирогч О.Эрдэнэ-Очир болон шүүгдэгч ******* нарын хооронд байгуулсан хөлсөөр ажиллах гэрээ нь 0 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр байгуулагдсан байна.

            Өөрөөр хэлбэл шүүгдэгч нар нь хохирогч О. маллуулахаар хүлээлгэн өгсөн 7 тооны хонийг нядалж борлуулсан гэх үйл баримт болсон цаг хугацаа нь хохирогч болон шүүгдэгч ******* нарын хооронд хөлсөөр ажиллах гэрээг бичгээр байгуулахаас өмнө буюу 0 оны 09 дүгээр сарын 0-ны өдрийн орчим болсон  байна.

            Иймд эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлэгдсэн хохирогч О. мэдүүлгийг үндэслэн хохирогч О.Эрдэнэ-Очир нь шүүгдэгч *******, ******* нартай малаа маллуулахаар тохиролцож,  89 тооны бог малыг 0 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр хүлээлгэн өгсөн байна гэж шүүх дүгнэлээ.

            Мөн шүүгдэгч нарын “******* нь эхнэр буюу шүүгдэгч *******т Эрдэнэ-Очиртой яриад 7 тооны хөгшин хонийг нь залуу хониор сольж борлуулж байгаа гэж хэлсэн” гэх мэдүүлэг нь хэрэгт авагдсан бусад баримтуудаар нотлогдохгүй байх тул нотлох баримтаар үнэлэх хууль зүйн үндэслэлгүй байна.

            Шүүгдэгч *******, ******* нарын бусдын хөлсөөр маллуулахаар хүлээлгэн өгсөн 89 тооны бог малаас 7 тооны хонийг эзэмшигчийнх нь зөвшөөрөлгүйгээр нядалж, махыг нь зарж борлуулж байгаа үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн  17. дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд  хөрөнгийг завших гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байна.

            Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч нарыг бүлэглэн бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завших гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэж, Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн *******.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17. дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тогтоол, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон байна.        

Иймд шүүгдэгч *******, ******* нарыг бүлэглэн  бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завших гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутай байна гэж шүүх дүгнэлээ.

Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч нар нь хохирогч 1 тооны бог мал хүлээлгэн өгсөн нь Эрүүгийн хуулийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.-т заасан эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд, энэ гэмт хэргийг бүлэглэж үйлдсэн нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.-т заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал болж байна.

Иймд эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал, шүүгдэгч нарын хувийн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн *******.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн 17. дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан ялаас шүүгдэгч *******, ******* нарт торгох ялыг сонгон оногдуулж, шүүгдэгч нарын орлого олох нөхцөл боломжийг харгалзан шүүхээс оногдуулсан торгох ялыг 1 жил 6 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоолоо.

Хохирол төлбөрийн талаар:

Хохирогч О.Эрдэнэ-Очир нь шүүгдэгч *******, ******* нарт холбогдуулан *******1 тооны бог мал дутаасан гэх гомдлыг гаргасан бөгөөд эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч нар нь хохирогч Т. маллуулахаар хүлээлгэн өгсөн 89 тооны малаас 7 тооны хонийг завшсан болох нь тогтоогдсон, шүүгдэгч *******, ******* нар нь хохирогчид 1 тооны бог мал хүлээлгэн өгсөн  байна.

Иймд шүүгдэгч нарыг хохирогчид 1 тооны бог мал хүлээлгэн өгсөн болохыг дурдаж, хохирогч О. нэхэмжлэлээс 17 тооны бог мал гаргуулах тухай хэсгийг хэлэлцэхгүй орхихоор шийдвэрлэлээ. Учир нь: Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “анхан шатны журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа нь тухайн шүүгдэгчийн хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явагдана” гэж заасан, прокуророос шүүгдэгч нарыг бусдын 7 тооны хонийг завшсан гэх хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч нар нь хохирогчид 1 тооны бог мал хүлээлгэн өгсөн байх тул шүүгдэгч нар болон хохирогчийн хооронд байгуулсан хөлсөөр ажиллах гэрээ, гэрээ зөрчсөнөөс үүсэх хохирлын талаар эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх дүгнэх боломжгүй юм.

Иймд хохирогч Т.Эрдэнэ-Очир нь шүүхээс хэлэлцээгүй орхисон нэхэмжлэлийн талаар баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болохыг зааж шийдвэрлэв.

           

Бусад асуудлын талаар:

Шүүгдэгч нар нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч нарыг  улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоцикл болон *******-0 ДУА улсын дугаартай “Avante XD” маркийн тээврийн хэрэгслийг гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан гэж үзэж, прокурорын тогтоолоор битүүмжилж, шүүгдэгч *******од хариуцуулжээ.

Хэрэгт цугларсан болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан дээрх баримтуудаар шүүгдэгч нар нь улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоциклийг хонь бэлчээрээс нь тууж хороонд оруулахад, “Avante XD” маркийн тээврийн хэрэгслийг нядалсан хонины махыг тээвэрлэхэд ашигласан үйл баримт тогтоогдож байна.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Ж.Чимэддуламаас “бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан 7 тооны хонийг ашиглах зорилгоор нядалснаараа энэ гэмт хэрэг төгссөн” гэх тайлбар нь үндэслэлтэй байх тул шүүгдэгч нар нь гэмт хэрэг үйлдэхдээ улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоциклийг ашигласан, “Avante XD” маркийн тээврийн хэрэгслийг гэмт хэрэг төгссөний дараа ашигласан байна гэж дүгнэлээ.

Иймд хэрэгт битүүмжилсэн улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоциклийг хураан авч улсын төсөвт шилжүүлэх нь зүйтэй гэж үзээд эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай прокурорын 0******* оны 0 дүгээр сарын 6-ны өдрийн 0******* дугаартай тогтоолын улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоцикл битүүмжилсэн хэсгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болж шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа эхлэх хүртэл, уг тогтоолын *******-0 ДУА улсын дугаартай “Avante XD” маркийн тээврийн хэрэгсэл битүүмжилсэн хэсгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл тус тус хэвээр үлдээхээр шийдвэрлэв.

          Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******6.1, *******6. дугаар зүйлийн 1, , *******, дэх хэсэг, *******6.*******, *******6.6, *******6.7, *******6.8, *******6.10, *******6.1*******, *******8.1, *******8. дугаар зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

          1.Шүүгдэгч ******* овогт , овогт нарыг бүлэглэн бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завших гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

          .Эрүүгийн  хуулийн ерөнхий ангийн *******.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17. дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ******* овогт , овогт нарт тус бүрд нь 700 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу .700.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж шийтгэсүгэй.

          *******.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн  5.******* дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******, ******* нар нь шүүхээс оногдуулсан торгох ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсноос хойш 1 жил 6 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоосугай.

          .Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.******* дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч нар нь шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжийг 1 хоногоор тооцож, хорих ялаар сольдог болохыг мэдэгдсүгэй.

          5.Шүүгдэгч нар нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгч нар нь хохирогчид 1 тооны бог мал хүлээлгэн өгсөн болохыг тус тус дурдсугай.

          6.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******6. дүгээр зүйлийн дахь хэсэгт зааснаар хохирогч О. нэхэмжлэлээс 17 тооны бог мал гаргуулах тухай хэсгийг хэлэлцэхгүй орхиж, хохирогч нь шүүхээс хэлэлцээгүй орхисон нэхэмжлэлийн талаар баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болохыг заасугай.

          7.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1, *******,   дэх хэсгүүдэд зааснаар шүүгдэгч нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан улсын дугааргүй “Даюун” маркийн 1 сая төгрөгийн үнэлгээ бүхий мотоциклийг хураан авч, улсын төсөвт шилжүүлсүгэй.

          8.Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай прокурорын 0******* оны 0 дүгээр сарын 6-ны өдрийн 0******* дугаартай тогтоолын улсын дугааргүй “Даюун” маркийн мотоцикл битүүмжилсэн хэсгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болж шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа эхлэх хүртэл, уг тогтоолын *******-0 ДУА улсын дугаартай “Avante XD” маркийн тээврийн хэрэгсэл битүүмжилсэн хэсгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл тус тус хэвээр үлдээсүгэй.

          9.Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч нарт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээсүгэй.

          10.Энэхүү шийтгэх тогтоол нь уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд эс зөвшөөрвөл гардуулснаас хойш 1 хоногийн дотор ******* аймгийн  Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд шүүгдэгч, хохирогч  тэдгээрийн өмгөөлөгч нар гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

ДАРГАЛАГЧ,ШҮҮГЧ                         Г.МӨНХБАТ