Монгол Улсын нэрийн өмнөөс

 

 Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ч.Мөнгөнцэцэг даргалж,

 Нарийн бичгийн дарга                  Ж.Болор-Эрдэнэ,

 Улсын яллагч                                Т.Нансалмаа,

 Хохирогч                                        З.Н,

 Хохирогчийн өмгөөлөгч                  Ө.Өлзиймаа,

 Шүүгдэгч  Д.Хишигсүрэн нарыг  оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны “А” танхимд нээлттэй явуулсан хуралдаанаар Сэлэнгэ аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн *******7.*******0 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.3 дахь заалтад зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татсан Д.Хишигсүрэнд холбогдох эрүүгийн **************3*******004000**************7 дугаартай хэргийг *******0************** оны ************** дүгээр сарын *******8-ны өдөр хүлээн авч,  хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, *******959 оны 09 дүгээр сарын *******0-ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн З******* сумд төрсөн, 63 настай, эмэгтэй, тусгай дунд бсловсролтой, ******* ******* мэргэжилтэй, Оюут сүрэг мал эмнэлгийн дарга ажилтай, ам бүл-*******, Сэлэнгэ аймаг, З******* сум, ******* дугаар баг, ******* дүгээр гудамж, 06******* оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, Ж******* овогт Д******* Хишигсүрэн, /РД:МЖ5909*******006/,

Холбогдсон хэргийн талаар

Шүүгдэгч Д.Хишигсүрэн нь *******0************** оны 09 дүгээр сарын 09-ний өдрийн 09 цагийн орчимд Сэлэнгэ аймгийн З******* сумын төвд дөрвөн замын уулзвар гэх газар өөрийн эзэмшлийн *******3-4******* СЭН улсын дугаартай Приус 30 маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцох явцдаа Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн *******5.*******0-д заасан “Жолооч зүүн гар тийш буюу буцаж эргэхдээ уулзварт ороод, адил замаар өөдөөс чигээрээ яваа болон баруун гар тийш эргэх тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө” гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас З.Нгийн эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан гэх гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Д.Хишигсүрэн мэдүүлэхдээ: “...*******0************** оны 09-р сарын 09-ны өдөр ач охиноо цэцэрлэгт өгөхөөр явж байгаад энэ осол гарсан. Уг урьдаас  ирж яваа юм харагдахгүй байсан юм., тэгэхээр би хохирогч Нг их хурдтай явсан л гэж бодож байна, мөн малгай өмсөөгүй байсан. Хэн хэний буруугаас болж энэ осол гарлаа гэж би үзэж байна. Би өөрөө мөн бие сэтгэлээрээ их хохирсон, сүүлийн үед байнга даралт ихсэх болсон.  З.Нгийн  *******илгээний зардалд *******7*******5.000 төгрөг өгсөн, эмнэлэгт хэвтсэн болохоор  шөл уугаарай гэж  хонь өгсөн. Өөрийн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна гэв.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч З.Н мэдүүлэхдээ: ... *******0************** оны 9-р  сарын 09-нд эхнэр төрийн банканд ажилладаг учир Төрийн банк руу явж байтал урьдаас машин ирж байсан , зөрөөд өнгөрөх байхдаа гэтэл осол болсон, би нэг мэдэхэд эмнэлэг дээр байсан.Ослын улмаас  тархиндаа хүнд гэмтэл авсан ,одоо  толгой маш их өвддөг,  ой санамж муудсан, хааяа тэнцвэрээ алдана гэх мэт миний бие бүрэн эдгээгүй байгаа,  цаашид нилээн *******илгээ хийгдэх байх.Миний хувьд гомдолтой л байна.  Би эрүүл л болмоор байна. Хишигсүрэн гуай *******илгээний зардал болон  хонь  өгсөн. Одоо төлөгдөөгүй байгаа 4**************350 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Хойшид *******лэгдэх зардлаа  тухай бүрд нэхэмжлэх болно гэв.

Хавтаст хэрэгт хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн нотлох баримтуудаас шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах болон өмгөөлөх талын хүсэлтээр дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд  гэрч Б.Г мэдүүлэхдээ: “...Би өнөөдөр буюу *******0************** оны 09 дүгээр сарын 09-ний өглөө ажилдаа явах гээд 08 цаг өнгөрч байхад гэрээсээ гараад замаараа хүний машинд суугаад Соёлын төвийн гадаа буугаад ажил руугаа алхаад явж байтал 4 замын уулзвар дээр осол гарчихсан байхаар нь яваад очтол тус сумын ******* ******* Хишигсүрэн болон манай ЗДТГ-т жижүүр ажилтай Н ******* хоорондоо мөргөлдчихсөн байдалтай замын голд байж байсан. Тэгээд би Хишигсүрэн эгчээс “та цагдаа, эмнэлэг дуудсан юм уу” гэж асуугаад “дуудаагүй” гэхээр нь сумын цагдаа болон эмнэлэгт мэдэгдсэн. Намайг очиход Н замын ард хэсэгт газар хажуу тийшээ харсан байдалтай хэвтэж байсан. Харин Хишигсүрэн эгч Нгийн хажууд “битгий хөдлөөрэй” гээд зогсож байсан...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн *******6 дугаар хуудас/,

Сэлэнгэ аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч ******* Т.Насанжаргалын *******0************** оны 09 дүгээр сарын *******7-ны өдөр гаргасан 38******* дугаартай: “...*******. З.Нгийн биед гавал ясанд зүүн чамархайгаас суурь яс руу үргэлжилсэн хугарал, зүүн чамархайн хатуу хальсан дээрх цусан хураа, баруун талын тархины эдийн няцрал, бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. *******. Дээрх зүйл нь мохоо зүйлийн хүчтэй цохилт доргилтын үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. З.Нгийн биед учирсан дээрх гэмтлүүд нь тухайн хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 3.*******.******* болон 3.*******.3-д зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаанд сарниулах тул гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна. 4. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтад нөлөөлөхгүй...” гэх дүгнэлт, /хх-ийн 37-38 дугаар хуудас/,

“Цахир гүн” ХХК-ний шинжээч С.Оюундэлгэрийн *******0************** оны 09 дүгээр сарын *******5-ны өдөр гаргасан *******7 дугаартай “...*******3-4******* СЭН улсын дугаартай тоёота Приус маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодон явж байсан Д.Хишигсүрэн мотоциклтой мөргөлдсөн нь зам тээврийн осол мөн. *******3-4******* СЭН улсын дугаартай тоёота Приус маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодон явсан Д.Хишигсүрэн нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн *******5. уулзвар нэвтрэх *******5.*******0 Жолооч зүүн гар тийш буюу буцаж эргэхдээ уулзварт ороод адил замаар өөдөөс чигээрээ яваа болон баруун гар тийш эргэх тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө заалтыг зөрчсөн гэж үзэж байна. Д.Хишигсүрэн нь Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн *******5 уулзвар нэвтрэх *******5.*******0 Жолооч зүүн гар тийш буюу буцаж эргэхдээ уулзварт ороод адил замаар өөдөөс чигээрээ яваа болон баруун гар тийш эргэх тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө заалтыг зөрчсөнөөс үүдэн уг зам тээврийн осол гарсан гэж үзэж байна...” гэх дүгнэлт /хх-ийн 47 дугаар хуудас/,

Гэмт хэргийн талаар гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл, /хх-ийн ******* дугаар тал/,

Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэп, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, /хх-ийн 04-*******4 дүгээр тал/,

Шинжээчийн дүгнэлт танилцуулсан тэмдэглэл, /хх-ийн 48-49, 7*******-7******* дугаар тал/,

“Ашид билгүүн” ХХК-н  авто машин техникийн эвдрэл, хохирлын үнэлгээ, /хх-н 56 дугаар тал/,

Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн дүгнэлт, /хх-ийн 69-70 дугаар тал, 

Урьд зөрчлийн шийтгэл хүлээсэн эсэхийг шалгах хуудас, /хх-ийн 76 дугаар тал/,

Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас, /хх-ийн 77 дугаар тал/,

Хохирогчийн өвчний түүх, /хх-ийн 78-97 дугаар тал/,

Эд хөрөнгөтэй эсэх лавлагаа, /хх-ийн *******00 дугаар тал/,

Оршин суугаа хаягийн лавлагаа, /хх-ийн *******0******* дүгээр тал/,

Тээврийн хэрэгслийн лавлагаа, /хх-ийн *******0******* дугаар тал/  зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

Шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримт болох хохирогч, гэрч нарын мэдүүлэг, шүүгдэгчийн гэм буруу давхар нотолж  байх бөгөөд хуульд заасан шаардлагыг хангасан, хууль зөрчөөгүй,мөн шинжээчийн дүгнэлт нь эргэлзээгүй үндэслэл бүхий байх тул энэ хэрэгт хамааралтай ач холбогдолтой нотлох баримт гэж үнэллээ.

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан “шүүх хэргийн бодит байдлыг талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр тогтооно” гэсэн зарчмыг удирдлага болгон шүүх хуралдаанд шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дээрх бичмэл нотлох баримтуудад үндэслэн дүгнэвэл:

Шүүгдэгч Шүүгдэгч Д.Хишигсүрэн нь *******0************** оны 09 дүгээр сарын 09-ний өдрийн 09 цагийн орчимд Сэлэнгэ аймгийн З******* сумын төвд дөрвөн замын уулзвар гэх газар өөрийн эзэмшлийн *******3-4******* СЭН улсын дугаартай Приус 30 маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцох явцдаа Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн *******5.*******0-д заасан “Жолооч зүүн гар тийш буюу буцаж эргэхдээ уулзварт ороод, адил замаар өөдөөс чигээрээ яваа болон баруун гар тийш эргэх тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө” гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас З.Нгийн  эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан болох нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Д.Хишигсүрэн мэдүүлэхдээ: “...*******0************** оны 09-р сарын 09-ны өдөр ач охиноо цэцэрлэгт өгөхөөр явж байгаад энэ осол гарсан. Уг урьдаас  ирж яваа юм харагдахгүй байсан юм., тэгэхээр би хохирогч Нг их хурдтай явсан л гэж бодож байна, мөн малгай өмсөөгүй байсан. Хэн хэний буруугаас болж энэ осол гарлаа гэж би үзэж байна. Би өөрөө мөн бие сэтгэлээрээ их хохирсон, сүүлийн үед байнга даралт ихсэх болсон.  Өөрийн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна гэсэн,

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч З.Н мэдүүлэхдээ: ... *******0************** оны 9-р  сарын 09-нд эхнэр төрийн банканд ажилладаг учир Төрийн банк руу явж байтал урьдаас машин ирж байсан , зөрөөд өнгөрөх байхдаа гэтэл осол болсон, би нэг мэдэхэд эмнэлэг дээр байсан.Ослын улмаас  тархиндаа хүнд гэмтэл авсан ,одоо  толгой маш их өвддөг,  ой санамж муудсан, хааяа тэнцвэрээ алдана гэх мэт миний бие бүрэн эдгээгүй байгаа,  цаашид нилээн *******илгээ хийгдэх байх.Миний хувьд гомдолтой л байна.  Би эрүүл л болмоор байна гэсэн,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд  гэрч Б.Г мэдүүлэхдээ: “...Би өнөөдөр буюу *******0************** оны 09 дүгээр сарын 09-ний өглөө ажилдаа явах гээд 08 цаг өнгөрч байхад гэрээсээ гараад замаараа хүний машинд суугаад Соёлын төвийн гадаа буугаад ажил руугаа алхаад явж байтал 4 замын уулзвар дээр осол гарчихсан байхаар нь яваад очтол тус сумын ******* ******* Хишигсүрэн болон манай ЗДТГ-т жижүүр ажилтай Н ******* хоорондоо мөргөлдчихсөн байдалтай замын голд байж байсан. Тэгээд би Хишигсүрэн эгчээс “та цагдаа, эмнэлэг дуудсан юм уу” гэж асуугаад “дуудаагүй” гэхээр нь сумын цагдаа болон эмнэлэгт мэдэгдсэн. Намайг очиход Н замын ард хэсэгт газар хажуу тийшээ харсан байдалтай хэвтэж байсан. Харин Хишигсүрэн эгч Нгийн хажууд “битгий хөдлөөрэй” гээд зогсож байсан...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн *******6 дугаар хуудас/,

Сэлэнгэ аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч ******* Т.Насанжаргалын *******0************** оны 09 дүгээр сарын *******7-ны өдөр гаргасан 38******* дугаартай: “...*******. З.Нгийн биед гавал ясанд зүүн чамархайгаас суурь яс руу үргэлжилсэн хугарал, зүүн чамархайн хатуу хальсан дээрх цусан хураа, баруун талын тархины эдийн няцрал, бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. *******. Дээрх зүйл нь мохоо зүйлийн хүчтэй цохилт доргилтын үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. З.Нгийн биед учирсан дээрх гэмтлүүд нь тухайн хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 3.*******.******* болон 3.*******.3-д зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаанд сарниулах тул гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна. 4. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтад нөлөөлөхгүй...” гэх дүгнэлт, /хх-ийн 37-38 дугаар хуудас/,

“Цахир гүн” ХХК-ний шинжээч С.Оюундэлгэрийн *******0************** оны 09 дүгээр сарын *******5-ны өдөр гаргасан *******7 дугаартай “...*******3-4******* СЭН улсын дугаартай тоёота Приус маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодон явж байсан Д.Хишигсүрэн мотоциклтой мөргөлдсөн нь зам тээврийн осол мөн. *******3-4******* СЭН улсын дугаартай тоёота Приус маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодон явсан Д.Хишигсүрэн нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн *******5. уулзвар нэвтрэх *******5.*******0 Жолооч зүүн гар тийш буюу буцаж эргэхдээ уулзварт ороод адил замаар өөдөөс чигээрээ яваа болон баруун гар тийш эргэх тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө заалтыг зөрчсөн гэж үзэж байна. Д.Хишигсүрэн нь Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн *******5 уулзвар нэвтрэх *******5.*******0 Жолооч зүүн гар тийш буюу буцаж эргэхдээ уулзварт ороод адил замаар өөдөөс чигээрээ яваа болон баруун гар тийш эргэх тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө заалтыг зөрчсөнөөс үүдэн уг зам тээврийн осол гарсан гэж үзэж байна...” гэх дүгнэлт /хх-ийн 47 дугаар хуудас/,

Гэмт хэргийн талаар гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл, /хх-ийн ******* дугаар тал/,

Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэп, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, /хх-ийн 04-*******4 дүгээр тал/,

Шинжээчийн дүгнэлт танилцуулсан тэмдэглэл, /хх-ийн 48-49, 7*******-7******* дугаар тал/,

“Ашид билгүүн” ХХК-н  авто машин техникийн эвдрэл, хохирлын үнэлгээ, /хх-н 56 дугаар тал/,

Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн дүгнэлт, /хх-ийн 69-70 дугаар тал зэргээр нотлогдон  тогтоогдож байна.

 Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн  *******7.*******0 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.3 дахь заалтад заасан гэмт хэргийн шинжийг хангаж байх тул прокуророос яллах дүгнэлт үйлдэн ирүүлсэн хуулийн зүйчлэл тохирсон байна гэж үзэв.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.*******0 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.3-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь хэргийн зүйлчлэл тохирсон байх тул шүүгдэгч  Д.Х*******  “Авто тээврийн  хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн  хуулийн хууль ёсны, шударга  ёсны, гэм буруугийн зарчмуудыг  баримтлан эрүүгийн  хариуцлага хүлээлгэх нь хууль зүйн үндэслэлтэй байна гэж шүүх дүгнэв.

Шүүгдэгч нь гэм буруугийн талаар маргаагүй болно.

Шүүгдэгчид оногдуулах эрүүгийн хариуцлагын талаар:

Шүүгдэгч Д.Х******* Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.*******0 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.3 дахь заалтад зааснаар гэм буруутайд тооцсон тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.******* дүгээр зүйлд заасныг баримтлан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна.

Шүүх Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.******* дүгээр зүйлийн ******* дэх хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлагын зорилго нь гэмт хэрэг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийг цээрлүүлэх, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг нийгэмшүүлэхэд оршино  гэж заасан эрүүгийн хариуцлагын зорилгын хүрээнд ял шийтгэлийг оногдуулах нь зүйтэй гэж үзлээ.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.*******0 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.3 дахь хэсэгт ...Авто тээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан бол тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхийг нэг жилээс гурван жил хүртэл хугацаагаар хасаж зургаан сараас гурван жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл зургаан сараас гурван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ... гэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******.6 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсэгт ...Энэ хуулийн тусгай ангид хорин ялын дээд хэмжээг таван жил хүртэл, түүнээс доош хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон эсхүл хорих ял оногдуулахаар заагаагүй гэмт хэргийг хөнгөн гэмт хэрэг гэнэ... гэж тус тус хуульчлан заажээ.

Шүүгдэгч Д.Х*******ийн  үйлдсэн гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******.6 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсэгт зааснаар хөнгөн гэмт хэргийн ангилалд хамаарч байх тул хуульд заасан ял шийтгэлийг оногдуулах нь з байна.

Шүүгдэгч  Д.Хишигсүрэн хүсэлт гарган  Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.******* дүгээр зүйлийн 3-т заасан хохирол төлөх хугацааг цагаар авч хохирогч  З.Нд нэхэмжилсэн *******илгээний зардал 4**************350 төгрөг  төлж барагдуулсан болно.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий  ангийн 6.7 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.*******-д ... энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын дээд хэмжээг гурван жил, түүнээс бага хугацаагаар тогтоосон гэмт хэрэг үйлдсэн хүн тухайн гэмт хэргийн  улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлж, эсхүл гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн бол  гурван жил, түүнээс бага хугацаагаар тэнсэж үүрэг хүлээлгэх , эрх хязгаарлах албадлын арга хэмжээ  хэрэглэхээр ...мөн хуульд  заасан байна.

Иймд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий  ангийн 6.7 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.*******-т  зааснаар  Д.Х*******  тухайн гэмт хэргийн  улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлсөн  гэж үзэж  Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.*******0 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн   *******.3-т зааснаар  ******* жилийн хугацаагаар  тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг хасаж, ******* жилийн хугацаагаар тэнсэж, ******* жил үүрэг хүлээлгэх ял шийтгэл оногдуулах нь  зөв гэж үзлээ.

Шүүгдэгч Д.Хишигсүрэнд   эрүүгийн хариуцлагыг хүлээлгэхдээ гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хувийн байдал болон  эрүүгийн хариуцлагын хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзэв.

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.*******-т заасан учруулсан тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдснийг  хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцов.

 

Харин Эрүүгийн хуулийн ерөнхий анийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.  

 

Шүүгдэгч Д.Хишигсүрэн нь   оршин суугаа газар , ажил сургуулиа өөрчлөх, зөрчин явахдаа  хяналт тавьж байгаа эрх бүхий албан байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүргийг хүлээлгэж, мөн хуулийн 7.3 дугаар зүйлийн 4.5-д зааснаар шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, хязгаарлалтыг зөрчсөн бол прокурорын дүгнэлтийг үндэслэн  шүүх уг шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулах үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авагдсан хугацаанд санаатай гэмт хэрэг  үйлдсэн бол  шүүх уг албадлагын арга хэмжээ авагдсан шийдвэрийг  хүчингүй болгож, энэ хуулийн 6.******* дүгээр зүйлд заасан журмаар  ял оногдуулахыг  тус тус анхааруулах нь зүйтэй байна.

 Шүүгдэгч Д.Х*******   тэнссэн хугацаанд хяналт тавихыг Сэлэнгэ аймгийн  шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгаж шийдвэрлэв.

Гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирол, хор уршгийн талаар:

Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.*******-д ...бусдын эрх, амь нас, эрүүл мэнд, нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүнд, эд хөрөнгөд хууль бусаар санаатай буюу болгоомжгүй үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ээр гэм хор учруулсан этгээд гэм хорыг хариуцан арилгах үүрэгтэй гэж, Иргэний  хуулийн 505 дугаар зүйлийн 508.*******-д... Бусдын эрүүл мэндэд гэм хор учруулсан  этгээд хохирогчийн хөдөлмөрийн чадвараа алдсанаас дутуу авсан цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлого, ийнхүү эрүүл мэндэд гэм хор учруулсантай холбогдон гарсан асарч сувилах, нэмэгдэл хоол өгөх, хиймэл эрхтэн хийлгэх, сувиллын газар сувилуулах, зэрэг зайлшгүй бүх зардлыг хохирогчид төлөх үүрэгтэй.”  гэж тус тус  хуульчлан заасны дагуу  энэ гэмт хэргийн улмаас гарсан *******илгээний зардлыг шүүгдэгч Д.Хишигсүрэн хариуцан арилгах үүрэгтэй байна.

Хохирогч З.Н нь *******илгээний болон техникийн  эвдрэл хохиролд  *******500.000 төгрөгийг мөрдөн шалгах ажилгааны явцад  нэхэмжилсэн, шүүхийн шатанд нэмж *******илгээний зардал 4**************350 төгрөг нэхэмжилсэн ба шүүгдэгч Д.Хишигсүрэн нь   мотоциколын эвдрэлийн үнэ *******илгээний зардалд бүгд *********************6.350 төгрөг төлж барагдуулсан болохыг дурьдах нь зүйтэй байна.

Хохирогч  З.Н нь  энэ гэмтлийн улмаас цаашид зайлшгүй *******лүүлэхэд гарсан зардлаа тухай  бүрд нь  нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дагуу шүүхэд нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээж шийдвэрлэсэн болно.

Эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй бөгөөд шүүгдэгч Д.Х*******ийн жолооны үнэмлэх хураагдан ирсэн тул зохих байгууллагад журмын дагуу  шилжүүлэхийг шүүгчийн туслах Б.Урангоод даалгаж, шүүгдэгч Д.Хишигсүрэнд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж шийдвэрлээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.******* дугаар зүйлийн *******, 4, 36.3, 36.4, 36.6, 36.7, 36.8, 36.*******0, 37.*******, 38.******* дүгээр зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон   

                                                   ТОГТООХ нь:

*******.Шүүгдэгч Ж******* овогт Д******* Хишигсүрэнг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.*******0 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.3 дахь хэсэгт заасан “Авто тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журмыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

*******. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий  ангийн 6.7 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.*******-т  заасныг журамлаж   Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.*******0 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.3 дахь хэсэгт зааснаар Д.Х*******ийн тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг ******* жилийн хугацаагаар хасаж,  ******* жилийн хугацаагаар тэнсэж, ******* жил үүрэг хүлээлгэж  шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн *******.5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.Хишигсүрэн нь   оршин суугаа газар , ажил сургуулиа өөрчлөх, зөрчин явахдаа  хяналт тавьж байгаа эрх бүхий албан байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүргийг хүлээлгэж, мөн хуулийн 7.3 дугаар зүйлийн 4.5-д зааснаар шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, хязгаарлалтыг зөрчсөн бол прокурорын дүгнэлтийг үндэслэн  шүүх уг шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулах үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авагдсан хугацаанд санаатай гэмт хэрэг  үйлдсэн бол  шүүх уг албадлагын арга хэмжээ авагдсан шийдвэрийг  хүчингүй болгож, энэ хуулийн 6.******* дүгээр зүйлд заасан журмаар  ял оногдуулахыг  тус тус анхааруулсугай. 

4. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн *******86 дугаар зүйлийн *******86.******* дэх хэсэгт зааснаар Д.Хишигсүрэн нь   тэнссэн хугацаанд хяналт тавихыг  Сэлэнгэ аймгийн  шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

5.Шүүгдэгч  Д.Хишигсүрэн  нь  хохирогч З.Нгийн нэхэмжилсэн   мотоциколын эвдрэлийн үнэ *******илгээний зардалд бүгд *********************6.350 төгрөгийг  төлж барагдуулсан  болохыг дурьдсугай.

6. Хохирогч  З.Н нь  гэмтлийн улмаас цаашид зайлшгүй *******лүүлэхэд гарсан зардлаа тухай бүрт нь нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дагуу шүүхэд нэхэмжлэл гарган шийдвэрлүүлэх эрхтэй болохыг дурьдсугай.

7.Шүүгдэгч Д.Хишигсүрэн нь энэ гэмт хэргийн улмаас цагдан хоригдсон хоноггүй,  хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн  зүйлгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

8. Шүүгдэгч Д.Х*******ийн жолооны үнэмлэх хураагдан ирсэн тул зохих байгууллагад журмын дагуу  шилжүүлэхийг шүүгчийн туслах Б.Урангоод даалгасугай.

9.Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр хэрэглэсүгэй.

*******0 Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчин төгөлдөр болох бөгөөд  шүүгдэгч,  хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нар  шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан өдрөөс хойш, эсвэл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай **************.9 дүгээр зүйлд заасныг дагуу хүргүүлснээс хойш *******4 хоногийн дотор Сэлэнгэ аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд, давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурьдсугай.

 

 

                                     ШҮҮГЧ                             Ч.МӨНГӨНЦЭЦЭГ